निसर्गाच्या गप्पा (भाग - १२)

खरा तो एकची धर्म, जगाला प्रेम अर्पावे !!

जिप्स्या, यातले बरेचसे वृक्ष, नॅशनल पार्कात असायला पाहिजेत. टोकफळ नसणार.
खिरणीचा फोटो मला वाटतं, डॉ कैलास यांनी इथेच टाकला होता. अजानवृक्ष बघायचा तो आळंदीचाच ! नगरला पण आहेत. कुंभा, बहुतेक राणीच्या बागेत आहे पण मालवण / गोव्यात जास्त दिसतील.
नाणा, अंबोलीलाच.

प्रा. घाणेकर / इंगळहाळीकर बहुदा पुण्याचेच पत्ते देतात. डॉ. डहाणुकरांनंतर मुंबईतल्या झाडांबद्दल कुणी
फारसे लिहिलेले दिसत नाही.

खरं तर, बरीचशी झाडे फुलावर नसताना ओळखताही येणार नाहीत. ( पण या दिवसात दिसतील तेवढे फुलोरे टिपून ठेव, नावे मग शोधू. )
तूम्हा दूर्गप्रेमींना सांगावेसे वाटतेय. तूम्ही फार क्वचितच झाडांचे फोटो काढता किंवा कुठली झाडे दिसली
त्याबद्दल लिहिता. भले ती तूम्हाला सोबत करत नसतील, पण जिथे टेकता तिथे प्रेमाची सावली तर देतातच ना ?
अगदी पुरंदर / सिंहगड / कळसुबाई यांचे पायथे / परिसर अनोख्या झाडांनी नटलेला आहे. एखादी ट्रिप केवळ
त्यासाठी कराच. मग गडाचा माथा नाही गाठलात तरी चालेल.

टेंभा / टेंभुर्णी राणीच्या बागेत आहे. पनवेलला पण आहे.

धन्यवाद दिनेशदा

पण या दिवसात दिसतील तेवढे फुलोरे टिपून ठेव, नावे मग शोधू. >>>>>नक्कीच

एखादी ट्रिप केवळ त्यासाठी कराच. मग गडाचा माथा नाही गाठलात तरी चालेल.>>> माझी तयारी आहे.

सुदुपार,
तूम्ही फार क्वचितच झाडांचे फोटो काढता किंवा कुठली झाडे दिसली
त्याबद्दल लिहिता. भले ती तूम्हाला सोबत करत नसतील, पण जिथे टेकता तिथे प्रेमाची सावली तर देतातच ना ?
अगदी पुरंदर / सिंहगड / कळसुबाई यांचे पायथे / परिसर अनोख्या झाडांनी नटलेला आहे. एखादी ट्रिप केवळ
त्यासाठी कराच. मग गडाचा माथा नाही गाठलात तरी चालेल.
दिनेशदा,
अगदी आमच्या मनातलं बोललात,मी मनावर घ्यायच ठरवलं आहे,फिरायला जाण्याचा प्लान आहे,यापुढे एक निसर्ग प्रेमी म्हणून नक्की ही चुक सुधारु आणि या नविन वर्षात जास्ती जास्त निसर्गात फिरु आणि फोटो काढु असं आश्वासन देतो

जिप्सी, आपल्याला जे वाटाडे लाभतात ना ते खरे याबाबतीत ज्ञानी असतात. कुठले झाड कधी फुलावर येते ? त्याचे काय औषधी उपयोग आहेत ? शेळ्यांना त्याची पाने आवडतात का ? त्या झाडावर कुठले पक्षी येतात ?
त्या झाडांची नावे.... अशी अनमोल माहिती त्यांच्याकडे असते. त्यांच्याकडून कौशल्याने काढून घ्यावी लागते.

अनिल, तूझ्या शेतातले कामगारच याबाबतीत तूझे गुरु ठरतील.

आपल्या आपल्यात फिरवली, तर तिला रिक्षा म्हणू नये... एक संतवचन !,''>>>>>>> दिनेशदा अगदी अगदी!
प्रेम चतुर्दशी: जिप्सी............मस्त!

