पर्यावरण म्हणजे काय रे भाऊ?

बी, मला ग्रीनहाउस बद्दल फारशी माहिती नाही. मला फक्त त्यांचा उपयोग फुलझाडांची/इतर काही झाडांची रोपे तयार करण्यासाठी नर्सरीमध्ये केला जातो हे माहिती आहे. शिवाय ऑर्किड्स सारख्या फुलांची शेती ही ग्रीनहाउस मध्ये करतात कारण त्यांना वातावरणातील बदल सहन होत नाहीत.

प्रकाश घाटपांडे, खरंय! मी स्वतः अशा अतिरेकी हटवादी लोकांच्या प्रेमात नाही. कोणत्याही गोष्टीचा अतिरेक वाईट असतो. पण जेव्हा निर्णय डोळसपणे घेतले जातात तेव्हा ते अधिक शाश्वत असतात हे ही खरे. सध्या आपण शेखचिल्लीप्रमाणे ज्या फांदीवर बसलो आहोत त्याच फांदीवर करवत चालवत आहोत. किमान अशी करवत चालवू की फांदी भी न टूटे और हमारी जान भी बच जाये! जितक्या आपल्या गरजा वाढवत नेऊ तितकी जास्त करवत चालवावी लागणार ह्याची जाणीव ठेवून गरजांचा विचार झाला पाहिजे. We must never cross the tipping point (if we haven't already)! Again, as Gandhiji said, "there is always enough for everybody's need, but not for everybody's greed".

उदय, मनापासून आभार!

Organic farming/सेंद्रिय शेती
आज आपण बाजारात खरेदीला जातो तेव्हा organic ह्या लेबलखाली अनेक गोष्टी विकायला ठेवलेल्या आढळतात. पण Organic ह्या शब्दाचा नेमका अर्थ काय? तर organic म्हणजे कोणतीही रसायने न वापरता पिकवलेले धान्य/फळे/भाज्या इ. किंवा कोणतीही प्रतीजैवके (antibiotics), hormones न देता वाढवलेले प्राणी/त्यापासून मिळणारे पदार्थ. उदा. अमेरिकेत अनेक ठिकाणी कोंबड्यांना रोग होऊ नयेत म्हणून प्रतीजैवके दिली जातात, गायींची दूध उत्पादन क्षमता वाढावी म्हणून hormones दिली जातात. किंवा फळे/भाज्या पिकवताना कीटकनाशक/herbicides इ. वापरली जातात. अशा प्रकारे तयार झालेले उत्पादन हे organic नसते.
organic पद्धतीने शेती/पशुपालन करताना तितके उत्पादन होत नाही जितके conventional पद्धतीने होते अर्थात त्यामुळे organic पदार्थांची किंमत बरेचदा खिशाला न परवडणारी असू शकते.

Why care?/Organic खाण्याचे महत्व: मी मागे एका पोस्टमध्ये biomagnification बद्दल लिहिताना अविघटनशील रसायने जशी च्या तशी अन्नसाखळीत पुढे जातात असे लिहिले आहे. त्यात मोठ्या प्रमाणावर pesticides/herbicides चा समावेश आहे. नुकताच एके ठिकाणी एक छोटा प्रयोग करण्यात आला ज्याच्याविषयी तुम्हाला इथे (https://www.coop.se/organiceffect) अधिक बघता येईल त्यात एका कुटुंबातील सर्वांचे प्रयोगाआधी आणि प्रयोगानंतर urine samples घेण्यात आले. प्रयोगादरम्यान सगळ्यांना दोन आठवडे केवळ organic पदार्थ असलेल्या आहारावर ठेवण्यात आले. त्या दोन आठवड्यात सगळ्यांच्या urine samples मध्ये असलेल्या pesticides/herbicides च्या प्रमाणात आश्चर्यकारक फरक दिसून आला. म्हणजे आपण दररोज किती मोठ्या प्रमाणावर ही रसायने ग्रहण करीत आहोत ज्यांचे आपल्या शरीरावर नेमके काय परिणाम हे अजून कळायचे आहे!

A not so good news एका ताज्या अहवालानुसार वातावरणातील CO2 चे प्रमाण गेल्या दोन बिलियन वर्षांतील उच्च्चांकी 400 ppm (parts per million) नोंदवले गेले आहे. ह्याचाच अर्थ ग्रीन हाउस गॅस एमिशन कमी करण्यात आपण अपयशी ठरतो आहोत. ही चांगली गोष्ट नाही!
http://www.iflscience.com/environment/carbon-dioxide-levels-hit-new-mile...

रच्याकाने, I fucking love science उर्फ www.iflscience.com (spare the name!) ही एक खूप छान वेबसाईट आहे जिथे सोप्या भाषेत नवीन संशोधनांची ओळख करून दिली जाते. तुम्ही त्यांच्या फेसबुक पेजला देखील लाईक करू शकता.

अश्विनी के,
टग्या, इतक्या बारकाईने वाचून बदल सुचवल्याबद्दल आभार! सर्व ठिकाणी बदल केले आहेत
सी, तुझी यादीची लिंक त्या दुसऱ्या धाग्यावर (पर्यावरणस्नेही जीवनशैली) टाकशील का? किंवा मी ती सगळ्या सूचना जिथे आहेत तिथे add करू का? (add करेन!)

बेफि, समुद्राची क्षमता भरपूर आहे परंतु अमर्याद नाही. आणि जितका CO2 शोषला जातो त्याने पाण्याची acidity वाढते (pH कमी होतो) कारण CO2 चे carbonic acid मध्ये रुपांतर होते. त्याने समुद्रात वाढणारे अनेक जीव मरून जातात

चिनूक्स, अरे हो की! तरी वर उदय यांनी विचारलं होतं! In my head I kept reading it as DDT while writing DTT! Thank you for correcting