पारंपारीक ईडली आणि चटण्या

शूम्पी, तू इडली झाल्या झाल्या सुरी फिरवतेस का? अर्धा-एक मिनिट निवु दिल्या तर नीट सुटून येतात.

वेका, सेम हियर

सिंडी +१

गॅस बंद केल्यावर लगेच इडली स्टॅंड बाहेर काढून वाफ जायला ठेवायचा.वाफ जावून जरा इडली सुकल्यासारखी वाटली की सुरीने किंवा इडल्या काढण्यासाठी छोटा पसरट चमचा मिळतो त्याने इडल्या सोडवायच्या.

माझी आई पुर्वी सुती पातळश्या साडीचे छोटे छोटे तुकडे इडली स्टॅंडच्या खळग्यात ठेवून वर इडलीचं पीठ घालायची. चटकन इडल्या निघायच्या. नंतर ते तुकडे धुवून पुढच्या वेळेसाठी ठेवून द्यायचे.

किचन पेपरने इडली स्टँडला बॅटर टाकण्यापूर्वी तेल लावून घेतल्यास अजिबात चिकटत नाहीत. तसंच कुकरमधून बाहेर काढून दोनेक मिनिटं गार करून मग काढणं हेही आहेच.

इडली पात्रात पीठ घालायच्या आधी एकदा आडवं नळाखाली धरुन सर्व लेयर विसळून घ्यायचे. पाणी झटकायचं पण पुसायचं नाही. लगेच पीठ घालायचं. गॅस बंद केल्यावर एक मिनिट झाकून अन मग १-२ मिनिटे बाहेर काढून अख्खा स्टँडच आडवा ठेवायचा. वाफ निघून जाते म्हणे. मग सुरीने किंवा मिनिएचर भात वाढणीने अगदी अलगद सुटून येतात इडल्या, शिवाय पात्र घासायला त्रास होत नाही.

का नांची पारंपारिक पद्धत आहे

आरती, वर लिहिली आहेस तशी शेंगदाणा चटणी आज केली आहे. पुदीनाही घातला आहे आणि चिंचेऐवजी कैरी घातली आहे... ओल्या खोबर्‍याच्या चटणीसारखी खडबडीत न ठेवता मिक्सर फिरवून फिरवून छान गुळगुळीत केली आहे मस्त लागते आहे.

कुकिंग स्प्रे बद्दल माहीत नव्हते.

मी माझ्याकडे जो तेलाचा स्प्रे आहे तो वापरते (त्यात नॉर्मल ऑलिव ऑइल घालून). इडली पात्राला तळाशी तेल लाव्लं तर इडलीला खालून पिवळसर रंग येतो आणि तरिही चकटते.

आज मी मेधाची पद्धत वापरून पहिला घाणा लावला आहे. बघू काय होतं ते.

इडलीपात्र बाहेर काढल्यावर जरा निवु दिले तर इडल्या चिकटत नाहीत. निवण्याइतका वेळ नसेल तर मी इडलीपात्र सरळ उलटे नळाखाली अर्धा मिनिट धरते आणि मग सपाट चमचा अलगद बाजुने फिरवुन इडल्या काढते. चिकटत नाहीत. आणि पहिला घाणा झाल्यावर त्याच भांड्यात दुसरा घालायचा असल्यास, जर आधीच्या इडलीचे काही कण इकडे तिकडे चिकटलेले असतील तर ते भांडे धुवुन घेते.

गरम गरम इडल्या खोलगट चमच्याने काढल्या गेल्या तर हमखास चिकटतात असा अनुभव आहे.

आणि सांगायचे राहिलेच, वरच्या रेस्पिने इडल्या केल्या. अगदी पांढ-याशुभ्र, नरम, मऊ मुलायम अशा झाल्या. मी साधा तांदुळ वापरौन नेहमी करायची, तेव्हा उरलेल्या इडल्या संध्याकाळपर्यंत जरा कडक, दडदडीत अशा व्हायच्या. पण ह्या संध्याकाळीही खुप नरम लागत होत्या. अजुन वेगवेगळ्या चटण्या करुन पाहिल्या नाहीत. त्याही करेन लवकरच. धन्यवाद आरती.

मेनली लुसलुशीतपणातला फरक इडली राईसमुळे पडतोय का?

एक अडाणी प्रश्न.. इडली राईस = उकडा तांदूळ ना?

-

सुमेधा, मी इडली राईस आणलाय्. दक्षिणेत खल्ला जाणारा उकडा तांदुळ एवढेच त्याच्यात नाविन्य आहे. दक्षिणेतले लोक असा भात त्यांच्या जन्मापासुन खात असणार, आपल्याला आता कळला. माझ्याकडे गावी मिळणारा लाल रंगाचा उकडा तांदुळ असतो. आई त्याच्या इडल्या करायची आणि त्याही मऊ व्हायच्या, फक्त तांदळाच्या रंगामुळे त्या लालसर दिसायच्या.

