"गर्भसंस्कार"

एकांगी लेख वाटणार्‍याण्कडुन या लेखाचा प्रतिवाद अपेक्षित आहे.

का ही ही हां वि

गर्भसंस्कार न करुन घेतलेल्यांची मुले वेडी-बागडी होतात की काय अशी भिती वाटत होती ती या लेखामुळे दुर झाली

हा उत्तम लेख इथे दिल्याबद्दल धन्यवाद.

विठ्ठल, आई होण्या आधी आणि नंतर सारखीच उत्तम काळजी घ्यायला हवी. इथे माझं एवढंच म्हणणं आहे, की गर्भसंस्कारांचा अजिबातच उपयोग नाही, हा सूर लावल्याने लेख एकांगी झाला आहे. गर्भसंस्कारांचे एकांगी अवडंबर माजवू नये हे मान्य आहे, मात्र गर्भसंस्कारांना अगदीच निकालात काढू नये.

माझं इतकं आणि एवढंच म्हणणं आहे.

>>गर्भसंस्कारात एक महत्त्वाचा भाग असतो- चर्चा, आहार-व्यायाम याबद्दल मार्गदर्शन, आनंदी राहण्याची सूचना, नवरा व सासूचा सहभाग. या गोष्टी चांगल्या आहेत आणि करायलाच हव्यात. अनेक स्त्रीरोगतज्ज्ञांनी अशा प्रकारचे गर्भवतीचे समुपदेशन सुरू केले आहे. त्यासाठी ‘गर्भसंस्काराचा’ मुखवटा घ्यायची गरज नाही; किंबहुना हे माता-संवर्धन आहे, गर्भसंस्कार नाहीत>>

लेखातला हा मुद्दा मुळीच पटला नाही. स्त्रीरोगतज्ज्ञांकडे गेल्यावर फार फार तर १०-१५ मिनिटे चेकप केले जाते. त्यातही आपण काही प्रश्न विचारले तर त्याचे क्लॅरिफिकेशन दिले जाते. कोणाला वेळ आहे हो १-२ तास रुग्णाशी बोलायला?कोणत्याही स्त्रि रोगतज्ञाने 'माता संवर्धन' केल्याचे माझ्या पाहण्यात नाही. अर्थात त्यामुळेच गर्भसंस्कार केंद्रे फोफावली आहेत. गर्भसंस्काराच्या नावाखाली मातासंवर्धन होत असेल तर काय हरकत आहे? काहीतरि बेनिफिशियल घडतय ना.

उपयोग आहे की. पैसे मिळतात त्या लोकांना.

रिकामा व हापिसचाही वेळ लोकांच्या मागावर राहण्यात, दिवसभर वाहत्या बाफवर कुचाळक्या करण्यात अन डूआयड्या काढून ट्रॉलिंग करण्यातच जातो. मग वेळ काढून काही कन्स्ट्रक्टिव्ह लिखाण कसं काय होणार?

याचीही नीट आकृती काढून पहायला हवी एकदा.

दीमा प्लिज! इथे नकोत ना असले प्रतिसाद.. कृपयाच!

सतत मार्केटिन्ग आणी त्याचे हॅमरीन्ग याने बर्‍याच वेळा नको त्या ठिकाणी पैसे घालवले जातात याचे गर्भसन्स्कार हे उत्तम उदाहरण आहे. मुळात आई-बापच चान्गले सुसन्स्कारीत असतील तर याची काही गरज आहे असे मला वाटत नाही. आई-बापाचे चान्गले वाईट गुण मुला-मुलीन्मध्ये उतरतातच. याला गर्भसन्स्काराची काय गरज? हे फॅड वाढत चाललेय. डॉ. बालाजी ताम्बे ( डॉ?) यानी याचा नको तेवढा उदो उदो केलाय. हे ठीक आहे की आई-वडिलानी घरात चान्गले निरोगी वातावरण ठेवले पाहीजे. पण हे प्रत्येक मुलाचे आईवडील- आजी आजोबा सान्गत असतातच की.

