पक्ष्यांवरील इंग्रजी कविता

Submitted by सामो on 24 September, 2019 - 17:26

सर्व फोटो नेटवरुन घेतलेले आहेत.
________________________________________________________
इंग्रजी भाषेतील पक्ष्यांच्या नावांचा गंधही नव्हता. लार्क, नाइटिंगेल या पक्ष्यांच्या कवितांच्य पुढे धाव गेलेली नव्हती पण "The bird-lovers anthology" हे दुर्मिळ, जुने पुस्तक ग्रंथालयात सापडले व नंतर मी ताबडतोब ते विकत घेतले. या पुस्तकातून इतके पक्षी, विविध ऋतुंमधील त्यांचे आगमन, लकबी, सवयी, त्यांची नावे मूड, अदा, गळा याचे वर्णन करणारा व मुख्य म्हणजे त्यांच्याबद्दलच्या वर्णनातीत सुंदर कवितांचा खजिनाच सापडला.माॅकिंग बर्ड, व्हीपुरविल, सॅंडपायपर, पाणबदक कॅटबर्ड, रॉबिन,चिकडी, रेन-क्रो अशा अनेक पक्ष्यांवरती तर कविता सापडल्याच पण घुबड, गिधाड, कावळा अशा भेसूर गाणाऱ्या/ सवयी असणाऱ्या पक्ष्यांवरही कविता लिहील्या जातात हे कळले. पक्ष्याची नावे कळली ज्यायोगे मी ते पक्षी गुगल करून शोधू शकले ते वेगळंच.
.
आता हा बोबोलिंक पक्षी - कसला गोड आवाज आहे ओह माय गॉड!
हा पक्षी जूनमध्ये दिसणारा हे कवितेतूनच कळले. याच्यावर एक मस्त कविता सापडली त्यातील "Brook of laughter" अर्थात या पक्ष्याला दिलेली हास्यझरा ही उपमा एकदम आवडून गेली. खळखळणारा हास्याचा झरा.

June's bridesman, poet o' the year,
Gladness on wings, the Boblink is here.
Half-hid in tip-top apple-blooms he swings,
Or climbs against the breeze with quiverin' wings,
or givin' way to't in a mock despair,
Runs down a brook o' laughter, through the air.
.
खालची घुबडावरची कविताच घ्याना. कविता म्हणजे दवणियता असेच काही नसते. ही नकारात्मक छटा असलेली कविता इतकी उत्कट आहे की वाचक तिच्या नकारात्मक जादूत ओढला जातो व पुढे पुढे वाचत जातो. कवितेचे नावाचा 'भयावह घुबड' आहे. याचे वर्णन लार्क या अतिशय गोड गाणाऱ्या पक्ष्याशी ३६ चा आकडा करणारा असे केलेले आहे. -
.
OWL SINISTER - Rose o'Neill
Ah, can you never still,
Unhealable complainer of the wounded will?
You Groan-in-the-dark,
You sobber of no shape,
And strong negation of the lark!
You wrong-recounter of no words !
Ape
Of lovely birds,
And hunchback of the singing breed!
You void! You, irremediable Need,
Make nothing of desire.
With long, cold, crying famine you put out the fire,
And esperances of the day rescind.
Eater of shadows! Ghoul and gullet of the wind!

.
यलो हॅमर
यलो हॅमर या पक्ष्याची रॅट-टॅट-टूट शीळ कविने कधीतरी लहानपणी ऐकलेली आहे. खरे तर कविच्या बालपणी, या शीळेने पहाटे त्याची झोपमोडच केलेली आहे. आणि तेव्हा जरी त्रासदायक वाटली असली तरी याच शीळेस आता अनन्यसाधारण महत्व प्राप्त झाले आहे कारण परत जेव्हा जेव्हा कवि ही शीळ ऐकतो तेव्हा तेव्हा तो परत बालपणाच्या सुखद दिवसांची सफर करु शकतो, इतकी ती लहानपणीच्या दिवसांशी निगडीत आहे.

Yellow hammer's Rat-tat-too on the Orchard bough;
That's the sound that used to break through my
morning dreams;
Heighho! Heart of youth!when I hear it now,
Back again my boyhood comes; very near it seems.
.
गोल्डफिंच म्हणजे मला वाटतं हळद्या असावा का?.
गोल्डफिंच बद्दलची पुढील कविता बहारदार उपमा घेऊन येते. कविला वाटते आहे की एका मोठ्ठ सूर्यफूल ताठ उभे आहे, वाऱ्यावर डोलत आहे. या सूर्यफुलाच्या बिया टिपण्याकरता आलेले गोल्डफिंच पक्षी ही जणू सूर्यकिरणेच आहेत. आणि आता पक्ष्याच्या रूपात, ही सूर्यकिरणे जणू परत सूर्याच्या शोधात निघालेली आहेत.

