अमेरिकन समाजातील स्त्रीची परिस्थिती

मोठा देश म्हंटला की जी inhomogeneity असते त्यामुळे असे गट सापडायची शक्यता जास्त.

इतरत्र धर्माचाही भाग प्रकर्शाने लिहिला गेलेला नाही (किंवा टाळण्यात आलेला आहे).

लोक एकमेकांचे विचार आपलेसे करु लागले, ideas चे sampling वाढवु लागले तर बरेच प्रॉब्लेम्स कमी होतील.
अनेक ठिकणी प्रवास करणे हा एक सोपा (पण खार्चीक) मार्ग आहे.

साधना, मी इथे मिडवेस्ट मधल्या लहान गावात राहाते. इथेही लोकं कुटुंबाला प्राधान्य देणारीच आहेत. मात्र असे असले तरी कुठल्याही समाजात असतात तसे प्रॉब्लेम इथेही आहेत. उठसूठ घटस्फोट इथेही होत नाहित पण भारतात जसे कुठल्याही परिस्थितीत लग्न टिकवण्यासाठी मुलीच्या घरचे दबाव आणतात तसेही होत नाही. आमचे स्टेट नो फॉल्ट डिवोर्स वाले आहे. त्यामुळे घटस्फोटासाठी 'पटत नाही' एवढे कारण पुरेसे असते. उगाच आरोप लावायची गरज नसते. माझ्या ओळखीत अशी घटस्फोट झालेली आणि मैत्रीचे संबंध असलेली बरीच कुटुंबं आहेत. मुलेही व्यवस्थीत वेल बॅलन्स्ड आहेत. पण अ‍ॅब्युझिव्ह रिलेशनशिप, व्यभिचार वगैरे कारणे असतील तर गोष्टी चिघळतात. त्याचा परीणाम मुलांवरही होतो.
इथे घरच्या कामात मुलगा-मुलगी भेद नसतो. घरातील कामे दोघांनाही करावी लागतात. त्यामुळे मोठे झाल्यावरही एकाने स्वयंपाक केला तर दुसर्‍याने मागचे आवरले हे होतेच. नोकरी धंद्याच्या बाबतीत त्या त्या भागात ज्या काही संधी असतील त्या प्रमाणे नोकर्‍या. आमच्या इथे फॅक्टरीतले जॉब जास्त आहेत तर स्त्रीया फॅक्टरीत काम करतात. एखाद्या ठिकाणी हेल्थकेअरचे जॉब जास्त असतील तर तिथे स्त्रीयांच्या जोडीला पुरुषही नर्सिंगच्या जॉबमधे दिसतात.
अमेरीका हा बराच मोठा देश आहे. त्यामुळे एका भागात जी परीस्थिती आहे ती दुसर्‍या भागात असेलच असे नाही. शिक्षण, उत्पन्न या प्रमाणेही घराघरातील वागणे वेगळे असू शकते. आमची ज्या अमेरिकन लोकांशी ओळख आहे त्यांच्या घरातील वागणे माझ्या घरापेक्षा फारसे वेगळे नाही.

साधना, वर आशीष आणि स्वाती२ यांनी म्हटल्याप्रमाणे हा खंड:प्राय देश असल्यामुळे निरनिराळ्या राज्यांत निरनिराळी परीस्थिती दिसून येते. आमच्यासारखे स्थलांतरित पक्षी सहसा जिथे दाणापाणी जास्त अशा राज्यांत बहुतांशी वस्ती करून असतात (प्रामुख्याने पूर्व आणि पश्चिम किनार्‍यांजवळची राज्यं). इथली 'संस्कृती' ही 'आर्थिक' गणितांवर आधारित असल्याने इथे बहुतांशी 'सुधारक' लोक दिसतात. तर उदा. मध्य अमेरिकेत त्यामानाने चित्र निराळं दिसतं. सामाजिक, धार्मिक, राजकीय - सगळ्याच बाबतीत हा फरक दिसून येतो.

माझ्याही माहितीतल्या अमेरिकन लोकांची राहणी थोड्याफार फरकाने माझ्या घरासारखीच आहे असं म्हणता येईल.

लग्नसंस्था / कुटुंबव्यवस्था काय ती भारतानेच जपली आहे अशा प्रकारचे गैरसमज सहसा लोकांच्या मनात असतात, पण त्यात काही तथ्य नाही. नेस्टिंग इन्स्टिंक्ट जगाच्या पाठीवर सगळीकडे तीच असते आणि मुलांबद्दलचं प्रेमही.
घटस्फोटांचं प्रमाण जास्त आहे, पण एका अर्थी विचार करता ही चांगली गोष्ट आहे असं मला वाटतं.

माझ्याही माहितीतल्या अमेरिकन लोकांची राहणी थोड्याफार फरकाने माझ्या घरासारखीच आहे असं म्हणता येईल.

लग्नसंस्था / कुटुंबव्यवस्था काय ती भारतानेच जपली आहे अशा प्रकारचे गैरसमज सहसा लोकांच्या मनात असतात, पण त्यात काही तथ्य नाही. नेस्टिंग इन्स्टिंक्ट जगाच्या पाठीवर सगळीकडे तीच असते आणि मुलांबद्दलचं प्रेमही. स्मित
घटस्फोटांचं प्रमाण जास्त आहे, पण एका अर्थी विचार करता ही चांगली गोष्ट आहे असं मला वाटतं.

<<< १००% अनुमोदन !!

