ऊसाचा गारेगार रस

मस्त. भयंकर आवडतो उसाचा रस. भारतात गेल्यावर प्रत्येकवेळी प्यायला जातोच असं नाही. ह्यावेळी इथेच एका साऊथ इंडियन रेस्टॉरंटमध्ये चांगला मिळाला उन्हाळ्यात. तिथल्यासारखी चव मिळणार नाहीच पण तुका म्हणे त्यातल्यात्यात.

मस्त लिहिलंय ममो!
चितळ्यांच्या दुकानासमोरचं ते मुरलीधर रसवंती गृह.
मुरलीधरसाठी तुम्हाला + १०१ आणि एसटी स्टँडवरच्या तारेच्या क्रेटमधल्या काचेच्या सहा ग्लासांसाठीही! 'शैलेश'ही फेमस आहे पुण्यातलं आणि तेही मला आवडायचं पण हल्ली खूप वर्षांत तिकडे गेले नाही. मुरलीधरमध्ये मात्र हमखास जाते त्या बाजूला गेल्यावर.
मला लहानपणी उसाचा रस खूप म्हणजे खूप आवडायचा. त्याचं कदाचित प्रमुख कारण हे होतं की तो प्रवासाला गेल्यावरच प्यायला मिळायचा. एसटीचा प्रवास, उसाचा रस आणि ठकठक-चंपकसारखे अंक, हे एकमेकांना जोडून यायचे.
मध्यंतरीच्या काळात मला उसाचा रस आवडेनासा झाला होता. अति गोड वाटायचा. पण मग नंतर 'मुरलीधर'मधला प्यायल्यावर तो मात्र आवडला. लहानपणी कुठलाही आवडायचाच. आता चॉईस आलाय. बंगलोरमध्येही एका विशिष्ट ठिकाणचा आवडतो. मुरलीधरसारखं प्रसिद्ध ठिकाण नाहीये ते. साधी गाडी आहे.

मस्त! हा उसाचा रस महाराष्ट्रातील सर्वच भागात लोकप्रिय असावा असे वाटते.

गुऱ्हाळात पान मसाल्याची पाकीट ठेवावी लागणं
>>>>
अर्र.. सरबत शीतपेये ठेवायचे होते. आमच्याकडे असे केले आहे.

रस हल्ली पित्ताची भीती म्हणून क्वचित पिणे होते.
पण लेकीला जाऊन पाजतो. तिच्याताच एक घोट चव बघणे होते तितकेच. पण त्यातही फालतू कोल्ड्रिंक्स पिण्यापेक्षा ती उसाचा रस पितेय हे समाधान मिळते. आणि अर्थात माझ्याही आठवणी सुखावतात. आठवी ते दहावी शाळा सुटल्यावर दादर स्टेशनला चालत जाताना वाटेत गोळा सरबत प्रमाणे उसाचे रस हे रूटीन होते. तिथे बसायला बाकडे असल्याने दहा मिनिटे गप्पा सुद्धा रंगायच्या. कधी ट्रेन ऐवजी बस ने जायचो तेव्हा दादर टीटीला पिणे व्हायचे. फरक इतकाच की मित्रांचा ग्रूप थोडा फार बदलायचा.

डबल

हेमाताई, मुरलीधर रसवंतीगृह म्हणताय तुम्ही बहुतेक, चितळ्यांच्या दुकानासमोर. मीपण ऐन उन्हाळ्यात जेव्हा बाजारात येते तेव्हा तिथला रस प्यायल्याशिवाय जात नाही. आणि चैत्रात तर नव्या पालवीचा, पाडवा-नवमीचा असा काही सुंदर माहौल असतो ना, की बास! मोगरा घमघमत असतो, आंबे दिसायला लागतात... म

मला उमाच्या वेळी रस प्यावासा वाटला होता पण बेड रेस्ट होती आणि पथ्यामुळे प्यायचा नव्हता, तर तिच्या जन्मानंतर एकदा कधीतरी तिला घरी ठेवून जेव्हा मी पहिल्यांदाच पेठेत आले तेव्हा मन भरून रस प्यायले होते.

शैलेश पूर्वीसारखं वाटलं नाही मला 1-2 वेळा.

मस्तच गं… ऊसाचा रस माझाही आवडता. वाडीला गेलो की पितेच मी.

आले पाक करुन बघीन. आरतीने रेसिपी दिलीय बहुतेक इथे. मी वालय भात विकत घेऊन पोहे करुन घेतलेत. ते लाल पोहे अवर्णनिय चविष्ट लागतात. तेच वापरेन पातळ पोह्यांच्या जागी.

मस्तच लिहिलंय ममो!

