पाकिस्तानी मालिका

पाकिस्तानी मालिकांचा चस्का लागून आता ६/७ तरी वर्षं झाली असतील. वेड लागल्यासारख्या मालिका पाहिल्या सुरुवातीला – total binge watching. बरेच दिवस माबोवर झी जिंदगीच्या धाग्यावर लिहित होते पण नंतर ते थांबलं. ह्या मालिकांमुळे मी भरपूर प्रमाणात पाकिस्तानी टीव्ही पाहीला/पाहते आहे – म्हणजे talk shows, promotional कार्यक्रम, मुलाखती वगैरे वगैरे. I was totally into it! आता थोडीशी बाहेर आले आहे त्यातून!

ह्या मालिकांनी मला एक वेगळी दृष्टी दिली, दुःख ह्या भावनेशी नव्याने ओळख करून दिली, और उर्दू से इश्क करवा दिया! या मालिकांचं एक वैशिष्ठ्य म्हणजे त्या कुठेही predictable होत नाहीत, त्यांच्यात व्यक्तिरेखांची विविधता आहे आणि सर्व व्यक्तिरेखा फार छान मेहनत घेऊन उभ्या केलेल्या असतात. भाषेची आणि संवादांची गोडी हा तर वेगळ्या लेखाचा विषय होईल! ह्या मालिका दिग्दर्शकाच्या नावाने ओळखल्या जातात हेही मला त्यांच एक वैशिष्ठ्य वाटतं. शिवाय सुंदर शीर्षकगीते हेही एक वैशिष्ठ्य आहे. अनेक मालिकांची गाणी माझ्या प्लेलिस्ट मध्ये आहेत.
दुःख, असहायता, वेदना या गोष्टी भारतीय मालिकांमध्ये अभावाने पाहायला मिळतात. म्हणजे जरी नायिकेवर अत्याचार होत असला तरी तो इतक्या खलनायकी व्यक्तीकडून होत असतो की अन्याय झेलणारी ती बरोबर/चांगली व्यक्ती आणि जुलूम करणारी वाईट व्यक्ती हे अगदी ठासून ठासून दाखवलं जातं. पण असं खऱ्या जगात असत नाही. जगताना आपण दुःखाचे अनेक पोत पाहतो. बरेचदा कोणाचाच दोष नसतो – सगळं परिस्थिती घडवत असते, प्रत्येक व्यक्तीच्या ग्रे शेड्स असतात. हे सर्व या मालिका फार सुरेख पकडतात. बहुतांश मालिकांमध्ये एक अंतस्थ उदासीचा सूर सापडतो. या मालिका बघताना मी वेगवेगळ्या स्तरावरचं दुःख अनुभवू शकले. जर तुम्ही तितक्या संवेदनशीलतेने आणि समरसून पहात असाल तर तुम्हाला अनेक दिवस पोटात तुटेल इतकं अगतिक, दुःखी करणारं काहीतरी तुम्हाला नक्की गवसेल. केवळ काळ्या पांढऱ्या रंगात न रंगवल्याने या मालिकांमधल्या व्यक्तिरेखा तुम्हाला विचार करायला भाग पडतात. मला स्वतःला प्रश्नात पाडणारी, “ही व्यक्ती अशी का वागते आहे?” असे प्रश्न विचारायला भाग पाडणारी मालिका आवडते. आपल्या जाणीवेने भरता येण्यासारख्या अशा अनेक जागा या मालिकांमध्ये सापडतात.
दुसरी मला आवडणारी गोष्ट म्हणजे या मालिका बनवताना काही आव आणून बनवल्या जात नाहीत. एक प्रकारचा नवखेपणा (rawness) असतो – तुम्हाला हसवायला/रडवायला/फसवायला/धक्के द्यायला कथानक घडवलं जात नाही. कथा घडते. कुठेही manipulative न वाटता. एका भागात गोष्ट १० वर्षे पुढे जाते with no fuss! ह्या लवचिकतेमुळे एका व्यक्तीचा आयुष्याचा ग्राफ एका २६ भागांच्या मालिकेत मांडता येतो.
कमी भागांच्या मालिका असण्याचे अनंत फायदे प्रेक्षक म्हणून जाणवतातच पण कलाकारांना देखील विविध भूमिका करायला वाव मिळतो. आपल्याकडे इतके गुणी कलावंत एकाच डेलीसोपचे दळण दळल्यावर दुसऱ्या मालिकेत तितक्या ताकदीने उभे राहताना दिसत नाहीत. आणि मालिकेचे शेकडो भाग होऊन सुद्धा कोणत्याच भूमिकेला काही ग्राफ असलेला दिसत नाही. मी खूप लिहू शकेन पण ते बोअर होईल जर तुम्हाला सगळे संदर्भ लागले नाहीत तर! त्यामुळे सुरुवातीला माझ्या आवडत्या काही मालिकांबद्दल लिहिते. आणि मग जमेल तसं इतर मालिकांविषयी. थोडीशी तोंडओळख फक्त! पहिल्या ३ क्रमांकात नंबर गेम आहे मात्र उरलेल्या काही तशा अनुक्रमे नाहीत! पहिल्या तीनही मालिकांवर मी आधीच लिहिलं आहे. त्यामुळे इथे अगदी त्रोटक लिहिते आणि त्या लेखांची लिंक देते.