माझ्या मुलीच्या वेळी मी फक्त चान्गले सन्गीत ऐकले. का? तर मला मुळात त्याची आवड होतीच. या पुस्तकापेक्षा जर प्रख्यात न्युट्रीशीअन डॉ. मालती कारवारकर याचे वन्शवेल आणी इतर आहारविषयक पुस्तके वाचली तर दुप्पट फायदा होईल. मी हेच आणले होते. योग्य आहार आणी निरोगी वातावरणात मुल चान्गलेच होईल.

डॉ. कैलास, चान्गल्या लेखाची ओळख करुन दिलीत त्याबद्दल मनःपूर्वक धन्यवाद.

निओ श्रीमंत लोकांना, हे जुने संस्कार आहेत असे म्हणून पटवले की झाले. ही लोकं पैसे द्यायला तयार असतात. पण ती लोकं पैसे दिले म्हणजे त्यांचा पूर्ण विश्वास असतो असे नाही, तर" हे ही करून पाहू, फायदा नाही झाला तरी, तोटा तर नाही ना होणार? " अशी भुमीका असते. नेमका हाच "टारगेट ऑडियंस" बघून कुणी दुकान मांडले तर तो त्या दुकान मांडणार्‍यांचा शहाणपणा आहे. आणि हे प्रोडक्ट विकत घेणार्‍यांचा येडेपणा.

गर्भसंस्कार हे बालाजी तांब्यांचे पुस्तक आम्हालाही एका स्नेह्यांनी दुसर्‍या वेळी एकाने भेट दिले होते. पण आम्ही तेंव्हा देशात राहत नव्हतो, त्यामुळे कुणी तुम्ही इथे येऊन क्लास करा असा सल्ला दिला नाही. अर्थात दिला असता तर तो अमंलातही आणला नसता हा भाग वेगळा ! ( ह्या भुमीकेबाबत आपण घरातच आग्रही राहयाला हवे. अन्यथा घरातील वडीलधारेही डोक्यावर बसू शकतात. )

हॅविंग सेड दॅट - त्या पुस्तकात सर्वच टाकावू आहे असेही नाही बहुदा. थोडेफार आम्हाला उपयोगी पडले की नाही हे ठरवता येत नाही, पण हे चाटण करा, ते चाटण चाटा ह्यावर वैयक्तीक माझा विश्वास नसल्यामुळे कुठलेही चाटण चाटवले नाही. पण ते पुस्तक आम्ही मैत्रीनीला दिले तर तिला आवडले.

ती सिडी मात्र मेडिटेशन करायला चांगली आहे. धकधकाची दिवसात, ४० मिनिटे व्यवस्थित मेडिटेशन होऊ शकते. आता ती सिडी मिळते की नाही ते माहित नाही.

सर्वच आयुर्वेद उपचार टाकावू आहेत अशी भुमीका लेखातही नाही. तो लेख इथे लिहिल्यामुळे कैलास गायवाडांचे आभारच.

आम्ही असे घरात काय वाईट वागत असतो की ज्यामुळे मुल वाईट संस्कार घेऊन जन्मास येईल?

.

गर्भसंस्काराच्या नावाखाली पैसे उकळायचा धंदा आहे हा? ज्यांच्या कडे एवढे पैसे नाहित त्यांचे काय?

प्रोडक्ट विकत घेणार्‍यांचा येडेपणा होतो पण येडेपणा न करु शकनारे उगाच झुरतात आपण येडेपणा नाही करु शकत म्हणुन.

डॉ.कडे जरी वेळ नसला तरी सरकारी दवाखान्यात किंवा इतर नर्सिग होम मधे पोस्टर किंवा बोर्ड वर गर्भवती व बाळ-बाळांतिन साठी चांगली उपयुक्त माहिती लिहलेली असते त्याचे पालन केले तरी पुरेस असावे.

उत्तम लेख.