केन हाऊस.. फर्ग्युसन जवळचे… उसाच्या शेतातून ताजा ताजा ऊस तोडून रस मिळायचा… सुबोध क्लासेस संपले की तिकडे चक्कर असायची आमची…

सुरेखच.....

खुप छान लिहिलय...
शनि शिंगणापुरला जाताना वाटेत बरीच गुर्‍हाळ असतात.. खुप जिव थंड होतो तो ताजा ताजा रस पिवुन.

छान लिहिलंय .गोंदवले रोडवरही यमाई ला जाताना बरीच रसाची गुराळं लागतात तिथे रस पिल्याशिवाय पुढे जाताच येत नाही.
ऊसाचा रस खूप आवडीचा पण मध्यंतरी अमिता गद्रे चा 10 चमचे साखर एका रसाच्या ग्लासात असते वाला पॉडकास्ट ऐकूण कधीतरीच आणि जरा जपूनच पिते.

मस्त गारेगार वाटलं नुसतं वाचून. गोरेगावात आमच्या इथे बरीच आहेत गुर्‍हाळं. पण तिथे जाऊन फारसा प्यायले नाही. लहान पणी नदीवर पोहायला जायचो त्या रस्त्यावर एक रसवंती गृह होते ( एन आर सी ला) तेव्हा पोहून आल्यावर जाम भूक लागलेली असायची. आई खायला करून ठेवायची. त्यामुळे क्वचित चं त्या रसवंती गृहात जाऊन रस प्यायलो आहोत. मी दादरला बऱ्याच वेळा प्यायलेय उसाचा रस. चुलत बहीणी बरोबर.रानडेरोडवर.

छान लेख आहे.
उसाचा रस अतिशय आवडतो. घरी परतताना गुऱ्हाळ दिसलं तर मी बरोबर असलेली पाण्याची स्टील ची बाटली रिकामी करून त्यात रस भरून घेते.

हा लेख वैनतेयच्या शतकपूर्ती अंकात प्रकाशित झाला आहे का? तो अंक अजून वाचला नाही पण अनुक्रमणिका वाचली त्यात नाव पाहिलं. तोच असेल तर अभिनंदन.

खूप छान लिहलयं.

बसप्रवास आणि उसाचा रस हे त्यावेळी कॉम्बिनेशन होतेच. पण माझ्यासाठी नव्हते. मी लहान असताना जेव्हा गावी बसने जात असू तेव्हा ठाणे ते पनवेल एक बस आणि एक पनवेल ते उरण असा प्रवास असे. त्यावेळी पनवेलला उतरल्यावर सोबतचे सगळेच उसाचा रस पीत असत. मला बस लागते त्यामुळे मी काही खातपित नसे. पण एकदा मी उसाचा रस प्यायले तेही पहिल्यांदाच आणि जसा तो पोटात गेला तिथपासून ज्या मला उलट्या सुरु झाल्या ते पार गावी पोहचेपर्यंत. तो डेपोचा, बसचा वास, बसच्या तापलेल्या सिट्स आणि पत्रा या सगळ्यामुळे उलट्या झालेल्या पण मी मात्र उसाच्या रसाला जबाबदार ठरविले. तेव्हापासून उसाचा रस माझा दुश्मन झाला. मला गुर्हाळाजवळ गेले किंवा बाजूला कोणी रस पित असेल तरी मळमळायचे. जवळजवळ ३० वर्षे मी रस प्यायले नसेल पण आता माझ्या मुलाला रस फार आवडतो त्यामुळे बरेचदा त्याच्यासाठी गुर्हाळात जाणे होते. सुरवातीला मी बाहेर उभी रहायचे आणि नवरा लेकाला दुकानात नेऊन रस पाजून आणायचा. नंतर मला कळले की आता मला मळमळ होत नाही म्हणून मी एकदा दुकनात बसून लेकाला घेतलेल्या रसामधील रस प्यायले आणि मला चक्क तो आवडला. त्यावेळी खरचं अगदी गारेगार वाटले त्यामुळे आता कधीमधी उसाचा रस पिणे होऊ लागले आहे.