सध्या मोह, पाचुंदा हे फुलले आहेत
पाचुंदा मध्ये २ प्रकार दिसले पांढरा आणि निळसर फुले सध्या खुप फुललेली दिसली
आमच्या, शेजारी दारासमोर अंगणात हे वाढले,फुलले आहेत, अंगणात हे झाड असाव कि नसावं ?

बाभूळ (Acacia nilotica)

ओहो..बाभूळ इतकं सुंदर असतं.. कि जिप्स्या च्या कॅमेर्‍याच्या डोळ्यामुळे सगळंच सुंदर दिसू लागतं...

याला लहानपणी आम्ही "बेशरमाचे झाड" म्हणायचो. कुठेही, कसेही अगदी बेशरमासारखे उगवायचे म्हणुन. याच्या फांदीचा (एकच सरळ वाढलेली) उपयोग लहानपणी आम्ही "काठी उडवा उडवी" खेळताना करायचो.
बालपणीच्या कित्येक आठवणी या आणि अशा झाडांशी जोडलेल्या आहेत. पूर्वी आमच्या बिल्डिंगला चारही बाजुंनी मेहंदीच्या झाडांचे कुंपण होते. त्याच्या सोबत असणार्‍या जाड पानांच्या कडु मेहंदीच्या सफेद फुलांचा रस आम्ही चोखत असु. समोर २ पांगार्‍याचे झाड होते त्याच्या बियांचा वापर आम्ही एकमेकांना चटका द्यायला करायचो. अजुन दोन परस पिंपळाची (भेंडीची) झाडे होती, त्याच्या कळ्यांचा वरचा भाग काढुन त्यात काठी टाकुन आम्ही त्याचा भोवरा करत. या आणि अशा भरपूर आठवणी आहेत.

जेंव्हा जाण नव्हती तेंव्हा हि संपत्ती चहुबाजुंनी भरभरून होती आणि जेंव्हा जाण आली तेंव्हा सगळं गायब.

मेहंदीच्या कुंपनाची जागी आता तारेची कुंपण आली, मेहंदी आणि कडु मेंदी आता औषधालाही सापडत नाही.
दोन्ही पांगार्‍याची झाडे जाऊन त्याच्या जागी डांबराचा रस्ता आला, भेंडीच्या दोन झाडांपैकी एक झाड कसेतरी तग धरून केविलवाणे उभे आहे. बेशरमाची ती झाडे जाऊन त्याच्या जागी शहाबादी फरशा आल्यात.

कालाय तस्मै नम:

जिप्सी.. खरंय रे हे सगळं..
आता तू ,लहानपणी विपुल प्रमाणात दिसणारी पण आता दुर्मिळ झालेली फुलं,वेली शोधून त्यांचे फोटो टाक इथे.. तेव्हढंच नैनसुख !!!

तू म्हणतोस त्या भेंडीची फळे वापरुन आम्ही पिवळा रंग करायचो, पण त्या आधी त्या फळांच्या लवचिक देठाचा वापर करुन, एकमेकांच्या डोक्यात मारायचो. ( मस्त टण्ण आवाज यायचा.)
आणि कडू मेंदी म्हणतोस त्याला आम्ही कडूपानाचे झाड म्हणायचो. ( योगायोग म्हणजे आमच्याही बिल्डींगला याच दोन झाडांचे कुंपण असायचे. कितीही तोडले तरी परत वाढायचेच. ) या कडूपानाला क्वचित फळेही लागायची.

त्या बेशरमाच्या झाडाचा, अँटेना म्हणून चांगला उपयोग होतो, असे मधे वाचले होते. ( सिग्नल चांगले पकडते, ते झाड.)

वर जिप्स्याने अजानवृक्ष पाहायचाय लिहिलेय. काल चितमपल्लींचेह पक्षी जाय दिगंतरा वाचत होते, त्यात अजानवृक्ष = पिंपळाचे झाड असे लिहिलेले सापडले.

