अजि म्या पु.ल. पाहिले

Submitted by मंदार-जोशी on 11 May, 2010 - 06:55

महाविद्यालयात असताना डोक्यात अनेक खुळं घुसतात, ठाण मांडून बसतात आणि मग जे काही ठरवलं असेल ते तडीस नेल्याखेरीज मन स्वस्थ बसू देत नाही. ते वयच तसं असतं, मग मी तरी त्याला अपवाद कसा असणार? त्यातलंच एक वेड म्हणजे माझे आवडते लेखक आणि अवघ्या महाराष्ट्राचं लाडकं व्यक्तिमत्व पु. ल. देशपांडे यांना भेटायचं. पण माझ्यासमोर मूलभूत का काय म्हणतात तसा प्रश्न उभा होता की "कसं?"

वार्षिक परिक्षा संपल्यावर एकदा 'गणगोत' हे पुस्तक वाचत बसलो असता अचानक मनात विचार आला.....महाविद्यालयालयीन किंवा ग्राम्य भाषेत सांगायचं तर 'डोक्यात किडा वळवळला'...की आपण यांना भेटायला हवं, नव्हे भेटायचंच.

पुस्तक वाचून संपवलं आणि मेजावर ठेवणार तोच माझ्या हातातून सटकलं. खाली पडू नये म्हणुन पटकन दोन बोटात धरलं तेव्हा उचलताना पुस्तकाच्या सुरुवातीला पुस्तकाचे हक्क वगैरे लिहीलेल्या पानावर पु.लं.चा पुण्यातला पत्ता दिसला आणि माझी ट्युब पेटली. सुट्टीत पुण्याला मामाकडे जाणार होतोच. म्हटलं तेव्हा सरळ त्यांच्या घरी जावं. पण मुंबई आणि पुणे या दोन्ही शहरात त्यांची घरं असल्याने ते नक्की कुठे असतील हे कसं समजणार ही सुद्धा समस्या होतीच. शिवाय फोन करून भेट ठरवायला मी काही पत्रकार नव्हतो किंवा कुठला कार्यक्रम ठरवायला जाणार नव्हतो. पण माझ्या नशीबात त्यांचं दर्शन घडणं लिहिलं होतं बहुतेक. कारण दुसर्‍याच दिवशी एका वर्तमानपत्रात ते कुठल्यातरी कार्यक्रमाच्या निमित्ताने पुण्यात असल्याचं वाचनात आलं आणि ठरवलं की ह्या पुण्याला मामाकडे जाईन तेव्हा आगाऊपणा करून सरळ त्यांच्या घरीच जायचं.

मग ४ जून १९९६ च्या गुरुवारी दुपारी साधारण चार-साडेचारच्या सुमारास मी आणि माझा मामेभाऊ सुजय असे पु.ल. रहात असलेल्या रूपाली इमारतीच्या पहिल्या मजल्यावरच्या त्यांच्या सदनिकेसमोर उभे राहिलो. आम्ही भलतं धाडस केलं होतं खरं, पण पु.लं.ना आमच्यासारख्या आगाऊमहर्षींकडून त्रास होऊ नये म्हणून सदैव सजग असणार्‍या सुनीताबाई आम्हाला आत तरी घेतील की नाही अशी भीती होती. "शेवटी आलोच आहोत तर बेल तर वाजवूया, फार फार तर काय होईल, आत घेणार नाहीत, भेटणार नाहीत, एवढंच ना" अशी स्वत:चीच समजूत काढून आम्ही धीर केला आणि बेल वाजवली". दार उघडलं गेलं आणि........

..........."अजि म्या ब्रह्म पाहिले " अशी अवस्था झाली. समोर साक्षात पु.ल.! Happy

मी भीत भीत म्हणालो, "आम्ही मुंबईहून तुम्हाला भेटायला, तुमची स्वाक्षरी घेण्यासाठी आलो आहोत, आम्ही येऊ का?". मी मनात हुश्श केलं.

