पालकभेट - शिक्षकाच्या नजरेतून

ग्रेट. काळानुरुप शिक्षकांच्या भुमिकेत सतत काहीतरी अधिकच अपेक्षित होत गेलंय, नाही?

आगाऊ, फारच सुरेख लिहिलय. एका लोलकातून पीटीएम. लोलक हलला की वेगळा रंग. पण अजून वेगवेगळी उदाहरणं दिली असतीस तरी चाललं असतं. लवकर आटोपतं घेतलयस असं वाटलं.

तुझे इतर अनुभवही वाचायला आवडतील.

आवडलं. मी शाळेत असताना पालक-शिक्षक भेट कशी होती हे नक्की आठवत नाही पण आमच्या इथे वर्षातून दोनदा पेरेंट टिचर कॉन्फरन्स असते आणि one on one असते. प्रत्येक पालकाला १५ मिनिटाचा वेळ मिळतो शिक्षकांशी बोलायला. मुलं बरोबर आणायला अलाऊड नसतं. मुलांच्या वर्गात शिक्षकांबरोबर बसून अकॅडेमिक, सोशल, आर्ट, बिहेव्हिअर सगळ्या मुद्द्यांवर चर्चा होते. प्रश्नांची उत्तरं दिली जातात.

छान मांडली आहे शिक्षकाच्या दुष्टीकोनातून पालकभेट. काळानुसार झालेले बदल, शिक्षणपध्द्ती चांगली लिहीली आहे. शिक्षकम्हणून तुम्हाला आलेले अनुभव वाचायला आवडतील.

छान लिहिलय. आवडलं.

आमच्या लहानपणी अशी काही भेट नव्हती. पाचवी प्रवेशासाठी वडिल आले होते शाळेत ते थेट दहावी झाल्यावर गुणी (?) विद्यार्थ्यांचा सत्कार होता तेव्हा आले

सायो, बरोबर. आमच्या शाळेत या भेटी जवळजवळ रोज व्हायच्या. विद्यार्थी, शिक्षक, पालक केवळ शाळेत न भेटता, (आजूबाजूलाच रहात असल्याने) वेगवेगळ्या स्थळी भेटायचे. आया भाजीबाजारात, डॉक्टरकडे, पिठाच्या गिरणीत अशा आमच्या बाईंना भेटायच्या. त्यावेळी अतिशय अनौपचारीकपणे माहितीची देवाणघेवाण होत असणार.

ढ मुलांचे पालक शाळेत येऊन शिक्षकांना " आमचा बाब्या / बनी शिकत नसेल तर द्या दोन धपाटे" अशा टाईपच्या सुचना द्यायचे आणि त्या सुचनेचा यथायोग्य आदर केलाही जायचा. ढ विद्यार्थी हा ढ च असायचा. त्याला डीसलेक्सिया वा तत्सम कोणताही आजार झालेला नसायचा. मार खाऊनही अशा विद्यार्थ्यांच्या बालमनावर कधी फारसा परिणाम झाल्याचे ऐकीवात यायचे नाही. सगळे सुमडीत असायचे. असं साधं सोपं जीवन होतं.

हो खरंय मामी. मुलांचं मानसशास्त्र वगरे चोचले नव्हते. आईवडिलांनी, शिक्षकांनी एक थोबाडीत लावून दिली, वर्गाबाहेर उभं करुन शिक्षा दिली तरी 'आय हेट यू' म्हणण्याची अक्कल आमच्यात नव्हती.

छान.. आणि मस्त..