गर्भसंस्कारांचा अजिबातच उपयोग नाही, हा सूर लावल्याने लेख एकांगी झाला आहे. गर्भसंस्कारांचे एकांगी अवडंबर माजवू नये हे मान्य आहे, मात्र गर्भसंस्कारांना अगदीच निकालात काढू नये. >>> निकालात काढू नयेत असे जे मुद्दे आहेत ( गर्भवती स्त्रीचा आहार-विहार, मन प्रसन्न, शांत ठेवणेपासून ते वडील, आजी-आजोबांना बाळाच्या आगमनासाठी तयार करणे पर्यंतचे सगळे पालकसंस्कार. ) ते खरंतर 'गर्भसंस्कार' नाहीयेत हाच तर लेखाचा मुद्दा आहे.
बाळाला पोटात असल्यापासून विशिष्ट प्रकारे प्रोग्रॅम करु शकतो ही कल्पना अगदी सपशेल दिशाभूल करणारी आहे आणि गर्भसंस्कारांचा क्लास काढणार्‍यांचा मूळ उद्देश तोच असतो ना ?

'विचारी पालक' व्हा असं तर हा लेखही सांगतोच आहे की

tee cd kharach changalee aahe. mee ajunahee tee cd aikate mazyaa mothyaa lekeela tyatalaa Amitabh bachchan cha awaj khup avadato. "this man has very good voice. I like to hear him!" ase tee vayachyaa 4 thyaa varshee mhanalee hotee. arthat tichyavelee pregnant asatana tee CD kadheech aikalee navhatee (mhanaje tase garbhsanskar tichyaavar navhate :D)

malatee karvarkaranche 'vanshvel' kharach khup maahiteepurna pustak aahe. tasach Dr Chorghadenche ek baal sangopana varache pustak khup chaan aahe.

urjita jain che pustak mazyakadun purna vachale gele nahee.

9 mahine (tyatale suruvateeche 2 mahine sodunach dya. pregnancy confirm houn tee sharirane aani manane accept karanyat pahile trimester sampatach yete) mhanaje khara tar 7 mahine garbhasanskar kelyane janmala yenare mul paripurna hote ha kite motha gairsamaj aahe... pudhe 20-25 varshat kaheech sanskar hot naheet?

मनशक्ती चे ३ दिवस शिबीर लोणावळ्याला जाऊन अटेंड केले होते.
एकंदर बरे वाटले, पहिला दुसरा दिवस. ते 'गर्भाला उद्देशून मंत्र' यापुढे बरेच काही सांगतात. (म्हणजे कंटेंट अ‍ॅप्लिकेबल टु ऑल.) तिसर्‍या दिवशी "तुम्ही मनशक्तीला महिन्यातून इतका इतका वेळ दिलाच पाहिजे"(प्रसार किंवा सत्कार्य) अशी कमिटमेंट लिहून कलशात टाकायची होती. तिथे मात्र ती दिली नाही. एकंदर तो तीन दिवसाचा वर्ग आवडला. त्यात एक तास आयुर्वेद, एक तास गोष्ट, एक तास योग असे काहीकाही होते. सगळे आठवत नाही पण त्यावेळी आवडले होते. सर्वात मोठा फायदा म्हणजे सायं संस्कार नावाची सीडी जी एरवी पण खूपदा ऐकतो. शांत वाटते.
उपयोग झाला नाही झाला महित नाही, पण "गुड टु हॅव" मध्ये असायला हरकत नाही.'गर्भसंस्कार' हा खूप एकसुरी शब्द आहे. एरवी ज्या गोष्टी आपोआप केल्या असत्या (शांत मन, चांगला आहार, कमी स्ट्रेस) त्या आता पैसे घेऊन 'अशा करा' सांगतात हा निव्वळ गर्भ संस्कार च नाही तर आर्ट ऑफ लिव्हिंग, आणि बाकी सर्व कल्ट चा धंदा आहे.
"कराच" किंवा "न करणारे अधम पापी" असा ताण न देता चांगल्या गोष्टी पैसे घेऊन कोणी सांगून आपले दुकान चालवत असेल तर माझी काही हरकत नाही. दुकानात जाताना डोळे उघडे ठेवून जायचे हे प्रत्येकाने लक्षात ठेवले पाहिजे.

