नातिचरामि

‘अभिषेक, घरी जातो आहेस ना?’

समीरने खांद्यावर हात ठेवला तेव्हा अभिषेक दचकला. त्याने आजूबाजूला पाहिलं तर जवळपास अर्ध ऑफिस रिकामं झालं होतं. उरलेलं जायच्या तयारीत दिसत होतं. गेली दहाएक मिनिटं आपण समोरच्या स्क्रीनकडे नुसतं बघत होतो हे आता कुठे त्याच्या लक्षात आलं.

‘हो रे, निघतोच आहे. एव्हढं प्रेझेन्टेशन कम्प्लीट करायचंय. तेव्हढं करतो आणि निघतो बघ'

‘नक्की?’ समीरने विचारलं. त्याच्या स्वरात काळजी होती.

‘अरे नक्की यार. निघ तू. मनीषा वाट बघत असेल घरी'. अभिषेक बळेबळे हसून म्हणाला.

समीर गेल्यावर त्याने वॉशरुम मध्ये जाऊन तोंडावर गार पाण्याचा एक हबका मारला. मशीनमधून कॉफी घेतली आणि पुन्हा कम्प्युटरसमोर येऊन बसला. समोर प्रेझेन्टेशन आ वासून ओपन होतं. आत्तापर्यंत फक्त एकच स्लाईड बनवून झाली होती. पण काळजी ती नव्हती. काळजी ही होती की आज घरी जायचं की नाही. अर्थात ती आता नेहमीचीच काळजी झाली होती म्हणा. पण म्हणून दर दिवशी ती नव्याने वाटायची नाही असं नाही. उलट दर दिवशी त्याला स्वत:चाच खूप राग यायला लागला होता आता. काहीतरी करायला हवं होतं. पण काय?

त्याने पुन्हा एकदा काम सुरु करायचा यथाशक्ती प्रयत्न केला. पण नाही. डोक्यात पुन्हा तेच तेच विचार यायला लागले. त्याच रस्त्यावरून विचारांची गाडी रोज जायची....एखादं नवं ठिकाण लागेल ह्या अपेक्षेने. पण पोचायची मात्र त्याच ठिकाणी. आज तो रस्ता कायमचा बंद करायचा का? ऑफिसच्या टेरेसवर तो बर्याचदा गेला होता. अगदी आयडियल जागा होती ती उडी टाकायला. फक्त धैर्य गोळा करायला हवं. एखादा क्षण वेदना होईल कदाचित पण मग नंतर सगळं शांत. हमखास मरण येणार हे नक्की. पण मग ऑफिसच्या लोकांच्या मागे चौकशीचं नसतं लचांड लागेल त्याचं काय? तसे त्याच्या ऑफिसमधले लोक चांगले होते. गेले काही महिने तर सगळेच त्याला सांभाळून घेत होते. अगदी किरकिरा वाटणारा नलावडेसुध्दा. आपल्यामुळे त्यांना त्रास होणं चांगलं नाही. ते काही नाही...आपल्याला जीव द्यायचाच असेल तर इथून दूर कुठेतरी जाऊन द्यायचा. आणि नीट लिहून ठेवायचं की माझ्या मृत्युला कोणाला जबाबदार धरण्यात येऊ नये. अर्थात ते खोटं बोलणं होईल म्हणा. एक व्यक्ती त्याच्या आत्महत्येला जबाबदार असेलच. पण ते पत्रात लिहिण्यात काही अर्थ नसणार. उगाच लोक काय काय बोलायचे. अर्थात आपण मेल्यावर ते काही बोलले तरी काय फरक पडतो म्हणा.

विचारांच्या ह्या उलटसुलट चक्राने त्याला एकदम घुसमटल्यासारखं होऊ लागलं. बाहेर, गर्दीत, धक्के खात, वाहनांच्या हॉर्न्सचा, लोकांच्या बोलण्याचा आवाज ऐकायला हवा असं वाटायला लागलं. आपला आतला आवाज ऐकायचा नसेल तर हा जालीम उपाय आहे. त्याने सगळं आवरलं. बाहेर रिसेप्शनरूममध्ये काशीराम बसला होता.

