विळी ...माझी दुरावलेली मैत्रीण

छान लिहले आहे मनीमोहर ..
मला विळी वर काहीच करायला जमत नाही .
पण माझ्या आईला सगळ्या चीरण्या साठी विळी लागते अगदी लिंबू पण ती त्यावर चिरते .
आमच्या कडे 3 विळी आहेत . एक सगळे chirnyachi एक उपवासाची एक अशीच स्टील chi ..

तुमचा नेहमीच्या पठडीतला आणखी एक छान लेख. आमच्याकडे विळीला आढाळा म्हणतात. तुमच्याकडे जशी कांद्याची वेगळी विळी तसा आमच्याकडे मासे कापायचा वेगळा आढाळा होता.
मी लहानपणापासून नारळ खोवणे, वाली चिरणे ही कामे आढाळ्यावर केली आहेत. अंजलीचे व्हेजिटेबल चॉपर आणि कोकोनट स्क्रेपर येऊन (भंगारात) गेले. विळी स्थान टिकवून आहे.
आता लोकांना खाली बसायची सवय नसते , त्यांच्यासाठी स्टूल विळी निघाली आहे.

मस्त लिहिलंय ममो!
आमच्या घरीही अशीच अत्यंत जुनी, अनुभवी वगैरे विळी आहे. मी तिच्यावर कधीही काहीही चिरलेलं नाही आणि बहुतेक कधी चिरणारही नाही. माझ्या एका आत्याचा हात त्या विळीवर कापला गेल्याची घटना माझ्यासाठी पुरेशी भीतिदायक आहे! आजी आणि आई मात्र विळीच वापरायच्या. आता आई कटर आणि विळी, दोन्ही वापरते. त्या विळीला खवणी मात्र नाही. दुसऱ्या दुय्यम विळीला खवणी आहे.
आमची ती अनुभवी विळी एवढी मोठी आणि जड आहे की ती ओट्यावर वगैरे ठेवण्याचा प्रश्नच उद्भवत नाही.
लहानपणच्या मे महिन्यातल्या अत्यंत रम्य आठवणी विळीशी निगडीत आहेत. आंबे आणि फणस विळीवरच फोडले जायचे आणि तिथेच भोवती बसून खाल्ले जायचे

मस्त लिहिलंय. आमच्याकडे पूर्ण लोखंडी विळी होती.
ती उघडली की वरच्या गोलावर नारळ खोवायला कंगोरे होते.
(वावेंची पोस्ट नंतर वाचली, त्यांनी लिहिले तशी खवणी होती.)
बहुतेक वरच्या कपाटात असेल अजून पोत्यात, वेळ मिळाला आणि पोत्यात विळी मिळाली तर फोटो पोस्ट करेन.

मस्त लेख.विळी चं आणि माझं कधीच पटलेलं नाही.एकदा जवळपास अंगठा कापून घेतलाय.बरेच खोल टाके पडले होते.
दातेरी अंजलीची सूरी,दोरी चॉपर आणि खोबऱ्या साठी अंजली चा हॅन्ड स्क्रॅपर वापरते.
मला एम पी च्या मैत्रिणीने सांगितलं की त्यांच्याकडे पण विळी असते, पण फार वापर करत नाहीत.त्याला हसिया म्हणतात.

हसिया हे फारच नाजूक नाव आहे 'विळी'च्या मानाने!
अंजलीचा कोकोनट स्क्रेपरच मीपण वापरते. कापायला सुरी किंवा अंजलीचाच कटर. दोरीवाल्याचा मोह बऱ्याच वेळा होऊनही अजून घेतला नाहीये.

आता गुगल केलं तर हसिया म्हणजे कोयता आहे.विळी नसेल बहुतेक.

