कधी शांत, कधी उसळते !

Submitted by कुमार१ on 8 July, 2019 - 02:05

पित्तखडे आणि पित्ताशयदाह

तेल आणि तूप हे आपल्या आहारातले प्रमुख मेद पदार्थ. स्वयंपाक रुचकर होण्यात त्यांचे मोठे योगदान असते. मांसाहारातून अन्य काही मेद मिळतात. एकंदरीत मेदपदार्थ पचण्यास तसे जड असतात. त्यांचे पचन सुलभ होण्यासाठी आपल्या पचनसंस्थेतील पित्ताची (bile) खूप गरज असते. पित्त हा पाचकरस मुळात यकृतात तयार होतो आणि नंतर तो पित्त्ताशयात साठवला जातो. पित्तरसामध्ये अनेक घन पदार्थ असतात. त्यातील काही घटकांचे एकमेकाशी असलेले तुलनात्मक प्रमाण हे महत्वाचे असते. जर काही कारणाने यात बिघाड झाला तर पित्तखडे निर्माण होतात. त्यातून पुढे अन्य काही समस्या निर्माण होऊ शकतात. हा आजार समाजात बऱ्यापैकी आढळतो. त्याची मूलभूत माहिती करून देण्याचा या लेखाचा उद्देश आहे.

लेखातील विवेचन खालील मुद्द्यांच्या आधारे असेल:

१. पित्ताशय : रचना व कार्य
२. पित्तातील घटक पदार्थ
३. पित्तखडे : निर्मिती आणि प्रकार

४. आजाराची कारणमीमांसा
५. लक्षणे व रुग्णतपासणी
६ .आजाराचे दीर्घकालीन परिणाम

७. प्रयोगशाळा व प्रतिमा चाचण्या
८. उपचार आणि प्रतिबंध

पित्ताशय : रचना व कार्य
आपल्या पचनसंस्थेतील यकृत, पित्ताशय (gall bladder) आणि लहान आतडे यांचा संबंध खालील चित्रात दाखविला आहे. यकृत आणि पित्ताशयांच्या नलिका एकत्र होऊन अखेर लहान आतड्यांत उघडतात. त्याद्वारे पित्तरस हा पचनादरम्यान आतड्यांत सोडला जातो.

gall b.jpg

पित्तरस प्रथम यकृतात तयार होतो. पुढे तो नलिकांद्वारे पित्ताशयात पोचतो. तिथे सुमारे ५० मिली रस एकावेळेस साठवलेला असतो. पित्ताशयात त्यातील पाणी शोषले जाऊन तो अधिक दाट होतो.
जेव्हा अन्नातील मेद लहान आतड्यांत शिरतात तेव्हा तिथून CCK हे हॉर्मोन स्त्रवते. त्याच्या प्रभावामुळे पित्ताशयाचे आकुंचन होऊन त्यातील रस आतड्यांत सोडला जातो. त्याच्यातील विशिष्ट क्षारांमुळे मेदाचे पचन होण्यास मदत होते.

पित्तातील घटक पदार्थ
यकृतातील पित्ताचे घटक असे:
• पाणी : ९७%
• पित्तक्षार : ०.७%
• बिलीरुबीन : ०.२%
• मेद पदार्थ : ०.५%
• अन्य क्षार

वरील मेद पदार्थांत कोलेस्टेरॉल, मेदाम्ले व लेसिथिन यांचा समावेश होतो. त्यापैकी कोलेस्टेरॉलचा एक मूलभूत गुणधर्म असा आहे की त्याचे छोटे खडे सहज तयार होऊ शकतात. पण, असे होऊ नये याची दक्षता लेसिथिनकडून घेतली जाते. या दोन्ही घटकांचे प्रमाण असे राखलेले असते की कोलेस्टेरॉल हे नेहमी विरघळवलेल्या स्थितीत राहते.