now that the giant sunflowers rise
Along the garden way,
The shy goldfinches seeking seeds,
visit them through the day.
One fancies as one watches them
And hears their low refrain,
That they are sunbeams changed to birds,
That seek the sun again
- Elisabeth Scollard

.
नाइटिंगेल.
नाइटिंगेल शब्दातील नाईट म्हणजे रात्र व हा पक्षी रात्री गातो म्हणून त्याला नाइटिंगेल म्हणतात हे मला हे पुस्तक वाचून कळले. जांभळट केशरी अशी संध्याकाळ जगावर पसरत चाललेली आहे. वाहणाऱ्या नदीचा ध्वनी जणू बासरीसारखा मधुर असा कविस भासतो आहे. कुठे पर्वतावरून थंडगार झुळूक स्पर्शून जाते, अशा समयी, संध्येची पहीली चांदणी नभी उगविली की मग या आतापर्यंत मूक अशा या पक्ष्याला गोड कंठ फुटतो असे कवितेत येते.

on the crimson edge of the eve,
by the Berada's flute-like flow,
When the shadow-shuttles began to weave
And the mountain airs to blow,
with the sight of the eve's first star,
As though it were dumb too long,
There burst on the ears the wonderous bar
From a spirit dowered with song
- stephen crombie
.
वर्डसवर्थ ची या पक्ष्यावरची कविता तर प्रसिद्ध आहेच. या कवितेपुढे शब्दच थिटे आहेत. वर्डस्वर्थ वर्णन करतो - जणू काही नाइटिंगेलचे काळीज आगीचा कल्लोळ आहे, त्यात या पक्ष्याने, ईश्वरी सुरेचे आकंठ सुरापान करून, या शांत अशा रात्री टोकदार सुरेल लकेरी मुक्त कंठाने आसमंत भेदले आहे.
O NIGHTINGALE! thou surely art
A creature of a "fiery heart":--
These notes of thine--they pierce and pierce;
Tumultuous harmony and fierce!
Thou sing'st as if the God of wine
Had helped thee to a Valentine;
A song in mockery and despite
Of shades, and dews, and silent night;
And steady bliss, and all the loves
Now sleeping in these peaceful groves.
- Wordsworth

.
बॅलिओल रुक /सेबल रुक
बॅलिओल रुक/ सेबल रुक हा कावळ्यासारखा दिसणारा पक्षी दिसतोय.त्याचं वर्णनही एक राकट, विषमस्थितीत, हवामानातही तग धरुन रहाणारा पक्षी म्हणुन केलेल आहे. हा थंडी-वारा-पावसाने डळमळणार्‍या नाजूक पक्ष्यांपैकी नव्हे असेच कविंनी वर्णन केलेले आहे. जेव्हा वाऱ्याचा मारा होतो, झाडांच्या फांद्या पार झोडपून निघतात, तेव्हा हा सेबल रुक पक्षी झाडाच्या शेंड्यावरती झोक्याची मजा घेता असतो.

.
The rook sits high ,
when the blast sweeps by,
Right pleased with his wild see-saw;
And though hollow and bleak by the fierce wind's shriek,
It is mocked by his loud caw-caw
.
हमिंग बर्ड
मधुचुख्यावर तर इतक्या कविता आहेत आणि इतक्या सुंदर आहेत की सगळयाच इथे द्याव्याश्या वाटल्या पण त्यातील मला आवडलेली - कवि म्हणतो आहे, उदास वातावरणात, सुळकन सूर मारून काहीतरी झळकून जाते काय आहे ही जादू? हा तेजस्वी रत्नानी जडलेला, पक्षी आहे तरी कोण?

but fleetly across the gloom
This tremulous shape will dart,
for searching for some fresh bloom
To quiver about it's heart
Then you, by thoughts of it stirred,
will dreamily question them;
"Is it a gem half bird,
Or is it a bird half gem?"

ब्लॅकबर्ड.
या पक्ष्यावर एक एकदम उत्कट कविता आहे. त्याच्या शीळेने कविला जो आत्मिक आनंद मिळतो, अनिर्वचनिय सौंदर्याचा साक्षात्कार होतो त्याचे वर्णन या कवितेमध्ये केली आहे. ब्लॅकबर्ड ची शीळ ऐकताना, जणू कवीने आकाशालाच स्पर्श केलेला आहे. स्पर्शही कसा तर आकाशाच्या हृदयाचा ठोकाच कवीच्या हातात आलेला आहे. अनवट, मधुर आणि अनुपम, जिला उपमा नाही अशी ही शीळ म्हणजे जणू श्रीहरीचे मधुर बासरीचा. या गोड लकेरींमुळे कवीच्या आत्म्यालाच जणू भरारी घेण्याकरता,पंख मिळालेले आहेत.

