हर किसमी मै है किस !!!

हर किसमी मै है किस !!!

यंदा गणपतीत मित्राच्या घरी आरतीला गेलो होतो. आरती झाल्यावर त्यांनी प्रसाद म्हणून चक्क Hershey's Kisses वाटले. दिसायला मोदकांच्या आकाराचे असतात पण म्ह्णून गणपतीचा प्रसाद अमेरिकन चॉकलेट्स?!! बाप्पा ऐवजी प्रसाद वाटणाऱ्या यजमानांनाच 'घालीन लोटांगण वंदीन चरण' करावसं वाटलं.

आपल्याकडे पूर्वी सणासुदीला एकमेकांना मिठाई देण्याची पद्धत होती. त्याची जागा आधी हल्दीरामच्या 'सोनपापडी'ने आणि मग अलगद 'कुछ मीठा हो जाए' च्या जाहिरातीद्वारे "कॅडबरीने घेतली आहे.

तीस-पस्तीस वर्षांपूर्वी 'इंपोर्टेड चॉकलेट्स'चं बरंच अप्रूप होतं. माझी मावशी चार वर्षांतून एकदा अमेरिकेवरून भारतात यायची तेव्हा तिथली स्पेशल च्युईंगगम आणि चॉकलेट्स आणायची. त्याचं फार कौतुक वाटायचं. आता जवळजवळ प्रत्येक बिल्डिंगमध्ये किमान पाच-सहा मुलं अमेरिकेत असतात. भारतात सुट्टीवर येताना Hershey's, Ferrero Rocher, Lindt इत्यादी उत्तमोत्तम ब्रॅण्डची चॉकलेटस घेऊन येतात. आता तर हे सर्व ब्रॅण्ड्स भारतातील शहरात मॉल्समध्ये तर मिळतातच, पण कोपऱ्यावरच्या किराणा दुकानात देखील असतात.

एखादी गोष्ट मोठ्या प्रमाणात उपलब्ध झाल्यावर त्याचं विशेष कौतुक रहात नाही. तसंच काहीसं माझं ह्या चॉकलेट्सबाबत झालंय. Hershey's Kisses बघून फारसा ‘हर्ष’ झाला नाही. मन मात्र भर्रकन भूतकाळात गेलं आणि आयुष्यातील पहिल्या किस ची गोड आठवण ओठांवर आणि जिभेवर तरळली .... हीच ती माझी एकेकाळची आवडती 'पारले किसमी' टॉफी !

अगदी लहानपणी शाळेच्या ट्रीपला जाताना (तहान लागू नये म्हणून) पहिल्यांदा संत्र्याच्या फोडीच्या आकाराच्या लिमलेट गोळ्यांनी झाली. वास्तविक ह्या गोळ्या चघळून जास्त तहान लागते! लहानपणच्या गोळ्या-चॉकलेटच्या गोड आठवणीत पार्ले पॉपीन्स, मँगो बाईट, मेलडी, कॉफी बाइट, 'रावळगाव' लिहिलेल्या पारदर्शक कागदामधल्या लाल, ऑरेंज, गोळ्या आणि पान पसंद ह्याचा सिंहाचा वाटा आहे. ''पान पसंद'' ची अर्चना जोगळेकरची "शादी और तुमसे, कभी नही' जाहिरात प्रचंड आवडायची. 'हारनिक' च्या सिगारेटच्या गोळ्या ओढण्यात थ्रिल वाटायचं. परंतु काळची सर्वात आवडती टॉफी 'किसमी'. त्या काळी इमरान हाशमी नावाचा इसम नव्हता. नाहीतर 'किसमी' ब्रॅण्ड साठी ह्याच्यापेक्षा आदर्श ब्रॅण्ड अँबेसेडर सापडणे अशक्य ! 'हाशमी' नसल्याने 'किसमी'ला ह्या सुवर्णसंधी पासून 'मुका'वं लागलं.

चौथी-पाचवीत असतांना पहिल्यांदा 'किसमी' खाल्लं असेन. त्या वयात ‘किस’ हा विषय केवळ रताळे किंवा बटाट्या पुरताच मर्यादित होता. नाही म्हणायला मंगळागौरीच्या गाण्यांत 'किस बाई किस दोडका किस' माहिती होता. ‘किसमी’च्या रॅपरवर 'काळा माणूस पांढऱ्या बाईचे चुंबन' घेतानाचे चित्र आहे. किसमी टॉफी हातात पडल्यावर कधी एकदा खातोय असं व्हायचं. त्यामुळे रॅपरवरील चित्राकडे फारसं लक्ष जायचं नाही. लक्षपूर्वक पाहिलं तरी त्या निरागस वयात 'काळा इसम गोऱ्या बाईबरोबर कानगोष्टी करतोय' असंच वाटलं होतं.

सुरुवातीला ‘किसमी’ १ रुपयाला ४ मिळायची. शिवाय २ रुपयांचा ‘किसमी बार’ ही मिळायचा. तेव्हा चॉकलेटी रंगाची गोड वडी म्हणजे चॉकलेट असंच वाटायचं. कोको पावडर असेल तर चॉकलेट आणि नसेल तर 'टॉफी' एवढी समज नव्हती. किसमी टॉफीची चव आवडायची आणि दीर्घकाळ जिभेवर रेंगाळायची ती ह्याच्या अफलातून वेलदोड्याच्या चवीमुळे. गोडपणा आणि वेलदोड्याची चव ह्याचे प्रमाण एकदम परफेक्ट !!!

