आजकालच्या मुलांना मॅनर्सचा ओवरडोस पाजला जातोय का?

{हल्ली ऋन्मेष काहीतरी बोललेच पाहिजे , आपला मुद्दा रेटलाच पाहिजे म्हणून लिहितो....
त्याची पूर्वीची उत्स्फूर्तता आणि स्वतः वर जोक करायची वृत्ती हरवत चालली आहे.....असो...}

+४२ सिम्बा . तंतोतंत पटले. असो...

मध्येच उडी मारतोय
<कुटुंब संस्था नामक जो प्रचंड प्रभावी घटक भारतात आहे तो कैक देशात नाही। > हे खरंय का? कैक देश म्हणजे इथे पाश्चिमात्य संस्कृती म्हणायचं असावं. यांबद्दलचं माझं ज्ञान टीव्ही मालिका आणि लिटरेचर वाचून मिळालेलंच आहे. प्रत्यक्ष अनुभवलेले लोक अधिक सांगू शकतील. त्त्यांच्याकडे एकत्र कुटुंब नसतील, व्यक्तिगत स्वातंत्र्याच्या आणि स्पेसच्या कल्पना वेगळ्या असतील. पण म्हणून कुटुंब, नाती या संकल्पनाच मोडीत काढल्यात का त्यांनी?

मॅनर्स लावण्याबद्दल थोडा वेगळा मुद्दा : उपचारासाठी थँक्यू आणि सॉरी म्हणण्यापेक्षा ते न म्हटलें परवडलं. There is no use saying it unless you feel it. आणि हे शिकवून येण्यातलं आहे का? की मॅनर्स म्हणजे फक्त असं झाल्यावर असं म्हणणं? इतकंच?

शेवटी मुलांना एखादी गोष्ट शिकवायची असेल, तर ती स्वतःही पाळायला हवी. संस्कार अनुकरणातून घडतात , हे पुस्तकी वाटणारं वाक्य लिहितोय.
(रिक्षावाले , बस कंडक्टर यांनाही थँक्यु म्हणायला मला आवडतं. अर्थात ते करताना eye contact साधला जाणं शक्य असतंच असं नाही. But I thank them.

मॅनर्स लावण्याबद्दल थोडा वेगळा मुद्दा : उपचारासाठी थँक्यू आणि सॉरी म्हणण्यापेक्षा ते न म्हटलें परवडलं. There is no use saying it unless you feel it. आणि हे शिकवून येण्यातलं आहे का? की मॅनर्स म्हणजे फक्त असं झाल्यावर असं म्हणणं? इतकंच?>>>>

लहान मुलांना कुठे तेव्हढे कळते.... लहान वयात जर मी त्याला माझा खाऊ देणार नाही, आणि त्याने देऊ केलेला पण खाणार नाही यामधे मी फक्त माझाच विचार करते.... मला दुसर्याबद्द्ल काहीच वाटत नाही. तर तेव्हा तुझ्या अश्या वागण्याने समोरचा दुखावला याची जाणिव मला दुसर्या कोणीतरी करुन द्यायला हवी किंवा तुला त्याने त्याचा खाऊ दिला तर तू ते appreciate करायला हवे हे सांगायला हवे येथे हेच काम आईने केले. तसेच ते व्यक्त करण्यासाठी thank you, sorry वापरले तर कुठे बिघडले.

There is no use saying it unless you feel it.>>>>आयुष्यात बरेचदा अशी वेळ येते कि आपली ईच्छा नसेल तरी माफी मागावी लागते, किंवा समोरच्याला वाईट वाटू नये म्हणून गोड बोलावे लागते. प्रत्येक वेळी माझेच खरे असे बोलता येऊ शकते पण त्यामुळे कोणतेही नाते जास्त काळ टिकत नाही किंवा त्यात आनंद राहत नाही.

अगदी साधी गोष्ट घेऊ......माझा कोणाला धक्का लागला तर मी sorry म्हणावे का? कि मी धक्का मारलाच नाही तर तो चुकुन लागला मग मी का सॉरी म्हणू असा भाव चेहर्‍यावर आणू.
की मॅनर्स म्हणजे फक्त असं झाल्यावर असं म्हणणं? इतकंच?>>> हो तसेच आहे ते. way of behaving toward others.