"आत या," पु.ल. म्हणाले. आम्हाला हायसं वाटलं. आम्ही दोघांनी त्यांचा प्रत्येक शब्द मनात साठवून ठेवायचा असं ठरवलं होतं. खरं सांगतो, त्यांनी त्याक्षणी "चालते व्हा" असं म्हणाले असते तरी आम्हाला तेवढाच आनंद झाला असता.

थोडं विषयांतर होतंय, पण एक उदाहरण देऊन कारण सांगतो. इथे मला लौकीकदृष्ट्या नुकसान झालं तरी त्याचा फायदा कसा करून घ्यावा ह्याच्याशी संबंधीत एक किस्सा आठवला.

गॅरी सोबर्स यांनी इंग्लंड मधल्या एका काऊंटी सामन्यात माल्कम नॅश नामक गोलंदाजाला एका षटकात, म्हणजेच सहा चेंडूंवर, सहा षटकार मारले. पु.लं.नीच एके ठिकाणी म्हटल्याप्रमाणे 'मुंबईत क्रिकेट हा खेळण्याचा नसून बोलण्याचा विषय आहे' तसा तो राणीच्या देशातही असावा, कारण नॅशने आपली गोलंदाजी धुतली गेली म्हणून रडत न बसता त्याला ते सहा षटकार कसे मारले गेले ह्याचं रसभरीत वर्णन करणारे कार्यक्रम (टॉक शो) सादर करून त्याच्या आख्ख्या क्रिकेट कारकिर्दीत कमावले नसतील इतके पैसे कमावले.

तद्वत "आम्हाला हाकलले, पण कुणी? प्रत्यक्ष पु.लं.नी" असा मित्रमंडळींमध्ये, खाजगी का होईना, कार्यक्रम त्यांना 'वीट' येईल इतक्या वेळा सादर केला असता Proud

आम्हाला आत यायला सांगून पु.ल. सोफ्यावर बसले. त्यांच घर अगदी त्यांच्यासारखंच साधं आणि नीटनेटकं. समोर भिंतीवर चार्ली चॅपलीनचं एक पोस्टर. आम्ही आपापल्या कागदावर त्यांची स्वाक्षरी घेतली. मी माझ्या हातातल्या कॅमेर्‍याकडे बोट दाखवून त्यांना "आमच्याबरोबर तुमचा एक फोटो काढू का?" अशी विनंती केली. पण त्यांनी "नका रे, आजारी माणसाचा कसला फोटो काढायचा" असं म्हणून नकार दिला. मी थोडा खजील झालो, कारण त्यांचे गुढगे दुखत होते हे त्यांच्या चालण्यातून दिसत होतं. त्यांनी असं म्हणताच सुजयच्या चेहर्‍यावर एक नाराजीची सुक्ष्म लकेर उमटलेली मला दिसली. "ठीक आहे, माफ करा. स्वाक्षरी बद्दल धन्यवाद" असं कॄतज्ञतेने म्हणून आम्ही त्यांच्या पाया पडलो. सुनीताबाईंकडे पाणी मागितलं व पिऊन लगेच निघालो.

माझ्यासाठी "आता मी मरायला मोकळा" असं वाटण्याचा तो क्षण होता.

"काय हे, फोटो का नाही काढून दिला, पु.ल. आहेत ना ते", आम्ही इमारती बाहेर आल्यावर सुजयची चिडचिड बाहेर पडली. लहान मूल रुसल्यावर कसं दिसेल तसे हुबेहुब भाव त्याच्या चेहर्‍यावर दिसत होते. "अरे सुजय", मी म्हणालो, "तू एक लक्षात घे, ते पु.ल. असले तरी भारतीय रेल्वे किंवा एस.टी. सारखी 'जनतेची संपत्ती' नाहीत. त्यांची प्रायव्हसी महत्त्वाची नाही का? आपण आगाऊपणा करून भर दुपारी गेलो खरं, नशीब सेलस्मन लोकांना हाकलतात तसं आपल्याला हाकलून नाही दिलं. उगीच कुणालाही फोटो कोण काढू देईल?" आता सुजयची नाराजी थोडी कमी झालेली दिसली.