पित्तखडे : निर्मिती आणि प्रकार

gall stones.jpg

पित्ताशयात पित्तातील पाणी शोषले जाऊन ते दाट होत असते. या प्रक्रीयेदरम्यान पित्तातील काही घन पदार्थ न विरघळलेल्या अवस्थेत राहू शकतात. जर त्यांचे प्रमाण वाढते राहिले तर मग ते लहान स्फटिकांच्या रुपात वेगळे जमा होऊ लागतात. पुढे ते तिथल्या म्युकसमध्ये पकडले जाऊन तिथे गाळ तयार होतो. कालांतराने अनेक छोटे स्फटिक एकमेकात विलीन होऊन पित्तखडे तयार होतात. हे खडे २ प्रकारचे असतात:
१. कोलेस्टेरॉलयुक्त आणि
२. . बिलिरूबिनयुक्त.

आता या दोन्ही प्रकारांची कारणमीमांसा पाहू.

कारणमीमांसा
कोलेस्टेरॉलयुक्त खडे: हे तयार होण्याची प्रक्रिया मध्यमवयानंतर वाढू लागते तसेच ते तुलनेने स्त्रियांत अधिक होतात. एखाद्या व्यक्तीत खालील घटक किंवा आजार असल्यास खडे होण्याची प्रक्रिया अधिक संभवते:

१. लठ्ठपणा
२. गरोदरपण : अनेक वेळा आल्यास
३. आजाराची अनुवंशिकता
४. मधुमेह व उच्चरक्तदाब
५. काही औषधांचे परिणाम: मुख्यत्वे गर्भनिरोधक गोळ्या आणि रक्तातील मेदाचे प्रमाण कमी करणारी काही औषधे.

हे खडे स्त्रियांत अधिक प्रमाणात का होतात हा कुतूहलाचा विषय आहे. स्त्रीच्या शरीरातील इस्ट्रोजेन व प्रोजेस्टेरॉन ही हॉर्मोन्स त्यास जबाबदार आहेत. त्यांच्या प्रभावाने पित्तरस अधिक दाट होतो, त्यातील कोलेस्टेरॉलचे प्रमाण वाढते तसेच पित्ताशयाचे आकुंचनकार्य देखील मंदावते. अनेक वेळा गरोदर राहिलेल्या स्त्रियांत प्रोजेस्टेरॉनची पातळी सातत्याने वाढलेली राहते.( स्त्रीमध्ये पित्तखडे होण्याची ४ प्रमुख कारणे ‘F’ या अक्षराशी संबंधित आहेत : Fat Fertile Females ऑफ Forty ! ).

दीर्घकालीन मधुमेहात कोलेस्टेरॉलची रक्तपातळी वाढलेली राहते आणि पित्तात जाणाऱ्या कोलेस्टेरॉलचे प्रमाणही वाढते राहते.

बिलिरूबिनयुक्त खडे
बिलिरूबिन हे रंगद्रव्य हिमोग्लोबिनच्या विघटनातून तयार होते. निरोगी अवस्थेत शरीरात रोज ठराविक प्रमाणात लालपेशी मृत होतात आणि मग त्यातल्या हिमोग्लोबिनच्या विघटनातून बिलिरूबिन तयार होते. लालपेशींच्या काही आजारांत नेहमीच्या कित्येक पट पेशी मरतात आणि त्यातून खूप मोठ्या प्रमाणात बिलिरूबिन तयार होते. अशा वेळेस त्याचे पित्तातील प्रमाण वाढलेले असते. पुढे त्याचा कॅल्शियमशी संयोग होऊन काळ्या रंगाचे खडे तयार होतात.

काही रुग्णांत वरील दोन प्रकारच्या खड्यांचे मिश्रण होऊन ‘मिश्रखडे’ देखील बनू शकतात.

लक्षणे व रुग्णतपासणी

पित्तखड्यांची निर्मिती प्रक्रिया आपण वर पहिली. आता संबंधित रुग्णास त्याचा काय त्रास होतो ते पाहू. हा आजार झालेल्या सुमारे ५५% रुग्णांना या खड्यांचा कोणताच त्रास होत नाही. ते खडे पित्ताशयात शांत पहुडलेले असतात !