आमच्यावेळी तर मुलाची मानसिकता वगैरे बघितली जायचीच नाही. एकदा "ढ" चा शिक्का बसला की बसला. शिक्षकाने त्याच्याकडे दुर्लक्ष करणं वगैरे असायच. कसं त्या मुलांना अभ्यास करावा असं वाटणार? आमच्या शाळेत एक मुलगी होती. गणितात नापास व्हायची. मग गणिताच्या शिक्षकांच तिच्याकडे दुर्लक्ष. शेवटी तिने शाळा बदलली. गणितात चांगले मार्क मिळवायला लागली आणि COEP मधून इंजिनिअर झाली. आता अगदी यशस्वी झाली आहे. अजूनही भेटली तरी म्हणते आईवडिलांनी शाळा बदलू दिली म्हणून. त्यावेळी तुकड्यापण मार्कानुसार असायच्या. मुलंपण कमी मार्काच्या तुकडीतल्या मुलांकडे वेगळ्या नजरेनी पहायची. कोवळ्या वयात केवढे परीणाम होत असतील ह्याकडे बघितलच जायच नाही.

खूप आवडले. मी शाळेत असताना असे काही नव्हते. ४थी पर्यंत आई न्यायला यायची त्यामुळे बाई सगळे आईच्या कानावर घालायच्या. ५वी पासून आईचे शाळेत येणे बंद झाले तरी शाळेतल्या एक बाई शेजारीच असल्याने त्यांच्याकडे लगेच रिपोर्ट जायचा. मी रमत गमत घरी येइपर्यंत घरी बातमी पोहोचलेली असायची.
माझ्या मुलाच्या शाळेत मात्र मिंटिंग विद्यार्थी स्वतःच करतात (student led conference). या मुळे शिक्षक आपल्याबद्दल काय सांगतायत याऐवजी आपण शाळेत काय करतो, कसे वागतो याबद्दल मुलेच आई वडिलांना सांगतात. काही प्रॉब्लेम असेल तर सोडवायच कसा याबद्द्ल विचार करतानाही विद्यार्थ्याला सामिल करुन घेतले जाते.

त्यावेळी तुकड्यापण मार्कानुसार असायच्या. मुलंपण कमी मार्काच्या तुकडीतल्या मुलांकडे वेगळ्या नजरेनी पहायची.>>> अगदी. आमच्या शाळेत 'अ' तुकडी कायम हुशार मुलांचीच.

मामी अनुमोदन..

मी लहान शाळेत केलेले प्रताप आईला बहुदा रेखा बाईंकडून मासळी बाजारात कळले.. किशोरवयात मला बहुदा कुठच्या ना कुठच्या बाई आत्तेकडे सोडायच्या शाळा सुटली की!

आर्च तुलाही अनुमोदन.. आम्हाला ब वर्गात पाठवून देईन ही भयंकर धमकी होती एकेकाळी.. पण आमच्या शाळेत २००२पर्यंत तरी अभ्यासात मागे असलेल्या विद्यार्थ्यांना, मूकबधीरांनाही सामावून घ्यायचे नीट.. रवीवारी बॅचेस होत्या हुशार मुलांसाठी नि आर्थिकदृष्ट्या मागास मुलांसाठी पोळी भाजी फंडही होता (आहे).

आगाऊ कोणत्या शाळेत शिकवता सध्या आपण?

जाईजुई अगं हुषार मुलांच्यापेक्षा जे अभ्यासात कच्चे आहेत त्यांच्यासाठी हव्या न रविवारी बॅचेस. आमच्या शाळेत बोर्डात येण्यासाठी तयार करून घ्यायचे रविवारच्या किंवा शाळेच्या आधीच्या किंवा नंतरच्या वेळेत बॅचेस करून. मग ते अगरवाल क्लासेस सारख झालं न, आमच्या क्लासेसचे विद्यार्थी नेहेमी पहिले येतात म्हणून. घ्यायचेच ९०% वरचे विद्यार्थी क्लासमध्ये मग नाही येतील पहिले तर काय?

माझ्या बहिणीच्या मैत्रीणीने मुंबईत शाळा काढली आहे नापासांची शाळा म्हणून. नापास होतात म्हणून जी मुलं शाळा सोडून देतात न त्यांच्यासाठी.

माझ्या बहिणीच्या मैत्रीणीने मुंबईत शाळा काढली आहे नापासांची शाळा म्हणून. नापास होतात म्हणून जी मुलं शाळा सोडून देतात न त्यांच्यासाठी.>>> अभिनव आयडिया.