"आणि असं बघ, काही देवळात फोटो काढायला बंदी असते की नाही, तसंच हे ही समज. ह्या साहित्यातल्या आपल्या दैवताचा फोटो आपल्याला काढता आला नाही असं समज. आणि त्यांनी आपल्याला प्रसाद दिलाय की!"

"प्रसाद?" सुजय बुचकळ्यात पडला. "अरे आपल्याकडे ह्या साहित्यातल्या देवाचा स्वाक्षरीच्या रूपाने प्रसाद आहेच की". असं म्हणताच सुजयची खळी खुलली.

मी पु.लं.ना प्रत्यक्ष भेटलो हे ऐकल्यावर द्राक्ष आंबट लागलेली एक कोल्हीण...आपलं...माझी एक मैत्रीण म्हणाली, "हँ, त्यात काय पु.ल. आपल्या पुस्तकातून सगळ्यांनाच भेटत असतात". खरय की - लेखक आणि कवी त्यांच्या पुस्तकातून, खेळाडू मैदानात किंवा टी.व्ही. वरील थेट प्रक्षेपणातून आणि कलाकार त्यांच्या कलेतून सगळ्यांनाच भेटत असतात. पण यांपैकी आपली आवडती व्यक्ती प्रत्यक्ष समोरासमोर भेटावी, त्या व्यक्तीशी थोडंसं का होईना बोलायला मिळावं असं आपल्याला सगळ्यांनाच वाटत असतं. पण ते भाग्य फार थोड्यांच्या नशीबी येतं आणि अशा नशीबवान लोकांपैकी मी एक आहे ही एक खास गोष्ट खचितच आहे.

pula04061996_01.JPG

मुंबईला परतताच वर्तमानपत्रातला पु.लं.चा एक फोटो त्या कागदावर चिकटवून तो स्वाक्षरीचा कागद फ्रेम करून घेतला. वरच्या चित्रात दिसणारी ती फ्रेम पुण्यातील माझ्या घरात त्या जादूई क्षणांची आजही आठवण करून देते आहे.

मी ज्या दिवशी पु.लं.ना भेटलो तो दिवस ४ जून आणि त्यांची पुण्यतिथी १२ जून हे दोन्ही दिवस जवळ आले आहेत असं लक्षात आलं आणि ह्या आठवणी सहज शब्दबद्ध झाल्या. तुम्हाला कुणाला पु.ल. भेटले असल्यास तुम्हीही तुमच्या आठवणी सांगा.

PuLaSketch01.jpg

गुलमोहर: 

१२ जुनलाच प्रसिद्ध करायचा नाही का? आजुनही अप्रसिद्ध करता येईल..
आम्ही दुर्दैवी पण या बाबतीत. पु ल ना प्रत्यक्श बघणं भेट्णं जमलं नाही...

आणि असं बघ, काही देवळात फोटो काढायला बंदी असते की नाही, तसंच हे ही समज. >>> हे आवडलं. Happy

कोल्हिणीला कोल्हीणच राहू दे, मैत्रीण करून घेऊ नकोस.

मंदार ! खासच !
महाविद्यालयात असताना डोक्यात अनेक खुळं घुसतात, ठाण मांडून बसतात आणि मग जे काही ठरवलं असेल ते तडीस नेल्याखेरीज मन स्वस्थ बसू देत नाही.
मला वाटतं ...गट्स असल्याशिवाय अशी कामे होत नाहीत ...

मी पार्ल्याच्या डहाणुकर कॉलेज मधे होतो १९८३-८८. एकदा ऑफ तासाला बाहेर भटकताना इथे पुलंचे घर शोधुया म्हणून फिरलो आणि ते मिळाले पण. पण फक्त पहिला मजल्यावरल्या त्यांच्या घराचे दार पाहून परत आलो..आम्हाला काही बेल वाजवायचे धाडस झाले नाही. नाहीतरी पुल तिथे तेव्हा रहात नसावेत बहुधा, त्यांचे बंधु रमाकांत रहात असावेत.