त्यामुळे आईने बाहेर काहीही मंत्र पुटपुटले, ती काहीही बोलली तरी ते गर्भाला वेगळे ऐकू येण्याची शक्यताच नसते. ऐकू आले तरी मज्जारज्जूंचे मायलीनेशन न झाल्यामुळे ‘समजण्याची’ गर्भाची क्षमताच नसते. >>
मुळातच मेंदूमध्ये जन्मतः कोणतीही भाषा समजण्याची क्षमता नसते. भाषा ही जन्मानंतर शिकावी लागते. बोलणे - ऐकणे - वाचणे - लिहिणे या सर्व क्रिया शिकाव्या लागतात. जंगलामध्ये वाढलेल्या मानव-पुत्राला बोलत येत नाही हे सर्वश्रुत आहे. त्यामुळे भाषा-केंद्र व उजवेखोरपणा हे मेंदूमध्ये डाव्या अर्धभागामध्ये जन्मानंतर एक वर्षानंतर तयार होते. तेंव्हा गर्भावस्थेमध्ये कसे ऐकू येणार व कसे समजणार ?
सारांश - 'गर्भसंस्कार हे एक थोतांड आहे.'
दुनिया झुकती है , …।
…… एक धुंडो … हजार मिलेंगे !
डॉ. कैलास यांचे आभार !

आताच्या काळातिल ज्या माता भगिनिंनी गर्भ संस्कार करुन मुलांना जन्म दिला आहे व जे असे संस्कार न होता

जन्माला घातलेले मुले आहेत त्यांच्यात काही तुलनात्मक फरक असतो का?

@बाळाजीपंत,

गर्भसंस्कारांचा अजिबातच उपयोग नाही, हा सूर लावल्याने >> लेखात असा सूर वगैरे लावला नसुन तसे ठाम प्रतिपादन केले आहे.

मात्र गर्भसंस्कारांना अगदीच निकालात काढू नये. >> कां?? याची कारणीमिमांसा आपण ईथे अथवा एखादा नविन धागा काढुन केल्यास चांगले.

अतिशय उत्तम लेख.मला जवळच्या १० लोकांनी अग अमक्या तमक्या शिबीराला जा अस कित्येक वेळा सांगितले.ज्यांची दिवसांची फी २०००-४००० अशी होती.हा लेख वाचुन खुप बरं वाटतय की मी कुठल्याच शिबीराला गेले नाही.बहुधा हे सगळे क्लासेस फक्त गर्भवती च मन आनि डोक शांत करण्यासाठी असावे.
माझ्या डॉक चा क्लास मात्र मी लावला,ज्यामधे गर्भ कसा राहतो, कसा डेव्हल्प होतो पासुन नॉर्मल /सिझेरीयन डिलिव्हरी का आनि कशी होते ह्या सगळ्याचे खुप छान लेक्चर्स होते.
माझ्या डॉ,नी स्पष्ट सांगितले होते,तुला जॅझ आवडत असेल तर तेच एक..कोणी सांगते म्ह्णुन न कळणार्या कुठल्याही शास्त्रीय संगीताच्या रचना एकु नकोस.

पण आपण सगळे(च) घरात येणारे बाळ म्हटले की काहीही करायला तयार असतोच ना !
त्याचा फायदा घेतला जातो.

महागडे पुस्तक असो अथवा बाळाला काय हवं ते आम्हीच ओळखतो म्हणून सांगणार्‍या बहुराष्ट्रीय कंपन्या
प्रॉड्क्ट विकत घेणारे येडे आणि विकत घेता येत नाही म्हणून झुरणारे पण येडेच

बा.तां हे आनि सकाळ हे एकमेकांचे एकमेकांसाठी आहेत.बा,ता हे सकाळ वाल्यांचे पिलु आहे.त्यांनी काढलेले पुस्त्क म्हण्जे आनि त्याची फॅ,डॉ ची लेखमालिका यायची गर्र्भसंस्कार वर्,त्याच एकत्रीकरण आहे.अर्थात मी ५०० रु मोजुन जेव्हा वाचले तेव्हा कळले.त्यापेक्षा वंशवेल इथलीच चर्चा वाचुन घेतल होत,त्याचा जास्त फायदा झाला.अजुन ही होतोय.

