चलो बुलावा आया है ..

परवा की तेरवाची गोष्ट. कामानिमित्त मुंबई उपनगरात फिरणे होत होते. सिग्नल सिग्नल, झेब्रा क्रॉसिंग, ईकडून तिकडून, रस्ता ओलांडून भटकंती चालू होती. डोक्यात बॅकग्राऊंडला कुठेतरी "जाने जा, ढूंढता फिर रहा" चालू होते. अश्यातच समोरून मध्यमवयीन म्हणजे साधारण पस्तीशीच्या बायकांचा एक जमाव अंगावर चालून येताना दिसला. हो चालूनच. जणू एखाद्या युद्धाला निघाल्या आहेत अश्या आवेशात चालत होत्या. दचकून त्यांच्या मार्गातून बाजूला होण्यास धडपडावे तर त्यांची चालण्याची दिशा माझ्या दिशेच्या पाचदहा अंशाच्या कोनात दिसली. उगाचच हायसे वाटले. पण तेवढ्यापुरतेच. माझ्यावर नजर जाताच, ‘भेटला बघा गिर्हाईक’ म्हणत सरावानेच त्यांच्यातील दोन बायका माझ्या दिशेने वळल्या. "दादा देवीचा महाप्रसाद आहे. तुमच्या हाताने दक्षिणा द्या. तुमच्या नावाने चार लोकांना जेवायला घाला" ... अरे देवा, शंभर रुपये राईसप्लेट पकडली तर चार जणांचे चारशे रुपये. एवढे द्यायचे. असा विचार करत मी पाकिटाला हात घातला तसे "जरा चांगले द्या" .. समोरून आवाज आला. आता चांगले म्हणजे नेमके किती? समोरचे तबक न्याहाळले. दहा वीसच्या नोटा पडल्या होत्या. शंभर तर सोडा पन्नासचे बापूही दिसले नाहीत. तेव्हा जरा हायसे वाटले. दहा रुपये चालून जावेत. तेवढेच टेकवले. पण समोरून ना आशिर्वाद आले, ना नाराजी झाली. ना त्या दहा रुपयांना कमी लेखले गेले, ना पुरेसे दिल्याचे समाधान व्यक्त झाले. पैसे टेकवताच स्वारी पसार. मी असे पटकन घाबरत पैसे देऊन चूक तर नाही ना केली असे वाटेपर्यंत त्यांना पुढचा ‘भाऊ’ भेटलाही होता. पण त्या भाऊंनी मात्र भिकार्‍यांकडे तुच्छ कटाक्ष टाकतात तसे त्या बायकांना झिडकारले. मला उगाचच वाईट वाटले. सर्व चांगल्या घरातील बायका दिसत होत्या. नव्हे अगदी साडीसह नटून थटून दागदागिने मिरवत फिरत होत्या. त्यांना न्याहाळताना सहजच त्यांच्या पायावर नजर गेली आणि लक्षात आले. एकीच्याही पायात पादत्राण नावाचा प्रकार नव्हता. अर्थात, यामागचे कारण समजायला फारसा वेळ नाही लागला ... देवीची दक्षिणा हा क्यू होताच सोबतीला.

आजचीच गोष्ट. ऑफिसातून परतत होतो. नेहमीचीच पायवाट, रमत गमत चाललो होतो. पाठीमागून दोन बायकांच्या बोलण्याचा मंजुळ आवाज. हळूहळू जवळ येत होता. साहजिकच त्यांच्या चालण्याचा वेग माझ्या वेगाच्या जास्त असावा. मागून एखादी गाडी येतेय का बघायला म्हणून वळलोय असे भासवून सहजच मागे वळत, त्या दिसायल्या काय कश्या आहेत हे एकदा न्याहाळून घेतले. तर बायका कसल्या मुलीच होत्या. नक्कीच पावले तिथेच रेंगाळावीत अश्या होत्या. बघता बघता माझ्या जोडीलाही येऊन पोहोचल्या. मग मी देखील माझा चालण्याचा वेग किंचित वाढवला आणि त्यांच्या वेगाशी जुळवून घेतला. जेणेकरून काही काळ तरी त्यांच्यासोबत चालले जाईल. हे असे दरवेळी सहजगत्या घडते. असेच सोबत चालता चालता आयुष्याचा जोडीदार मिळून जाईल अशी वेडी आशा, बाकी काही नाही. त्यांचे बोलणे कान देऊन ऐकायचा प्रयत्न करू लागलो. चालताना आणखी काय टाईमपास. पण नुसता मंजुळ किलबिलाट. फक्त मराठी आहेत ईतकेच समजले. पण पन्नास टक्यांपेक्षा जास्त संभाषण ईंग्रजीत करणार्‍या आहेत हे देखील समजले. मला त्यांच्या चालण्याच्या वेगाशी फार काळ जुळवता आले नाही. हळूहळू त्या पुढे जाऊ लागल्या. जीन्स टॉप मॉडर्न पेहराव, एकीच्या दंडावर टॅटू वगैरे, पण पुन्हा नजर खिळली ती पायांवरच. चारही पाय सॅण्डललेस!..

कालच्या त्या पस्तीशीच्या पारंपारीक पोशाखातील महिला, आणि आजच्या या वीस-बावीशीच्या आधुनिक ललना. दोघांनाही श्रद्धेने एकाच पातळीवर आणले होते. यात काही चूक नाही किंवा काही बरोबर नाही. जरा गंमत वाटली ईतकेच.

यानिमित्ताने गेले काही दिवस ऑफिसमध्ये सुरू असलेल्या चर्चेलाही धाग्यात ओढतो. एकदोघे जण असेच नंगे पाव रोज हजेरी लावत आहेत आणि पावसाळ्यातही फॉर्मल फूटवेअर घातलेच पाहिजेत अशी सक्ती करणारे आमचे एच आर डिपार्टमेंट हे कसे चालवून घेते अशी कुजबूज ऑफिसात सुरू आहे.

पण एकेकाळी माझेही असे करून झालेय. म्हणजे अगदी नऊ दिवस अनवाणी फिरणे नाही, पण दसर्‍याच्या पहाटे चार वाजता आंघोळ करत, बिना चपलेचे पायीपायी, चलो बुलावा आया है म्हणत, पहाटेच्या अंधारात तब्बल दोन अडीच तास पायपीट करत, महालक्ष्मीच्या देवळात जाऊन दर्शन घेणे, हे करून झालेय. पण त्यानंतर एकदा सिद्धिविनायकाच्या मंदिरी असेच एका अंगारकी संकष्टीला छोट्याश्या चेंगराचेंगरीत आयुष्यभरासाठी पाय गमवावे लागताहेत की काय असे झालेले तेव्हा त्याच देवासमोर कानाला हात लावत म्हटले की बाबा रे आता पुन्हा कधी अंगारकीलाच काय मंगळवारीही तुझ्या दारी येणार नाही. दिलेला शब्द पुढे जाऊन पाळलाही. पण कालांतराने मीच नास्तिक झालो आणि मग संपले सारेच.