अमेरिकन किचन

Submitted by नीलिमा क्षत्रिय on 21 August, 2021 - 13:20

'दिवस अमेरिकेचे' ह्या माझ्या पुस्तकातला काही भाग...
लेखिका:नीलिमा क्षत्रिय
इथल्या किचनमधे स्वयंपाक करणं म्हणजे एक दिव्यच असतं..आपल्याला ऐसपैस दगडी ओट्याची सवय असते..कितीही पसारा करा, कितीही पाणी सांडा, गरम भांडे कुठेही बिनधास्त ठेवा..भारतीय नारी सारखा प्रचंड सहनशील असतो आपला ओटा...पण अमेरिकन ओट्याचं म्हणजे श्रीमंताची पोरगी नांदायला आल्यासारखं... काहीच सहन होत नाही, अन् काहीच जमत नाही .. ह्या ओट्याचं एक वैशिष्ट्य म्हणा किंवा वैताग म्हणा...हा धुता येत नाही..
दुसरी गोष्ट, इथलं किचन म्हणजे एका छोट्याशा तुकड्या सारखं असतं...बाथरूम सारखं...म्हणजे माझ्या मुलीकडे तरी असंच होतं. घरं चांगली प्रशस्त असतात, पण किचनच्या बाबतीत का इतका आकस ते अमेरिकनच जाणो....एक बाई ( किंवा बाबा) एकटीच वावरू शकेल इतपतच किचन चा आवाका असतो...
बहुतेक एकमेकाच्या समोरासमोर असे दोन किचन टॉप्स असतात..एका टॉपखाली ओटीजी, एका टॉपखाली डिशवॉशर असतो. डिशवॉशरच्या वर, बाजूला सिंक असतं..सिंकमधे गार गरम पाण्याची सोय असते. नळ उजवीकडे फिरवला की गार पाणी डावीकडे फिरवला की गरम...सिंकमधलं ग्राइंडर हे भारतातून गेलेल्या आई.. सासू ... ह्या जिवांसाठी नवलाईची गोष्ट...सगळं उष्टं खरकटं त्याच्यात बारीक होऊन वाहून नेण्याची ही उत्तम सोय.. ..टॉपच्या वर-खाली कपाटंच कपाटं असतात...एका कोप-यात भल्ला मोठा फ्रीज असतो.. त्याच्या आकारा प्रमाणेच त्याचा आवाजही मोठा असतो.. आणि हॉलमधे झोपणा-या पाहुण्यांना तो दोन तीन महिन्यात जेरीस आणतो..सगळीकडे बहुतांशवेळा पांढरा रंगच वापरलेला असतो. विशेष म्हणजे असं असूनही ते किचन ब-यापैकी स्वच्छ रहातं. म्हणजे ठेवावंच लागतं
आता हे जे टॉप्स असतात ते साधारणपणे दहा फुटांचे असतात..आणि मुख्य म्हणजे लाकडी असतात..त्यावर अॅक्रॅलिकचं आवरण असतं..त्यामुळे त्यावर गरम वस्तू ठेवता येत नाही.त्या दहा फुटांपैकी एका बाजूला तीन फूट जागा फ्रिज व्यापतो. म्हणजे राहिले सात फूट..पैकी तीन फूट जागा कुकींग रेंज खातो..राहिले चार फूट ..त्या चार फुटात बसवा पोळपाट लाटणं, पिठाचा डबा, पोळ्यांचा डबा...आणि करा स्वयंपाक...त्यात कॉईलचं कुकींग रेंज असेल तर त्या आईचं - सासूचं भारतातून निघतानाच अभिनंदन करावं...पंधरा दिवस तर सगळा आनंदच स्वयंपाकाचा...आपण कसं...भांडं ठेवतो, गॅस पेटवतो की दुस-या मिनिटाला भांडं तापलेलं असतं. लगेच तेल, लगेच..मोहरी..मीठ मसाला..भाजी भांड्यात भिरकावली की टाकलं झाकन पालथं, गॅस बारीक केला की तोपर्यंत घरात गरका मारून दोन कामं हातावेगळी...पण इथे...