शब्दवेध व शब्दरंग (३)

Submitted by कुमार१ on 15 March, 2024 - 20:34

भाग २ इथे : https://www.maayboli.com/node/83225?page=33#new
......................................................................................................................
शब्दवेध व शब्दरंग......
अर्थात मराठी शब्दांचे अंतरंग.....
शब्दज्ञान आणि मनोरंजन....
सुस्वागतम !

विषय: 
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

हपा __/\__
उद्या उठून हपांनी एखाद्या विनोदाचे डिसेक्शन केले तर ते किती भारी होईल असं क्षणभर वाटून गेलं Wink हलके घ्या हो Happy
खरच कमाल वाटते तुमची, किती तपशीलवार विचार करता तुम्ही Happy

धमाल चर्चा !
असाच एक अन्य अर्थाचा आकारांत शब्दांचा समूह असून तो शब्दकोड्यांमध्ये वारंवार येतो :

रवका, लपका आणि लबका = पदार्थांचा गोळा.

चापट, चपराक, थापड
हे गालावर मारणे आहे. थापड ऐकले नाही. थप्पड शब्द माहीत आहे.
थप्पड मारली.... थोबाडीत मारली...थोबाड फोडलं...थोबाडलं वगैरे
थोबाड...तोंड
तुझं थोबाड काळं करं...तुझं तोंड दाखवू नको....तुझं थोबाड पाहयचं नाही ...
थोबाड वासून वाटेल ते बोलू नको.

रवका...टवका
टपोरी....काय टवका माल हाये यार Happy

भाग २ मध्ये अनु ह्या उपसर्गाविषयी थोडी चर्चा झाली होती. अनुसरणे, पाठीमागून जाणे इत्यादी अर्थ त्याने प्रतीत होतात. केटी पेरीच्या दंडावर म्हणे देवनागरीत अनुगच्छंतु प्रवाहं असं गोंदवलं आहे (इच्छुकांनी छायाचित्रं धुंडाळावी). त्याचा अर्थ गो विथ द फ्लो. आता इथे थोडी गडबड झाली आहे. अनुगच्छंतु प्रवाहम् असं पाहिजे खरं तर. त्या शेवटच्या म् चा अनुस्वार व्हायला त्याच्यापुढे कुठला तरी व्यंजनाने सुरू होणारा शब्द असायला हवा, तरच तो अनुस्वार होतो. संस्कृतात वाक्याच्या किंवा फ्रेजच्या शेवटी येणारा (हलन्त) म् हा अनुस्वारात बदलत नाही.

घ्या! इच्छुकांनी फोटो शोधा असं लिहायला पाहिजे होतं मी.

सामो, तुम्हीच लिंक दिलीत, मला कशाला धन्यवाद? उलट मीच तुम्हाला धन्यवादतो.

संस्कृतात वाक्याच्या किंवा फ्रेजच्या शेवटी येणारा (हलन्त) म् हा अनुस्वारात बदलत नाही.
>>> उजळणी झाली. बरेचदा इथं माधवन्/राघवन् ऐवजी माधवन/राघवन लिहिले जाते. हलन्त न हवं नं ? फ्रेज नसलेल्या स्वतंत्र शब्दांच्या शेवटी येणारा न आणि म पण हलन्त हवा का ? सहसा तसेच लिहिते.

केटी पेरी व तिचा टॅटू माहिती आहे आणि खटकलाही होता. लोकहो, केटी पेरीचे रोअर- Roar गाणं बघा, त्यात बायसेप्स दाखवले आहेत. मला एकदा हे गाणं बघून उत्तर भारतीय मैत्रिणीने या टॅटूचा अर्थ विचारला होता.
टॅटूच्या शुले चुका काढायला लागलो आपण Lol

टॅटूच्या शुले चुका काढायला लागलो >> Lol
ती तमिळ नावं लिहिताना ते न म वगैरे त्यांच्या लिपीत हलन्त लिहितात. मराठीत आणि इतर उत्तरेकडच्या भाषांत पूर्ण लिहिलेल्या व्यंजनांचे पण हलन्त उच्चार करतात, त्यामुळे काय करावे कळत नाही. ज्याला भाषा ऐकून माहीत नसेल, ती व्यक्ती चमचा हा शब्द च - म - चा असा वाचेल. त्यात म पूर्ण उच्चारून. म्हणताना आपण चम्चा म्हणतो. शिवाय हा च चोचीतला च आहे, चारमधला च नाही, हाही बोध लिपीवरून होत नाही. सुधारणेला बराच wow आहे.

दंडावर चुकीचं लिहिल्याबद्दल दंड करायला हवा....>>> Lol
दंडे दंडे टॅटूर्भिन्ना की टॅट्वेर्भिन्ना!
सुधारणेला बराच wow आहे. >>> Lol
समजलं पण इथे उच्चाराच्या जास्तीत जास्त जवळ जाणारं लिहिता येतं. चमचाला तो वाव नाही. स्पष्टिकरणासाठी आभार. Happy

जहाज, राजा - हे शब्द सुद्धा
पैकी राजा मधील 'ज' चे दोन्ही उच्चार ऐकलेत -
राजा - जहाज मधील ज
राजा - जरा (संस्कृत शब्द) मधील ज.

बरोबर !
उच्चारांसंबंधी अजून एक निरीक्षण आहे. अनेक मराठी शब्द व्यवस्थित अकारांतच आहेत. परंतु गेल्या काही वर्षात उत्तर व दक्षिण भारताच्या आणि इंग्लिशच्याही प्रभावामुळे अनेक मराठी माणसांनी त्या शब्दांना उच्चारात आकारांत करून टाकलेले आहे. उदाहरणार्थ :
योगा, रामा, कृष्णा, शंकरा.