और ज़िंदगी बदलती है – दोन half sisters ची कथा आहे. १३ भागांची छोटीशी मालिका आहे. कथा तशी सरळ आहे. सुरुवातीला आणि शेवटाच्या जवळ अशी दोन वळणं येतात पण बाकी प्लॉट असा काही नाही. संपूर्ण मालिका दिग्दर्शन, अभिनय आणि संवाद यांनी तोलून धरली आहे. अप्रतिम पार्श्वसंगीत! धाग्याची लिंक: https://www.maayboli.com/node/51745

धूप किनारे –प्रेमात पडायला लावणारी गोड मालिका आहे! १९८६ साली आलेली पण तरीही आजच्या काळात घडते आहे इतकी relevant! फैझ अहमद फैझ या जादुगार कवीची ओळख मला या मालिकेमुळे झाली! धाग्याची लिंक: https://www.maayboli.com/node/51645

सदके तुम्हारे – आज पाहायला गेले तर कदाचित मी इतकी हळवी होणार नाही. पण ह्या थोड्या melodramatic मालिकेने मला इतकं गुंतवलं की तिच्या प्रभावातून बाहेर पडायला मला काही दिवस लागले. ही एक अशी मालिका आहे जिच्यामध्ये असलेल्या नकारात्मक भूमिकेने मला खूप प्रश्नात पाडलं. ही नेटफ्लिक्स वर आहे. धाग्याची लिंक: https://www.maayboli.com/node/53380

किस की आयेगी बारात – विनोदी पाकिस्तानी मालिका फार बनत नसाव्यात. पूर्वीच्या काही गाजलेल्या विनोदी मालिका आहेत पण त्या मी पाहीलेल्या नाहीत. ही एक विनोदी मालिकांची मालिका आहे.पहिली अझर की. आ. बा. मग डॉली की. आ. बा. मग ताके की. आ. बा. आणि शेवटी अॅनी की आ. बा. सगळे characters तेच आणि प्रत्येक वेळी नवीन लग्नाच्या स्टोऱ्या! अतिविनोदी, किंवा दर वाक्याला विनोद नाहीये पण एकदा सगळ्या व्यक्तिरेखा ओळखीच्या झाल्या की बघायला जाम धमाल येते. जरा पंजाबीवर भर आहे पण संदर्भाने कळते भाषा. या चारही मालिकांची निर्विवाद नायिका आहे द सायमा चौधरी अर्थात द बुशरा अन्सारी (एक अत्यंत गुणी पाकिस्तानी अभिनेत्री). अर्थात बाकीचे सहकलाकार देखील मजा आणतात. जरा अतिशयोक्ती आणि बरेचसे sitcom प्रकारातले विनोद यावर भर आहे. पंजाबी कानाला गोड वाटायला लागली की ह्या मालिका पुन्हा पुन्हा बघण्यासारख्या आहेत.