‘निघालात साहेब?’ त्याने विचारलं. अर्थात तो आपण निघायचीच वाट बघत असणार हे त्याला माहित होतं. पण म्हटलं ना की ऑफिसमधले सगळे सांभाळून घेत होते.

‘हो रे. उशीर झाला नाही का?’ काशीरामने हसला.

‘गुड नाईट साहेब'

‘गुड नाईट रे'

तो ऑफिसमधून बाहेर पडला. आता कुठे जायचं? लगेच स्टेशन गाठावं असं वाटत नव्हतं. कुठे घाई आहे आपल्याला? मरायची घाई आहे. घरी जायची मात्र नाही. त्याला हसू आलं. काय सालं लाईफ झालंय.

ऑफिसजवळ एक मोठं मॉल. कितीदा तरी गेलाय तो तिथे गेल्या काही महिन्यात. आता सिक्युरिटीचे लोक पण ओळखायला लागले असतील. पण एकदा आत गेलं की वेळ कसा जायचा कळायचं देखील नाही. कुठे नको असलेले कपडे बघ. कुठे पुस्तकं चाळ. होम डेकॉरच्या दुकानातून फिर. भूक नसायची तरी वेळ घालवायला काही खायचं. मग पाय बोलायला लागले की स्टेशनचा रस्ता धरायचा. असं किती दिवस चालणार?

चालता चालता एकदम त्याचे पाय थबकले. समोर एक जोडपं होतं. एकच आईसक्रीम दोघं मिळून खात होते. त्याला एकदम मीनलची आठवण झाली. तिला चॉकलेट फ्लेवर कसला आवडायचा. आणि आपल्याला अजिबात नाही. पण तिच्यासाठी आपण चॉकलेट आईसक्रीमसुध्दा खायचो. कुठे असेल आता मीनल? आपलं लग्न झाल्यावर कधी भेटलीच नाही ती. सहाजिकच आहे म्हणा. तिच्या नवर्याला आवडत असेल का चॉकलेट फ्लेवर? नसेल तरी तिच्यासाठी खात असेल का तो? आपलं तिच्याशी लग्न झालं असतं तर आपण खाल्ला असता का?

‘लग्न'! अभिषेक दचकला. थांबलाच एकदम. घरी चित्रा वाट बघत असेल ना? नाही, नको तो विषय आता. निदान घराच्या दरवाज्यापर्यंत जाईपर्यंत तरी नको. मग तो विचार टाळतो म्हटलं तरी नाही टाळता येणार.

दहा वाजायला आले. आता मॉलमध्ये वेळ काढणं अशक्य होतं. फिरून फिरून त्याचे पाय दुखायला लागले होते. नेहमीप्रमाणेच. आणि थोडा थकवाही जाणवत होता. नेहमीप्रमाणेच. कसातरी पाय ओढत तो बाहेर आला. स्टेशनवर गर्दी नव्हती. एक काळ असा होता कि गर्दी नाही म्हणून त्याला आनंद झाला असता. आता भोवती सदोदित गर्दी असावी असं वाटतं.

लोकल आली. फर्स्टक्लासच्या डब्यात शिरून बसल्यावर त्याला बरं वाटलं. पण क्षणभरच. प्रवास संपला की आपल्याला घरी जायचं आहे हे आठवलं ना. २-३ महिन्यांपूर्वी त्याने न उतरता ट्रेनने दोन्ही टोकाच्या स्टेशनचा प्रवास केला होता. एकदा. दोनदा. अनेकदा. पण शेवटी काय घरीच जायला लागतं. हॉटेलवर राहून पाहिलं. तिथेही परिस्थितीत फरक पडला नव्हताच. जे घरी तेच दारी. आणि हॉटेलमध्ये किती दिवस राहणार? एक महिना? दोन महिने? मग शेवटी काय घरी जायला लागतंच. परिस्थितीतून सुटका नाही हे लक्षात आलं तरी परिस्थिती स्वीकारणं जड जातंच की माणसाला.