भांडं ठेवून आपण कुकींग रेंजचं बटण दाबलं की ती कॉईल दमादमानं गरम होऊ लागते..आपण बघsssत बसा.. कॉईल तापून भांडं गरम होईपर्यंत दोन तीन मिनिटं जातात, दोन मिनिटात भाजी फोडणीला टाकून मोकळं होणा-या गृहिणीला हे दोन मिनिटं दोन युगांसारखे भासतात...दोन मिनिटांच्या ह्या प्रतिक्षेत पुढचा सगळा स्वयंपाकाच्या स्पीडचा टेंपोच निघून जातो...आणि आपण एकदम थंड पडून जातो..आपल्या स्वयंपाकाच्या मूडची अशी ऐशी तैशी करून झाली की मग ते अमेरिकन कुकींग रेंज एकदाचं तापतं...तोपर्यंत आपण एकटक त्या तापायला ठेवलेल्या भांड्याकडे बघत असतो...आणि मग एखाद्या मिनिटात आपली तंद्री लागते...भांडं गरम होऊन जातं तरी आपल्या लक्षात येत नाही.. लक्षात आल्यावर आपण घाईघाईने त्याच्यात तेल टाकतो ..पण तो आगीत तेल ओतण्याचा प्रकार होतो..भांड्यावर दुस-याच क्षणाला धूराची वावटळ घोंगावताना दिसते. आपण पट्कन कॉईलचं बटन बंद करतो...पण कॉईल जशी तापायला वेळ घेते तशीच गार व्हायला पण वेळ घेते..आपल्या अंदाजाप्रमाणे परिस्थिती निवळण्यापेक्षा जास्तच चिघळते..आणि तो धूर मग फायर अलार्मच्या नाकाला चांगलाच झोंबतो आणि तो मग 'टीटीव टीटीव' करून निषेध नोंदवतो. तोपर्यंत आपली 'अमेरिकन मुलगी/ जावई..मुलगा/ सून' जे कोणी असतील ते धावत येतात...आपण जो काही राडा कॉइलवर करून ठेवलेला असेल तो निस्तरतात..आणि धूर पांगवून फायर अलार्मला आधी गप्प करतात...त्यानंतर मुलगी/ सून भाजीचं पुढचं क्रियाकर्म उरकते, आणि जावई/ मुलगा आपल्याला समोर बसवून आपलं बौद्धीक घेतात..कुकींग रेंजच्या निमित्ताने ईतरही अनेक नियम कायदे कानून आपल्याला जतवले जातात. आपण नुसतं गुबूगुबू...ह्यातून आपण एकच धडा शिकतो की भारतातला आपला स्वयंपाकाचा स्पीड विसरून जाणे, आणि गोगलगाय धोरण अंगिकारणे उत्तम..
इकडे कूकर लावलाय, तिकडे भाजी फोडणीला टाकलीये, कणिक मळणं चालू आहे, खांद्यात आणि कानाच्या सापटीत मोबाईल पकडलाय...मायक्रोवेव्ह मधे शेंगदाणे भाजायला टाकलेत...असं पाककौशल्य इथे दाखवू म्हणता शक्यच नाही...त्यात फायरअलार्मचा धाक, कॉईलचा धाक, पायात ते ‘बालभूईचक्र’ ...त्यात भर म्हणून घरातल्या अमेरिकन्सचा धाक...
पोळ्या करणं आणखीन वेगळंच दिव्य.. चार कॉईल्स पैकी दोन लहान आणि दोन मोठ्या असतात.. आपण पटपट पोळ्या उरकून टाकाव्यात म्हणून मोठी कॉईल निवडतो. तवा ठेवतो..चार कॉइल्सची चार बटणं असतात. कॉईलचं बटन सुरू करतो, जे कॉईलखाली नसतं तर रेंजच्या मागे असलेल्या पँनल वर असतं. बाकीच्या कॉईल्स पैकी एकावर कूकर असतो, एकावर भाजी, एकावर तवा आणि एक रिकामी असते...त्या रिकाम्या कॉईलवर आपण पोळ्यांचा कॅसेरोल मांडतो..