किल्ले अर्नाळा

महाराष्ट्र दिनाची सुट्टी कशी सत्कारणी लावायची या विचारात असताना 'योरॉक्स'चा समस आला. विरारचा जलदुर्ग 'अर्नाळा' करण्याचा बेत होता. मस्त 'बुजिंग ट्रेक'चा प्लॅन ठरला. रामप्रहरी संयोजक टांगांरू असल्याची वर्दी समस मधुन मिळाली... पण मोहिम रद्द न करता गिरिविहारच्या रथातून आगाशीच्या दिशेने निघालो.

नाष्ट्याला गरमा गरम बुजिंग फस्त केले. साडे नऊच्या सुमारास अर्नाळ्याच्या किनार्‍यावर पोहचलो.

पैलतीरावर नारळीच्या झाडां मागे किल्ला दडलेला होता. डावीकडे गोल बुरुज आणि उजविकडे नविनच बांधलेले मंदिर दिसत होते. फेरी बोटीतून पाच मिनिटांत आम्ही किनार्‍याला लागलो.

वैतरणा खाडी जिथे अरबी समुद्राला मिळते अश्या मोक्याच्या ठिकाणी सन १५१६ मधे 'सुलतान महमूद बेगडा' याने टेहळणी साठी या किल्ल्याचे बांधकाम केले. या किल्ल्यावर पोर्तुगीज आणि पेशव्यांनी त्यांच्या सत्तेच्या काळात विविध बांधकामे केली.

महादरवाजा

चौकोनी आकाराचा किल्ला चारही बाजूंनी पाण्याने वेढलेला आहे. गडाचे तट उंच आणि रुंद असून ते अजूनही मजबूत स्थीतीत आहेत... स्थानिक कोळी बांधव त्या रुंद तटांचा उपयोग मासळी सुकविण्यासाठी करतात.

तटबंदीत बरेच बुरुज आहेत... आणि त्यावरून खाली उतरण्यासाठी जिन्यांची सोय देखिल आहे.

दक्षिणेकडील तटबंदीतील जंग्याची रचना विशिष्ठ प्रकारे केलेली आहे. साधारणपणे जंग्या ९० किंवा ४५ शंकाच्या कोनात असतात. इथे मात्र एकाच दगडात जुळ्या आणि तिळ्या जंग्या बघावयास मिळाल्या. दक्षिणेकडील सपाटीवरुन हल्ला झालाच तर त्याला प्रत्युत्तर देण्यासाठी म्हणून अश्या प्रकारच्या जंग्याची रचना केलेली असावी.

मुख्य प्रवेशद्वारातून आत गेल्यावर डावीकडे त्रंबकेश्वराचे मंदिर दिसते. मंदिरा समोर अष्टकोनी तळे आहे.

प्रवेशद्वाराच्या वर घुमटा सारखा उंचवटा आहे. त्यावरून सभोवतालचे निरिक्षण करता येते.

एक दिड तासांत किल्ला फिरून आम्ही परतीच्या प्रवासाला लागलो.