मराठा संघर्ष - पेशवे व पेशवाई

धन्यवाद केदार. चांगली माहिती. बाजीरावाचे ही खरे नाव वेगळेच होते काय म्हणजे? आणि पुणे हे सत्ताकेंद्र मधे काही दिवस नव्हते का? पेशवे यांच्या (व भोसल्यांच्या ही) सध्याच्या पिढ्या कोठे आहेत?
पुण्यात भांडारकर रस्त्याजवळच्या एका गल्लीत एक "पेशवे" असे पदवी सारखे नाव असलेली एका बंगल्यापुढची पाटी आठवते. बहुधा डेक्कन च्या बाजूने गेलो तर कमला नेहरू पार्क च्या आधीची गल्ली.

खुप छान माहीती....

केदार उत्तम लेख. फक्त शेवटच्या ओळीत १८७५ एवजी १८५७ कर. तसेच पेशवे कायम सातारकरांच्या बाजुला होते. कोल्हापुरकरांकडे कधीही नव्हते. याचे काही खास कारण?
मंदार

सही! आता यापुढे काय लिहिणार?

धन्यवाद केदार , खुप छान माहिती दिलीस.
यापुढे अजुन येऊ दे............

केदार, छान लिहिता पण प्लिज शुदध लिहिलत तर बर होईल.

आज शिवराज्याभिषेक दिनाच्या दिवशी ह्याहुन चांगल काय वाचायला मिळणार होत
.............................................................
**Expecting the world to treat u fairly coz u r a good person is like
expecting the lion not to attack u coz u r a vegetarian.
Think about it.**

आभार केदार, पेशवे आणि पेशवाई, हे शब्द पराक्रमापेक्षा, ऐषाआरामाशीच निगडित झालेत. एका वेग़ळ्या पैलुवर लिहिलेय, ते छान झाले. पुढे येणारच असेल.

सहीरे केदार्!!!!अजुन येउ देत.
झकास हिंदु कॅलेंडरप्रमाणे शिवजयंती १६ तारखेला आहे. आज राजकारण आहे बाकी काही नाही.

केदार, सुरेख लिहितो आहेस! विस्तारभय वगैरे बाळगु नकोस. जे जे लिहिशील पेशवाईबद्दल ते सगळं आवडून वाचु!

केदार;
लेखामधून चांगली माहिती दिली आहे. अजून विस्ताराने येऊ दे. अजून एक सांगावंसं की तुझ्या प्रतीसादाला उत्तर देताना रावबाजींच्या अभक्ष-भक्षण, अपेय-पानाबद्दल सांगण्याचा संदर्भ कळला नाही. त्याच्याही आधी रावबाजी एक जागतिक किर्तीचे सेनापती आहेत. त्यांनी एकही लढाई हरलेली नाही. (चूक असल्यास दुरुस्त करणे) त्यांनी मरठी स्वराज्यातली घराणेशाही मोडीत काढऊन शिंदे-होळकरांसारखे सरदार घडवले याचा त्रोटक मुद्दा आला आहे. तो विस्ताराने आला तर हे महत्वाचे काम लोकांसमोर येईल.

फरेंड;
तू ज्या पाटीचा उल्लेख केला आहेस तो बरोबर आहे. तिथे उदयसिंह पेशवा हे पेशव्यांचे वंशज रहातात.
भोसल्यांचे सध्याचे वंशज म्हणजे कोल्हापूरचे छत्रपती शाहू महाराज आणि सातार्‍याचे उदयनमहाराज

श्री

पेशव्यांचे वंशज पेशवे हेच आडनाव लावतात की भट ? रघुनाथराव हाही एक मोठा वीर पेशवा होता ना ? एकदा मी अटक कुठे आहे हे नकाशात बघितले आणि थक्कच झालो.

***
असेच काही द्यावे घ्यावे
दिला एकदा ताजा मरवा
देता घेता त्यात मिसळला
गंध मनातील त्याहून हिरवा
- इंदिरा

मी असे ऐकले आहे की अटकेत आत्ता सुद्धा राघोबादादाची समाधी आहे आणि तेथे अजूनही दिवा लावण्यात येतो (पाकिस्तानात?)

नवीन माहिती वाचावयास मिळाली. असेच काहीतरी लिहीत जा....धन्यवाद.

केदार, सर्वप्रथम तू या विषयावर लिहायला सुरु केलेस ह्याचा आनंद झाला, आता खूप छान अन् मुद्देसूद माहिती वाचायला मिळेल. नियमित लिही मात्र. मुद्दाम रविवारी शांतपणे वाचायच ठरवल होत. मस्त लिहिलं आहेस.

>>>नंतर निळोपंताना (मुलगा) पेशवाई न जाता राझेंकर कुळकर्णी पेशवे झाले व त्यापुढे मोरोपंत पिंगळे हे पेशवे झाले
.
रांझेंकरांकडे का आणि कशी गेली पेशवाई? आणि मग पिंगळ्यांकडे? हे सांगू शकशील का?