A Blackbird Suddenly - Joseph Auslander
Heaven is in my hand, and I
Touched a heartbeat of the sky,
Hearing a blackbird cry.
Strange, beautiful, unquiet thing.
Lone flute of God, how can you sing
Winter to spring?
You have outdistanced every voice and word.
And given my spirit wings until it stirred
Like you a bird.
.
कॅटबर्ड
कॅटबर्ड चा मूळ आवाज कर्कश्य असावा असे या कवितेतून प्रतित होते. या कवितेत कवि म्हणतो की कशाला तू अन्य पक्ष्यांच्या आवाजाची भ्रष्ट नक्कल करत फिरतोस? आणि कवि या पक्ष्याला बरीच दूषणे देतो पण शेवटी मग कविलाच वाईट वाटते व तो म्हणतो, तुझी काहीही चूकी नाही रे, प्रत्येकजणच त्याच्या परीने पृथ्वीवरती संगीत निर्माण करण्याचा प्रयत्न करत असतो. तू देखील अपवाद कसा असणार? तेव्हा तुझ्या कंठाळी आवाजाबद्दल दूषण देणे देणेही योग्य होणार नाही.

You who would with wonton art
Counterfeit another's part,
And with noisy utterance claim
Right to an ignoble name -
Inharmonious! - why must you
To a better self untrue
Gifted with the charm of song,
do the generous gift such wrong.
.
.
.
.
For the sake of those who love us,
For the sake of God above us,
Each and all should do their best
To make music for the rest
.
So I will no more reprove,
Though the chiding be in love:
uttering harsh rebuke to you,
That were inharmonious too

.
टेक्सासमध्ये हा पक्षी मी पाहीला आहे, इथे विस्कॉन्सिनमध्य्देखील. बहुधा सर्रास आढळणारा पक्षी असावा. पण जेव्हा नीरीक्षण केले होते तेव्हा दांडगटच्च वाटला होता. स्वारी नाजूक साजूक नव्हती. पुढील कविता वाचून तर खात्रीच पटली, जिच्यात याला मनमुक्त स्वच्छंद, आक्रमक असा खलनायक म्हटले आहे. आणि इतका वैट्ट वैट्ट असला तरी हा अप्रिय होऊच शकत नाही का तर तो इतका देखणा आहे की जणू निळ्या फुलांनाच पंख फुटले आहेत, अशा खल पण देखण्या पक्ष्याच्या प्रेमात आपण पडल्याशिवाय रहात नाही असे कवि नमूद करतो.
ही कविता मला फार आवडते. या पुस्तकातील, माझी सर्वात आवडती कविता म्हणालात तरी चालेल.

.
Villain among the birds is he,
A bold , bright rover, bad and free;
Yet not without such loveliness
As make the curse upon him less.
If Larkspur blossoms were a-wing,
If iris went adventuring,
Or on some morning we should see
Heaven bright blue chicory
Come drifting by, we would forgive
Some little sins and let them live!
.
ही अशीच अजून एक अफाट सुंदर कविता देते आहे. गोल्डन फाल्कन म्हणजे सोनेरी गरुडाबद्दल-
या शिकारी पक्ष्याच्या क्रौर्यावरती ही उत्कट कविता लिहीलेली आहे. वा! पक्ष्याचे क्रौर्य देखील कवितेचा विषय होऊ शकतो तर! त्याच्या रुपाचे वर्णन करताना कविने त्याच्या नख्यांना तलवारीची उपमा दिलेली आहे व डोळे जणू केसरीया रंगाच्या ज्वाळा आहेत असे म्हटले आहे. या कवितेचा, शेवटही प्रचंड क्रूर आहे - जगणारे जीव हे सुंदर असतात आणि सुंदर गोष्टी यांना मरण आलेच पाहीजे कारण देवाला सुंदर गोष्टी आवडतात. आहे कि नाही उफराटा न्याय. सोनेरी गरुड जणू सर्व गोंडस, सुंदर पक्ष्याना चिरस्थायी शांती देतो.