त्याने डोळे मिटून घेतले. कोणाजवळ मन मोकळं करायचीसुध्दा सोय नाही. समीरला सांगावं असा विचार कितीदा तरी केला होता त्याने. पण त्याची काय प्रतिक्रिया होईल कोणास ठाऊक असं वाटलं त्याला. आई-बाबाना त्यांचे प्रॉब्लेम्स खूप आहेत. आपलं हे व्याह्याचं घोडं त्यांच्या दारात बांधायचा त्याला धीर होत नव्हता. गुंता सुटण्याऐवजी दिवसागणिक वाढतच चालला होता.

घराचं स्टेशन जवळ आल्यावर त्याला सवयीने जाग आली. तेव्हढ्याश्या डुलकीने सुध्दा त्याला एकदम ताजंतवानं झाल्यासारखं वाटलं. पण हे सगळं घरी जाईतोच टिकणार आहे हेही त्याला माहित होतं.

सोसायटीच्या आवारात आज कोणी नव्हतं. पण तो लिफ्टसाठी उभा असताना लेलेकाका बाहेरून आले.

‘काय अभिषेक कसा आहेस?’ त्यांनी विचारलं.
‘बरा आहे काका. तुम्ही कसे आहात? आणि काकू?’
‘बरे आहोत की दोघे'

लिफ्ट आली. दोघे आत शिरले. लेल्यांना काहीतरी विचारायचं होतं असं वाटलं खरं त्याला. पण कदाचित तो त्याचा भास असेल. कारण त्याला स्वत:ला बर्याचदा वाटलं होतं की ह्यांना आणि काकुंना तरी एकदा सगळं सांगावं. ते त्याला आणि चित्राला ओळखत होते की गेल्या ३-४ वर्षांपासून. पण मग परत विचार केला की उगाच सगळ्या सोसायटीभर झालं तर? तसा लेलेकाकांवर त्याचा विश्वास होता. पण तरी.........

हा 'पण तरी' आपल्याला एक दिवस नक्की महागात लागणार आहे. लेल्यांचं घर दुसर्या मजल्यावर. ‘गुड नाईट' म्हणून ते गेले.

‘साब, टेन्थ फ्लोर आ गया' लिफ्टमन म्हणाला तसा अभिषेक पुन्हा तंद्रीतून बाहेर आला. आजकाल आपलं असं नेहमी होतंय.

त्याने लिफ्टबाहेर पाउल टाकलं. उजवीकडे वळल्यावर १०४ ची पाटी दिसली. चित्रा आणि अभिषेक सरपोतदार. तो दाराबाहेर उभा राहिला. आत जायची इच्छा अजिबात होत नव्हती. पण जाणं भाग होतं. घरात जाणं भाग होतं.

त्याने दरवाजा उघडला.

आत अंधार होता. नेहमीसारखाच.
त्याने लाईट लावला नाही. नेहमीसारखाच.
त्याने बूटही काढले नाहीत. नेहमीसारखेच.
तो दिवाणखान्यात आला. नेहमीसारखाच.

‘आलास अभि? कधीची वाट पहात होते. दमला असशील ना?' चित्राने विचारलं. नेहमीसारखंच.

ती सोफ्यावर बसलेली असणार. नेहमीसारखीच.

त्याने काहीच उत्तर दिलं नाही. बोलण्यासारखं होतंच काय?

'जेवलास ना?’

तो गप्पच. बेडरूममध्ये जाऊन त्याने धाडकन दरवाजा लावून घेतला. ती मागून आली नाही की तिने दरवाजा वाजवला नाही. तिची लक्षमणरेषा ती ओलांडणार नव्हती कधीच.

‘गुड नाईट अभिषेक' एव्हढंच म्हणाली. नेहमीसारखीच.

अभिषेकने दोन्ही कानांवर हातांचे तळवे घट्ट दाबून धरले. हे सगळं सहनशक्तीपलीकडलं होतं.

काय म्हणाली होती ती? ६ महिन्यांपूर्वी ह्याच बेडरूममध्ये. ह्याच बेडवर. काय म्हणाली होती?

ल्युकेमियाने तिला कायमचं घेऊन जायच्या क्षणभर आधी ....आपले झरणारे डोळे तिच्या कृश झालेल्या हातांनी पुसत, उसनं हसू ओठांवर आणत थरथरत्या स्वरांत काय म्हणाली होती?

धर्मे च अर्थे च कामे च मोक्षे च.......
.............नातिचरामि