नाही, आळंदीचा अजानवृक्ष वेगळा आहे. पाने लहान असतात. लोक फार पाने तोडतात म्हणून त्याला संरक्षण दिलेले आहे.
नगरला एका मोठ्या देवळाच्या आवारात, अजानवृक्षाची बाग पण बघितली आहे.

आळंदीचा अजानवृक्ष वेगळा आहे

त्यांच्या लेखात आळंदीच्या वृक्षाचाच उल्लेख होता. पण अजानवृक्षाचे स्पष्टीकरण मात्र पुस्तकाच्या शेवटी दिलेले.

आह्हा.. जिप्स्याचे प्रचि आणी दिनेश दा ची माहिती म्हंजे सोनेपे सुहागा!!!

नुसत्या देवळातच नाही तर, आळंदी परीसरातच अजानवृक्ष खूप आहेत. Ehretia laevis

जिप्सी,
छान आठवणी आणि फोटो, या बाभळीला सध्या फुले बहरली आहेत

आह्हा.. जिप्स्याचे प्रचि आणी दिनेश दा ची माहिती म्हंजे सोनेपे सुहागा!!! >>> १००+ अनुमोदन !

त्या बेशरमाच्या झाडाचा, अँटेना म्हणून चांगला उपयोग होतो, असे मधे वाचले होते.
याला झाडाला कोल्हापुर-सांगली भागात 'गारवेल' अस नाव ऐकलयं, बहुतेक खुप पाणी असलेल्या जागी हे चांगल वाढलेल दिसतं..

शोभाला, त्या फुलांचा चांगला फोटो मिळाला कि नाही ? >>>>>>>>>>नाही ना. दिनेशदा, ती एक छोटीशी फांदी होती, जिला पानाप्रमाणे ही लाल फुले लागली होती. माझ्या बस मधल्या एका मैत्रिणीने ती, तिच्या सायबिणीच्या बुके मधुन काढून घेतली होती. मला बस मधे दाखवली. मी उभी असल्याने, आणि बसमध्ये जरासा अंधार असल्याने फोटो नीट नाही आला. आणि ती मैत्रिण माझ्या घरापासून खूप लांब रहाते. म्हणून परत फोटो पण नाही काढता आला. पण मी तिला ती फांदी जमिनीत थोडीशी पुरून ठेवायला सांगितल. आणि तिनेही ती लावलेय. बघू जगते का? जगली आणि फुलली तर नक्कीच परत फोटो दिसेल तोपर्यंत वाट पहात बसणे.

( सिग्नल चांगले पकडते, ते झाड.)>>>>>>> काय सांगता दिनेशदा? इन्टरेस्टिन्ग!
जिप्सी बाभळीची फुल काय मस्त !

जागु

तू ना लक्कीशेस अगदी.. निसर्गाच्या कुशीत राहायला मिळतंय तुला..
ती सकाळ ,दुपार्,संध्याकाळ रंग बदलणारी फुलं लहानपणी खूप पाहिलीयेत, घरी शेजारी सर्वत्र लागायची. चांगलं उंच पण हडकुळी झाडं होती या फुलांची..

हे फूल कसले आहे ?

बहुतेक सुकलेले स्पॅथेडिया

बहुतेक सुकलेले स्पॅथेडिया >>> येस्स..

रावी हे स्पॅथोडिया आहे. अफ्रिकन ट्युलिप. लालभडक रंगाच असत हे फुल.
हा सुकलेल्या फुलांचा फोटो आहे ना?

कालच आणलं एक पॅकेट, ही वाळकी ,लालचुटुक ,भलीमोठी बोरं, खास थंडीच्या दिवसांत मिळणारा खाऊ आहे.पोटाचे आणी स्प्लीन चे विकार बरे करण्याची क्षमता यांच्यात आहे.
अजूनही काही उपयोग इथले जाणकार सांगतीलच..

साधना, शशांक, जिप्सी धन्स. सकाळी फिरायला जाताना एका झाडाखाली अशी फुलं पडलेली दिसली.