He sees the circle of the world
Alive with wings that he
Was born to rend; his eyes are stars
Of amber cruelty.
.
God lit the fire in his eyes
And bound swords on his feet,
God fanned the furnace of his heart
To everlasting heat
.
His two eyes take in all the sky,
East, West, North and South
Opposite as poles they burn
And death is in his mouth.
.
Death because his masters knew
That death is last and best
Because he gives to those he loves
The benison of rest
.
Golden, cruel word of God
Written on the sky!
Living things are lovely things,
And lovely things must die.
- Robert p Tristram Coffin

काही नाही तर या पुस्तकातून अनेकानेक पक्ष्यांची नावे कळली आणि मग गृहपाठ - प्रत्येक पक्षी गुगल करणे, त्यांचे आवज यु-ट्युबवरती ऐकणे असा क्रम सुरु झाला. मी तरी अनेक नावेच ऐकली नव्हती तर काय गुगल करायचे कळणार कसे? ओव्हन बर्ड, ओरिओल , थ्रॅशर, लिनेट , व्हाइट थ्रोट (याचा गळा शुभ्र असतो) हॉर्नड आऊल ,बीच बर्ड , सी बर्ड , हर्मिट, रॉबिन, वूड थ्रश , हेरॉन, ग्रॅकल . चिकडी अशी अनेक नावे कळली.
.
रॉबर्ट फ्रॉस्ट यांची ' अ मायनर बर्ड' ही तर इतकी गोड लहानशी कविता आहे. नितांत सुंदर संदेश शेवटच्या कडव्यात येतो. कविला सारखा एका पक्ष्याचा किलबिलाट ऐकू येतो आहे आणि कदाचित कवि लिहीत असेल किंवा एकाग्रतेने अभ्यास करत असे, काही का असेना, त्याची तंद्री भंग होते आहे. मग कवी टाळी वाजवुन, हातवारे करुन सारखा त्या पक्ष्याला उडवत आहे पण कितीही हाकला हा पक्षी परत हजर, परत किलबिल सुरुच. असे बराच वेळ चालल्यानंतर शेवटच्या कडव्यात शेवटी उपरती होऊन कवि म्हणतो, "शेवटी मला कळले की चूक त्या चिवचिवणार्‍या पक्ष्याची नसून, माझी होती. असं कोणच्याही काळजामधून उस्फुर्त फुटाणारं गाणं दाबुन टाकण्याचा प्रयत्न करणे हेच मुळी चूकीचे आणि क्रूर नाही का!

A Minor Bird - Robert Frost
I have wished a bird would fly away,
And not sing by my house all day;
Have clapped my hands at him from the door
When it seemed as if I could bear no more.
The fault must partly have been in me.
The bird was not to blame for his key.
And of course there must be something wrong
In wanting to silence any song.

"The Mourning Dove - W. W.christman" या कवितेमध्ये कवि त्याच्या लाडक्या पक्ष्याचे वर्णन करताना म्हणतो, गोड गळ्याचे अन्य अनेक पक्षी असतीलही, परंतु माझे हृदयच इअवल्याशा चोचीने टिपून घेऊ जाणतो तो पक्षी म्हणजे मौर्निंग डव्ह च. या पक्ष्याच्या शोकाकुल, आर्त कुजबुजसम आवाजाचे आकर्षण कविस वाटते असे दिसून येते. Mourning अर्थात शोकव्हिवळ या शब्दातच त्याच्या आवाजाचे वर्णन आहे.
.
Mourning Dove
Sweet is the Hermit's evening bell,
And sweet the mellow canticle
of the wood thrush;
but more I love The murmur of the Mourning Dove.
.
'Tis he awakes the vague unrest
That makes one wander East and West-
The fond fond bird, tender and true,
He'll take the very heart from you
.
O shirring wings! O trembling throat
That puts such heartbreak in a note!
All through the woodlands shadows dim,
My heart is glad to follow him
.
O soft an low -- but I'll no more
Over the ferny forest floor
At dawn or dusk to listen lest
He pluck the heart out of my breast

स्कार्लेट टॅन्जर वरील कवितांमध्ये एक नाही तर दोघा तीघा कविंनी या पक्ष्याला आगीच्या ठिणगीची, आगीचा लोळ जणू हिरवळीतून, झुडपांमधुन इतर-तितर जाताना दिसतो अशी उपमा दिलेली आहे. धन्य तो सुंदर पक्षी आणि धन्य ते कवि ज्यांना इतक्या सुंदर सुंदर उपमा सुचतात.
.
"On first having heard the skylark" ही Edna St Vincent Millay यांची सर्वोत्कट, उच्च कविता आहे. माझी ही अनेक लाडक्या कवितांपैकी अत्यंत लाडकी कविता आहे आणि ती मी पूर्णच देणार आहे कारण ती कविता वाचणे हा एक सर्वंकष अनुभव आहे. कवयत्रीने पहील्यांदा skylark चे सूर ऐकले आणि तिची अतिशय बेचैन अवस्था झाली कार पक्षी दिसत तर नव्हता पण सातत्याने त्याचे कोवळे सूर अतिशय गोड गाणे, कवयत्रीचे हृदय पार विदग्ध करुन टाकत होते, एखाद्या अणकुचीदार बाणासारखे हे सूर तिच्या काळजास भेदत होते. आणि या सुरावटींचा ती शोध घेत असताना, तिला हा "मर्त्य" पक्षी आकाशाच्या विशालतेवरती एखाद्या काळ्या ठिपक्यासारखा दिसला. आणि ती मटकन खाली बसली, तिच्या नेत्रांतून अश्रूपात होऊ लागला. झरझर अश्रू वाहू लागले. ही उत्कटता निव्वळ एका पक्ष्याच्या गाण्याकरता असे वाचकांच्या मनात येणे साहजिकच आहे, आणि तरीही हे लक्षात ठेवले पाहीजे की कलाकार, कवि, चित्रकार हे प्रतिमांमधुन आयुष्यावरचे भाष्य करतात. कदाचित कवयित्रीने आयुष्यातील पहील्या प्रेमाचे, किंवा पहील्या अपत्यप्राप्तीच्या आनंदाचे उत्कट वर्णन सुद्धा रूपकात्मक केले असण्याचा संभव आहे.