बाकीच्या रुग्णांत मात्र परिस्थिती बिघडते. पचनादरम्यान जेव्हा पित्ताशय आकुंचन पावते, तेव्हा त्याच्यात साठलेल्या खड्यापैकी १-२ खडे सरकून पित्तनलिकेत अडकतात. आता मात्र रुग्णास वेदना (colic) होते. ती सुमारे तासभर टिकते. नंतर पित्ताशय जेव्हा सैल पडते तेव्हा खडे पुन्हा नलिकेतून मागे जातात आणि त्यामुळे वेदना थांबते. एकदा का अशी प्रवृत्ती झाली की अशा प्रकारचा त्रास (attacks) अधूनमधून होत राहतो. तो किती काळाने होईल याचा काही भरवसा नसतो. जेव्हा जेवणात मेदांचे अधिक्य असते तेव्हा हा त्रास बळावतो.

ही वेदना जेवणानंतर साधारण तासात सुरु होते. रुग्णास पोटात मध्यभागी किंवा उजव्या बाजूस दुखते. ही वेदना सतत होत राहते आणि काही तास टिकते. त्याच्या जोडीला रुग्णास भरपूर घाम येऊन मळमळ व उलट्या होऊ शकतात. सुरवातीस बरेच रुग्ण हा acidity वा पचनाचा त्रास आहे असा तर्क करून त्यावरील सामान्य औषधे स्वतःच घेतात. पण त्याने काही फरक पडत नाही.

आजाराचे दीर्घकालीन परिणाम

एकंदरीत पाहता हा आजार कधी निद्रिस्त तर कधी उफाळून येतो. त्यामुळे आतड्यांत मेदांचे पचन बिघडत जाते. ज्या रुग्णांत खडे पित्तनलिकेत वारंवार अडकू लागतात त्यांच्यात कालांतराने काही अनिष्ट परिणाम दिसतात. पित्ताशय हळूहळू आकाराने मोठे होते आणि पुढे त्याचा दाह होतो. वेळप्रसंगी त्यात जंतूंची वाढ होऊ लागते. आजार खूप काळ वाढता राहिल्यास पित्ताशय कडक होते आणि त्याचे कार्य संपुष्टात येते. काही रुग्णांत हे खडे मुख्य पित्तनलिकेत वारंवार अडकू लागतात. जर का अशा अडकण्याने ती नलिका बंद झाली तर मग पित्त उलट्या मार्गे रक्तात उतरते. अशा रुग्णाच्या रक्तातील बिलिरूबिनचे प्रमाण वाढते आणि त्याला कावीळ झाल्याचे दिसते. क्वचित काही रुग्णांत स्वादुपिंडाचाही दाह होऊ शकतो.

प्रयोगशाळा व प्रतिमा चाचण्या
रुग्णास निव्वळ पित्तखडे झालेले असतील तर रक्त-लघवीच्या तपासण्यांची गरज नसते. मात्र जर त्याच्या जोडीने पित्ताशयदाह झाला असल्यास रक्तचाचण्या उपयुक्त असतात. त्यामध्ये रक्तपेशी, बिलिरूबिन आणि काही एन्झाइम्सची मोजणी यांचा समावेश होतो. आजाराच्या तीव्रतेनुसार या घटकांच्या पातळीत वाढ होते.

प्रतिमा चाचण्यांपैकी सोनोग्राफी (USG) ही चाचणी निदानासाठी सर्वोत्तम आहे. गरोदर स्त्रीवरदेखील ती निर्धोकपणे करता येते. या तपासणीत मध्यम व मोठ्या आकाराचे खडे सहज समजतात. तसेच दाहप्रक्रियाही समजते.