अरे वा आज विळी का.. मी विळीवर खाली बसून भाज्या कांदे चिरले आहेत. काकडी चोचवली आहे. व नारळ पण खोवला आहे. पुणेरी पद्धत. एक पाय मुडपुन बसायचे. कोथिंबीर मिरची पण मस्त चिरून निघते . आमच्या कडे माहेरी एकच विळी, एक बटर नाइफ ह्यांडल मोड्लेली असे होते. आता सुरीच. काचर्‍या पण मस्त होतात विळीवर. सासरी तोंडल्याच्या काचर्‍या भाजी व बटाटा काचर्‍य फारच फेमस होत्या. अजूनही बनव्ल्या की नवर्‍याची आठवण येतेच. बरोबर चिंच गुळाची आमटी, कोशिंबीर व पापड. असा स्वयंपाक वीस वर्शे तरी केला आहे. विळी बेस्टच.

माहेरी मेजवान्या व्हायच्या तेव्हा भरपूर वापरायचो विळी. आईच्या हाताखाली काम केले आहे. सुक्या खोबर्‍याचे काप पण होतात मस्त विळीवर.

ममो, छान विळीपुराण.

आमच्या कडे दोन विळ्या होत्या एक थोडी मोठी, आणि एक पितळी बेस असलेली परंतु छान पोलादी पाते असलेली छोटी मी नियमीत वापरात होती.
मोठी विळी क्वचितच वापरली जाई.

तुमचा नेहमीच्या पठडीतला आणखी एक छान लेख. +
तुमचे घरातील लहानसहान वस्तूंवरील जिव्हाळा पाहून खूप छान वाटते.
मलापण विळीवर चिरकाम करायला आवडते. पण सतत उठबस करावी लागते म्हणून सुरी वापरते. पण खोबरे, कोबी, पालेभाज्या, चिकन मटण कापायला मात्र विळीच लागते. मागे मी vacuum base विळी आणली होती ती किचनच्या ओट्यावर फिक्स करुन वापरता येते. काही चिरताना विळी अजिबात हालत नाही.

छान लिहले आहे ममो ..
मला तर सूरी वापरताच येत नाही.

नेहमीप्रमाणे रोचक लेख
सासरी एक विळी आहे , ईथे तिला मोडणी म्हणतात . अगोदर गोंधळ व्हायचा माझा
साबाना नेहमी ओट्यावर विळी ठेउन भाज्या कापताना बघितल आहे , आता मलाही तीच सवय झालीय .
विळीवर भाज्या कापताना बोट कापली जाण्याची भीती मला नेहमी वाटत असते .
बरेचदा कापूनही झाली आहेत . पालेभाज्या चिरताना , खोबर खवताना .
साबाना सफाईने भराभर एक्दम बारीक कांदा चिरताना बघून एक्दम कौतक वाटायच , मला त्यावेळेला एक छोटासा टोमॅटो चिरायलाही ५ मिन लागायाची.

तुमच्याकडे जशी कांद्याची वेगळी विळी तसा आमच्याकडे मासे कापायचा वेगळा आढाळा होता...... हो.आमच्याकडे आडाळा म्हणायचे.माशांना वेगळी विळी असायची.आजही आहे.फक्त पडून आहे.कारण मासे साफ करून आणले जातात आणि तिसऱ्या आताशा चिरल्या न जाता गरम केल्या जातात किंवा फ्रीझरमध्ये ठेऊन नंतर नीट केल्या जातात.पण चिरलेल्या ची चव वेगळीच असते.

विळीवर कातणे,चिरणे सोपे व्हायचे.काकडी चोचवणे किंवा केळफूल चिरणे हे विळीवर छान व्हायचे.ती मोठी विळी ओट्यावर ठेऊन कसे काय काम करतात हे अजूनही कळत नाही.
बऱ्याच वर्षांपूर्वी पासून अंजलीचा कटर वापरते.फक्त नारळ कातताना विळी वापरते.तेपण काम बऱ्याच काळापासून आमची ताई करते.