कहानियां – ही मालिका नाहीये. मेहरीन जब्बारने एका भागात एक कथा अशी एक मालिका दिग्दर्शित केली होती ती म्हणजे कहानियां. मला यातल्या बहुतेक सगळ्या कथा आवडल्या. एकदा नक्की बघण्यासारख्या आहेत.

तल्खीयाँ (talkhiyan) – अरुंधती रॉय यांच्या God of small things वर आधारीत ही मालिका आहे. ज्यांना सनम सईद हिचा खरा अभिनय पाहायचा असेल त्यांनी ही मालिका बघावी. The mood is melancholy. ही आणि ज़िंगुहै एकाच काळात टीव्हीवर प्रक्षेपित झाल्या. एकीकडे बंडखोर तरुण युवती आणि दुसरीकडे तारुण्यात घटस्फोट घेऊन माहेरी आलेली जुळ्या मुलांची आई अशा दोन्ही भूमिका तिने उत्तम निभावल्या आहेत. ह्या कादंबरीचे दुसऱ्या कोणत्याही माध्यमात रुपांतर करणे कठीण पण ते लेखिका बी गुल हिने यशस्वी करून दाखवले आहे.

हमसफर – फवाद खान आणि माहिरा खान यांची मालिका जी झी जिंदगीने भारतात दाखवली होती. झी जिंदगीच्या धाग्यावर या मालिकेबद्दल खूप लिहिलंय त्यामुळे जास्त लिहीत नाही. ह्यात फवाद खान ज़िंगुहै पेक्षा अधिक देखणा दिसलाय (हेमावैम)! आणि माहिरा-फवाद ही जोडी अधिक आवडते!

ज़िंदगी गुलझार है – ही सर्वात जास्त पाहीली गेलेली पाकिस्तानी मालिका असणार! मालिका मस्तच आहे. मलाही आवडते. पण सगळ्या पाकिस्तानी मालिका अशा धर्तीच्या नसतात. सगळ्या कथांना सुखांत नसतो. ही शोकेस मधली मालिका आहे – पॉलिशड! अर्थात तरीही खूप पारायणं झाली आहेत हिची!

Jackson heights – दहा मधल्या तीन मालिका जिच्या नावे आहेत तिची म्हणजे मेहरीन जब्बारची ही मालिका आहे. संपूर्णपणे (जवळपास) अमेरिकेत घडणारी, तिथल्या स्थलांतरीत पाकिस्तानी लोकांच्या सुखदुःखाची गोष्ट. नोमन इजाझ आणि आमना शेख या दोघांचा अभिनय फार छान! एकदा बघावी अशी मालिका नक्कीच आहे.

दूर ए शेह्वार (durr-e-shehwar) – वरकरणी ही एका खाष्ट सासूच्या ताब्यात सापडलेल्या सुनेला अगदी जुन्या सबर आणि नेकी वगैरे मूल्यांना चिकटून राहण्याचा सल्ला देणारी प्रतिगामी मालिका वाटते. पण तरीही तिच्यात एक सच्चेपणा आहे. सगळ्यांची कामं फार सुंदर झाली आहेत आणि संवाद अप्रतिम आहेत. त्यामुळे एकदा बघण्याच्या लिस्टमध्ये ही मालिका नक्कीच आहे.