आगाउ: तुमचा लेख आवडला...अजून वाचायला आवडेल.

मस्त लिहिलंय. आवडलंच.

छान आहे लेख.

माझ्या मुलाच्या शाळेत मात्र मिंटिंग विद्यार्थी स्वतःच करतात (student led conference). >> माझ्या मुलाच्या शाळेतपण हीच पद्धत आहे. २ मीटींग्स पैकी १ पॅरेंट्-टीचर वन ऑन वन असते. आणि वर्ष संपायच्या आसपास मुलं, पालक, टीचर असतात.

लेख खूप आवडला. निष्पक्षपातीपणे लेखाजोखा मांडला आहे.
'त्यांनी काय आयुष्य पाहिले आहे' हे आपल्या दृष्टीने त्यांना लागू आणि त्यांच्या दृष्टीने आपल्यालासुद्धा
शेवटच्या दोन्ही परिच्छेदांना तर अधोरेखित अनुमोदन

अरभाट, >>> निष्पक्षपातीपणे>>> नव्हे, नि:पक्षपातीपणे.

आगाऊ, मांडलेला अनुभव आवडला. आणखी वाचायला आवडेल. प्रस्थापित दर्जाच्या निवासी शाळेत पूर्णवेळ शिक्षक म्हणून काम करत असतानाची आव्हाने, अनुभव, सर्वसामान्य समीकरणांच्या बाहेरचे किंवा त्यांना चॅलेंज करणारे अनुभव यांबद्दल आणखी लिहिले तर वाचायला निश्चित आवडेल.

आमच्या शाळेत वसतिगृहातील मुलींना शाळेतील शेवटचा दिवस म्हणजे गंगायमुनांचा दिवस असायचा. अनेकजणी पालक घरी न्यायला आल्यावर अक्षरशः मुसमुसत गळ्यात पडायच्या. (अगदी दोन-तीन आठवड्यांपूर्वी भेट झाली असली तरी!) वेगवेगळ्या खेडेगावांतून / शहरांतून आलेल्या या मुलींना तेव्हा शाळेच्या व वसतिगृहाच्या कडक शिस्तीत वावरावे लागायचे. घरून फोन येण्यावर वा घरी फोन करण्यावर देखील बंधने होती. ती पाळूनच पालक / मुली एकमेकांना फोन करत असत. बाहेरगावावरून कोणी नातेवाईक / घरचे भेटायला आले तरी त्यांच्यासाठी ठराविक वार, ठराविक वेळ असे. त्यातही रेक्टरना चिठ्ठी देऊन, आपली ओळख पटवून मगच त्या मुलीला भेटता येत असे. इमेल्सची / मोबाईलची सुविधा नसल्यामुळे घरी पत्र पाठवायचे आणि घरून येणार्‍या पत्राची वाट बघायची हाही मुलींचा आवडता उद्योग असे. मनीऑर्डरचीही वाट बघावी लागे. शिवाय कोणी नातेवाईक भेटायला आले की रिकाम्या हाताने सहसा येत नसत. सोबत काहीतरी खाऊ असे. त्या खाऊला रूमवर नेऊन जीवापाड जपले जाई. इतर कोण्या मुलीने न विचारता तो खाऊ खाल्ला तर त्यावरून जागतिक युध्द होण्याइतपत वातावरण तंग होई!!

अर्थात तिथेही अशा काही मुली होत्या ज्यांच्या घरी आर्थिक सुबत्ता होती, पण अन्य काही समस्या होत्या. त्या मुली अनेकदा सुट्टीच्या काळातही वसतिगृहातच थांबत. ह्या मुलींचे पालक शिक्षकांना कधी भेटायचे की नाही हे मला एक कोडेच आहे. कारण घरी चिठ्ठी पाठवून शिक्षकांनी खास भेटायला बोलावल्या खेरीज अनेकजण तिकडे फिरकायचे नाहीत. रेक्टरबाईच बर्‍याचदा पालकांना त्या त्या मुलीच्या शालेय प्रगतीचा व वसतिगृहातील वर्तनाचा सारा वृत्तांत द्यायच्या. अनेक मुलींच्या प्रत्यक्ष पालकांऐवजी थोरला भाऊ/ बहीण/ मामा/ चुलता असे लोक पालक म्हणून भेटायचे. किंवा लोकल गार्डियनना ते काम असायचे.

