खडतर आयुष्य ! तीच-अंतिम भाग

ती झोपेचा प्रयत्न करू लागली पण काही केल्या झोप येईना .काही दिवसांआधी घडलेली घटना तिला आठवली , आणि मन अस्वस्थ झालं .
संदीप, तिच्या काकांचा मुलगा , लग्नाला एक वर्ष झाला होता त्याच्या आणि लवकरच त्याच्या ओंजळीत एक फुल पडणार होत ... पण काळाने आघात केला कि त्याने स्वतः चुकी केली होती ती ,समजण्यापलीकडे होत .
वाहिनीला नऊ महिने झाले तरी त्याने तिला हॉस्पिटलमध्ये नेले नव्हते . एके दिवशी तिला सकाळपासून पोटात दुखत होत , त्याने तिला गावच्याच सरकारी दवाखान्यात नेलं. तिथल्या डॉक्टरनी तपासून तिला शहरी दवाखान्यात न्यायचा सल्ला दिला . तिथून तिला शहरात नेतपर्यंत भरपूर वेळ झाला . तिथे पोहचल्या बरोबर डॉक्टरांनी तिला तपासलं आणि एक सोनोग्राफी केली . त्यामध्ये असं दिसलं कि बाळाने पोटातच छी केली आहे . म्हणून तिची डिलिव्हरी लवकरात लवकर करावी लागणार आहे . पण संदीपने त्यावर अजून उत्तर देत म्हटलं कि , "डॉक्टर , अजून थोडा वेळ वाट बघा तिची नॉर्मल डिलिव्हरीच व्हायला हवी ". त्यावर डॉक्टर ने चिडून म्हटलं कि अजून वाट बघायचीचं आहे तुम्हाला . तिला इथे आणायला आधीच बराच उशीर केला तुम्ही लोकांनी अशे म्हणत डॉक्टर आपल्या कामाला लागले .
वाहिनीची डिलिव्हरी अगदी नॉर्मल झाली मात्र बाळ .... तो तर केव्हाच गुदमरून गेला होता . नऊ महिने पोटात वाढवून जेव्हा तिच्या हाती एक निर्जीव बाळ आलं तेव्हा तिने टाहो फोडला . पण आता काय फायदा होता तिच्या रडण्याचा . डॉक्टरांनी सांगितल्याप्रमाणे , बाळ छी करून खूप वेळ झाला होता , यामध्ये तर आई-बाळ दोघांच्याही जीवाला धोका होता पण नशीब कि आई सुरक्षित होती .
मात्र त्या आईची काय अवस्था झाली असेल कि तिने आपल्या बाळाला आतच गुदमरू दिल होत . केवळ एका चुकीमुळे तीच बाळ या जगात नव्हतं .

ती त्या विचारांत वाहून गेली आणि नकळत तिच्या डोळ्यांमधून धारा वाहू लागले .
काय ग , अशी काय विचार करत आहेस तू . अजून झोपली नाही ?
आईच्या आवाजाने ती स्वतःला सावरली.
आई , माझं बाळ सुखरूप या जगात येईल ना ग , म्हणजे संदीपसोबत जे घडलं ते आठवून खूप भीती वाटते ग मनात .
आई - काहीही विचार नाही करायचं या अवस्थेमध्ये . काही गोष्टी आपल्या हातात असतात आणि नसतात हि . पण जे आपण करू शकतो त्या सगळ्या गोष्टी करायच्या आपण . आणि काहीही झालं तरी उद्या आपण हॉस्पिटल मध्ये जाणार आहोत . तू काळजी करू नकोस . नाहीतर बाळावर परिणाम होईल बेटा . तू स्वस्थ म्हणजे बाळ स्वस्थ हे लक्षात ठेव .
सकाळपासून विचार करून ती हि आज जास्तच थकली होती , पण विचारांच्या गर्दीमुळे पापण्या काही केल्या लागत नव्हत्या . तरी आईसमोर तिने नुसतं हम्म म्हणून लाईट बंद केला , आणि बेडवर पडली .

दुसऱ्या दिवशी आईने सकाळीच कामे आटोपून तिला लवकर तयार होण्यास सांगितलं . तिच्या आईकडे बघून तिला वाटलं कि आपल्यासारखीच रात्र आईने काढलेली आहे (रात्रभर दोघीही झोपू शकल्या नाही . )
आई काही सांगत नसली तरी तिला आतून दुःख होत होते. पण ती आई होती , जर तिनेच हिम्मत खचवली तर कस चालणार होत म्हणून आई तिच्यासमोर अगदी प्रसन्न चेहरा दाखवत होती . ती रात्रभर झोपली नसल्याने , तिच्या शरीरात थोडा अशक्तपणा जाणवत होता .
