खापरोळ्या

गुरुवारी रात्री आईचा फोन आला ,"थंडी पडतेय, आता खापरोळ्याचा बेत करतेय , येशील का शनिवारी रात्री ?"
मी अर्थातच काहीही विचार न करता होकार कळवला.
नवरोबा आणि लेकाला हा प्रकार आवडत नाही त्यामुळे मी नवर्याकडे जाहिर केलं " मी शनिवारी रात्री आईकडे जेवायला जातेय " (तू तुझं काय ते जेवणाचं बघं,अस सुचवलं. त्यानेही तत्परतेने शनिवारी दूपारी मासे आणून , आपल्या आईकरवी स्वतःची सुग्रास जेवणाची सोय करून ठेवली).

मागे कुठल्यातरी पाकृच्या धाग्यावर मी खापरोळ्यांचा उल्लेख केला होता. यावेळी आईकडे पाकॄ विचारून ठेवली आणि काही फोटोज पण काढले.
खापरोळ्या हा कोकणात केला जाणारा खाद्यप्रकार आहे.
नाश्त्याचा प्रकार म्ह्णता येइल , पण चांगला पोटभरीचा आहे , त्यामुळे आम्ही शक्यतो रात्रिच्या जेवणाला करतो.
बर्यापैकी थंडी पडू लागली की हे बेत सुचतात.

आता कॄतीकडे वळूया.
खाण्यावर ताव मारता मारता , आईच्या बोलण्याकडे जितके लक्ष देता येइल , तेवढे देत , जे कानावर पडलं ते सांगते.तसं डोसे, ईडल्या वगैरे करणार्या लोकाना काही कठिण नाही.

पोळ्यांसाठी वर दिलेली धान्य , डाळी वेगवेगळी भिजत घालावीत , साधारणपणे आठ तास.
नंतर उपसून , वाटून एकत्र करावित . चविपूरत मीठ आणि थोडीशी रंग यावा ईतपत हळद घालावी.
पीठ चांगलं ढवळून , पातेलं झाकून ठेवावं. सात आठ तासानी पीठ वर आलं की पोळ्या करायला घ्याव्यात.

पण त्या अगोदर नारळाचा रस तयार ठेवावा .
नारळाच्या दूधात गूळ विरघळवून घ्यावा आणि वरून वेलचीपूड / जायफळ पूड घालावी.

एक चांगला जाड बूडाचा लोखंडी तवा घ्यावा. (१) . मध्यम आचेवर गरम करायला ठेवावा.
त्यावर तेल अजिबात लावू नये . डावाने पीठ सारखे करून , एक डाव पीठ तव्यावर ओतून पसरावे.
तव्यावर एक ताट झाकण ठेवावे.

तोपर्यन्त खायची तयारी करावी . म्हणजे एक तळहाताएवधी खोलगट बशी , एक वाटी , एक चमचा - एका मोठ्या ताटात गोळा करावी.

आता तव्याकडे लक्ष द्यावे. हळू झाकण बाजूला करावे . पोळी वरून शिजलेली दिसेल , बारिक भोकं पडलेली दिसतील . पोळीखालून कलथा फिरवून , सुटते का बघावी.जरा करपल्यासारखी वाटली तरी असूदे . काही बिघडतं नाही. तव्यावरून सोडवून सरळ तशीच्या तशी , ताटात काढावी .(२) आणि लगेच दूसरी पोळी तव्यावर घालावी आणि झाकण द्यावे.

ताटातली पोळी , त्या खोलगट बशीत काढावी आणि ती बूडेल ईतका नारळाचा रस वरून ओतावा . बशीत चमचा ठेवावा. तो पर्यन्त दूसरी पोळी तयार होईलच . ती ताटात काढावी आनि मग गुमानपणे गॅस बन्द करावा.
अख्खं ताट उचलून बाहेरच्या खोलीत यावं. खूर्चीवर मांडी घालून बसावं आणी चमच्याने भिजलेल्या पोळीचा एक तुकडा मोडावा आणि तोंडात घालावा.
तो लुसलुशीत , गोड रसात भिजलेला तुकडा , कॅडबरीच्या जाहीरातीतले लोक कसे डोळे मीटून , तोंडात घोळवत खातात , तसा आनंद घेत खावा. (३)

रसात भिजवून खाव्यात किन्वा ताटात नुसत्या पोळ्या घेउन वाटीत रस घ्या. एक एक तुकडा वाटीतल्या रसात बूडवून खा.