माझ्याकडे इथेही आहेत दोन विळ्या - एक स्टीलची - ओट्यावर टेकवून वापरण्याजोगी आणि दुसरी मोठ्या पाटाची, अमांनी लिहिलं तसं ज्यावर डावा पाय मुडपून बसता येतं अशी. पहिली नक्कीच रोजच्याला सुटसुटीत असली तरी दुसरी माझी विशेष आवडती कारण ती आईने मला मोठा पाट आवडतो म्हणून तशी करवून घेतली होती.
दोन्ही विळ्या कित्येक वर्षं वापरल्या, आता खवलेलं फ्रोझन ओलं खोबरं आणि चिरलेला गूळ/गुळाची पावडर मिळायला लागल्यापासून नाही वापरल्या जात. काकड्याही चॉपरमध्ये कोचवल्या जातात. सुरीने तितक्या सहजी न करता येण्यासारखे हेच तीन मुख्य प्रकार होते.

त्यावरून आठवलं, माझ्याकडचं लाटणंही असंच आईने हौशीने मिळवलेलं फणशीचं छान साइजचं आणि गुळगुळीत आहे - इथे बाजारात ती टिचकी लाटणी मिळतात ती मला वापरताच येत नाहीत!

बाकी बोटं कापून घ्यायच्या कलेचं प्रात्यक्षिक मला सुरी वापरूनही दाखवता येतं.

छान.
चेकिन मधुन न्यायला हरकर नाही ममो. आम्ही पण इकडे आणलेली आहे. वापरत नाही पण आहे. कधी मोदक करायला नारळ आणलाच तर खवता येतो.
ठाण्याला एक विळी-खवणी आणि एक स्पेशल कोकणातून आणलेली नुसती खवणी आहे. तिला घसरगुंडी सारखा पाट आहे. खवणीच्या दात्यांना कानशीने धार करणे हा एक बाबांचा आवडत्या उद्योगांपैकी एक आहे.

छान लेख हेमा ताई!

मी लहानपणापासून विळी वापरत आले. आईकडे एक लाकडी पाटाची आहे तिला नंतर सनमायका (असेच नाव आहे ना लावून घेतलेला. आजोळी भल्या मोठ्या लांबट पाटाची विळी होती. सुरी अजिबात वापरता येत नसल्याने अमेरिकेत येताना आईने अंजली ची घेऊन दिलेली. पण ती कसली प्लास्टिकची तकलादू.. कशीबशी वापरली, तिच्यावर सुरुवातीला नारळ आणून खवलेला आठवतय जेव्हा फ्रोझन नारळ मिळतो हे माहीत नव्हते. त्यानंतर मात्र मग सुरीशी मैत्री करावीच लागली. . आता वेगवेगळ्या सुरी प्रकारा बद्द्ल रीसर्च करणे चालू असते.

मागे गणपतीला भारतात गेलेले तेव्हा हौसेने विळी वर नारळ खवायला घेतला पण वर अनु म्हणतेय तसा अंगठा कापून घेतला. अजून तिथे हात लावला की दुखते

त्यावरून आठवलं, माझ्याकडचं लाटणंही असंच आईने हौशीने मिळवलेलं फणशीचं छान साइजचं आणि गुळगुळीत आहे - इथे बाजारात ती टिचकी लाटणी मिळतात ती मला वापरताच येत नाहीत!>>> खरंय. टिचकी लाटणी फारशी लागत नाहीत.

तुम्हाला बराच अनुभव दिसतो आहे.

वाह मस्त लेख. बराच रीलेट केला. त्रिविळी फोटो मस्त.

काही गोष्टी चिरायला अजूनही विळीच लागते पाटाची. तरी मी आंबे सुरीने चिरते, नवरा ते काम मात्र अजूनही विळीने करतो (त्याच्यावर टाकलं की एका आंब्यासाठीही विळी घेतो) . नारळ खवायला विळीच वापरतो.