बाबानी न बोलणेच पसंत केले होते आणि या दोघीनासुद्धा जाताना काही वाद घालायचा नसल्याने त्या "आम्ही हॉस्पिटलमध्ये जात आहोत सांगून निघाल्या . "
राजीव आधीच पोहचलेला होता . ती दिसताच त्याला जाणवलं कि तिची रात्रभर झोप झालेली नसेल आणि तिच्या मनात अजूनही चिंता असेलच .
तो तिच्या जवळ आला , तू आता काही चिंता करू नकोस .
मी आहे सगळं व्यवस्थित होईल . फक्त तू स्वस्थ राहा .
तिने मानेनेच होकार दिला . डॉक्टरांनी लगेच तिच्या तपासण्या चालू केल्या .
एक सोनोग्राफी झाली त्यात बाळ अगदी दणकट असून वजन साडे तीन किलो होता . तिची बीपी मात्र अति वाढलेली होती . दिवस भरलेले होते .
तिची अवस्था हि नाजूक आहे हे तिच्या दिसण्यावरून जाणवत होत . डॉक्टरांनी राजीवला आत बोलावलं .
डॉक्टर , राजीव हे बघा , बाळ अगदी नॉर्मल आहे मात्र तिची अवस्था जरा नाजूक दिसत आहे . ब्लडप्रेशर खूप वाढलेला आहे ,
अशामध्ये आपण तिच्या नॉर्मल डिलिव्हरीसाठी प्रयत्न करू तर तिला झटके येण्याचे चान्सेस आहेत . बाळाचा वजनही जास्त आहे त्यामुळे हि एक रिस्कच होणार .
आणि तिचा बीपी कमी करण्यासाठी औषधी दिली आहे तरी ते काम नाही करत आहे .तिला काही टेन्शन वैगेरे आहे का , कारण तिच्या चिंतेमुळेच तिची बीपी कंट्रोल मध्ये येत नाही आहे .
बीपी वाढतानाच दिसत आहे त्यामुळे मी असा सल्ला देईल कि , लगेच तिचा आपण सिजर करू .
राजीव , डॉक्टर काहीही करा पण माझी बायको आणि बाळ दोघेही मला सुखरूप पाहिजे आहेत .
तिच्याशिवाय मी नाही जगू शकणार आणि बाळाशिवाय ती नाही . त्यामुळे तुम्हाला जे वाटते ते करा .
राजीव बाहेर येऊन तिला सांगतो कि तुला सिजर साठी तयार राहावं लागेल .
ती 'सिजर' हा शब्द ऐकून रडायलाच सुरुवात करते . कारण तिला नॉर्मल डिलिव्हरी हवी असते त्यासाठी तिने किती प्रयत्न केलेले असतात हे फक्त तिलाच माहित असते . सगळ्यांकडून ऐकत आलेली असते ती कि, घरचे काम करत राहील कि आपोआप डिलिव्हरी नॉर्मल होते .
त्यामुळे तिची तब्येत खराब असली तरी तिने घर कामाला बाई लावलेली नसते . झाडू - पोछा तर ती आवर्जून नऊ महिन्यांपर्यंत करते आणि आता तिला डॉक्टर म्हणतात कि सिजर करावं लागेल . ती राजीव ला समजावत असते कि , डॉक्टरांना सांग ना माझी नॉर्मल डिलिव्हरी करायला . ती छोट्या मुलीसारखी त्याला केविलवाणी तोंडाने समजावत असते पण ,
आत डॉक्टरांनी जे सांगितलं ते राजीवला माहित असते आणि त्यामुळे तो तिला आपल्याकडे दुसरा काही एक मार्ग नाही म्हणून सांगतो .
शेवटी नाईलाजाने ती तयार होते , काही वेळातच बाळाच्या रडण्याचा आवाज येतो . नर्स तिला बाळ दाखवतात आणि दोनच मिनिटात त्याला घेऊनही जातात . बाहेर ते बाळ राजीव ला देतात , राजीवला आनंद होतो आपल्या बाळाला पाहून . त्याला आता तिची चिंता वाटत असते कि ती कशी असेल , काही झालं तर नसेल ना तिला .