भरत, खरं सांगू? मी आणखी एक आगाऊपणा केलाय. मी पार्ल्यात एका लग्नाला गेलो होतो तेव्हा जेवण झाल्यावर फिरायला बाहेर पडलो असताना मला रमाकांत देशपांडे एका बँकेत शिरताना दिसले, म्हणुन मी ही त्यांच्या पाठोपाठ शिरलो. पण त्यांचा वेळ न खाता नुसते हस्तांदोलन करून सटकलो Happy

जसा घरात घुसायचा तुझ्याभाषेत आगाऊपणा झाला तसा फोटोचाही केला असतास तर आजचा लेख व फोटो समस्त दुनीयेने पाहिला असता. असो असा आगाऊपणा करायला परत विसरु नकोस.

पुल हे जन्म आणि मृत्युदिनालाच फक्त स्मरण्यायेव्हड लहान व्यक्तिमत्व नव्हत.

त्यांनी एक संदेश असा दिलेला आहे जो औंध - पुणे येथील आय. टी. आय. ( औद्योगीक तंत्रशिक्षण संस्था ) येथे असाच फ्रेम करुन लावलाय त्याचा अन्वयार्थ असा " माणसाने पोटासाठी कोणताही नोकरी व्यवसाय करावी पण एखादा छंदही जोपासावा जो माणसाला जगाव का याचा संदेश देईल"

सहीच! Happy
हम्म्म,हे वाचून मी मरायच्या आधी तेंडूलकरला भेटायच्या इच्छेने पुन्हा उचल खाल्ली

नशिबवान आहेस लेका...
आम्हाला पुलंचं दर्शन "वैकुंठभुमी"वरच झालं. ते ही लांबून. आयुष्यात अटेंड केलेली एकमेव अंतीम यात्रा.....
त्या देवाने भाईकाकांसाठी पुष्पकविमान का पाठवलं नाही? Sad

मंदार, तुम्ही पुलंचा फोटो त्यांच्या इच्छेविरुद्ध काढला नाही, हे योग्यच केलेत. आपल्या आयडॉलला त्रास होईल असे वागणे खर्‍या चाहत्याच्या धर्मात बसले नसते. एक फोटो तुमच्या हाती आला असता, पण मनात त्यांना दुखावल्याची रुखरुखही राहिली असती.
आज सेलिब्रिटींच्य मागे लागून त्यांना त्रास देऊन प्रश्न्/फोटो घेणारे हा उद्याग त्यांच्या चाहत्यासाठी करतात का?
आगाऊ मला पण सचिनला एकदा हात लावून पाहायचे आहे...सध्या त्याचे ट्विटर पेज पाहिले तरी त्याच्या जवळ गेल्यासारखे वाटते. जर त्याने माझ्या ट्वीट्ला उत्तर दिले तर मला हर्षवायू होईल.
एकदा विंदा करंदीकर मुंबईतल्या WTC मधल्या आमच्या कार्यालयात आले असताना त्यांच्याशी बोलायची संधी मात्र मी साधली होती. सही नाही घेतली, पण त्यांची मूर्ती आणि बोलणे सहीपेक्षा ठळक हृदयावर कोरले आहे.

अरेरे मंद्या, तो क्षण तु वाया घालवायला नको होतास... >>> पर्‍या Rofl

आणि , बा.द.वे. मंद्या, त्या कोल्हिणीमुळेच तुला हा लेख लिहायचं सुचलं हे तू विसरलास वाटतं?

मंद्या तू खरेच भाग्यवान रे. Happy
मला सुहास शिरवळकरांना एकदा तरी भेटायची फार इच्छा होती. आता बघु वर गेल्यावर भेट झाली तर.

लले, कोल्हिणीमुळे नाही गं सुचला, आधीच तयार होता, फक्त जून मध्ये टाकणार होतो त्याऐवजी आज टाकला Wink

बाँबे हॉस्पिटलमधे हाउसमन असताना माझ्या वडीलांनी एस.डी.बर्मनला सलाईन लावले होते.माझ्या वडीलांबद्द्ल माझा आदर वाढवणार्‍या अनेक घटनांपैकी ही एक!

Pages