उपचार
(या लेखाची व्याप्ती फक्त आधुनिक वैद्यकातील उपचारांपुरती मर्यादित आहे. तथापि वाचकांनी त्यांना अन्य पद्धतीचे अनुभव असल्यास प्रतिसादांत जरूर लिहावेत).

आपण वर पहिले की बऱ्याच जणांना पित्तखडे झालेले असतात पण त्याचा कोणताही त्रास होत नसतो. किंबहुना त्या व्यक्तीत या खड्यांचा शोध अन्य काही कारणासाठी पोटाची सोनोग्राफी करताना लागतो ! अशा रुग्णांवर उपचाराची गरज नसते. फक्त नियमित काळाने सोनोग्राफी करून खड्यांचा अंदाज घेतात.
ज्या रुग्णांना आजाराची लक्षणे वारंवार जाणवू लागतात त्यांच्यासाठी उपचारांची गरज असते. आता उपचारांची फक्त रूपरेषा देत आहे.

या आजारासाठी ३ प्रकारचे उपचार उपलब्ध आहेत:
१. औषधे
२. लिथोट्रिप्सी
३. पित्ताशय शस्त्रक्रियेने काढून टाकणे.
प्रत्येक रुग्णाच्या आजाराचे स्वरूप आणि गांभीर्य बघून योग्य त्या उपचाराची निवड केली जाते.

१. औषधे: ज्या रुग्णांत खड्यांचा आकार खूप लहान आहे, ते कोलेस्टेरॉलयुक्त आहेत आणि पित्ताशयाचे कार्य चांगले आहे, अशांमध्ये याचा विचार करता येतो. यासाठी पित्तक्षाराच्या गोळ्या खाण्यास देतात. त्याने खडे विरघळू शकतात. त्या दीर्घकाळ घ्याव्या लागतात आणि जेमतेम ४०% रुग्णांत त्याचा उपयोग होतो. त्यांच्यातही उपचार बंद केल्यावर खडे पुन्हा उद्भवण्याची शक्यता बरीच असते. हे सर्व पाहता या उपचारास डॉक्टर सहसा पसंती देत नाहीत. मात्र ज्या रुग्णांवर शस्त्रक्रिया अन्य काही कारणाने करता येत नाही अशांसाठी याचा विचार करतात. तसेच जे रुग्ण शस्त्रक्रियेस खूप घाबरतात त्यांच्या समाधानासाठी वेळप्रसंगी याचा तात्पुरता वापर करता येतो !

लिथोट्रिप्सी
हा उपचार शस्त्रक्रियेस पर्याय म्हणून काही रुग्णांत वापरता येतो. खडे जर लहान असतील आणि पित्ताशयाचे कार्य चांगले असेल तर याचा विचार करतात. या तंत्रात उच्च उर्जेच्या ध्वनीलहरी वापरून शरीरावर shocks दिले जातात. त्यामुळे आतील खडे फुटून त्यांचा भुगा होतो, जो पुढे पित्तनलिकेतून आतड्यांत पोचतो आणि त्याचा निचरा होतो. हे तंत्र रुग्णास भूल न देता सहज वापरता येते. पण, या उपचारानंतर खडे पुन्हा निर्माण होण्याची शक्यता राहतेच. काही रुग्णांत याच्या जोडीला औषधे देता येतात.

पित्ताशय शस्त्रक्रिया
वरील दोन उपचारांच्या मर्यादा पाहता हा उपाय सर्वोत्तम ठरतो. जेव्हा खड्यांचा त्रास वारंवार होऊ लागतो तेव्हा पित्ताशय काढून टाकण्याची शिफारस आहे. ही शस्त्रक्रिया आता बहुसंख्य रुग्णांत Laparoscopic पद्धतीने करतात. यात पोटावर अगदी लहान छेद देऊन सुटसुटीत शस्त्रक्रिया करता येते. काही ठराविक रुग्णांत मात्र पारंपारिक जुन्या पद्धतीची शस्त्रक्रिया करतात. दोन्ही पद्धतींचे आपापले फायदे-तोटे असतात. पित्ताशय काढून टाकल्यानंतर काही रुग्णांत पित्तनलिकेत पुन्हा खडेनिर्मिती होऊ शकते. थोडक्यात, एकदा का हा आजार झाला की तो आयुष्यभर पिच्छा पुरवतो !