रकीब से (raqeeb se) - बी गुल फार कमी मालिका लिहिते पण ज्या लिहिते त्या खासच असतात! इतक्यात आलेली रकीब से अशीच एक मालिका.
रकीब से ये नजारें फरेब देते रहें
हमें तो झुठे सहारे फरेब देते रहें
(प्रेमातल्या प्रतिस्पर्धी/शत्रू सारखे या आयुष्यातले प्रसंग मला दगा देत राहिले. मला तर खोट्या आधारांनीच दगा दिला आहे.)
जेव्हा मालिका सुरू होते तेव्हा आपल्याला असं वाटतं की अरे हे असं कसं? म्हणजे कन्व्हेंशनल गोष्टी घडतात पण तरीही reaction मात्र तशी येत नाही. कोणती बायको नवऱ्याच्या २० वर्षांपूर्वी असलेल्या प्रेमप्रकरणाची भलामण करेल? कोणत्या घरात वडिलांच्या डायऱ्या मुलीला वाचायला मिळतील? पण हे घर असं आहे! बी गुल ने दुनियेचे नॉर्म्स झुगारून देत ही पात्रं उभी केली आहेत.
स्टोरी वेगळी नाहीये पण व्यक्तीरेखा complex आहेत आणि conventionally वागत नाहीत. त्या तशा का वागत नाहीत याची काही कारणं नंतर येतात. No one has a clean slate. हाजरा, मक्सूदसाब आणि सकीना सगळ्यांचे स्वतःचे आणि काही एकमेकांशी जोडलेले unresolved issues आहेत. पुढे त्यांचा उलगडा होतो. मग जेव्हा सकीनाला मारहाण करणारा तिचा नवरा रफिक अली याची एंट्री होते तेव्हा आपल्याला त्याची ओळख होते. तो देखील व्हिलन नाहीये जसा कन्व्हेन्शनली असतो. त्याचीही काही व्हॅलिड दुःखं आहेत.
म्हटलं तर ही हाजरा, सकीना, इन्शा आणि अमीरा या चार बायकांची गोष्ट आहे. मालिका सुरू होते तेव्हा या चौघीजणी स्वतःच्या baggage सकट, प्रश्नांसकट एकमेकींच्या आयुष्यात येतात. मालिका संपते तेव्हा प्रत्येकीने आपला मार्ग शोधलेला असतो. मक्सूदसाब जरी पुरूष असले तरी त्यांचाही एक प्रवास आहे. तोही liberating आहे. पहिल्या काही भागांत पार्श्वभूमी तयार होते आणि मग पुढचे भाग सगळ्या व्यक्तिरेखा इतक्या सुंदर arc ने प्रवास करताना दिसतात की तुम्हालाच closure मिळाल्याचा आनंद होतो!
या मालिकेत मसूद आणि आतिका ही पठडीतली पात्रं आहेत. ती आपल्याला reality check देत राहतात. But Bee Gul successfully manages to sell you her alternate universe! Bee Gul is a genius. थोडक्यात काय तर पेशन्स ठेवून पहा. थोडा वेगळा विचार आहे पण अप्रतिम मालिका आहे. Very rewarding!
सानिया सईद (हाजरा), नौमन एजाज (मक्सूदसाब), इक्रा अझीझ (अमीरा), फरियाल मेहमूद ( इन्शा) या साऱ्यांची कामं अप्रतिम झाली आहेत. आणि कोण विश्वास ठेवेल की सकीना चं काम करणारी कलाकार पाकिस्तानची टॉपची पॉप गायिका हदिका कियानीची ही पहिली मालिका आहे आणि तिने याआधी अभिनय केलेला नाही! She is simply wonderful!

उल्लू बराए फरोख्त नहीं (घुबड विकण्यासाठी उपलब्ध नाही; ullu baraye farokht nahi) - ज्यांना डार्क मालिका आवडतात त्यांना ही मालिका नक्की आवडेल. पण माझ्यासारख्या डार्क मालिका न आवडणाऱ्या व्यक्तीला देखील ही मालिका आपल्या पटकथेने आणि अप्रतिम अभिनयाने बांधून ठेवते. जमिनीच्या वादामुळे वितुष्ट आलेल्या दोन सख्ख्या भावांची आणि त्यांच्या मुलांची कहाणी. झी जिंदगी वर 'आज रंग है' या नावाने ही मालिका प्रसारित झाली होती. अफाट कामं झाली आहेत सगळ्यांचीच! जरूर बघाच असं सांगेन.

