बासरी भरून पावली!

Submitted by जेम्स वांड on 25 June, 2018 - 09:24

गाढ झोपेत असलेल्या त्याच्या चेहऱ्यावर मानवी भावनांची जणू जत्राच भरली होती. मध्येच त्यावर एखादी स्मित लकेर उमटून जाई, मधेच त्याचा चेहरा पूर्ण जगाचे दुःख पचवल्यासारखा करुण होऊन पिचून निघे. स्वप्न बघत होता हो तो. हास्याचा भाग म्हणजे त्याचे पितृतुल्य गुरुजी, घरून पळून आलेल्या बासरीवेड्या पोराला त्यांनी दिलेला थारा. त्याच्या चेहऱ्यावर अगोदर आलेलं स्मित त्याला आठवण देत होतं, पहिल्या दिवशी गुरुजींनी जेव्हा त्याला पोकळ वेळूच्या भोके पाडलेल्या काठीत भावना रित्या करणे शिकवणे सुरू केले होते तेव्हा तो जागेपणी असाच स्मित करत होता. रोज पहाटे उठणे आन्हिके करून गुरुजींची चिलम बनवून त्यांना उठवणे मग त्यांच्यासोबत रियाज. गुरुजींची परिस्थिती यथातथाच त्यात त्यांच्या पत्नीस असे आगंतुक पोरगे पोसणे अजिबात रुचत नसे. त्या त्याला दिवसभर कामे लावीत वरतून फुकट बांबू फुकायला येऊन कोरभर भाकरी खाऊन टाकल्याबद्दल बोल, त्यांच्याच आठवणींनी आज झोपेत त्याचे तोंड उदास होत असे, अन दुःखी होत असे तो दिवस आठवून जेव्हा त्याचे गुरुजी सकाळी रियाजाला उठले अन एकच खोकल्याची उबळ येऊन उन्मळून पडले होते. शेवटचा आधार संपावा तसे तो क्षणभर उन्मळून पडला होता.

गुरुजींची शेवटची आठवण म्हणून चिलम घेऊन गुरुगृह सोडलेला तो, उदास विमनस्क मनाने घरी परतला तो फक्त आपल्या सावत्र भावाने सगळे बळकावलेलं पाहायलाच. गुरुपत्नीहून वाईट स्वभावाची वहिनी अन फोटोतून पाहणारे वारलेले आईबाप. सगळी गणिते चुकली तसे तो भावासमोर पदर पसरून कसेबसे मिळवलेले पाचशे रुपये घेऊन सुटला, कुठं जायचं काही कल्पना नाही डोक्यात फक्त बासरी, पोटात फक्त भूक, शिक्षण पाचव्या इयत्तेतच सोडलेलं. त्याचं विश्वच बासरी होतं, त्याचा नाईलाज होता. त्याने सरळ दहा उगा म्हणायला असलेल्या बासऱ्या घेतल्या अन गावातल्याच बागेबाहेर विकायला उभारला. हजार लेकरे अन त्यांचे दोन हजार आईबाप रोज पाहणारा तो बगीचा पण बहुतेक ह्याच्याकडे रागीट नजरेनेच पाहत होता. ज्या दिवशी हजारात एखादे लेकरू सूर पाहून हरकलेले दिसे त्या दिवशी हा स्वतः हरखून जात असे, कारण त्या दिवशी वडापाव नशिबी येई, एरवी बासरीवर वाजवलेल्या सवंग चित्रपट संगीताच्या जोरावर जी काही दहा पाच रुपये कमाई होई त्यात फक्त चार रुपयांचा पार्ले पुडा अन कटिंग चहा येई. उरलेली खळगी भरायला मायबाप सरकारने सार्वजनिक नळाची सोय केली होती.