कारण समोरचा ते ग्रेसफुली स्विकारेल याची खात्री नसते. काय करणार, आपण मनुष्यप्राणी आहोत हा अहंकार जन्मजात आपल्या नसानसात भिनला आहे ना.>>>>> कसला अहंकार आणि कसले काय!!! माणसाला माणूस म्हणावे ना, उगा कुत्रा, नंदी म्हणायचे आणि ग्रेसफुली घ्यायला लावायचे
बाकी रोहूच्या बाबांचे कौतुक करात होतास कि नाही ते सांगितलेच नाहीच. गोल गोल बोलायला छान जमते तुला

लहान मुलांना कुठे तेव्हढे कळते.... या वयात मी त्याला माझा खाऊ देणार नाही, आणि त्याने देऊ केलेला पण खाणार नाही यामधे मी फक्त माझाच विचार करते. मला दुसर्याबद्द्ल काहीच वाटत नाही.
>>>नक्कीच प्रोग्रामिंग मध्ये गडबड असावी.

लिहिण्यात गडबड
दुरुस्ती केली...:)

नातवाला आज्जीला थॅन्क्यू बोलायला लावायचे आणि तिला हे ग्रेसफुली घ्यायला लावायचे Happy वर अग्ग आजी हेच मॅनर्स आहेत असे म्हणावेत Happy जर तिला हे सो कॉलड मॅनर्स नाही जमले तर तिला हे शिकण्याची गरज आहे असा निष्कर्श काढावा Happy
शेवटी कोणाला काय अचंबित करणारे वाटेल हे ज्याच्या त्याच्या विचारांवर आहे Happy>>>> हे सगळे आपल्या डोक्यात ...प्रश्न नातवाला सवय लावायचा आहे कारण पुढे तो काय बोलतो काय नाही, मान हलवतो कि वाद घालतो, thank you बोलतो का?, sorry का बोलत नाही.. यावर सतत घरात, बागेत, ऑफिसमधे, बस मधे, बस्टॉपवर कोणी ना कोणी तरी नजर ठेऊन असेल

यात कौतुक किंवा टिका आलीच कुठे.
त्यांनी मान हलवून आर्ग्युमेंट न करता अनुमोदन दिले ईतकेच Happy>>> हो ना.. मग नंदी कसा आला मधे

लहान मुलांना कुठे तेव्हढे कळते.... >> लहान मुलांना खूप काही कळतं. शब्द कळले नाहीत, किंवा शब्दात त्यांना व्यक्त करता आलं नाही तरी त्यांना भावार्थ कळत असतो. मुलांची निरीक्षणशक्ती अचाट असते.
उपचारासाठी थँक्यू आणि सॉरी म्हणण्यापेक्षा ते न म्हटलें परवडलं. There is no use saying it unless you feel it. आणि हे शिकवून येण्यातलं आहे का? की मॅनर्स म्हणजे फक्त असं झाल्यावर असं म्हणणं? इतकंच? शेवटी मुलांना एखादी गोष्ट शिकवायची असेल, तर ती स्वतःही पाळायला हवी. संस्कार अनुकरणातून घडतात >> + १००

वाह वाह वावे ! मुद्दा पटेश!

लहान मुलांना कुठे तेव्हढे कळते.... त्यापुढे या वाक्याचा संदर्भ दिला आहे कि. लहान मुलांना दुसर्याला काय वाटेल ते नाही कळत पटकन. आपल्याला हवे ते मिळवायचे हे शिकवावे लागत नाही पण आपल्याकडे आहे ते दुसर्‍याबरोबर वाटून घेणे हे शिकवावे लागते.

पण लेट देम डिसाईड, कोणाला थॅंक्यू बोलायचे आणि कोणाला सॉरी बोलायचे. एखाद्या शेजारच्या अंकलने चॉकलेट दिल्यावर आपल्या पोराला ते चॉकलेट आवडत नसल्यास तो नाही थॅंक्यू बोलला तर काही आभाळ कोसळत नाही. कश्याला एवढ्यातच ते औपचारीकतेचे मुखवटे त्यांना चढवायला लावायचे.>>> नम्रपणे नकार द्यायला शिकविण्यास काय हरकत आहे.

मला नाही आवडत चॉकलेट... आणि थॅक्स पण मला चॉकलेट नको... दोन्हीत फरक आहेच ना.

ऋन्मेऽऽष, तुम्ही इतरांना ठोकळेबाज म्हणत आहात, पण जरा विचार करा. तुमचे हे तुम्हाला वाटणारे <कोट> आउट ऑफ द बॉक्स <कोट एन्ड्स> विचार आज प्रचंड टिपिकल आणि स्टिरिओटाईप वाटावे इतके ठोकळेबाज आहेत.
बाकी वानप्रस्थचा अर्थ विचारुन चर्चा घसरवणे आणि अशाच प्रकारचे वर केलेले अनेक उपाय हल्ली चालत नाहीत तुमचे. कोणी भिक घालत नाही हो.