शाळेचा रिझल्ट लागला की प्रगती-पुस्तक या मुलींना बहुतेक पोस्टानेच पाठविले जाई. आमच्या वर्गात एकमेव मुलगी होती वसतिगृहात राहणारी, आणि तीही माझ्या शेजारी बसणारी. त्यामुळे किमान एवढ्या गोष्टी तरी माहिती झाल्या.

आर्च, नापासांच्या शाळेबद्दल माहिती लिहा ना.

छानच लिहिले आहे.
याबद्दल विचार केला नव्हता फारसा.
अजुन लिहिलेत तर वाचायला खुप आवडेल.

आर्च , नापासांची शाळेबद्दल प्लिज अजुन लिहा ना.

<<माझ्या मुलाच्या शाळेत मात्र मिंटिंग विद्यार्थी स्वतःच करतात>> हे ही छान आहे. कुठे?

सुरेख लिहिले आहेस आगाऊ.

सुरेख लिहिलं आहेस आगावा.

छान लिहीलेय!
वाचताना 'तारे जमींपर' मधल्या इशानची सारखी आठवण येत होती.

मस्तच. काहीसा निराळाच विषय. खूप आवडलं.
:आपण पालक म्हणून कुठल्या क्याटेगरीत मोडतो या विचारात पडलेली बाहुली:

अजून काही सविस्तर उदाहरणं वाचायला आवडली असती. आता पुढच्या सभेची वाट पहावी लागणार

आपल्या निम्म्या वयाच्या बॉयफ़्रेंडला बरोबर घेउन येणारी आई, एका पालकभेटीला आई आणि नवे बाबा तर पुढच्या वेळी खरे बाबा, नव्या आईबरोबर अशी वाटणी झालेल्या तुटलेल्या, दुभंगलेल्या घरातील अनेक मुले माझ्या शाळेत आहेत. त्यांच्या वागण्या-बोलण्याची संगती लावताना माझी वैयक्तिक नितीमूल्ये फ़ुटपट्टीसारखी वापरण्यात काही अर्थ नाही त्याने कोणतेच प्रश्न सुट्णार नाहीत याची परत एकदा जाणिव करुन देणारा हा दिवस. >>> बाप रे!

मस्त लिहिलं आहे आगाऊ.

फाआर्‍ छान आगावा!

छान लिहिल आहेस आगाऊ.
आताच एक शिक्षक-पालक भेट उरकुन आले आहे तेंव्हा अनुभव ताजाच आहे अजुन. प्रत्येकवेळी पालकांच्याच नजरेतुन या मिटींगकडे पाहिलं, आता नाण्याची दुसरी बाजुही विचारात घेता येइल.

चांगला लेख... अजून सविस्तर वाचायला आवडेल..

आगाऊ खुप चांगली माहिती. अजुन लिहिता आले तर लिहाल का?
नापासांची शाळा >> अजुन लिहा त्याबद्दल.
मुले मिटींग घेतात>> हेही छान , अजुन डिटेल्स लिहिणार का?

यांच्या पालकांना आपल्या पोराची लायकी पूर्ण माहिती असते आणि ते अवास्तव अपेक्षा करित नाहीत. हे लोक मुद्द्याचे बोलतात आणि पटकन निघतात, शिक्षकावर डोळस विश्वास हे यांचे मुख्य लक्षण.>>> पण अशाने त्या मुलांकडे दुर्लक्ष होत नाही का? सगळेच शिक्षक समजदार नसतात ना. काहिजण असेही म्हणुन शकतात की हे पालक जास्त किटकिट करत नाही तर चालु द्या. असे होते का?