.

Skylark
Not knowing he rose from earth, not having seen him rise,
Not knowing the fallow furrow was his home, And that high wing untouchable, untainted,
A wing of earth with the warm loam,
Closely acquainted,
I shuddered at his cry and caught my heart.
Relentless out of heaven his sweet crying like a crystal
dart
Was launched against me, scanning the empty sky
I stood with thrown back head until the world reeled.
Still still he sped his unappeasable shafts against by
breast without a shield
He cried forever from his unseen throat
Between me and the sun.
He would not end his singing, he would not have done.
"Serene and pitiless note, whence whence are you?"
I cried "Alas these sorrows how fast they fall
Ay, me, beset by angels in unequal fight,
Alone high on the shaven downsurprised and not a
tree in sight!"
Even as I spoke he was revealed
Above me in the bright air,
A dark articulate atom in the dark enormous blue,
A mortal bird flying and singing in the morning there.
Even as I spoke, I spied him, and I knew
And called him by his name;
"Blithe spirit!" I cried Transfixed by more than
mortal spears
I fell; I lay among the foreign daisies pink and small,
And wept,
staining their innocent faces with
fast flowing tears.
.
"A bird sings at night" कवितेमध्ये कवि रात्री गाणार्‍या पक्ष्यास उद्देश्युन म्हणतो, "अरे बाबा, किती लवकर गातो आहेस, अजुन तर पहाट व्हायची आहे, सारी पृथ्वी निद्राधीन झालेली आहे. सुंदर आठवणींची मिरवणुक नेत्रांसमोरुन जाते आहे. सर्वाधिक प्रिय आठवण पालखीत बसून निघालेली आहे. आणि कुठे तू या "स्वप्नांच्या" दिमाखदार मिरवणुकीमध्ये व्यत्यय आणतोस बाबा!"
Consent to silence and a simple dark;
Permit the heart to lie within the breast
Unveiled before a hthosand memories,
And in parade salute the loveliest
.
Permit the heart unaltered by your singing,
To have within the dark it's pensive way.
Release the heart amid it's joys and sorrows
Untroubled by what angels have to say
.
Unhindered comes the dawn, and you may sing
Victorious and vocal to the light.
But now delay, and let the heart reverse
Time's sinister profile on the wall of night.

हॉर्नड आऊल या पक्ष्याचे राज्य रात्री सुरु होते. अशी वेळ की जेव्हा धीटुकल्यातील धीटुकला पक्षीही बाहेर पडण्यास कचरतो. त्यामुळे, घुबड जरी दिवसा ढोलीत कैद असले तरी त्याच्याबद्दल कीव वाटण्याचं तुम्हाला मुळीच कारण नाही कारण ते रात्रीचे अनभिषिक्त सम्राटपद गाजवते. खूप छान आहे ही कविता. विषय काय तर घुबड! : )
Horned owl
IN the hollow tree, in the old gray tower,
The spectral owl doth dwell;
Dull, hated, despised, in the sunshine hour,
But at dusk he ’s abroad and well!
Not a bird of the forest e’er mates with him;
All mock him outright by day;
But at night, when the woods grow still and dim,
The boldest will shrink away!
O, when the night falls, and roosts the fowl,
Then, then, is the reign of the hornèd owl!

.
.
.

Mourn not for the owl, nor his gloomy plight!
The owl hath his share of good:
If a prisoner he be in the broad daylight,
He is lord in the dark greenwood!
Nor lonely the bird, nor his ghastly mate,
They are each unto each a pride;
Thrice fonder, perhaps, since a strange, dark fate
Hath rent them from all beside!
So, when the night falls, and dogs do howl,
Sing, ho! for the reign of the hornèd owl!
We know not alway
Who are kings by day,
But the king of the night is the bold brown owl!