आमच्या उद्योगी मुलामुळे विळी, कोयता, सुरी सर्वच जपून आम्हाला लपवावं लागतं, मग अशावेळी सुरी हाताशी लागेल अशी ठेवल्याने तीच पटकन वापरली जाते.

आमच्याकडे विळीला आढाळा म्हणतात. >>> अरे वा नवीन नाव समजलं.

ईथे तिला मोडणी म्हणतात >>> हेही पहील्यांदा ऐकलं.

मी इथे विळी, सुरी काहीही कांदा चिरायला वापरलं की पहील्यांदा घासून ठेवते, दोनदा घासायला लागते तो वास एकतर उग्र असतो मिक्स होऊ नये म्हणून काळजी घ्यावी लागते.

सर्व प्रतिसाद मस्त आहेत. कापलं वगैरे वाचलं ते मात्र वाईट वाटलं, विळी सुरी दोन्हीवर कापलं की बरेच दिवसाचं दुखणं होतं.

अमितव तुम्ही सेपरेट खवणीबद्द्ल लिहीलं आहे ती माहेरी होती, अजूनही असेल.

आढाळा , आठवलं ! आज्जी म्हणायची आमची.
मला वाटलेलं , हा मालवणी शब्द आहे.

विळीचा drawback म्हणजे चिरताना विळीच्या पात्याचा हाताला अंगठ्याला होणारा टच. >>> मला वाटायचे मलाच नीट चिरता येत नसावे म्हणून अंगठ्याला चिरा पडतात.
बायकांचे अंगठे विळीमुळे किती कात्रे पडलेले असत>>> माझ्याही नेहमी असतात.

मस्त जुन्या आठवणी जागवल्यात. कोकणी आडोळी / आडवळी म्हणतात.

आम्ही भावंडं लहान असताना विळीच्या आसपास लुडबुडणार या भितीने आई विळी ओट्यालगत धरून वापरत असे. आम्हाला पण विळी वापरायची संधी फार कमी मिळाली. मोठ्या प्रमाणात नारळ खोवायचा असला तर मदत करत असू. आमची चिराचिरी कायम चाकूनेच.

इथे जेंव्हा फ्रोझन खोबरं मिळत नसे तेंव्हा मी विळी आणलेली आणि नारळ फोडायला कोयती पण. अजूनही क्वचित ताजा नारळ आणला तर वापरते दोन्ही. बाकी चिराचिरी मात्र चक्कू छुरियों के भरोसे

पुढचा लेख कोयत्यावर होऊन जाऊद्या!

लेख नेहमीप्रमाणे छानच झालाय. मलाही विळीच आवडते. वरच्या विळीतल्या डावीकडची पहिली विळी तशीच माझ्याकडे गेली ३५ वर्षे वापरतेयअपण कमी झालंय. नारळ खवायला वापरतेच. लग्नानंतर बिहार तेव्हाचं आताचं झारखंडला असताना सुरवातीला विळी नव्हती चाकूची सवय करावीच लागली बोट कापत. तेव्हा चाॅपिंग बोर्ड नव्हता पण शेजारणी हाताच्या हातावरच सराईतपणे भाज्या चिरायच्या एकसारख्या आणि बटाट्याची सालंही काढायच्या. त्यांचं बघत बघत शिकले. एकदा नागपूरला आले असताना विळीची खरेदी झाली मावशीबरोबर म्हणजे जावंच लागलं. ती आमच्याकडे आली तेव्हा तिने ठरवलंच होतं नागपूरला आली की विळी’ खरेदी झाल्याशिवाय पाठवायचंच नाही आणि तेही विळी म्हणजे चाफेकरांचीच ( *c* हा त्यांचा लोगो) . त्यानंतर आली अंजलीची फंटास्टीक, दोरीवाला चाॅपर. काही कामं खाली बसून करतेच कणिक भिजवणे व भाजी कापणे तेव्हा विळीच वापरते. घाई असेल तेव्हा चाकू तेही साधे छोट्या पातीचे. धार घरीच करते करायचं मशीन घेतलंय एका प्रदर्शनातून. आता कुठल्याही साधनाने उत्तम कापाकापी करू शकते (भाज्यांची).