सिरियस बोलायचंच असेल तर: मुलांना मॅनर्स जितके शिकवायचा प्रयत्न करा तितकंच समोरच्या माणसाच्या मर्यादांची जाणिव करुन द्यावी लागली तरी ती नीट शब्दांत कशी करुन द्यायची हे ही शिकवा. कुणी जवळ घेतलेलं/ शरिरावरुन हात फिरवलेला त्याला आवडला नाही तर ते स्पष्ट शब्दांत व्यक्त करायला शिकवा. आई/ बाबा सोडून इतर को_णा_ चं_ ही एक्स्पेप्शन नाही. आजीचा स्पर्ष मायेचा असेल तर तो त्याला समजेलच. आता यावरुन आई/ बाबा का वगळायचे असले तुमचे टिपिकल इन द बॉक्स प्रश्न विचारु नका.
स्वत:चा विचार करुन स्वतःचे प्रश्न स्वतः सोडवायला शिका.
सोनाली यांच्या बर्‍याच पोस्टना सहमती. "त्यांना कुठे तेव्हढं कळतं" चा विपर्यास चालू दे.

भरत, अर्थातच. बस मधून उतरताना कंडक्टर, ड्रायव्हरला धन्यवाद म्हणून उतरणे, आय कॉन्टॅक्ट शक्य नसेल तर रेअर व्हू मिरर मध्ये ड्रायव्हरला दिसेल असा हात वर करुन भावना पोहोचवणे हे ही आलेच. हे आता अमेरिअकन वाटेल कोणाला, पण जर ते चांगलं आहे तर नक्की करावं.
वर सोनाली म्हणाल्या तसं चुकुन धक्का लागला आणि तुमची चूक नाही हे तुम्हाला माहित असलं तरी सॉरी... ते अगदी नसेलच म्हणायचं तर किमान एस्क्युजमी तरी म्हणावंच.
हे शिकवून येणार्‍यातलं आहे का? हो आणि नाही. त्यांच्या जवळची माणसं करत असतील तर बघण्यातून एनफोर्स होईलच पण म्हणून फक्त क्रुतीतून येईल यावर विसंबुन राहाण्यातलं नाही असं वाटतं. सांगत रहावं कर म्हणून. केलं नाही तर आकांड तांडव किंवा ओरडून काही फायदा नसतो. पण शांत आवाजात सांगत रहावं. मुलांना काम सांगितलं आणि केलं की लगेच आपण म्हणावं.
पण याला नको म्हणू कारण हा जवळचा आहे आणि याला म्हण हे शिकवू नये.

लहान मुलांना कुठे तेव्हढे कळते.... >>>
मी एक वाक्य कोट केले तरीही, प्रतिसाद सर्व प्रश्नोत्तरांना मिळून आहे. sonalisl कृपया वैयक्तिक घेऊ नका.

मग त्यांना कळण्याएव्हढी समज येईपर्यंत आपण मोठ्यांनी थोडा धीर धरला तर? त्यांना त्यांच्या बालसुलभ / स्वभावसुलभ पद्धतीने व्यक्त होऊ दिले तर? त्यांच्या आवडीची गोष्ट/कृती केली तर त्यांचे डोळे चमकतात, ते हसत येऊन पायाला / गळ्याला मिठी मारतात. ते शाब्दिक धन्यवादापेक्षा खूप छान व्यक्त होणे असते.

मोठेपणीही मनापासून हसून, मान झुकवून, हातात हात घेऊन, डोळ्यात पाणी आणून अश खूप तर्‍हेने धन्यवाद व्यक्त करता येतील. प्रसंग काय यावर ठरेल. केलेल्या अमूल्य मदतीची जाण असणे पण न बोलता आपला आनंद / कृतज्ञता व्यक्त करणे शक्य आहे की. आणि ते नैसर्गिक असल्याने उत्स्फूर्त येते. शिकावे लागत नाही.

राहिला प्रश्न अनोळखी / लौकिक जगात वावरताना सभ्य भासण्याचा तर ते शिकवायला खूप अवधी मिळतो.
काय म्हणायचे, कसे म्हणायचे, न चुकता म्हणायचेच -- याऐवजी -- का म्हणायचे, एखाद्याच्या मदती बद्दल / आपण केलेल्या चुकी बद्दल आपली काय भावना असणे जरूरीचे आहे आणि ती तशी का असावी हे रूजवता आले तर सॉरी / थँक्यू उद्गार आपसूक आणि खरेखुरे, मनापासून येतील.