गेले अनेक वर्षे मी मस्कतमध्ये आहे. इकडे देखील अमेरिका, युरोप, मलेशिया इ. सर्व देशांची प्रसिद्ध चॉकलेट्स मिळतात. इतकी प्रचंड व्हरायटी मिळत असूनही चॉकलेटी 'मोदक' Hershey's Kisses मुळे 'किसमी' ची आठवण आली आणि मी जाम बेचैन झालो.

‘किसमी’ अजूनही मिळतात का हे देखील माहिती नव्हतं. आता पुण्याला जाईन तेव्हा लक्ष्मी रोडच्या 'शांती स्टोअर्स' किंवा 'खाऊवाले पाटणकर' अश्या ठिकाणी विचारावे असं ठरवलं. ऑफिसमधला मित्र म्हणाला, आपल्या अमेझॉनवर आता वाट्टेल त्या गोष्टी मिळतात. आणि काय आश्चर्य!! भारताच्या अमेझॉन वेबसाईटवर 'किसमी' लगेच सापडली देखील. आता भारतातून मस्कतला कशी मागवता येईल हा विचार डोक्यात फिरू लागला. असं म्हणतात कि 'अगर किसी चीज़ को दिल से चाहो तो पूरी कायनात उसे तुमसे मिलाने में लग जाती है। माझा ऑफिसमधील मित्र चार दिवसांसाठी भारतात सुट्टीवर जाणार होता. ताबडतोब त्याच्या घरी पार्ले किसमीचा ५० टॉफीचा पॅक ऑर्डर केला. इकडे यंदा दसऱ्याला सोनं लुटता आलं नाही परंतु दसऱ्याच्या दुसऱ्या दिवशी माझा मित्र इकडे हे चॉकलेटी सोनं घेऊन मस्कतला आला. लालचुटुक ओठांच्या रंगाचे रॅपर उघडून ती टॉफी अधीरतेने तोंडात टाकली. वीस-बावीस वर्षानंतर खाल्ली तरीही तीच ती अवीट गोडी आणि वेलदोड्याची जिभेवर रेंगाळणारी अप्रतिम चव ! ह्याचसाठी केला होता अट्टाहास!

अनेक दिवस बाहेरचं जेवल्यानंतर घरचा वरण-भात खाल्ल्याशिवाय समाधान होत नाही तसं काहीसं माझं झालं. देशोदेशींची कॅडबरीज, मिल्क, डार्क, मिंट चॉकलेटे खाऊन जे समाधान नाही लाभलं ते एवढयाशा टीचभर किसमीने मिळालं.

पारले कंपनीने हा ब्रँड इतके वर्षे टिकवल्याबद्दल त्यांचा कायमचा ऋणी आहे. त्यांनी नुसता टिकवला नाही तर नेहेमीच्या (इलायची) फ्लेवर व्यतिरिक्त आता या किसमीमध्ये रोझमिल्क, राजभोग, मिठा पान, कुल्फी असे फ्लेवर्सही उपलब्ध केले आहेत. चॉकलेटचा आकार मात्र आधीपेक्षा थोडा लहान केलाय.

असं म्हणतात कि जसं प्रत्येकाच्या बोटाचे ठसे वेगळे असतात, तसं प्रत्येक आंब्याच्या झाडाचे पान देखील एकासारखे दुसरे सापडणार नाही. हीच गोष्ट किसमीच्या बाबतीत लागू होते. रॅपर उघडल्यावर समजतं कि प्रत्येक टॉफी वेडीवाकडी कापलेली ओबड-धोबड ! एकासारखी दुसरी शोधूनही सापडणार नाही. 'आमच्यासारखे आम्हीच'. मला तर कधीकधी शंका येते कि शबरीच्या बोराप्रमाणे पार्लेच्या क्वालिटी कंट्रोलची पोरं पॅक करण्यापूर्वी प्रत्येक टॉफी चाखून बघतात कि काय म्हणून असली 'खीस पाडलेली 'किसमी’ आपल्या वाट्याला येते.

संत चोखामेळा म्हणून गेलेत 'ऊस डोंगा परी रस नोहे डोंगा | काय भुललासी वरलिया रंगा'. ऊस भले दिसायला वेडावाकडा असेल पण त्यामुळे त्याचा रसाचा गुणधर्म बदलत नाही. तस्मात, पारले किसमी बाबत "काय भुललासी वरलिया रंगा (आणि अंगा)' करू नये. दिसायला भले वेडेवाकडे कापलेले दिसेल, परंतु चव केवळ अफलातून.

पारले ने आता किसमी गोल्ड आणि किसमी इलायची (मेलडीच्या आकारातील) काढले आहेत. मला वाटतं ह्याची चव काही वेगळी नसेल, फक्त नेहेमीच्या किसमी पेक्षा नीट कापलेले असावेत. मुळात ज्याची चव इतकी परिपूर्ण आहे त्याच्यात अजून सुधारणा काय करणार म्हणा !!

'बालपणीचा काळ सुखाचा' असं म्हणलं जातं. तो गोड सुखाचा करण्यात 'रावळगाव' च्या कॅंडीज, श्रीखंडाच्या गोळ्या, ‘अनुपम’ चे 'काजुकंद, पारले पॉपीन्स आणि खास करून 'किसमी' चा मोठा वाटा आहे. आता इतक्या भारी टॉफीज मिळत असूनही एक रुपयाची टीचभर ‘किसमी’ जास्त आवडण्याचं कारण वेलदोड्याच्या चवीखेरीज त्यात मिसळललेल्या "बालपणीच्या गोड आठवणी' हेच असावं.

~ आशिष सुभेदारl