एकदिवस तो भुकेला कोमेजला उठला, तिरिमिरीत स्वतःचीच बासरी तोडून टाकली, पोट भरायचं म्हणून एका चहावाल्याकडे पोऱ्या म्हणून लागला, बासरी रीती झाली, ती डोक्यातून, बंडखोर मन पोटाच्या भुकेला सुद्धा भीक घालना, चहावाल्याच्या कोळशाच्या भट्टी समोर मर मर राबून खोकला मात्र त्याला जडला, तोच एक त्याचा मित्र होता आता. रात्री टपरीतच झोपल्या झोपल्या तो एखाद फिल्मी गाणे वाजवी तितकी दीड दोन मिनिटे स्वतःच मंत्रमुग्ध होऊन त्याच नशेत झोपी जाई, पण हळू हळू हे व्यसन परत डोके वर काढू लागले, अन एकदा मात्र कडेलोट झाला दिवसभराचा दुधाचा रतीब करपेपर्यंत ह्याचे मन बासरीवरच बसून होते, चहा वाल्याने अंगातील प्रत्येक हाड ठेचुन हाकलले तोवर हा येडा मुग्धच होता. शुद्धीवर आला तेव्हा फाटके कपडे अन केलेल्या कामाचे पाचशे रुपये उरावर घेऊन परत हा जगात मोकळा होता.

पुन्हा ये रे माझ्या मागल्या, फिल्मी असले म्हणून काय झाले गाण्याला अस्तित्व मिळते ते सप्तसुरांमुळेच. परत एकदा पार्लेजी अन चहा सांगाती आले. अर्धपोटी बासरी कवटाळून तो फक्त स्वतःसाठीच 'तुम तो ठहरे परदेसी' 'परदेसी परदेसी जाना नही' 'दुनिया बनाने वाले' वाजवत बसू लागला. त्याला जोवर पार्ले कंपनी रोज चार रुपयात पोसत होती तोवर त्याला कसलीच तमा नव्हती. अगदी चहावाल्याच्या भट्टीने दिलेल्या सख्या सोबती खोकल्याचीही.

त्या दिवशी तो असाच दिवसभर खोकुन अन वेळू फुकुन दमला होता, बागेतच एका बाकड्यावर पडल्या पडल्या तो परत एकदा फुकट दिसणाऱ्या एकमेव स्वप्न चित्रपटात गुंग झाला होता, गुरुजी, भाऊ, भावकी वगैरे ठराविक प्रसंग त्याच्या डोळ्यासमोरून झरत होते तेव्हाच एक अनामिक कळ त्याच्या पाठीतून उठली, अन शुद्ध परत येता येता एक आवाज कानात घुसला

'उठय ये भडव्या, तुज्या बा चा गार्डन हाय व्हय रं चुतमारीच्या?' ज्या सरकारने पोट भरायला सार्वजनिक नळ दिला त्याच सरकारचा नोकर असलेला एक हवालदार पुढे दत्त, का यमदूत म्हणून हजर होता!. काय बोलावे हे ठरवत असतानाच अजून एक सणसणीत कानाखाली पडली अन उत्तरादाखल शब्द शोधण्याऐवजी त्याने खोकल्याची उबळच मोकळी केली , तसं हवालदार आपल्या सोबत्याला म्हणाला

'आयला गर्दुलं दिसतंय रे गाबडं!'

'हां मग काय, त्वांड बग कसं मिचकूळ हाय भाड्याचं'

'काय रे नशापाणी करून सरकारी बागेत झोपतो काय झवन्या?, यायला ही खुळी गांडीवर सोटे खाऊन बी सूदरायची न्हाईत'

'ऐक ह्याची तपासणी घे, अन साहेबांसमोर उभं कर, आपल्या बीट मंदी गांजा, अफू, भांग इकायचं लै वाढल्या लगा, कंट्रोल कराय लागल नायतर इतकं मलाईदार बीट हातून घ्यायला येरमाळे अन सवडकर टपून बसलेत भोसडीचे'

गर्भगळीत झालेल्या त्याला एका हवालदाराने बकोट धरून उभे केले, दुसरा त्याचे खिसे चाचपू लागला तेव्हा त्याला हाती लागली चिलम, गुरुजींची शेवटली आठवण असलेली चिलम!.