खूप खूप कविता आहेत या पुस्तकात आणि एकेक कविता म्हणजे अक्षरक्ष: रत्न आहे. दुर्मिळ, जुने पुस्तक आहे.

विषय: 
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

सामो प्रत्येक कवितेचा अनुवाद, स्वैर अनुवाद केलेला वाचायला आवडले असते. इंग्रजी कवितेचे रसग्रहण करणं, समजून घेणे जड जाते मला. लेखासाठी धन्यवाद.

स्वप्नील कवितांचे स्वैर रुपांतर करणे हर्क्युलिअन टास्क झाला. 'लॉस्ट इन ट्रान्स्लेशन' होणार हे नक्की. त्यामूळे ..... नाही करता येत.

आमचं विंग्रजी तर्खडकरी त्यातही पुर्ण काळाच्या पुढे न जाणारं. कविता काही समजल्या नाहीत पण फोटो खूप छान आहेत.स्कार्लेट पक्षी किती चिकना आहे ,मस्त!

एका खजिन्याची वाट दाखवलीत सामो! हमिंगबर्ड वरची कविता अतिसुंदर!

एडगर अॅलन पो यांची The Raven आठवली. एका वेगळ्याच जगात घेऊन जाणारी.

धन्यवाद शशि. आज काही अजुन कविता येथे टाकेन. इतक्या जुन्या आहेत की त्यांच्यावरील कॉपीराईट निघाला असणार. टाकते आज.

हा पहा - Rook नावाचा कावळासदृष पक्षी.
कवि म्हणतो आहे - का कोणास ठाउक पण हा पक्षी कर्कश्य सतत कावकाव करतो. कदाचित त्याच्या तगमगीमागचे कारण , मनुष्याच्या मृत्युपश्चातच, मनुष्याला कळू शकेल.
कावळा आणि मृत्यु हा संदर्भ पाश्चात्यांत देखील आहे की काय कोणास ठाउक.
There, where the rusty iron lies,
The rooks are cawing all the day.
Perhaps no man, until he dies,
Will understand them, what they say.

The evening makes the sky like clay.
The slow wind waits for night to rise.
The world is half content. But they

Still trouble all the trees with cries,
That know, and cannot put away,
The yearning to the soul that flies
From day to night, from night to day.
- Charles Hamilton Sorley
______________________________________
वरती, 'कॅटबर्ड' या नकल्या पक्ष्यावरती लिहीलेले आहेच. त्याची ही संपूर्ण कविता. कवि अनामिक आहे. -

you, who would with wanton art
Counterfeit another's part,
And with noisy utterance claim
Right to an ignoble name
Inharmonious! - why must you,
To a better self untrue
Gifted with the charm of song,
Do the generous gift such wrong

Delicate and downy throat,
Shaped for pure melodious note,
Silver wings of softest gray,
Bright eyes glansing every way,
Graceful outline - motion free -
Types of perfect harmony!

Ah! you might mistake your duty,
Mating discord thus with beauty -
'md these heavenly sunset gleams,
vexing the smooth air with screams -
Burdening the daintly breeze
With insane discordancies

I have heard you tell a tale,
Tender as the nightingale,
Sweeter than the early thrush
Pipes at day-dawn on the bush.
Wake once more the liquid strain,
That you poured like music rain,
When Last night in the sweet weather,
You and I were out together.

Unto whom two notes are given,
One of earth and one of heaven,
Were it not a shameful tale,
That the earth note should prevail?

For the sake of those who love us,
For the sake of God above us,
Each and all should do their best,
To make music for the rest.

So I will no more reprove,
Though the chiding be in love:
Uttering harsh rebuke to you,
That were inharmonious too.
- Annonymous

कबूतरांवरील या कवितेचे शेवटचे कडवे फार गोड आहे जेथे कवि त्याच्या सकाळच्या फेरफटक्याचे वर्णन करतो आहे. शेवटच्या कडव्यात तो म्हणतो की जणू वार्‍याच्या झुळूकीने फुलांच्या घोसच्या घोस माझ्या पायाशी येउन पडावा, तसा हा कबूतरांचा थवा आकाशातून अचानक सुळकी मारुन फडफडत, माझ्या पायाशी येउन बसतो -

At morning the pale pigeons come in band
shining and flee, descending lightly where
I walk through red metallic tulip grown
High in the yellow air

When they are here my garden is never my own.
I am a newcomer in a silent land.
And after I have gone the birds will run
About the tulip stand.

The level breeze is silent in the sun.
The beautiful bird flock down; I cannot bear
Their folded ivory wings, I cannot ponder
Their hard incurious stare.

They peck possessive on the ground. I wander
slow and persistent over grass and stonesoftly to scatter them until they lift
And I am left alone.