परिजाद (parizaad) - परीझाद म्हणजे सुंदर, परीचा मुलगा असावा असा. या मालिकेच्या नायकाचं नाव परीझाद आहे पण गरीबीत वाढणारा, दिसायला यथातथाच, सर्व भावंडात धाकटा त्यामुळे सतत दुर्लक्षित, आत्मविश्वास नसलेला असा आहे. दोन्ही भाऊ आणि वहिन्या चांगले नाहीत पण त्याची बहिण खूप चांगली आहे. आणि मुख्य म्हणजे तो स्वतः खूप हुशार, साहित्याची आवड असलेला आणि स्वभावाने अत्यंत नेक, सत्याची कास धरून चालणारा आणि प्रत्येकाच्या मदतीला धावून जाणारा आहे. त्याला त्याच्या आयुष्यात जी भलीबुरी माणसे भेटतात त्यांच्यामुळे परीझादचे आयुष्य कसे बदलत जाते याची गोष्ट आहे. परीझाद चे काम केलेल्या एहमद अली अकबर ने कमाल काम केलंय! बाकीचे सर्व जण देखील उत्तम. नेहमीच्या गोष्टींपेक्षा खूप वेगळी आणि छान हाताळलेली गोष्ट आहे. जरूर पहावी अशी. सध्याच्या सुरु असलेल्या मालिकांमध्ये हिट मालिका आहे ही.

हम कहाँ के सच्चे थे (hum kahan ke sachay thay) - माहिरा खानची comeback मालिका जी काल रविवारी संपली. पालकांच्या अट्टहासापायी भावंडांमधली स्पर्धा किती टोकाला जाऊ शकते हे सांगणारी मालिका. कामं सगळ्यांचीच खूप छान झाली आहेत पण मधले एक दोन भाग जरा ताणले आहेत आणि शेवट मला पूर्णपणे आवडला नाही. तरीही एकदा नक्की बघता येईल अशी मालिका आहे.

जो बिछड गये (Jo Bichar Gaye) - दास्तान या भारत पाकिस्तान फाळणी वरच्या उत्तम मालिकेचं दिग्दर्शन करणाऱ्या हायसम हुसेन ने या मालिकेची निर्मिती आणि दिग्दर्शन केले आहे. ही मालिका बांगलादेश युध्दात सामील झालेल्या कर्नल फारूक यांच्या पुस्तकावर आधारित मालिका आहे. उत्तम निर्मितीमूल्य आणि पकड घेणारे कथानक आहे. आत्तापर्यंत फक्त ४ भाग झाले आहेत. जरूर बघा असं सुचवेन. माझ्या अत्यंत लाडक्या नादिया जमील ला पुन्हा काम करताना पाहून फार फार छान वाटलं कारण मध्यंतरी तिला कॅन्सर झाला आहे आणि ती उपचारांसाठी परदेशी गेली आहे असं वाचलं होतं!

दोबारा - माझ्या आवडत्या हदिका कियानीची दुसरी मालिका! एका लवकर लग्न झालेल्या आणि वयाच्या चाळीशीत वैधव्य आलेल्या स्त्रीची प्रेमात पडण्याची, स्वतंत्र होण्याची गोष्ट आहे. या मालिकेचे देखील ७/८ भाग झाले आहेत. त्यामुळे पुढे ही मालिका कोणते वळण घेईल आणि आवडत राहील का ते माहिती नाही. पण अजूनतरी खूपच छान चालू आहे.

अजून खूप नावं डोळ्यासमोर येत आहेत. दास्तान, आंगन, दाम, बिन रोए, संग ए मर मर, दियार ए दिल, दिल ना उम्मीद तो नहीं, उदारी, रांझा रांझा कर दी, खुदा और मुहोब्बत - यातल्या काही मी पाहिलेल्या नाहीत अजून पण सगळ्यांबद्दल चांगलंच ऐकलंय. अजून ईद स्पेशल मालिका (सुनो चंदा) आणि टेलिफिल्म्स बद्दल तर लिहिलंच नाहीये! पण ते सगळं प्रतिसादांत वेळ मिळेल लिहिते. शिवाय काही छान reviews आणि कलाकारांच्या मुलाखती यांच्याबद्दल पण लिहिनच. यातील बहुतांश मालिका या युट्युबवर उपलब्ध आहेत. नाहीतर dailymotion वर पण आहेत. पाकिस्तानी मालिकांचा एक मोठा चाहतावर्ग मायबोलीवर आहेच. त्यांना सर्वांना भरपूर भरभरून लिहा अशी विनंती!