आताच्या काळातिल ज्या माता भगिनिंनी गर्भ संस्कार करुन मुलांना जन्म दिला आहे व जे असे संस्कार न होता
जन्माला घातलेले मुले आहेत त्यांच्यात काही तुलनात्मक फरक असतो का? >>>

मुळात अशी तुलना करावीच का?
समजा उद्या असं सिद्ध झालं तर महाग असतनाही करून घेणार का गर्भसंस्कार

कोणत्याही मुलामधे त्याची अशी म्हणून गुण वैशिष्ट्ये असतात ती जाणून घेऊन विकसित करण्याची मानसिकता पालकांमधे निर्माण होत नाही. ज्या समाजामधे, एखाद्या माणसाला भरपूर पैसे मिळवण्याची अक्कल नाही म्हणजे तो निकम्मा, हेच मनात असतं तोपर्यंत कोणीही कितीही प्रबोधन करा अशी दुकाने चालूच रहातील.

मूळ लेखात देखिल
डॉक्टर म्हणून आम्हाला समाधान एवढंच होतं की, आपलं मूल डॉक्टर करण्यासाठीचा त्यांचा रेट थोडा जास्त होता! हे वाक्य आहेच की

अशा पालकांचा आपले मूल डॉक्टर बनवण्यामागे काय बरे हेतू असावा

ह्म्म... माझ्यावेळी याचे इतके फॅड नव्हते. पण माझी त्या नऊ महिन्यातली मनस्थिती आणि माझ्या मुलीची आजवरची मानसिक अवस्था आणि वागणे यात जमिन अस्मानाचे अंतर आहे. त्यामुळे गर्भसंस्कार करुन गर्भावर काही चांगले परिणाम होत असावेत यावर माझा फारसा विश्वास नाही. मुल त्याचा स्वभाव जीन्समधुन घेऊन येते, आजुबाजुचा समाज त्यात भर घालतो.

पण गर्भसंस्काराच्या निमित्ताने आईबाबा होऊ घातलेल्या मंडळींना जर समुपदेशन मिळत असेल तर आजच्या परिस्थितीत ते चांगलेच आहे. हल्ली सगळ्यांनाच अशा वेळी कुठे मिळतो जेष्ठांचा आधार? तेव्हा बाळाच्या जन्मानंतर कुठल्या परिस्थित्तीला तोंड द्यायचे आहे हे पैसे घेऊन कोणी सांगितले तर त्यात फारसे काही वाईट आहे असे मला तरी वाटत नाही.

आता सगळ्याचेच बाजारीकरण झाले आहे. कोणी विज्ञानाचे नाव सांगुन स्वतःची पोतडी भरतो, कोणी पुराणाचे नाव सांगुन. गिर्हाईके दोघानांही मिळतात. दुनिया झुकती है फायनली... तुम्ही काय सांगुन झुकवताय ही तुमची कला.

"कोणी विज्ञानाचे नाव सांगुन स्वतःची पोतडी भरतो, कोणी पुराणाचे नाव सांगुन. गिर्हाईके दोघानांही मिळतात."...

सहमत आहे. हनुमान चालीसा यंत्राची जाहिरात काय, बॉडी बिल्डो पावडरची जाहिरात काय, किंवा हार्ट फ्रेन्डली तेलाची जाहिरात काय. सगळे उल्लु बनवायचेच धंदे. पण गिर्‍हाइकं मिळतातच त्यांना.

परंतु अशा गोष्टींचा उहापोह करणारे लेख सुद्धा महत्वाचेच.

मुळात अशी तुलना करावीच का?>>>>

का करु नये?

तुलनेचे परिणाम बघुन येडेपणा कमी होईल ना.

समजा उद्या असं सिद्ध झालं तर महाग असतनाही करून घेणार का गर्भसंस्कार>>>>

तुलनेचे परिणाम सकारात्मक असतिल तर काय हरकत आहे करायला.

आईच्या पोटात शिकुन तिसर्‍या महिन्यात मुल संस्कृत बोलायला लागले तर नको आहे का.

मी हा लेख लोकसत्ता मध्ये वाचला. इथे छान चर्चा चालू आहे. हा लेख इथे टाकल्याबद्दल डॉ कैलास यांचे आभार..