They go forgot in sky, but they will drift
Together downward and sink suddenly
To flutter at my feet like blossoms blown
From a high windy tree.
- George Dillon

Smiley faceही एक करुण कविता आहे. पक्ष्याला कोणीतरी दिवसा मारलेले आहे आणि रात्री त्या पक्ष्याचा जोडीदार शीळ घालात त्याला बोलावतो आहे पण त्या शीळेला, प्रतिसाद द्यायला कोणीच उरलेले नाही. आणि आपण मनुष्य मारे म्हणतो की पशु-पक्षी हे मानवाने हवा तसा आनंद लुटण्या करता बनलेले आहेत. पण मग रात्री अवेळी एकट्या पक्ष्याची ही जी आर्त शीळ ऐकूत्येते तिच्याकडे मी कसे दुर्लक्ष करू! Sad

Oh, how they murdered poor bob white to-day!
The booming guns were heard on every side,
From early morn till evening passed away
The frightened coveys scattered far and wide.

No spot on earth could hide him from his foes
For keen of scent the eager pointer came,
And flushed him from the ground, and as he rose
He fell before the hunter's deadly aim.

But when the day was done and all was still,
And the twilight purple shades began to fall,
From off the summit of yon the leafy hill,
I heard the echo of a lonely call.

It called into the night but all in vain,
For none of his feathered mates was there
To sound the call responsive back again,
And come to meet him through the chill night air.

They say this wanton slughter is not a sin -
That birds and beasts were made for man's delight;
But oh! there is such a lonely sadness in
The plaintive call of last Bob White.
- Whitney Montgomary

ही सुतार पक्ष्यावरील कविता, जिच्यात कवि हिवाळ्यामध्ये सन्यस्त वृत्तीने रहाणार्‍या सुतार पक्ष्याचे वर्णन करतो. मात्र वसंत येतो आणि तो जोडीदाराच्या शोधास लागतो. मला ही कविता त्यातील बारीक नीरीक्षणांमुळे आवडली. हिवाळा ते उन्हाळा या पक्ष्याच्या सवयी, लकबी यांचे कवि नीरीक्षण करुन कवितेमध्ये मांडतो.
.

.
Downy came and dwelt with me,
Taught me hermit lore;
Drilled his cell in oaken tree
Near my cabin door.

Architect of his own home
In the forest dim,
Carving its inverted dome
In a dozy limb.

Carved it deep and shaped it true
With his little bill;
Took no thought about the view,
Whether dale or hill.

Shook the chips upon the ground,
Careless who might see.
Hark! his hatchet's muffled sound
Hewing in the tree.

Round his door as compass-mark,
True and smooth his wall;
Just a shadow on the bark
Points you to his hall.

Downy leads a hermit life
All the winter through;
Free his days from jar and strife,
And his cares are few.

Waking up the frozen woods,
Shaking down the snows;
Many trees of many moods
Echo to his blows.

When the storms of winter rage,
Be it night or day,
Then I know my little page
Sleeps the time away.

Downy's stores are in the trees,
Egg and ant and grub;
Juicy tidbits, rich as cheese,
Hid in stump and stub.

Rat-tat-tat his chisel goes,
Cutting out his prey;
Every boring insect knows
When he comes its way.

Always rapping at their doors,
Never welcome he;
All his kind, they vote, are bores,
Whom they dread to see.

Why does Downy live alone
In his snug retreat?
Has he found that near the bone
Is the sweetest meat?

Birdie craved another fate
When the spring had come;
Advertised him for a mate
On his dry-limb drum.

Drummed her up and drew her near,
In the April morn,
Till she owned him for her dear
In his state forlorn.

Now he shirks all family cares,
This I must confess;
Quite absorbed in self affairs
In the season's stress.

We are neighbors well agreed
Of a common lot;
Peace and love our only creed
In this charmèd spot.
- John Burroughs

या कवितेमध्ये कवि म्हणतो आहे, अगदी, मला मरण आले तरी मी शेवटच्या क्षणी veery( tawny thrush ) ची शीळ, तान ऐकण्याकरताच आसुसलेला असेन.

THE VEERY

The moonbeams over Arno's vale in silver flood were pouring,
When first I heard the nightingale a long-lost love deploring.
So passionate, so full of pain, it sounded strange and eerie;
I longed to hear a simpler strain,--the woodnotes of the veery.

The laverock sings a bonny lay above the Scottish heather;
It sprinkles down from far away like light and love together;
He drops the golden notes to greet his brooding mate, his dearie;
I only know one song more sweet,--the vespers of the veery.

In English gardens, green and bright and full of fruity treasure,
I heard the blackbird with delight repeat his merry measure:
The ballad was a pleasant one, the tune was loud and cheery,
And yet, with every setting sun, I listened for the veery.