इडलीसाठी साधा तांदुळ नकोय तर उकडा तांदुळ हवा हे ज्ञान मला यातुन मिळाले. उकडा असल्यामुळॅ कदाचित आंबवण्याचा आणि वाफवण्याचा वेगळा परिणाम साधला जात असेल जो साध्या तांदळात साधला जात नसणार.

प्रत्येक जातीच्या तांदळाचाही एक गुणधर्म असतो ना. काही तांदळाचा भात सडसडीत मोकळा होतो तर काहीचा चिकट होतो. इडलीराईसचा मुळ तांदुळ हा बहुतेक चिकट भात होणा-या कॅटेगरीतला असावा. इथल्या बाजारात सुरती कोलमचाही उकडा तांदुळ मिळतो. तोही वापरौन बघेन एकदा. त्याच्याही इडल्या कदाचित चांगल्या होतील.

-

-

साधना, ईडली राईस हा लाल उकड्या तांदूळापासूनच बनवतात अस वाटत. गावी गेली की ह्याची प्रोसेस विचारून सांगते

ओके. नक्की विचार. लाल तांदळापासुन नसावा. पांढ-या तांदळापासुन असावा असा माझा अंदाज.

माझ्या गावी उ.ता. असा बनतो - घराबाहेर चुल मांडुन त्याच्यावर तिन चार फुट उंचीचे एक मोठे घंघाळ ठेवतात. त्यात पाणी उकळत ठेवतात. उकळत्या पाण्यात पोतेभर अख्खे भात (म्हणजे वरच्या तुसासकट असलेला तांदुळ, शिजलेला भात नाही) घालतात. साधारण किती वेळ ठेवायचे याचा अंदाज बायांना असतो. तेवढा वेळ ठेवुन मग ते उकडलेले भात रोवळीत काढतात, पाणी पुर्ण निथळले की उन्हात कडकडीत वाळवतात. नंतर त्याच्यावरचे तुस काढुन टाकतात. की झाला उकडा तांदुळ तयार. घंघाळाच्या आत जे भात घालतात त्याचा तांदुळ लाल असतो त्यामुळे उकडा तांदुळही लालच असतो. (घंघाळात ओतण्याआधी भात रात्रभर पाण्यात भिजत घालतात असे आई म्हणाली. मी थेट वरचीच प्रोसेस पाहिलीय, त्यामुळे नक्की माहित नाही. भिजवत असावेत बहुतेक)

आरती, मला जे म्हणायचंय ते नीट मांडले नाहीये असे दिस्ते. त्याने गोंधळ होतय. म्हणून मी आधीचे प्रतिसाद संपादीत करतीये. तुमच्या ह्या धाग्यात खूप चांगली माहीती आहे त्यामुळे उगीच विषयांतर नको.

ईडली राईसचे फोटो बघून arborio rice (हा तांदूळ रिसोटोसाठी वापरतात) घेतला. वाटायला सोपा वाटला. ईडलया मऊ आणि spongy झाल्या. Arborio rice मध्ये starch content जास्त असतो.
धन्यवाद आरती.

मेधाची युक्ती सस्केसफुल झाली
मिशन न चकटणारी इडली कामयाब.

आरती, आज ह्या प्रमाणाने इडल्या केल्या. मेथीदाणे नाही घातले, पण मस्त झाल्यात...लुसलुशीत

आरती, खूपच चांगल्या झाल्या होत्या इडल्या. पांढर्‍याशुभ्र आणि लुसलुशीत..ह्या इडल्या बनवल्यापासून आमच्याकडे MTR च्या मिक्सेसचा पत्ता कट झाला आहे..

या पद्धतीनं (ईडली राईस, ऊडीद डाळ, पोहे, मेथ्या) मागच्या आठवड्यात इडली केली होती. अतिशय सुरेख चव आली होती. माझ्या मिक्सरनं ऐनवेळेस दगा दिल्यानं अगदी बारीक वाटता आलं नाही पण तरीही टेक्शर मस्त आलं होतं. उरलेल्या पिठात कांदा, कोथींबीर, बारीक चिरलेली हिरवी मिरची घालून आप्पे केले होते तेही मस्त झाले होते. पाककृतीबद्दल धन्यवाद!

ह्या रेसिपी नुसार दोन तीन वेळा रवा इडली केल्या. खुप छान झाल्या होत्या..मी नेहमी डाळ आणि तांदळाच्या करायचे. धन्यवाद रेसिपी साठी.