म्हणजे आता त्या चार फुटाच्या तुकड्यात आपण पोळपाट आणि पोळीला लावायच्या पिठाचा डबा जरा मोकळा ढाकळा ठेवतो.. एखाद्या मिनिटात पोळी लाटून होते, तवा तापला की नाही त्याचा आपण सवयीनं . निसटता हात फिरवून अंदाज घेतो, पण तवा थंडगार...तापेल तापेल..आपण तंद्री लावून उभे रहातो आणि अचानक कॅसेरोल खालून धूर यायला लागतो..बरोबरच आपल्या कानातून, नाकातून, जमलंच तर तोंडातूनही धूर येतोय असं वाटायला लागतं. आपण चुकून भलत्याच कॉईलला बत्ती दिलेली असते....
पुन्हा 'अमेरिकन मंडळी' परिस्थिती हातात घेतात..ह्या प्रसंगी आता एक कॅसेरोल धारातिर्थी पडलेला असतो..आपल्याला भयंकर कांडल्या कोंडल्यासारखं होऊन जातं..आपण धीर एकवटून पुन्हा पोळ्या प्रकरण हाताळायला घेतो. मघाची लाटलेली पोळी मोडून नवा गडी नवा राज म्हणत पुन्हा पोळी लाटतो...आता कुकींग रेंज वरची तव्या खालची कॉईल व्यवस्थित तापलेली आहे ह्याची खात्री करून पोळी तव्यावर पोहचवतो. कॉईल जास्त तापलेली असते.. पोळीला एका सेकंदात देवी याव्यात तसे व्रण येतात...घाईघाईत आपण उचटण्याने ती पोळी उचकून उलटावी, तोच आपल्या मागून अमेरिकन सूचना, "कोटींगच्या तव्याला लाकडी उचटणं घे ना, खराब होईल ना तो तवा, एकतर इथे मिळत नाही चांगले तवे".
"गुबूगुबू".. आपण.
मग लाकडी स्पॅचुला आपल्या हातात देऊन लेक अंतर्धान पावते. तोपर्यंत पोळीचा अवतार अत्यवस्थ देवीच्या रोग्यासारखा होतो.."पहिलं दान देवाला" असं म्हणून आपण परत दुस-या पोळीच्या मागे लागतो. दुसरी पोळी खूपच सावधानी बाळगून तव्यावर येते.... पोळीला पुन्हा देवी येऊ नयेत म्हणून कॉईल जरा सिम केलेली असते..दुसरी पोळी लाटून होते...पण आधीची पोळी आता कोमात गेल्यासारखी नुसतीच पडून, प्रकृतीत काहीच फरक नाही..मग लक्षात येतं की कॉईल सिम होण्याऐवजी ऑफच झाली आहे..पुन्हा कॉईल ऑन, पुन्हा दोन मिनिटांचं ध्यान..पुन्हा निकराचा लढा, असं करत करत कशातरी सात आठ पोळ्या डब्यात गोळा होतात...पण सगळ्या वेगवेगळ्या..सख्खं तर सोडा चुलतचुलत पण नातं नसल्यासारख्या....हे सगळं होत असताना लेकीने पलिकडे बेडरूममधे कपड्यांचं कपाट आवरायला काढलेलं असतं..बारकं भूईचक्र कपाटातलं सामान किचनमधे आणि किचनमधलं सामान कपाटात ठेवण्याच्या उद्योगात असतं..पोळी शेकेपर्यंत लाटणं गायब होऊन कपाटातल्या कपड्यांमधे जाऊन बसतं, कपाटाच्या किल्ल्या परातीत येऊन पडतात..एकीकडे ‘पोली कलायची’ म्हणून कणकेची मागणी करणारा बालहट्ट, आपल्या स्वेटरला लटकणं चालू असतं....आपल्याला आता अशा दहशतभ-या, भिरभि-या वातावरणाची सवय राहिलेली नसते..घरी ज्या शांततेला आपण 'घर खायला उठणं' म्हणतो..ती शांतता हवीहवीशी वाटू लागते. आपल्याला भारतातलं घर आठवायला लागतं. कामाला येणारी बाई आठवते, तिच्याशी आपण किती दुष्टपणे पेश येतो.