माझ्याही माहितीतल्या अमेरिकन लोकांची राहणी थोड्याफार फरकाने माझ्या घरासारखीच आहे असं म्हणता येईल.लग्नसंस्था / कुटुंबव्यवस्था काय ती भारतानेच जपली आहे अशा प्रकारचे गैरसमज सहसा लोकांच्या मनात असतात, पण त्यात काही तथ्य नाही. नेस्टिंग इन्स्टिंक्ट जगाच्या पाठीवर सगळीकडे तीच असते आणि मुलांबद्दलचं प्रेमही. स्मितघटस्फोटांचं प्रमाण जास्त आहे, पण एका अर्थी विचार करता ही चांगली गोष्ट आहे असं मला वाटतं.>>>>>>>>

पुर्णपणे अनुमोदन. त्याचप्रमाणे भारतात अमेरिकन स्त्रियांविषयी बरेचदा फारसा कुटुंबाचा विचार न करणारी , अनिर्बंध स्वातंत्र्य उपभोगणारी असे भडक चित्र रंगवले जाते. पण प्रत्यक्षात परिस्थिती खुप वेगळी आहे.
टिपिकल मिडलक्लास अमेरिकन कुटुंबाच्या बर्‍याचशा व्हॅल्युज आपल्यासारख्याच आहेत.
सिंगल मदर, पिअर प्रेशर मुळ इच्छा नसतानाही सेक्स्युअली अ‍ॅकटिव्ह होणार्‍या मुली, प्रेग्नंट झाल्यावर काँझर्व्हेटिव्ह ख्रिस्तियन व्हॅल्युजमुळे अ‍ॅबॉर्शनला नाकारुन ऐपत नसणार्‍या १४/१५ वर्षाच्या मुली हे इथल्या समाजातले काही ठळक प्रॉब्लेम मला वाटतात.

लग्नसंस्था / कुटुंबव्यवस्था काय ती भारतानेच जपली आहे अशा प्रकारचे गैरसमज सहसा लोकांच्या मनात असतात, पण त्यात काही तथ्य नाही. नेस्टिंग इन्स्टिंक्ट जगाच्या पाठीवर सगळीकडे तीच असते आणि मुलांबद्दलचं प्रेमही. >>> पूर्ण सहमत!

घटस्फोटांचं प्रमाण जास्त आहे, पण एका अर्थी विचार करता ही चांगली गोष्ट आहे असं मला वाटतं.
>>>
अत्यंत सहमत.. मी 'खो'पोस्टमध्ये हा मुद्दा मांडायचा विचार केला होता पण विषय भरकटेल म्हणुन नाही लिहिले. आपल्याकडे ज्या पद्धतीने लग्नं होतात (वा जगात कुठेही) त्यात probabilityच्या दृष्टीने बघितले तर घटस्फोटांचे प्रमाण बरेच अधिक पाहिजे. पण आपल्याइथे टिकवून ठेवण्याची मानसिकता (ज्यास इतर अनेक सामाजिक दबाव कारणीभूत आहेत) घटस्फोटांचे प्रमाण कमी करते. जे अनैसर्गिक आहे. घटस्फोटांचे (ह्यात केवळ कोर्टात जावून घेतलेले घटस्फोट अपेक्षित नसून दोन एकत्र राहणार्‍या माणसांचे विभक्त होणे अपेक्षित आहे) प्रमाण एका समतोल (equilibrium) प्रमाणावर असणे हे एका प्रगल्भ समाजाचे लक्षण आहे असे मला वाटते. घटस्फोटांचे प्रचंड प्रमाण जितके कुटुंबव्यवस्थेला घातक (पण व्यक्तिस्वातंत्र्यास पूरक - इथे रसेलच्या मॅरेज अँड मोरल्सची आठवण आल्याशिवाय राहत नाही) तितकेच त्याचे प्रमाण अगदी कमी हे व्यक्तिविकास व पर्यायाचे समाजाच्या विकासास घातक आहे.

एका व्यक्तीची मानसिकता, कारणे, सबबी हे सगळे तिच्या तिच्या परीने योग्यच असते. पण एक समाज म्हणून, शासनकर्ते म्हणून आपण कसे वागतो हे खूप महत्त्वाचे ठरते. पोराच्या ओढीने कडा उतरणारी हिरकणी आपला आदर्श असते. पण रोज सकाळी गडावर जाताना कुठलाही हिशेब न मांडणारी हिरकणी आणि तिचे वर्क एथिक कधीच आपण शिकवत नाही. (ह्या घागरभर दुधाचे किती पैसे मिळणार? त्यापेक्षा गाय विकूनच टाकू इ इ. जसे, आता आपण म्हणतो कितीसे पैसे मिळणार त्यापेक्षा आहे तो स्कील्सेट गंजून जाऊ दे) ह्यात भारतीय आणि अभारतीय दोन्ही समाज आले. समाज म्हणून हे आपले फेल्युअर आहे. शासक म्हणून आपण धोरण कशी आखतो (अगदी आपल्या ऑफिसात असेल)? त्यात स्त्री, कुटुंब ह्यांना सोय-सवलत दिली जाते का? शिवाजी विषयी पूर्ण आदर आहे पण शिवाजीने हि हिरकणीचा बुरुज बांधला, तिला साडी चोळी दिली पण गावात जाऊन दुध गोळा करायला घोडे पाठवले इ इ असे काही ऐकिवात नाही कारण स्त्रीचे कष्ट हे स्त्री-पुरुष सर्वांनाच स्वस्त वाटतात. त्याकाळी आणि आजसुद्धा.

धागाकर्ता व सर्व प्रतिसादकांचे आभार
लेखन व प्रतिसाद छान आहेत

आवडले लेखन आणि प्रतिसाद .