कलियुगाची न्यारी त-हा - वाल्मिकीचा वाल्या होणे

कलियुगाची न्यारी त-हा - वाल्मिकीचा वाल्या होणे
.

काही दिवसांत महाराष्ट्रातल्या एका मोठ्या नेत्याची पंचाहत्तरी साजरी केली जाईल. त्याने आयुष्याच्या पूर्वार्धात बरीच पुण्याई कमावली होती. त्यानंतर मात्र सत्ता हेच एक ध्येय डोळ्यासमोर ठेवल्यामुळे मग जातीयता, गुंडगिरी यांच्या बळावर तेथे टिकून राहणे हे ओघाने आलेच. त्या नादात समाजाची पर्यायाने देशाची परिमित हानी झाली. या सर्व प्रकारात सुरूवातीला मिळालेली पुण्याई कधीच संपली आणि सामान्यांचे – गरीबांचे शिव्याशाप व तळतळाट मात्र त्यांना लागलेत. एरवी शाप आणि तळतळाट लागण्यावर माझा विश्वास नाही.

देशाचे नेतृत्व करण्याची महत्त्वाकांक्षा असली तरी राज्यपातळीवरही ते स्वत:चे सर्वांना मान्य होऊ शकेल असे स्वत:चे नेतृत्व निर्माण करू शकले नाहीत. त्यातूनच मग बेरजेचे राजकारण या नावाखालची विकृतता जन्माला आली. पण तरीही त्यांना मिळालेली लोकप्रियता काही कमी नव्हती. या लोकप्रियतेचा व स्वत:च्या व्यासंगाचा पुरेपूर फायदा राज्याला मिळू देण्याचे त्यांनी व्रत – व्रत हा मोठा शब्द झाला – घेतले असते, तेवढे नाही तरी स्वार्थ-परमार्थ साधण्याचा मार्ग स्विकारला असता तरी या राज्याचे फार भले झाले असते. त्यांच्या भाटांनी त्यांना जाणता राजा हे बिरूद चिकटवले खरे, पण त्यापोटी त्यांनी अंशत: का होईना जनतेचे उतराई होण्याचे ठरवले असते तर सहकाराच्या गोंडस नावाखाली शेतक-यांचे जे शोषण दशकानुदशके झाले, आजही होत आहे, ते थांबून शेतक-यांच्या मूलभूत स्थितीत फरक पडून आत्महत्यांचा दाहक डाग या राज्याला लागला नसता.

सगळ्याच घटनांना त्यांना जबाबदार धरणे योग्य नव्हे, पण आज ते स्वत:ची पंचाहत्तरी साजरी करत आहेत, तेव्हा मागे वळून पाहताना हे अपयश त्यांना वैयक्तिक अपयश वाटायला हवे. साधी कृषी उत्पन्न बाजार समिती या नावाखाली सहकाराचे जे भूत निर्माण केले गेले, त्यातल्या कमिशनपोटी शेतक-यांचे जे शोषण केले गेले व अजुनही केले जात आहे, त्याबद्दल त्यांना काहीही करावेसे वाटले नाही, उलट या समित्यांवर राजकीय कब्जा जमवून शेतक-यांचे रक्त पिण्याचे काम त्यांनी केले आहे. म्हटले तर शेतमालाचा रास्त भाव शेतक-याला मिळवून देणे ही किती सोपी व सहजसाध्य बाब आहे. पण ते धाडस न दाखवता शेतक-यांचे भले करण्याचा त्यांचा मानस कधीच नव्हता हे त्यांनी दाखवले. धार्मिक रूढीपरंपरांचे जाऊ दे, सामाजिक पातळीवरचा पुरोगामीपणा दाखवण्यासाठी अशी पावले न टाकता त्यांनी इतकी दशके स्वत:ला गब्बर करत राज्याला रसतळाला नेण्याचे काम मात्र इमाने इतबारे केले.

सगळ्याच राजकारण्यांनी मिळून वर्मा कमिशनचा अहवाल संसदेत आणू देण्याचे ‘कारस्थान’ हाणून पाडले. अन्यथा आज ते राजकारणात दिसलेच नसते इतके ते गंभीर प्रकरण आहे.

या जन्मात केलेले याच जन्मात फेडायचे असते यावर माझा विश्वास नाही. तशी समजुत हतबलतेतून निर्माण होते. एका व्यक्तीचे आयुष्य हे समाजाच्या – देशाच्या आयुष्यापुढे-भवितव्यापुढे क:पदार्थ असते हे लक्षात घेतले, तर त्या व्यक्तीला तिच्या कर्माची सजा त्याच जन्मात मिळाली काय वा न मिळाली काय, समाजाचे व देशाचे जे प्रचंड नुकसान झालेले असते, त्यापुढे त्या वैयक्तिक आयुष्याची किंमत काहीच नसते. हे लक्षात घेतले, तरी मी त्यांच्या उर्वरीत आयुष्यात काही वाईट व्हावे अशी कामना करत नाही.