प्रतिबंध
पित्तखडे निर्माण होऊच नयेत यासाठी कोणताही ठोस उपाय नाही. परंतु ज्या रुग्णांत ते होण्याचा धोका अधिक असतो त्यांना पित्तक्षाराच्या गोळ्या देऊन पाहता येते. ज्या रुग्णांत खडे झालेले आहेत त्यांचा भावी त्रास (वेदना) कमी होण्यासाठी आहारातील मेदांचे प्रमाण मर्यादित ठेवणे आणि नियमित व्यायाम करणे फायद्याचे ठरते.

समारोप

पित्तखडे हा मध्यमवयीन प्रौढांमध्ये बऱ्यापैकी आढळणारा एक पोटविकार. स्त्रियांत तो पुरुषांपेक्षा अधिक प्रमाणात आढळतो. आधुनिक आहार आणि जीवनशैलीने जे काही आजार वाढत्या प्रमाणात आढळू लागले त्यापैकी हा एक. पित्तखड्यांच्या २ प्रकारांपैकी कोलेस्टेरॉलयुक्त खडे जास्त प्रमाणात आढळतात. पोटावरील अतिरिक्त चरबी, मधुमेह, उच्चरक्तदाब आणि मेदांची वाढलेली रक्तपातळी या समूहाचाच पित्तखडे हा एक सदस्य आहे. बऱ्याच रुग्णांत हे खडे निद्रिस्त असतात. पण जर का ते त्रास देऊ लागले तर त्याकडे दुर्लक्ष न करता वैद्यकीय सल्ला घेणे हितावह असते.
**************************************************************************************************
(चित्रे जालावरून साभार).

विषय: 
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

वरील सर्व नियमित वाचकांचे आभार !
साद,
** पित्ताशय काढून टाकल्यावर अन्न पचनात काय फरक पडतो ?>>>>>

मेदांचे पचन निरोगीपणाइतके व्यवस्थित होत नाही. पण हळूहळू पचनसंस्था जमवून घेते. अशा व्यक्तीने एका जेवणात मोजके मेद (३ ग्राम पर्यंतच) खावेत. थोडक्यात २ मोठी भरपेट जेवणे टाळून ५ मोजकी जेवणे करणे हितावह.

छान माहिती..
पित्त उसळू नये म्हणून कोणते प्रतिबंधक उपाय करता येतील?

किल्ली, धन्यवाद.

तुमच्या ‘पित्त उसळणे’ या वाक्याबद्दल काही स्पष्टीकरण देतो.

एकूणच ‘पित्त’ या शब्दाबाबत समाजात गोंधळ आहे आता काही खुलासा:
१. आपल्या जठरात तीव्र HCl हे आम्ल असते. त्याच्या अधिक्याने बऱ्याचदा उलट्या होतात. याला Hyperacidity असे म्हणावे.
२. पचनाच्या काही तीव्र आजारांत पित्ताशयातील Bile उलट्या प्रवाही जठरात येते आणि उलटीत बाहेर पडते. याला म्हणायचे Bilious vomiting .

..... तुम्हाला कोणते ‘पित्त’ अभिप्रेत आहे ते सांगितल्यास उपाय सांगतो.

Hyperacidity चा त्रास आटोक्यात ठेवण्यासाठी काही सोपे उपाय बघू:

१. जठराम्ल वाढवणाऱ्या पेयांवर नियंत्रण : यात मुख्यत्वे चहा, कॉफी आणि मद्य. चहा दोन प्रकारे घेता येतो: कोरा व दूधयुक्त. यापैकी दूधयुक्त चहाने जठराम्ल अधिक वाढते ! हे आश्चर्यकारक वाटेल, पण ते सत्य आहे. रिकाम्या पोटी ही सर्व पेये टाळावीत.