छान आहे लेख. दीमा चा प्रतिसाद म्हणजे दुधात साखर.

मला वाटतं इथं दोन वेगवेगळ्या गोष्टींची सरमिसळ होत चालली आहे. लेखामध्ये उल्लेख केलेले गर्भसंस्कार हे थोडेसे महागडे आणि वेगळे आहेत. (याला खरंतर गर्भसंस्कार म्हणण्याऐवजी "डीझायनर बेबीज" असं नाव देऊन काही डॉक्टरदेखील तोच धंदा करत असतात) यामध्ये "आयुर्वेद"वाले कसलीतरी चाटनं, औषधं, मंत्र वगैरेंचा मारा करतात आणि डॉक्टर लोकं "जीन थेरपी" वगैरे. मला दोन्हीमधले गम्य नाही त्यामुळे सविस्तर माहिती कुणी दिली तर बरं. पण नक्की माहित असलेल्या गोष्टी: पैकी डीझायनर बेबीजचं प्रस्थ अतिउच्चभ्रूलोकांमध्ये जास्त आहे (त्यांचे रेट्सह तसेच आहेत) आणि आयुर्वेदवाले नीओरिच लोकांना जास्त टारगेट करताना दिसतात. म्हणून लेखात उल्लेखलेले "डॉ़क्टर बनवण्याचा रेट आणी पैसे फेका आनी मंत्र शिका" वगैरे लिहीलेले आहे. दिनेशदांनी उल्लेख केल्याप्रमाणे कित्येकदा गायनॅकदेखील या असल्या लोकांना सामील असतात आणि स्वतःच रेफर करतात.

बालाजी तांबे मूळात हंबग माणूस आहे, त्यामुळे त्याच्याबद्दल नो कमेंट्स.

इतर गर्भसंस्कार जे मुख्यत्वे गर्भीणीला आहार विहार आणि थोडेफार देवाधर्माचे संस्कार करायचे सल्ले देतात ते इतकेही पैसे मागत नाहीत आणि त्यांचे दावे असले अवास्तवदेखील नाहीत. वंशवेल अथवा इतर पुस्तकं तर उत्तम आहाराचाच सल्ला देतात- असले सल्ले भारतीय समाजामध्ये सासुरवाशिणीला दोन वेळेला कपभर दूध आणि गरमगरम ताजं जेवूखावू घालत असतील तर मला त्या सल्ल्यांचं इतकंही काही वाटत नाही. उलट मी असल्या सल्ल्यांचा प्रचारच करेन.

मुळात अशी तुलना करावीच का?>>>>

का करु नये?>>> अशी तुलना नक्की कशा पदधतीनं करता येईल ते आधी सांगा. एकाच आईवडलांच्या पोटी जन्मलेली जुळी मुलं भिन्न व्यक्तीमत्त्वांची निघतात मग तुम्ही नक्की काय कसोट्या लावून "हे गर्भसंस्कारांमुळे होणारणापरिणाम आणि दुष्परिणाम" शोधणार आहात? वैज्ञानिक दृष्टीकोन ठेवूनच काय ते सांगा.

तिसर्‍या महिन्यात मूल संस्कृतच काय कुठलीही भाषा बोलू शकणार नाही हे वर दोन डॉक्टरांनी वय्वस्थितरीत्या समजावलेलं आहेच. ते तुम्ही वाचलेलं दिसत नाही.

>>आता सगळ्याचेच बाजारीकरण झाले आहे. कोणी विज्ञानाचे नाव सांगुन स्वतःची पोतडी भरतो, कोणी पुराणाचे नाव सांगुन. गिर्हाईके दोघानांही मिळतात. दुनिया झुकती है फायनली... तुम्ही काय सांगुन झुकवताय ही तुमची कला.<<
साधना +१

वंशवेल अथवा इतर पुस्तकं तर उत्तम आहाराचाच सल्ला देतात- असले सल्ले भारतीय समाजामध्ये सासुरवाशिणीला दोन वेळेला कपभर दूध आणि गरमगरम ताजं जेवूखावू घालत असतील तर मला त्या सल्ल्यांचं इतकंही काही वाटत नाही. उलट मी असल्या सल्ल्यांचा प्रचारच करेन>>>>>>>+१ सहमत.