पण मागे वळून पाहताना आपण काय करू शकलो असतो, पण अंगात शिरलेल्या कलीमुळे आपण होत्याचे नव्हते केले, ते निस्तरण्याची बुद्धी आपल्याला आपल्याला उर्वरीत आयुष्यात होणार आहे का, ती झाली तरी प्रत्यक्षात आपण ते करणार आहोत का, हे त्यांचे त्यांनीच ठरवायचे आहे. एरवी निस्वार्थीपणे समाजसेवेसाठी आपले सारे धन देऊन आदर्श निर्माण करणारे अझीझ प्रेमजी असोत, किंवा ते परदेशी झकरबर्ग, बफेट असोत, त्यांच्यासारखी अशी उर्मी यांच्यामध्ये कधी जागेल का आणि गतकाळातील चुकांचा नव्हे, तर माफ करता येणार नाही अशा पापांचा पश्चाताप किंवा उपरती होऊन पूर्णपणे राजकारणनिरपेक्ष असे निव्वळ समाजोपयोगी निर्णय घेण्याची काम करण्याची बुद्धी त्यांना मिळेल का हा प्रश्न या अमृतमहोत्सवानिमित्त पडला आहे.

कारण अशी बुद्धी आता नाही झाली, तरी यापुढे कधीच होणार नाही. सगळेच कोर्टाच्या भाषेत मोजता येत नाही, नाही म्हटले तरी प्रत्येक माणसाला थोडी तरी सदसदविवेकबुद्धी म्हणून अशी काही असतेच की.

आपल्याकडे वाल्याचा वाल्मिकी झाल्याची उदाहरणे सांगितली जातात. येथे तर वाल्मिकीचा वाल्या झाल्याचे उदाहरण आहे. त्यातला क्रूर विनोद असा की या वाल्याचे भाट तरीही तो वाल्मिकीच असल्याचे भासवत आहेत. त्यामुळे स्वत: वाल्याला त्याची जाणीव केव्हा होते ते पाहणे महत्त्वाचे.

+++++++++++++++

सकारात्मक कमेंट्स करणा-या सदस्यांसाठी निवेदन:

गेल्या काही दिवसांपासून माझ्या जवळजवळ प्रत्येक पोस्टवर मायबोलीच्या काही सदस्यांनी निव्वळ टवाळखोरी चालू केलेली आहे. एखाद्याने विषयाला सोडून कमेंट करणे व इतरांनी मग त्यावर पुढे तशाच कमेंट करणे असा प्रकार चालू आहे. येथे एखाद्याला ब्लॉक करणे अथवा विषयाला धरून नसलेल्या कमेंट्स काढून टाकण्याची सोय नसल्याचा गैरफायदा काही सदस्य घेत आहेत. काही जण मी लिहूच नये किंवा दुसरीकडे कोठे तरी लिहावे असा आग्रह अजुनही धरत आहेत. यातला विकृत आनंद व त्यातून मिळणारे समाधान त्यांना जरूर मिळू देत. काही सदस्य मात्र विषयाला धरून कमेंट करत असतात व मी काहीवेळा त्यांच्याशी त्यांच्या मतांबद्दल चर्चाही करतो. परंतु येथे टवाळखोरी इतकी वाढलेली आहे की मला अशा सकारात्मक कमेंट शोधणेच अवघड होऊन बसते आहे.

तेव्हा सकारात्मक कमेंट्स करू इच्छिणा-या सदस्यांना माझी विनंती आहे, की ऍडमिनने अशा टवाळखोरीच्या विकृतीचा बंदोबस्त करेपर्यंत माझ्या कोणत्याही पोस्टवर काही कमेंट करू नये. आपण माझ्या पोस्ट वाचण्यासाठी वेळ दिलात एवढेच माझ्यासाठी पुरेसे आहे व त्यासाठी मी आपला आभारी आहे. कमीत कमी मी तरी कोणत्याही कमेंटची नोंद घेऊ शकणार नाही.

मायबोली हे इतर काही संस्थळांप्रमाणे टवाळखोरांचा अड्डा नाही अशी माझी समजूत असल्यामुळे मी येथे लिहित राहिलो आहे. मी कोणाच्याही पोस्टवर जाऊन घाण करत नाही, इतरांकडूनही माझी तेवढीच माफक अपेक्षा आहे. परंतु गेल्या काही दिवसांच्या अनुभवावरून वस्तुस्थिती वेगळी असल्याचे लक्षात आले आहे. या बाबतीत मी व्यक्तीश: फार काही करू शकत नसल्यामुळे हे निवेदन करत आहे.

वास्तविक या टवाळखोरांपैकी एकहीजण माझ्या पोस्टकडे फिरकला नाही तरी मला काडीचाही फरक पडत नाही. परंतु येथे त्यांच्यावर कोणतेही निर्बंध नसल्यामुळे त्यांना त्यांचे उपद्रवमूल्य दाखवून द्यायचे आहे. या प्रकारातून मायबोलीची प्रतिष्ठा वाढणार असेल तर त्यांनी तसे जरूर करत रहावे. माझी हरकत नाही. तेव्हा टवाळखोरांनो, वर म्हटल्याप्रमाणे तुमची विकृती येथे जरूर दाखवा. तुम्हाला कसलेही भय नाही. तुम्हाला कसलीही लाजलज्जा असेल याची मला अपेक्षाही नाही. तेव्हा तुमचे चालू द्या. उलट हे निवेदन पाहिल्यावर तुम्ही आणखीच चेकाळाल याची मला खात्री आहे.

यापुढे येथील माझ्या प्रत्येक पोस्टमध्ये मी हे निवेदन टाकत जाणार आहे.

धन्यवाद.