मराठी मोजमापे

मंदार, त्या इमेलमधल्या पुस्तकात 'अब्ज' नाहीये कदाचित अर्व म्हणजेच अब्ज असेल आणि गजानन तुम्ही दिलेल्या संख्येत दशअब्ज नाहीये.

हिंदीतही अब्ज ला अरब म्हणतात त्यावरुन ही दोन्ही रुपे अर्व पासून निर्माण झालेली असू शकतात.

ईंग्रजांच्या राजवटीत (चु.भू. घे. दे.) दशमान पद्धत आल्यावर रुपया १०० पैशांचा झाला

नाही हो. १९५६ साली ही दशमान पद्धत भारत सरकारनेच सुरु केली.
१ आणा = ६ पैसे. २ आणे = १३ पैसे. म्हणजे असे की दुकानदार २ आणे म्हणायच्या ऐवजी १३ पैसे द्या म्हणायचा, पण चिल्लर परत करताना मात्र, हे घ्या सहा पैसे, एक आणा. आणि हे आणखी सहा पैसे म्हणजे झाले ना दोन आणे.
लै हुष्षार ना!! किती भांडणे व्हावीत त्या पायी! जवळ जवळ दोन वर्षे ही भांडणे (निदान पुण्यात तरी) चालू होती.

हीरा हा कॅरटमध्ये मोजला जातो. १ कॅरट म्हणजे नक्की काय? कॅरट हे वजनाचे माप आहे का हिर्‍याची तेजस्वीता मोजण्याचे प्रमाण की आणखी काही?

उदा. २०० कॅरटचा हीरा म्हणजे नक्की काय? तसेच हिर्‍याला पैलू पाडतात म्हणजे नक्की काय करतात?

झक्की बरोबर. आणा ६ पैशांचा, अन रुपया ९६ पैशांचा होतो.

मास्तुरे, कॅरेट विषयी विकीवर वाचा:
The carat is a unit of mass equal to 200 mg (0.2 g; 0.007055 oz) and is used for measuring gemstones and pearls.

The current definition, sometimes known as the metric carat, was adopted in 1907 at the Fourth General Conference on Weights and Measures[citation needed], and soon afterward in many countries around the world.[1] The carat is divisible into one hundred points of two milligrams each. Other subdivisions, and slightly different mass values, have been used in the past in different locations.

गजाननजी,
लहानपणी घरी हे पाहिलयं,पण एकुण छान माहिती मिळाली !

दोन आठाणी = सोळा आणे = एक रुपया
मुटेंनी दिल्याप्रमाणे गावाकडे हे जास्त ऐकल्यासारख वाटतं..

लहानपणी आजोबांनी सांगीतलेल्या गमतींपैकी एक (सध्या वाटणारी) गंमत ..
त्यांनी एका वर्षी घरातले ३५ पोती शाळु (ज्वारी) विकुन, तेल्याच्या दुकानातली फक्त तालमीचा खुराकाची (खारीक,बदाम) एकुण ४० रुपयाची उधारी भागवली (चुकती केली) होती.

कॅरट बद्दल आणखी ... सोन्याचे मिश्रणाचे प्रमाण कॅरटमध्ये दर्शवतात. शुद्ध सोने हे मऊ असल्याने ते लवकर झिजते म्हणून त्यात कठीणपणा आणण्यासाठी ताम्ब्यासारखे धातू मिसळतात (मिसळावे लागतात.)
शुद्ध म्हणजे १०० टक्के शुद्ध सोने म्हनजे २४ कॅरट मानतात. मग २२ कॅरटमध्ये २२ भाग सोने आणि दोन भाग इतर कठीण धातू, १८ कॅरट म्हनजे १८ भाग सोने आणि ६ भाग इतर धातू. १४ कॅरट पर्यन्त सोने ऐकलेले आहे. अर्थात ह्या सोन्याचे भावही कमी असतात. जास्त घर्षण होणारे दागिने सोन्याला कठीणपणा देऊनच करावे लागतात. त्यामुळे सोन्यात भेसळ आवश्यक...

हिर्‍याला पैलू पाडतात म्हणजे नक्की काय करतात <<< हिरा खरा तर ओबडधोबड खडा असतो.. त्याला आकारात कापून, त्याला जास्तीत जास्त (संख्येने) सपाट बाजू केल्या की प्रकाश परावर्तीत होतो म्हणजेच हिरा लखलखू लागतो.. यालाच पैलू पाडणे म्हणतात...
(लिहायला गेल्यावर लक्षात आले, जे म्हणायचे आहे त्याचे शब्दच सापडत नाहीयेत (

मंगेश, बाळासाहेब, परदेसाई,

माहितीबद्दल धन्यवाद!

द्रव पदार्थ मोजायचं माप काय असेल?