तुमचा नेहमीच्या पठडीतला आणखी एक छान लेख.  >> मम.
एखाद्या विषयावर मस्त गप्पा रंगल्यावर कसा फील येतो तसा आला वाचताना.
भ न्ना ट ( वाचा मधुरा च्या स्टाईल मध्ये ) >> तसच वाचलं.
मी अजूनही विळीप्रेमी. कांदा असो की आंबा विळीवरच करकरीत चिरता येतो, सुरीशी धडपड होते. पूर्वी विष्णू मनोहरांची कुठल्या तरी चॅनलवर पाकस्पर्धा होती. 30 मिनिटात पूर्ण जेवण बनवणे, स्ट्रीट फूड बनवणे वगैरे. त्यात विळी नसायची. मला जाम आश्चर्य वाटायचं सगळ्याजणी लयबद्ध खटखट करत चॉपर, सूरीने कापाकापी करायच्या. मग एकदाच एकजण आली जीला विळीची सवय होती तेव्हा विष्णू मनोहरांनी तिथं कांदा सुरीने फटाफट कसा कापायचा ते प्रात्यक्षिक दिलं होतं. पण विळी उपलब्ध करून दिली नव्हती. या विळीच्या सवयीचा तोटा अजून एक होतो. कुणाकडे आपण गेलो किंवा कुणी आपल्याकडे आलं तर मदतीला जनरली चिराचीरी करणे हे सोयीचं पडतं. पण विळी/सूरी सख्य नसेल तर 10 मिनिटाच्या कामाला अर्धा तास लागतो. लोखंडी पात्याची विळी आहे माझ्याकडे. पात्याची धार कधी गेली नाही पण आता पुढच्या खवणीचे दातरे बोथट झालेत. मी डोळे बंद करूनही त्याच्यावर चिरु शकते इतकी ती सवयीची आहे. स्टीलच्या पात्याची धार कमी होते. कर्नाटकी मैत्रिणीकडे बसायच्या पाटाएवढी लांबरुंद आणि मोठं पातं असलेली विळी बघितली.
कट्टयावर धरून, खाली फतकल मारून बसून कशीही विळी वापरता येते.
आढाळा, मोडणी, मोरळी नवीन शब्द कळले.
मेजोरीटी जनता सूरी/चॉपर प्रेमी बघून मला याबाबतीत मी काकूबाई/आजीबाई कॅटेगरीतली वाटते

मला विळी जमिनीवर असली की कुठेतरी घसरून त्याचा काटेरी अर्धचंद्र पोटात घुसेल वगैरे फोबिया आहे.ओट्यावर ठेवून आयुष्यात पहिल्यांदा नारळ खवत होते तेव्हा नारळ निसटून अंगठा चिरला जाऊन अंगठा ते हात जॉईंट ला आतलं मऊ हाड दिसेल इतकी खोल जखम झाली.टाके घातले.आणि बहुतेक क्लिनिक छोटं किंवा डॉ नवीन असतील किंवा बहुतेक अशीच पद्धत असेल, पुढच्या वेळी गेल्यावर त्यांनी हाताने बरे झालेले टाके खसाखसा ओढून काढले.त्यामुळे विळी पहिली की आधी सारंग सोसायटीचं ते क्लिनिक आणि टाके ओढणारा डॉ आठवतो.फुल्ल पॅनिक अटॅक.

आईला विळी शिवाय जमायचं नाही.नंतर पसारा नको विळी काढायचा म्हणून सुरी शिकली.सा बा आयुष्यभर विळी सोबतच राहिल्या.