'गंजेकस दिसतंय भाडखाऊ, मेरेकर घे ह्याला पटकन कस्टडीत, ह्याचा सप्लायर सापडला मंजी आपलं ह्ये बीट किमान 3 वर्षे फिक्स'

अन अचानक त्याला तोंड फुटलं

'चिलम द्या के माजी परत माझे गुर्जी हाईत त्ये'

'मेरेकर हे बघ आयघालं अजून तारेतच दिसतंय गांज्याच्या हा हा हा हा हा'

'चिलमीलाच गुरू केलंस व्हय रे गंजेड्या, मेरेकर हाण भडव्याला दोनचार गुच्च्या येईल लायनीवर कुत्रं'

'द्ये ये ते माझे गुर्जी.....' फाड फाड फाड एका मागे एक थोबाडीत बसू लागल्या तशी तो अजूनच आक्रमक होऊ लागला,

'गुर्जी पाहिजे होय भडव्या तुला घे तुझा गुर्जी' म्हणत हवालदाराने मारलेली ती थप्पड उंटाच्या पाठीवर शेवटली काडी ठरली'

भेंचोद, दुनियेची आय घातली ह्या, डोक्यात येतील तितक्या शिव्या आठवत तो थडथड उडू लागला,

'मेरेकर हे आऊट ऑफ कंट्रोल होतंय रं' असं हवालदार घाबरून आपल्या साथीदाराला म्हणे म्हणे पर्यंत ह्याने हिसडा मारून स्वतःला सोडवलं , हाती चिलम असलेल्या हवालदाराला अक्षरशः दहा सेकंदात तीन चार कानाखाली लागवून त्याने त्याच्या कानाखाली चुलखंड पेटवलं अन शेवटी तोंडचा पट्टा मोकळा सोडला,

'मादरच्योद, गुरुजींना धक्का देतो का रांडेच्या, तुझा मुडदा बसला भीतीला टेकून, भोसडीच्या दे माझे गुर्जी'

क्षणभर सर्द झालेले दोन हवालदार बाजूला होताच त्याने फिट आल्यासारखे घुमायला सुरुवात केली,

'मेरेकर मरतंय तिच्यायला हे'

'हा हा हा हा हा' खदखद हसून त्याने मोठ्या बांबूत बारक्या छमाठ्या खोवून तयार केलेले ते स्वस्त बासऱ्यांचे फुल उधळून टाकले, एक बासरी उचलली, उरलेल्या विखुरलेल्या बासऱ्यांवर थयथया नाचून त्याने सगळ्या बासऱ्या मोडून टाकल्या, अन त्याचं हे रूप पाहत हातातले फायबरचे दांडे सावरत उभे असलेल्या हवालदार द्वयी समोरच त्याने मातीत फतकल मारली, सूर लावला, 'तुम तो ठहरे परदेसीssssssss' पण 'साथ क्या निभावोगे' पर्यंत पोचलाच नाही तो. आतून काहीतरी भयानक उकळत होते ते आता वायला वरच्या दुधाच्या तपेली प्रमाणे फसफसू लागलं, आलं आलं म्हणता म्हणता त्याची छाती भरून आली अन 'साथ क्या निभावोगे' ऐवजी बासरीच्या प्रत्येक भोकातून त्याची वेदना, अपेक्षाभंग, राग, संताप, नैराश्य लाल तांबडा रंग घेऊन भासभास जमिनीवर सांडू लागले.

साथ सोडून परदेसी दूर लोकी निघून गेला!

बासरी तांबडी का होईना एकदाची भरून पावली.

विषय: 
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

ओह Sad

भारी लिहिलंय.
संगी, भांडण आणि हे लिहिणारे तुम्ही एकच ना !!
मागे कोणीतरी म्हटल्याप्रमाणे जव्हेरगंजांची आठवण आली Happy

हो मीच! थोडा टाईमलाईनचा गोंधळ झालाय खरा. मिपावर पहिले बासरी कथा टाकली होती. ती जरा जास्तच दुःखांती वाटली म्हणून यष्टी लिहिली. सगळ्या वाचकांचे खूप खूप आभार.

अनिल अवचटांबद्दल काय बोलणार _/\_