मो.8149559091
©® ✍नीलिमा क्षत्रिय

विषय: 
Group content visibility: 
Use group defaults

तुमचा लेख अपार्टमेंटच्या किचनच्या अनुभवातून आलेला दिसतोय. घरांचं किचन मोठं असतं आणि ग्रॅनाईट, क्वार्ट्झ वगैर्र स्टोनचे काऊंटरटॉप्सही सहज मिळून जातात.

हा हा, सगळे डोळ्यासमोर आले Happy
तिथे गॅसची शेगडी सहसा नसतेच का?

>>>>
त्यात कॉईलचं कुकींग रेंज असेल तर त्या आईचं - सासूचं भारतातून निघतानाच अभिनंदन करावं.
>>>>
म्हणजे अमेरीकेतही स्वयंपाक बायकांनाच करावा लागतो.
हा प्रॉब्लेम ग्लोबल आहे. हे चित्र बदलायला वेळ लागणार. आणि तो आपण द्यायला हवा.

मजेशीर आहे.आता तिथेही खूप लोकांकडे गॅस स्टोव्ह घेतात ना?
कॉइल वर तवा, पोळ्या, स्वयंपाक करून पाहिला आहे.चहाच्या पातेल्यात तळण करून तेलाचे धूर वगैरे प्रकार पण झालेत Happy

छान खुसखुशीत लिखाण. या लेखाच्या शितावरून पुस्तकाचा भात कसा असेल याची कल्पना येऊ शकते. तुमच्या पुस्तकाच्या यशासाठी शुभेच्छा!

मजेदार लिहीले आहे Happy "आपण गुबूगुबू" हे विशेष आवडले Happy

एकूण हे अपार्टमेण्टमधले वर्णन वाटते सायोने वरती लिहील्याप्रमाणे. पांढरा रंग, आवाज करणारा फ्रीज, लाकडी काउण्टरटॉप्स ई. इथले सुरूवातीचे दिवस आठवले. मोठ्या घरांमधे - स्वतःच्या किंवा भाड्याच्या - यापेक्षा बरेच वेगळे असते. गॅसची शेगडीही असते.

अमा - अपार्टमेण्ट असेल तर पाहुण्यांनी हॉल मधे झोपणे कॉमन आहे. विशेषतः एक बेडरूम अपार्टमेण्टमधे.

आता लगे हाथ कोणीतरी अपार्ट्मेन्ट व घर यात्ला फरक सान्गुन टाका रे...

आमच्या ईथे भारतात अपार्ट्मेन्ट, हाइट्स, टॉवर व व सगळे फक्त इमारतीच्या नावातच दिसतात.. आत असलेली घरे सगळीकडे सारखीच असतात.

लेख मस्त आहे. बालभुइचक्र कळायला वेळ लागला थोडा. Happy

बारकं भूईचक्र हे नाव फारच आवडले Happy
<<बालभूईचक्र’ ...त्यात भर म्हणून घरातल्या अमेरिकन्सचा धाक... >> मम.....
एकूणच लेख खूप आवडला.
तिकडे गेल्यावर आपण मदत करायला गेलो तर किती प्रकारे तोंडावर आपटून घेतो याचा अनुभव असल्याने मनापर्यंत भा पो. ..
पूर्ण पुस्तक कुठे मिळेल?

विनोद म्हणून छान... पण हे असंच असतं असा समज करून घेऊ नये. पुरूष ही इथे स्वयंपाक करतात. (शाश्वत सत्याचा पुरावा.... )
मुळात सदनिका लहान असेल तर स्वयंपाकघर मोठ्ठे असून चालणार नाही.
इथे स्वत:ची भली मोठ्ठी घरे असलेल्या भारतीयांच्या स्वयंपाकघरात , कधीतरी उपयोगाला येतील म्हणुन 'दह्याचे रिकामे डबे' ठेवायला सुध्दा वेगळी व्यवस्था असू शकते... ( आमच्या घरी... ) Happy Happy Happy

लेख छान लिहीला आहे. इथले सुरवातीचे दिवस आठवले. मुळात अमेरिकन लोकांचा स्वयंपाक आपल्या स्वैपाकापेक्षा खूप वेगळा असल्याने अर्थातच त्यांची किचनही सुटसुटीत असतात. ओव्हन, मायक्रोवेव्ह आणि फ्रिजला जास्त महत्व असते. पोळ्या वगैरे कोण करतो तिथे ?

मला मात्र ही अपार्टमेंटमधली छोटी किचन आवडायची. पटकन आवरून होतात आणि उगीच भरमसाट गॅजेट्स गोळा करण्यावरही निर्बंध येतात.

ज्या देशात निरोगी लोकांचे प्रमाण जास्त आहे.
ज्या देशात अगदी ८० वर्ष पर्यंत लोक निरोगी आयुष्य जगत आहेत .त्यांच्या आहार विषयी जाणून घेणे फायद्याचे आहे.
अमेरिकन लोकांच्या चुकीच्या आहार ,विहार मुळे अमेरिकन लोकांचे सरासरी आयुष्य कमी होत चालले आहे.
आणि रोग ग्रस्त लोकांचे प्रमाण पण तिथे जास्त आहे.