But far away, and far away, the tawny thrush is singing;
New England woods, at close of day, with that clear chant are ringing:
And when my light of life is low, and heart and flesh are weary,
I fain would hear, before I go, the wood-notes of the veery.
- Henry Van Dyke

या कवितेत कवि म्हणतो, रोज सकाळी काळीभोर बंडी घतालेला, पिवळ्या धम्मक चोचीचा, हा blackbird गात असतो. इतका गोड की कोणाही व्यक्तीला त्याला परत शीळेचा प्रतिसाद देण्याचा मोह व्हावा. आणि गंमत म्हणजे माझ्या लहान मुलीला वाटते की फक्त आम्हा दोघांकरता, तो रोज सकाळी सकाळी गाणे गातो Happy
.

.
In the far corner
Close by the swings,
Every morning
A blackbird sings.

His bill's so yellow,
His coat's so black,
That he makes a fellow
Whistle back.

Ann, my daughter,
Thinks that he
Sings for us two
- Humbert Wolfe

अनामिक कविने लिहीलेली, ही एक नितांत सुंदर कविता, जिच्यात कवि वर्णन करतो की white -throat चे गाणे ऐकता ऐकता त्याचे दु:ख पार कापूर वडीसारखे कसे भुर्र्कन उडून गेले,. फार सुरेख आहे ही कविता.
.

.
The singing white -throat poured my gladness out,
And spread my golden wonder through the trees,
The day when love burned the dead leaves of doubt,
And sifted sorrow's ashes to the breeze,
My soul sat in her sunshine by the door,
While her sweet spokesman told it o'er and o'er
- Anonymous

सामो हा खजिना चा आहे .. मी इतके दिवस पहिला कसा नाही. खूप खूप धन्यवाद शेअर केल्याबद्दल ..

धन्यवाद #१वाचक. ते पुस्तक म्हणजे माझा खरच खजिना आहे. इतकं मी जपते ना. खूपदा पुनर्वाचनाचा आनंद घेते. असे वाटते बागेतच बसलो आहोत. आसपासची सृष्टी, कल्पनेत जिवंत होते

ऑडोबान साईटवरती आज प्रचंड रोचक पक्ष्यांची माहीती मिळाली. वसाहत करणारे - सोशल वीव्हर्स. यांचे घरटे म्हणजे आधुनिक फ्लॅटस सिस्टीमच. जरी वीव्हर नाव असले तरी हे विणलेले घरटे नसते. एक तर हे पक्षी १ टन वजनाचे सुद्धा व २० फूट रुंद आणि १० फूट उंच अशी घरटी बांधु शकतात. ही असते एक वसाहत. असंख्य पक्ष्यांनी वसवलेली एक फ्लॅट शेअर सिस्टीम, ज्यात १०० पेक्ष जास्त 'खोल्या' असू शकतात. त्याच त्याच खोल्या परत परत डागडूजी करुन पीढ्यान पीढ्या वापरल्या जातात.कलहारी वाळवंटात जेव्हा रात्री तापमाकातला, पारा खाली घसरतो तेव्हा हे पक्षी आत आतल्या खोल्यांत , दिवसा साठवलेली ऊब एन्जॉय करतात. तर जेव्हा ऊन जास्त असते तेव्हा बाहेरील खोल्यांत असतात. उन्हा पासून संरक्षण, थंडी-वारा एवढच काय दुष्काळापासूनही या पक्ष्यांचे संरक्षण या वसाहती करतात. प्रत्येक जोडप्याची एक खोली असते जिथे ते अंडी घालतात परंतु बरेच जण मिळूनही पिलांची काळजी घेतात. थंडीच्या काळात ५-५ पक्षीही एकाच खोलीत घोळका करुन रहातात ज्या योगे थंडीपासून संरक्षण मिळेल. घरट्याच्या खालच्या बाजूस टोकदार काड्या काड्या असतात ज्या योगे साप काही करु शकत नाहीत आहे की नाहि मजा. आता या कॉलनीत इतरही ढापू पक्षी कधीकधी येउन रहातात. पिग्मी फाल्कन्स, काही फिन्च व पॅरॅकीटस या घरट्यात येउन जबरदस्तीने, रहातात.

https://nas-national-prod.s3.amazonaws.com/styles/article_hero_inline/s3/w1_hotel_kalahari_1.jpg?itok=hcFppXlJ

वीव्हरस त्यांच्या घरट्याशी भावनिक दृष्ट्या फार निकट असतात. घरटे सोडून कुठेही जात नाहीत आणि गंमत म्हणजे सतत सतत घरट्याची डागडुजी करत असातत. ( चतुर्थातला मंगळ असणार Wink )
साभार - https://www.audubon.org/magazine/march-april-2014/africas-social-weaverb...

https://www.dailymotion.com/video/x7t8e5y

Pages