छान लेख
रसवंतीगृह मलाही खूप आवडतं... माझ्या आठवणीतलं रसवंतीगृह...
गावाकडचं गु-हाळ हे याचं विस्तृत रुप..
इथं रस आटवायला चुलाण, त्त्याला पेटते ठेवणारे जाळवे, त्यावर ठेलेली मोठी कढ‌ई, रस हाटायला मोठी उलथणी, रस घोळून आटवणारा व त्यात भेंडी आणि अन्य घटक टाकणारा गुळव्या, एका मांडवात गुळ बनवण्यासाठी ठेवलेली कढ‌ई, बाजूला ढेपेचा आकार द्यायला ठेवलेल्या बादल्या आणि त्या रसाची काकवी, साय ( चिक्की), शेंगदाणा आणि कुरमुरे लाडू अहाहा आणि...
बाजूला सणंग (चरक) रस गाळायला, त्याच्या मोठ्या लाकडी लाटी, त्यात उस सरकवणारा, त्याला जुंपलेले बैल आणि....
टाकीत पडणारा बर्फाशिवाय फेसाळणारा रस आणि....
तिथंच मी तोटीला पितळी तांब्या धरलाय मस्त रस घेतलाय तांब्याभर खाक्या चड्डीच्या खिशातून लिंबू काढलय, कापून पिळलय आणि एक तांब्या,दोन तांबे बापरे पोट भरलं, ढेकर आला...पांढरी मिशी मनगटानं पुसून चालू पडतो.
दुसरं शहरी रसवंती..
रस्त्याच्या कडेला हातगाडी खूप घाई असेल तर नाहीतर मस्त कानिफनाथ, नवनाथ रसवंती गृह, आत सिनेमा पोस्टर लावलेत, मांडवाच्या झालरी आहेत, छोटी टेबलं त्यावर मीठ मसाला, दर्शनी भागात चरक मोटारीवर फिरणारा, त्याला लावलेलं घुंगरू येणा-या जाणा-याला म्हणतयं...
रस पी, रस पी, रस पी
माझी फर्माईश बीना बरफ एक फूल
ग्लास हाजर, मसाला घातला , नवटाक, पावशर झालं आता फुटा उगा पोष्टर बघू नका...

माझे एक स्नेही कुणाला चहा पाजत नसत पण रसाचं दुकान दिसलं की तिथं रस पाजत आणि चहा का नाही हे सांगत.

आता डायबेटिक आहे आणि माझ्या बेडरूममध्ये तो गोड आवाज रस पी, रस पी असा सारखा निनादतोय. खूप रस पिऊन मरावं पण असा कोंडमारा नको होतोय.

मस्तच. नेहमीप्रमाणे सुंदर, स्मरणरंजन करणारा लेख.
मलाही उसाचा रस आवडतो. लहानपणी बर्फ टाकून आवडायचा आता बिनाबर्फाचा.
एका दुकानात हाफ आणि फुल ग्लाससाठी अमिताभ जया असे लिहलेले आठवले.
एसटी स्टँडवर "गाssss रे, गोssss डे, थंssss डे उसाचा रस" ही आरोळी अजूनही आठवते.
उसाच्या रसातील भाकऱ्या ही कुठेतरी वाचल्यासारखी वाटते (दुर्गा भागवत - खमंग?).
कोल्हापूरला रसासोबत काकवी पण घेतली जायची.
यावरच मस्त, विडंबनात्मक, माझं आवडीच गाणं (Despasito)... ऐका नक्की.
https://youtu.be/404epk4YB2g?si=EiGAU5B1f4qVDzjb

मस्त विडंबनात्मक माझं आवडीच गाणं (Despasito)... ऐका नक्की.>> भारीच आहे ऋतुराज. आवडलं बघ गाणं.

भारी! उसाचा रस मलाही भयंकर म्हणजे अतीमहाभयंकर आवडतो!
तुम्ही लिहिलंय तसा पयल्या धारेचा गावच्या गुर्‍हाळावरचा कळशीतून स्टीलच्या ग्लासात ओतून घेतलेला दाट रसही प्यायला आहे आणि शेहरातला रसवंती गृहातला घुंगुरवाळावाला रसही!
हे रसवंतीगृहवाले सगळे नवनाथ/कानिफनाथ वगैरे नाथसांप्रदायातलेच कसे असतात काय माहीत! आणि ते पांढरे गुरूशर्ट-लेंगा-गांधीटोपी याच गणवेशात कसे असतात?
इथे अमेरिकेतही 'ताजा', बाटलीतला आणि पावडरीचा असे इंडियन/मेक्सिकन दुकानात दिसतील ते सगळे रस प्यायले आहेत, पण ते काही खरं नाही बाप्पा! (थू! )