२. जेवताना पाणी न पिणे आणि जेवणानंतर तासाभराने भरपूर पिणे.
३. चिंच आणि तत्सम आंबट पदार्थांवर नियंत्रण.

४. त्रास वरचेवर होत असल्यास वा उलट्या होत असल्यास वैद्यकीय सल्ला आवश्यक.

जेवताना पाणी न पिणे आणि जेवणानंतर तासाभराने भरपूर पिणे
.
व्हॉट्सअँप अशा msg cha खूप भडिमार झाल्या मुळे मी हा प्रयोग करण्याचे ठरवले .
आणि त्याचा परिणाम असा झाला की रोज वेळेवर संडास होण्याचं तंत्र बिघडलं आणि अत्यंत कडक संडास होवू लागली आणि त्याचा त्रास जाणवू लागला .
मग मी जेवण झाल्या नंतर १ तासाने पाणी पिण्याचा नियम सोडून दिला .
हा मी घेतलेला खरं अनुभव आहे .

'व्यक्ती तितक्या प्रकृती ' असे यावर म्हणता येईल.
ज्यांना जठराम्ल 'वर' येण्याची प्रवृत्ती असते त्यांना याचा फायदा होतो. स्वानुभव आहे.
सर्व सूचना 'सर्वांना' लागू नाहीत !

त्रास वरचेवर होत असल्यास 'निदान' करणे महत्वाचे.

नेहमीप्रमाणे उत्तम लेख. शिर्षक वाचून वाटले की यावेळी तुम्ही गझल लिहिलीत की काय.
मला शक्यतो पित्ताचा त्रास होत नाही पण कधी जास्त वेळ जागलो की दुसऱ्यादिवशी खुप त्रास होतो. पाणीही प्यायची ईच्छा नसते. यावर माझा उपाय असतो - मांडी घालून, डोळे मिटून पाच मिनिटे शांत बसने. आणि पित्ताचा त्रास आश्चर्यकारकरित्या कमी होतो. असे का होत असावे. हे माझ्याच बाबत होते की यामागे काही कारणे आहेत?

शाली, धन्यवाद.

बस्स, लेखाचे शीर्षक जरा आकर्षक केले, इतकेच.

***मांडी घालून, डोळे मिटून पाच मिनिटे शांत बसने. आणि पित्ताचा त्रास आश्चर्यकारकरित्या कमी होतो. असे का होत असावे >>>

काही जणांच्या बाबतीत मानसिक ताणाने जठराम्ल वाढते असे अनुभव आहेत. तुमच्या वरील तंत्राने जर ताणतणाव कमी होत असेल तर त्याचा काही फायदा होत असावा. अर्थात हे प्रत्येकाने अनुभवाने ठरवावे. सर्वांना लागू असेलच असे नाही.

उपयुक्त माहीती.

Hyperacidity बद्दल आणखी जाणुन घेण्यास आवडेल.

मन्या S, धन्यवाद.
Hyperacidity हा वेगळा विषय असून त्यावर सवडीने बघू. तूर्त चर्चा धाग्याच्या विषयाकडे (पित्तखडे) वळल्यास बरे होईल. Bw

नेहमीप्रमाणेच माहितीपुर्ण उत्तम लेख!

लेखात काविळीचा उल्लेख आलेला आहे म्हणून... काविळ फक्त पित्तखडे झाल्यावर होते का इतर कारणे सुध्दा असू शकतात?

नरेश, धन्यवाद.
काविळीची अनेक कारणे आहेत. त्यांची ३ गटांत विभागणी करतात.

१. लालपेशींच्या आजाराने होणारी : यात सिकलसेल आजार ,इ.