उद्गार रूजवले तर भावना येतील किंवा येणारही नाहीत. भावना रूजवली तर ती काय उद्गारायचे / काय कृती करायची ते सोबत आणतेच.

माझे अनुभव --
१. मी केळी घेत असताना, बाजूला चहाच्या टपरीवर चहा घेण्यापूर्वी पानाची चूळ भरणारा ईसम मी आहे हे बघूनही चूळ टाकतो. मी विचारात की काय बोलू... टपरीवाला सांगतो ताईंचे कपडे खराब झाले. तो चहाचा घोट घेऊन एक निर्विकार सॉरी माझ्या दिशेने फेकतो. घरी जाऊन कपडे बदलून पुढे जायला होणारा उशीर + त्याचा निर्विकारपणा याने संतापून मी बोलले तर --- ' हां, तो? सॉरी बोला ना? '

यात सॉरीची औपचारिकता आहे. स्वतःच्या चुकीची दिलगिरी जाणवणे आहे?

२. ट्रेनमध्ये मोबाईलमध्ये लक्ष (तिचे) असतानाच धपकन खाली बसलेली मुलगी. माझ्या मांडीला चिमटा बसला / कुर्ताही फाटला. तिला याची जाणीवच नाही. मी बोलल्यावर एक निर्विकार सॉरी आणि पुन्हा गेम सुरू. मी पुढेही २ वाक्य बोलले रागाने तर मैत्रिणीला म्हणते ' देख यार, मैने सॉरी बोला हां, फिर भी चढे जा रही है'.

शिक्षण पूर्ण करून, नोकरीला लागून, औपचारिक जगात वावरून, मॅनर्स शिकून, वापरून तिला मॅनर्सचा म तरी कळला का?
की मीच चुकले? तिला सॉरी "म्हणता" येते या आनंदात मी नो इश्यूज, डिअर म्हणायला पाहिजे होते?

तेव्हा, शब्द पोपटासारखे उच्चारायला लावणे आणि त्यामागचा कार्यकारणभाव / प्रयोजन / भावनांशी सांगड हे समजून घ्यायला मदत करणे ---- आणि ते समजण्याची कुवत / वय येईपर्यंत ---- केवळ, माझ्या मुलाला मॅनर्स येतात हे दुनियेला कळले पाहिजे या आग्रहातून (न कळता) बोलायची जबरदस्ती न करणे -------------- यापैकी काय सु़जाण पालक म्हणून योग्य आहे?

मुलं बोलायला लागली की त्यांना आई वडिलांना thanks for bringing me in to this world म्हणायला शिकवावे काय? याने त्यांना पुढे नेहमी थॅंक्स बोलायची सवय लागु शकेल.

उद्गार रूजवले तर भावना येतील किंवा येणारही नाहीत. भावना रूजवली तर ती काय उद्गारायचे / काय कृती करायची ते सोबत आणतेच. >> ताई, सॉरी म्हणून भावनाच रुजवायचा प्रयत्न चाललाय. फक्त आणि फक्त उद्गार रुजवतोय असा सोयिस्कर अर्थ का काढताय?
आणि अहो मिठी मारणे, हात हातात घेणे आणि धन्यावाद म्हणणे हे म्युच्युअली एक्सक्लुझिव्ह आहे असं कोणी सांगितलं ?
पराचा कावळा करणं आणि आपल्याला सोयिस्कर तसा अर्थ काढणे चालू आहे तुमचं.

अमित आणि सोनाली,....
I am sorry.......... For you
तुमचे आपापले view सांगून झाले ना? आता काय दुसरी पार्टी 'हो तुमचंच बरोबर' म्हणायची वाट पाहत आहेत का?
आता सगळ्यांना पार्टीसिपेट केल्या बद्दल थँक्यू म्हणा आणि आटपा

शिक्षण पूर्ण करून, नोकरीला लागून, औपचारिक जगात वावरून, मॅनर्स शिकून, वापरून तिला मॅनर्सचा म तरी कळला का?
की मीच चुकले? तिला सॉरी "म्हणता" येते या आनंदात मी नो इश्यूज, डिअर म्हणायला पाहिजे होते?>>>त्याही पुढे भांडणे जातात. सॉरी म्हणून माझ्यावर उपकार नाही करत....असे पुढे सुरुच राहते.

तर मैत्रिणीला म्हणते ' देख यार, मैने सॉरी बोला हां, फिर भी चढे जा रही है'.>>>हेच... तुझी चूक झाली तर तू माज करता कामा नये हे सुद्धा मुलांना शिकवावे लागेल ना.