छान खुसखुशीत लेख आहे.

अमेरिकेत अपार्टमेंट मधल्या लोकांना अजून सरकार गॅस कनेक्शन (की कनेक्षन) देऊ शकत नाही, याबद्दल अमेरिकन सरकारचा जाहीर निषेध. नशीब वीज तरी आहे, नाहीतर लोकांनी ३ दगड आणून चूलच मांडली असती! ट्रेकिंगचे दिवस आठवले. अमेरिकेत स्वतःच्या पायाभूत सोयीसुविधा शेवटच्या गरीबापर्यंत पोहोचवायच्या सोडून तिकडे अगफणिस्तानात त्रिलियन डॉलर ओतले आणि तिथे त्यांना साधे रस्तेही बांधता आले नाहीत म्हणतात. छ्या! सर्व्हिस मोट्रीच्या टायमाला असला तर्रास न्हवता.

(कृपया उपहास समजून घ्या. अपार्टमेंट-फायर सेफ्टी-लाकडी भिंती वगैरे गोष्टी ठाऊक आहेत हो.)

मस्त लेख!
"आपण गुबूगुबू" हे विशेष आवडले >>>> +१.
बारकं भुईचक्र शब्द आवडला.

हा हा !! लई हसले , मज्जा आली वाचायला
"आपण गुबूगुबू" हे तर भारीच एकदम !
बारकं भुईचक्र हे एक क्षण समजलं नाही , नंतर फिस्कन हसू आलं Lol

मस्त लेख. गुबुगुबु आणि भुईचक्र भारी आवडले. एकदम चित्र उभे राहिले.
पण अमेरिकन किचनमुळे एक बरय. सासूची सिनियॉरिटी /सुग्रणगिरी गायब होउन सूनबाईंना एकदम तज्ञ बनवते. Happy

मी तसल्या कॉइलवर हात ठेउन चांगला भाजून घेतला होता. त्याच्यावर चहा करायला इतका वैताग येतो.

आता लगे हाथ कोणीतरी अपार्ट्मेन्ट व घर यात्ला फरक सान्गुन टाका रे... >> घर सायो ने स्टँड अलोन हाऊस अशा अर्थाने वापरला आहे , साधना. बहुतेक अपार्ट्मेन्ट ना हे वर्णन चपखल बसते.

माझ्या उसगावातल्या बहिणीला पाठवला लेख ( लिंक पाठवली) तर ती पण हेच म्हणाली कि आता असं नसतं. पूर्वी होतं.

>>>>पांढरा रंग, आवाज करणारा फ्रीज, लाकडी काउण्टरटॉप्स हे सर्व जून झालं, आता तसं काही नसतं . Mostly steel appliances, granite or Quartz counter tops & gas stove असतात. Specially California etc states r earthquake prone so coil stoves , wooden furniture is safer so more common.>>>> हि तिची प्रतिक्रिया.
लेख आवडला खुसखुशीत आहे. हो ते गुबूगुबू आणि बालभुईचक्र ला खुप हसले.

अपार्टमेंट म्हणजे आपल्याकडच्या चाळी म्हणा. लांबच लांब पॅसेज आणि दोन्ही बाजुंना एकामागोमाग एक घरं. कॉमन संडास नाही, पण कॉमन लाँड्री इ. सोयी असतात. आता राज्य आणि नेबरहुड प्रमाणे काही अधिक-उणे फिचर्स असतील, पण ढोबळ कन्सेप्ट तोच.
आता त्यात जागा वाचवायच्या दृष्टीने किचन लहान ठेवून एखादी बेडरुम अधिक देता आली तर अपार्टमेंट कंपनी आणि भाडेकरू दोघांच्या दृष्टीने विन विन होते. आता यातील जुन्या इमारतींत जुन्या प्रकारचे फ्रिज, कॅबिनेट्स इ. असतात. भाडे जास्त मिळायच्या द्रुष्टीने बरेच लोक अपग्रेड करुन सॉलिड सर्फेस काउंटर टॉप, स्टील अप्लायन्सेस, कार्पेटच्या ऐवजी हार्डवुड/ सिरॅमिक अशी गाजरं ठेवतात.

लेख मजेशीर आहे. भुईचक्र म्हणजे आधी बराच वेळ र्होंम्बा असेल असं वाटलेलं. शेवटी समजलं. Happy

Pages