उत्तर भारतीय मंडळींनी दत्त, गुप्त, मिश्र यासारख्या त्यांच्या मूळ आडनावांचे दत्ता, गुप्ता, मिश्रामध्ये रूपांतर करून टाकले. तर दक्षिणी मंडळी त्यांच्या राज्यांची नावे आंध्रा, कर्नाटका, केरला आणि तेलंगणा अशीच उच्चारतात. ( त्या राज्यांची मूळ भाषेतली नावे आकारांतच असतात का? का इंग्लिश स्पेलिंगचा हा प्रभाव आहे ? )

>>>>>दक्षिणी मंडळीं त्यांच्या राज्यांची नावे आंध्रा, कर्नाटका, केरला आणि तेलंगणा अशीच उच्चारतात.
मग तेच बरोबर धरायला हवे असे वाटते.

कर्नाटकबद्दल बोलू शकतो. त्यांच्या लिपीत कर्नाटक असेच लिहितात, पण उच्चार करताना शब्दाच्या शेवटी अकारांत असेल तर त्याचा आ होतो. मराठीत/हिंदीत आपण कर्नाटक वाचताना शेवटचा क अर्धाच उच्चारतो (अंक या शब्दात कसा क पूर्ण उच्चार होतो, तसा कर्नाटक शब्दात होत नाही. हिंदीत तर अंक वाचतानासुद्धा क अर्धा उच्चारतात). तात्पर्य, आपण काय आणि ते काय, कुणीच लिहितो तसे वाचत नाही.

दंडावर चुकीचं लिहिल्याबद्दल दंड करायला हवा....>>> Lol
दंडे दंडे टॅटूर्भिन्ना >> Lol

>>> दंडावर चुकीचं लिहिल्याबद्दल दंड करायला हवा
Lol

>>> अंक या शब्दात कसा क पूर्ण उच्चार होतो, तसा कर्नाटक शब्दात होत नाही.
मग ज्ञानेश्वरकालीन प्राकृतासारखं लेखकू, कर्नाटकू, अंकू वगैरे ऊकार बरा की आधुनिक आकार? Proud

आपण काय आणि ते काय, कुणीच लिहितो तसे वाचत नाही.
>>> हे छान ! Happy
....
केले / केलं, घेतले/घेतलं ...... अशी क्रियापदांची यादी तर भरपूरच आहे ( प्रमाणभाषा/ बोलीभाषा)

पूर्वी एकदा माझ्या पत्नीचे रेडिओवर भाषण होते. त्याच्या ध्वनीमुद्रणासाठी आम्ही गेलो असता त्यांनीही सांगितले होते, की सर्व क्रियापदांची रूपे बोलताना 'केलं, घेतलं' .. अशीच वापरा.

स्वाती Happy
तो उकारही (ऱ्हस्व हवा माझ्या मते) कन्नडाचाच प्रभाव असावा. अवनु (तो), इदु (हे), ओंदु - एरडु - मूरु (एक - दोन - तीन) प्रमाणे. तमिळ आणि मल्याळम भाषेत त्या उकाराच्या जागी उ आणि अ यांच्या मधला काहीतरी आवाज येतो. तिथे तो अंत्य अ आला तरी त्याचा आ होत नाही, कारण तो उ सारखा ऐकू येणारा अ आहे असं वाटतं मला. जाणकारांनी सांगावं.
(पल्ल = दात, पाल = दूध, पत्त = दहा इत्यादी शब्दात शेवटच्या अक्षरावर मी म्हणतो तो उच्चार आहे. ह्यांचेच समानार्थी कन्नड शब्द जे आहेत, हल्लु, हालु, हत्तु (अनुक्रमे), त्यांमध्ये उकार आहे. उकारता चला हुँ मैं....)

आपण सरावानी योग्य उच्चार करतो. अन्यथा “दिसतं तसं नसतं” हे वाक्य किमान ९ पद्धतीनं वाचतात अमराठी बंधू.

तस्मात् लावण्या (पिकाच्या) आणी लावण्या (शेजारीण) हे लिहिलेले उच्चारी नीट वाचणारे अमराठीजन आदरणीय वाटतात Happy

पूर्वी एकदा माझ्या पत्नीचे रेडिओवर भाषण होते.>>> कौतुक. Happy
उकारता चला हुँ मैं..>>>> Lol
दिसतं तसं नसतं” हे वाक्य किमान ९ पद्धतीनं वाचतात अमराठी बंधू. >>>> Happy
'जरा जरा महकता है, बहकता है' हे गाणं वार्धक्याला समानार्थी 'जरा'ने म्हटलं तर किती अनर्थ होईल हे एक उदाहरण.

उ आणि अ यांच्या मधला काहीतरी आवाज येतो. >>> हे स्पॅनिश शब्द ऐकताना अनुभवलं आहे.

मस्त चर्चा.

अस्मिता धन्यवाद.
*जरा'ने म्हटलं तर किती अनर्थ होईल
>>> अगदीच Happy

>>>>>>'जरा जरा महकता है, बहकता है' हे गाणं वार्धक्याला समानार्थी 'जरा'ने म्हटलं तर किती अनर्थ होईल हे एक उदाहरण.
आई ग्ग!!! Lol
>>>> उकारता चला हूं मै!
Lol
>>>दंडे दंडे टटुर्भिन्ना
हे पण कैच्या कै मस्त आहे.

Pages