छत्रपती महाराजांनी स्वराज्य स्थापण केले पण त्या स्वराज्याला दिशा दिली ती बाजीराव पेशव्याने. >>>>>. इथे "पण" शब्द खटकला. त्याचा अर्थ थोडा वेगळा होतो. पण तुला तसे म्हणायचे नसावे म्हणुन सांगते. . तीथे "आणि " शब्द हवा होता. बाकी चांगली महिती देतोयएस.. shares and history good and different combination..

केदार थोडी माहिती add करतो आहे राग मानु नये...
बाजीरावाने आणखी एक मोठे युध्द दाभाडेशी गुजरात / माळव्यासाठी केले >>> बाजिरावानी हे युद्ध गुजरातच्या काही भागासाठी केले, माळव्यासाठी नाही पहिल्यांदा बाळाजी विश्वनाथानी छत्रपती शाहुंकडे गुजरातच्या काही भागाची मागणी केली होती, पण शाहुनी ती धूडकावुन लावली.. तेंव्हा गुजरात हा सेनापती खंडेराव दाभाडेंच्या ताब्यात होता... खंडेरावांच्या निधनानंतर त्यांचा मुलगा त्र्यंबकराव हा सेनापती झाला, बाजिरावानी छत्रपतीना न सांगता गुजरातवर स्वारी केली, आणी त्र्यंबकरावाचा वध केला... त्यानंतर ही शाहुनी दाभाडे आणी पेशव्यांच्यात दिलजमाई करायचे खुप प्रयत्न केले पण त्यांच्यातील वैर वाढतच गेले...
छत्रपती शिवरायानी वंशपरंपरागत पदे बंद केली होती, त्यामुळेच सोनोपंत आणी त्यानंतर कुलकर्णी पेशवे झाले... पुढे राज्याभिषेकानंतर अष्टप्रधानानी ही पदे वंशपरंपरागत करुन घेतली...

तुमचा प्र्यस सुदर आहे
मला शिवजिच्य नन्तर पेशवे कसे उदयस अले ते कलऊन ग्ययचे आहे क्रुपा करून सागने.सम्पूर्न घडामोडी देने.

बाजीरावाची कारकिर्द फक्त २० वर्षांची. याकाळात त्याची घोडदौड इतकी वेगवान होती की शत्रुच्या अपेक्षेत बाजीरावाचा शत्रुवरचा हल्ला एक दिवस आधीच व्हायचा. जवळ जवळ सगळे आयुष्य बाजीराव घोड्यावर जगला असे म्हणले तर वावगे न ठरावे. शेवटी ऐन तारुण्यात बाजीरावाचा अंत झाला. जिवंतपणी पुण्याचा सनातन ब्राम्हणांकडुन झालेला मस्तानी प्रकरणातला मनस्ताप वेगळाच.

अकबराने केलेली रजपुत पत्नी हिंदुना चालली, रजपुतांना पण चालली पण पुण्याच्या ब्राम्हणांना मस्तानी का चालली नाही हे न कळे.

>>> त्याच्याही आधी रावबाजी एक जागतिक किर्तीचे सेनापती आहेत.

रावबाजी म्हणजे दुसरा बाजीराव. थोरल्या बाजीरावांचा उल्लेख रावबाजी असा केला जात नाही.

केदार
धन्यवाद माहिती मोलाची आहे.
पण बद्द्ल व्याकरण चुकीने काय अर्था चा अनर्थ घडु शकतो ति देखिल एक गंमत आहे
पण काहि प्रश्न मनाला सतत छ्ळत असतात
एका महान व्यक्ति च्या जन्म तारखेचा घोळ का
कधिहि कुठेही पेशवाई बद्द्ल राजकार्णि लोकांच्या तोंडुन पेशव्यां बद्दल स्तुति सुमने एकायला मिळत नाहि
असे का

राजाराम महाराजांच्या काळात बाळाजी पुणे प्रांताचा सरसुभेदार होता तर १९०४ ते १७०७ मध्ये तो दोलताबादेचा सरसुभेदार होता.>> मस्त माहिती. फक्त तो बोल्ड केलेला तेवढा भाग दुरुस्त करावा.

मस्तानी बद्द्ल थोडी माहिती देता का? सध्या ई टि व्ही मराटी वर बाजीराव मस्तानी मालिका चालु आहे.

केदार माहितीचे अप्रतिम संकलन होते आहे तुझ्यामुळे
थोडे डिटेल्स मधे लिहिले तरी चालेल

धन्यवाद केदार ईतकि चान्गली माहिती दिल्या बद्दल पन बाजीराव-मस्तानी यान्ना कोनते आपत्य होते काय, असल्यास त्याची सम्पुर्न माहिती दिलीस तर बरे होइल