जर तुम्हाला असे म्हणायचे असेल कि वाटत नसेल तर thank you , sorry म्हणूच नये तर मग वरच्या उदाहरणात जे सॉरी बोलले त्यांना तसे वाटलेच नव्हते याचा खेद दिसतो. त्यांना तसे वाटायला हवे होते म्हणूनच तर तुम्ही अजून दोन वाक्ये बोलून राग व्यक्त केला ना?

लहान मुलांना न सांगता भावना कश्या रुजवणार?
गरज जर भावनांची आहे तर आपण त्यांना असे सांगणार का कि आता तुला चॉकलेट दिले तर तू हास्य दाखव. त्यापेक्षा आपण हसत मुखाने त्याला थँक्यू बोलायला सांगितले तर त्याला कळेल ना कि त्या शब्दाशी या भावना जोडलेल्या आहेत.

आजी ला का thank you म्हणायचे, ती तर आपलीच आहे असेच आपण जवळच्या सगळ्यांना ग्रुहित धरत जाऊ.
पण मग जर नातू आजीला 'थँक्यू' म्हटला आणि तिला त्याचे कौतुक वाटून तिनेही 'कश्याला' असे बोलून स्वतःचे प्रेम व्यक्त केले तर बिघडले कुठे?
आणि ते आईने त्याला शिकविले तर त्यात काय वाईट? जबरदस्ती करु नयेच पण प्रयत्न करायला काय हरकत आहे.

आता सगळ्यांना पार्टीसिपेट केल्या बद्दल थँक्यू म्हणा आणि आटपा>>

भावना आणि शब्दांचा खेळ
काहींना भावना हव्यात शब्द नको.
काहींना शब्दच ठिक वाटतात जास्त भावनिक नको.
काहींना दोन्ही हवेत.

आणि अहो मिठी मारणे, हात हातात घेणे आणि धन्यावाद म्हणणे हे म्युच्युअली एक्सक्लुझिव्ह आहे असं कोणी सांगितलं ? >> अमितचे हे पटलय. खर तर कारवीच्या उदाहरणावरून लोकांना ह्या सवयी नि त्यानुषंगाने आपले चुकलय तर मनापासून कस वागायला हवं हे कळण्यासाठी लहानपाणापासूनच का प्रयत्न करायला हवेत ह्याची नितांत गरज लक्षात येतेय.

I am sorry.......... For you >> हे एकदमच पटले. ऋन्मेऽऽष चे त्यांच्या पोस्टवरचे प्रतिसाद फक्त इथला काऊंट वाढवण्यापलीकडे काही वेगळ्या उद्देशाने टाकलेले नाहित असे मला वाटते. आणि हे म्हटल्याबद्दल मी अजिबात सॉरी वगैरे नाहिये.

ऋन्मेऽऽष हे वरचे पोस्ट सोनाली च्या पोस्टला प्रतिसाद म्हणून लिहून माझ्या तुझ्या पोस्टच्या अगोदरच्या पोस्ट मधील मुद्दा सिद्ध केल्याबद्दल मनापासून धन्यावाद रे बाबा

हे कधी झाले? >> आता तुला समजण्यासाठी हे पुढे वाच. तू ह्या आजी नि नातवामधे 'मॅनर्स ची गरज काय असे म्हणतो आहेस त्याला उद्देशून ओनाली ने ते लिहिलय. आजीच्या प्रेमामूळे मुलांचे thanks अनाठायी वाटतेय ना, ठिक आहे. मग ते आजीने कशाला ? असे म्हणून व्यक्त केले असते तर मुलालाही कुठे थेट व्यक्त व्हायचे नि कुठे नाही हे कळले असते. हा त्या वाक्याचा अर्थ आहे. प्रत्यक्षात काय घडले ह्याबद्दल नसून 'आजजीला असे वागता आले असते' ह्या अर्थाचे ते कोट आहे.

तर तो कधी आपल्या बापालाही थॅन्क्स बोलणार नाही Sad>> बोलेल बोलेल. घरातल्यांनी नाही शिकविले तर बाहेरचे लोक नक्की मॅनर्स शिकवतील

खुलासा केल्याबद्दल धन्यवाद असामी

आता मी आटोपते घेते.
रु....गोल गोल बोलणे छान जमते तुम्हाला. (कौतुकाने )

रु....गोल गोल बोलणे छान जमते तुम्हाला. (कौतुकाने Happy )
नवीन Submitted by sonalisl on 11 January, 2018 - 02:26
>>>>>
अहो याच कौशल्यावर (Unique Selling Point) तर तो इतके धागे आणि प्रतीसाद काढू शकतो.