आमच्या गिरगावातली बरीच गुर्‍हाळं एकएक करत बंद झाली. एक पोर्तुगीज चर्चच्या समोरचं तेवढं आहे अजून. तिथे जमेल तितकं डोकावून येते प्रत्येक भारतवारीत. ताराबागेत भेळबीळ खायचा सोहळा या रसाच्या भैरवीशिवाय पूर्ण होत नाही!
तिथल्या बाकांच्या कडांना ते रिकामे ग्लास खोचून ठेवता येतील अशी गोलाकार भोकं असलेले साइडपॅनल्स आहेत, अजून आहेत - त्यांचं का कोण जाणे मला लहानपणी फार अप्रूप वाटायचं!
संध्याकाळी समोर गजरे विकणार्‍या बाया मोगरा, जाई-जुई, चमेली, सोनचाफे, सोनटक्के असला जीवघेणा ऐवज टोपल्यांत घेऊन बसलेल्या असतात. त्यांचा आणि रसवंतीनाथांच्या उदबत्तीचा दरवळ, तो चरकाला लावलेल्या घुंगरांचा आवाज, जिभेवर ती गोडगार चव... समोरच्या चौकातलं ते रानोमाळ ट्रॅफिक त्या ग्लासाच्या काचेमागून निर्ममपणे पाहताना समाधीच लागते म्हणा ना!

>>>हे रसवंतीगृहवाले सगळे नवनाथ/कानिफनाथ वगैरे नाथसांप्रदायातलेच कसे असतात काय माहीत!...>>
ताई पुणे जिल्ह्यातील बोपगाव जवळ बोपदेव घाटात डोंगरावर कानिफनाथ मंदिर आहे. बोपगावच्या आणि आसपासच्या लोकांचा हा पारंपारिक व्यवसाय. मुंबईत लालबागला सकाळी उसाच्या गाड्या येत. तिथून ऊसाचे वितरण होई. कानिफनाथ किंवा नवनाथ नावाचा संबंध असा जुळतो.

आमच्या गावात, पटेल ब्रदर्स्च्या बाहेर गुर्‍हाळ आहे. आले वगैरे चरकात, ऊसाबरोबर घालून, नंतर ते पादेलोण वगैरे मसाला घालून रस देतो. अप्रतिम लागतो पण प्युअर शुगर

ओह असं आहे का, हे माहीत नव्हतं. धन्यवाद, द.सा.

अच्छा, हे बोपदेव घाटाचं कनेक्शन माहिती नव्हतं. मलाही प्रश्न पडायचा की एसटी स्टँडवरची सगळी रसवंती गृहं नवनाथ/कानिफनाथ का? धन्यवाद द. सा.
ममो, शैलेश सदाशिव पेठेत कुठेतरी आहे. लक्षात नाही आता नेमकी जागा.

> शैलेश कुठे आहे

SP कॉलेज पासून टिळक रोड कडे जाताना ग्राहक पेठ ओलांडून लगेच डावीकडे वळले कि पहिल्या चौकात
किंवा
उद्यान प्रसाद कार्यालयाच्या शेजारी कोपऱ्यावर
किंवा
CASP च्या ऑफिस समोर
किंवा
SP बिर्याणीज पासून बाजीराव रोड कडे जाणारा जो रस्ता आहे तिथे चौकात आहे.

छान लेख

दत्तात्रय साळुंखे तुमचा प्रतिसाद तर एकदम नॉस्टॅल्जिक करून गेला.
मामाच्या गावी गेलो होतो. कॉलेजमध्ये असतानाची गोष्ट. सुट्ट्या होत्या.
त्याच्या घरापासून 50 मिटर वर गुर्हाळ सुरू झालेले.
गुर्हाळ म्हणजे गूळ बनवतो ते.
तिथं जाउन बसलो होतो.
मी जरी त्यांना ओळखत नसलो तरी ते मला ओळखत होते.
ह्याचा भाचा, त्याचा नातू , हिचा पोरगा असे.
पूर्ण प्रोसेस पाहिलेली.
तेव्हा भरपूर रस पिला होता.
काकवी देखील मार कपभर म्हणून आग्रह झालेला.
मुतखडा गायब होईल म्हणे तुझा.
तितकं गोड पिणे शक्य नव्हते म्हणून नाही म्हणालो.
ते भेंडी चेचून घालणे, मळी बाजूला काढणे ( ह्यापासून कुटीरोउद्योग करून गावठी दारू बनवतात ) सगळे पाहिले.
नंतर गरम गरम बनलेला ताजा गूळ खाल्लेला.
ती चव अजून विसरलो नाहीये.
साळुंखे सर फार भारी आठवण तुमच्यामुळे

झकासराव अनुभव झकासच की

मस्त लेख...आमच्या कोल्हापुरात अंबाबाई मंदिराजवळ पण दोन दुकाने आहेत रसांची..फार मस्त रस मिळतो तिकडे..सासरी उसाची शेती आहे त्यामुळे गुऱ्हाळ मधील ताजा रस पण अनेकदा पिलाय..तो जरा रंगाने काळपट असतो पण चव अफाट असते..