२. यकृतातील बिघाडाने होणारी : यात मुख्यत्वे हिपटायटीस प्रकारच्या विषाणूंमुळे होणारा संसर्ग

३. पित्तनलिकेत अडथळा झाल्याने होणारी : पित्तखडे, पित्तनलिका स्वादुपिंडाच्या कर्करोगात बाहेरून दाबली जाणे, ही कारणे.

अधिक माहितीसाठी : https://www.maayboli.com/node/64764 हा माझा पूरक लेख.

मस्त लेख डॉक्टर. धन्यवाद.
रच्याकने, आपण म्हणतो पित्त (रागाने) खवळतं तेदेखील शरीरावर असेच परिणाम करत असेल ना? मग त्याचा रक्तदाबाशीदेखील संबंध आहे का

प्राचीन, धन्यवाद.

अति राग येणे आणि उच्चरक्तदाब जडणे यांचा शास्त्रीय संबंध नाही. किंबहुना उच्चरक्तदाबाच्या ९०-९५% टक्के रुग्णांत त्याचे कारण सांगता येत नाही. त्यालाच Essential hypertension म्हणतात.

खूप उपयुक्त लेख. माझेही पित्ताशय काढले आहे. आता जळजळणे, डोकेदुखी अशी पूर्वी पित्ताची लक्षण दिसायची ती दिसत नाहीत. त्यामुळे बेसुमार खाल्ले जाते Sad

सूर्यगंगा, धन्यवाद.

शरीरावर येणारे पित्ताचे चट्टे >>>>>

एकूणच ‘पित्त’ हा सामान्यांकडून वापरला जाणारा शब्द गोंधळात टाकणारा आहे.

स्पष्टीकरण:
१. काविळीच्या काही रुग्णांना अंगाला खाज (pruritus) येते. ती bile salts शरीरात साठल्याने असते.
२. त्वचेवरील ‘लाल चट्टे’ हा वेगळा प्रकार असून त्याची अन्य कारणे असू शकतात. त्याची bile शी गल्लत करू नये.

३. या लेखात वापरलेला ‘पित्त(रस)’ = Bile. (आयुर्वेदात ‘पित्त’चा अर्थ वेगळा आहे).

चैत्रगंधा,
तुम्हाला उत्तम पचनासाठी शुभेच्छा !

पित्ताशय काढल्यानंतर तुम्हाला काही त्रास झाला का? आता तुम्ही खरेच बेसुमार खाता की आहारनियमन करता? थेट तुमच्याकडून ऐकण्यास उत्सुक. Bw

धन्यवाद डॉक्टर. ग्रामिण भागात शरीरावर लाल चट्टे/ डाग असतील व त्याला खाज असेल तर पित्ताचे चट्टे आहेत , असे म्हणतात , त्यामूळे थोडा गैरसमज झालेला . पित्त आणि पित्तरस हा फरक आपण खूप छान समजावून सांगीतला,आपले आभार.

माझेही पित्ताशय काढले आहे.>>>>
>>>>>
डॉक्टर, एक शंका. जसे पित्ताशय व appendix काढून टाकले तरी चालते, तसे अजून कुठले अवयव आहेत ?

पित्ताशय काढल्यानंतर तुम्हाला काही त्रास झाला का >> त्रास काहीच नाही. उलट खड्यांमुळे प्रचंड वेदना, उलट्या व्हायच्या ते बंद झालं.

आता तुम्ही खरेच बेसुमार खाता की आहारनियमन करता? >>> पुर्वी शरीर STOP सिग्नल द्यायचे जसे छातीत जळजळणे इ. मग मसालेदार पदार्थ आपोआप वर्ज्य व्हायचे. खाऊच शकायचे नाही.
आता तसे सिग्नल मिळत नाहीत. त्यामुळे मनोनिग्रह ठेवावा लागतो.

छान माहीतीपूर्ण लेख.
तुम्ही नमूद केल्याप्रमाणे पित्त हा शब्द, लोकं ढोबळमानाने अँसिडीटीसाठी, अंगावर उठलेल्या चट्ट्यांसाठीही वापरतात.

Pages