आणि तेवढ्यात तिला ऑपरेशन थेटर मधून दुसऱ्या वॉर्डमध्ये शिफ्ट करत असताना ती राजीवकडे बघून हलकीशी हसते . त्याला आता थोडं बरं वाटते कि ती बरी आहे .
काही तासानंतर तिला होश येते . सगळे जण खुशीत असतात पण बाबा .... तिला तिचे बाबा मात्र कुठे दिसत नाही .
आई बाबांना नाही कळवलं का ग .
सांगितलं , आले आहेत तुझे बाबा .
मला दिसत नाही आहे इथे .
ते बाहेर गेले आताच , येतील थोड्या वेळात .
काही वेळानी बाबा आत येतात , तिच्याकडे बघतात पण त्यांच्या डोळ्यात तो आनंद नाही दिसत तिला .
"शेवटी झालं ना तुमच्या मनासारखं , याचसाठी मी हॉस्पिटलमध्ये नाही म्हणत होतो , ऐकता कुठे तुम्ही . सीझर झालं आता सीझर ". जणू हे ते डोळ्यांतून सांगत होते तिला .
तिच्या मनात हे विचार येऊन बाबांशी काहीच बोलली नाही ती .
खरतर आता बाबाच येऊन बोलतील असं वाटलं होत तिला पण त्यांनी तर तिच्या बाळाला सुद्धा पकडलं नव्हतं . होशमध्ये आल्यावर तीच अंग खूप दुखत होत पण बाबा समोर आल्यावर जे दुःख झालं ते कितीतरी पटीने जास्त होत .

त्यावेळी तिला वाटत होत कि बाळ व्हायच्या आधीच जर आपण स्वतःच्या पायावर उभे असतो तर आपल्यावर कोणासमोर हात पसरायची वेळच आली नसती आणि एवढा मनस्ताप हि झाला नसता . शेवटी आपण आपल्या माणसांवर विश्वास ठेवला हेच चुकी झाली . जन्मदात्याने आपले हात झटकले तर नवऱ्यानेही चांगलाच पण पहिला आपला .
विचार करता करताच ती झोपी गेली . रात्रभर बाळाने चांगलाच त्रास दिला त्यामुळे सकाळी डोळे उघडायला जरा उशीर झाला होता .
पण डोळे उघडून पाहते तर काय ....
समोर फक्त बाबा, आणि ते तिच्या बाळाला आपल्या कवेत घेऊन त्याला खेळवत होते . रूममध्ये कोणीच नव्हते. आई , राजीव चहा प्यायला म्हणून बाहेर गेले होते हे बाबांनीच सांगितलं तिला .
किती दिवसानंतर तिला तिचे बाबा आधीसारखे दिसत होते .
बाळाला खेळवत , तिला त्रास होऊ नये म्हणून हळू आवाज करून त्याच्याशी खेळत होते . तिने बाबा म्हटलं , तस त्यांच्या डोळ्यांतून अश्रू धारा लागल्या . तिने बाबाना कधीच रडतांना पाहिलं नव्हतं पण आज चक्क त्यांच्या डोळ्यातून धारा निघत होत्या . तिने काही विचारायच्या आधीच त्यांनी तिला , माझ्यामुळेच हे सगळं झालं बेटा , मी फक्त माझ्या पैशांचा विचार केला होता . पण तुझ्या मनाचा विचार नाही आला मला . काल डॉक्टरांनी सांगितलं कि अजून थोडा उशीर झाला असता तर काय होऊ शकत होत . खरचं मी असा वागलो मलाच कळत नाही आहे , तुला काही झालं असत तर ..... समोरचे शब्द त्यांच्या तोंडातून उमटत नव्हते .
ती बाबाना पाहतच राहिली . तुम्हाला तुमची चूक कळली असेल तरी मला झालेला मनस्ताप कुणाला नाही कळू शकत बाबा . चुकी फक्त परिस्थितीची होती पण बळी मात्र माझे मन गेले .
एकदा तुटलेला धागा आपण बांधला तरी त्यामध्ये गाठी पडतात , आणि पहिलेसारखी मजबुती उरत नाही त्या धाग्यात . नात्यांचं हि तसच आहे बाबा ,तुम्ही कितीही पश्चताप केला तरी माझ्या मनात जे सल आहे ती आयुष्यभर न विसरण्यासारखीच आहे .
तिने बोलून काही दाखवलं नाही पण मनात मात्र ती हे सगळं बोलून गेली ..........