तिसर्‍या महिन्यात मूल संस्कृतच काय कुठलीही भाषा बोलू शकणार नाही हे वर दोन डॉक्टरांनी वय्वस्थितरीत्या समजावलेलं आहेच. ते तुम्ही वाचलेलं दिसत नाही.>>>>>>

हो निट वाचले आहे.
आणि हे वैज्ञानिक दृष्टीकोन ठेवूनच म्हटले( तुलनेचे परिणाम सकारात्मक असतिल तर काय हरकत आहे करायला) कारण असे शक्य नाही हा फोलपणा कळावा. .

हे असे अभ्यासात्मक .तज्ञ डॉ.नी लेख लिहिने आणि तो वाचने याला मी तुलनात्मक अभ्यास म्ह्ट्लेल आहे. हा लेख वाचुन अंकु व इतर एक दोन आय डी चे प्रतिसाद पहा.

मला वाटते दोघिंची मते सारखीच आहेत.:)

>>>> गर्भसंस्कारांचा अजिबातच उपयोग नाही, हा सूर लावल्याने लेख एकांगी झाला आहे. गर्भसंस्कारांचे एकांगी अवडंबर माजवू नये हे मान्य आहे, मात्र गर्भसंस्कारांना अगदीच निकालात काढू नये. <<<< सहमत.

हा लेख शनिवारीच वाचला होता लोकसत्तामधे, तितकासा पटला नव्हताच, अर्थातच.

मात्र हल्ली बरेच आयुर्वेदवाले देखिल ( "अ‍ॅलोपॅथिच्या पावलावर पाऊल ठेऊनच" [हा मुद्दा संपुर्ण लेखात आलाच नाहीये]) दुकानच मांडुन बसलेत हे १००% मान्य.
तरी गर्भ संस्कार होतच नाहीत, वा वयाच्या तिसर्‍या वर्षापर्यंत काही शिकवणेच अशक्य वगैरे बाबी अतिशयोक्त वाटल्या, तशा त्या अनुभवात/अनुभुतीत नाहीत. (मात्र यावर कुंडलीशास्त्र काय म्हणु शकेल याची उत्सुकता जरुर आहे.)
माझ्यापुरते मी "(बातां)बाबावाक्यम प्रमाणम" मानित नाही तसेच "डॉक्टरवाक्यम प्रमाणम" असेही मानित नाही
(याची बरीच कारणे आहेत, पण एक छोटे उदाहरण म्हणजे व्यसनमुक्तिचे उपचार घेत असताना सहाएक महिन्यांनी, व्यसनातुन पूर्ण मुक्त झाल्यावर सहज भेटीस गेले असता "डोके दुखते, चक्करते" असे सांगितल्यावर एका डॉक्टर महाशयांनी फक्त त्यांच्या माहितीतल्या स्कॅनिन्ग केंद्रामधेच जाऊन "मेंदूचा स्कॅन" फक्त अडिच हजार (ते साडेतिन हजार) रुपयात करुन घेण्याकरता कागुद लिहून दिला व पुढे दोनचार वेळेस माझ्याकडे फॉलोअपही केला, तेव्हा तर माझी अ‍ॅलोपॅथीतील डॉक्टरांच्या दुकानदारीची/टक्केवारीची खात्री पटलीच शिवाय, डॉक्टरवाक्यम प्रमाणम असे वागू नये हे ही उमगले - अर्थात वय वर्षे तिन पार होऊन पार पन्नाशी गाठत असताना उमगले हे सांगणे नकोच, आता तिन वर्षाच्या आतिल बाळाला कसले डोम्बलाचे हे शिकवणार मी? !)
असो.
यावर जास्त लिहिण्यात अर्थ नाही, नैतर माझ्या शिक्षणावरुन माझी अक्कल मोजली जाईल व डॉक्टरबिक्टर लोकांच्या पदव्यांपुढे आम्ही पामर काय हो बोलणार? नै का?