वावटळ भाग १

वावटळ भाग १

सुन्न होऊन ती गॅलरीतून बाहेर पहात होती. ग्रीष्माच्या झळांमध्ये मधेच वाऱ्याची एक वावटळ उठली होती. त्या वावटळीत झाडांवरून गळलेली कित्येक पाने सापडली होती. हवेच्या भोवऱ्यात गरगर फिरत होती. तिला एक क्षण वाटून गेले की तिची अवस्था पण त्या पानांसारखीच झाली आहे. स्वतःच्या आयुष्याचे सुकाणू हातातून पूर्ण सुटले आहे, वाऱ्याच्या झोताबारोबर तो नेईल तिकडे ती वहात चालली आहे. प्रवाह्पतीतासारखी. या वाऱ्यातला जोर ओसरला की सारी पाने भुईवर येतील आणि मातीत मिसळून जातील. माझेपण असेच होणार आहे का या भीतीने ती भयशंकित झाली. या साऱ्या प्रकरणाची सुरुवात झाली तो दिवस तिला आठवला.

सोमवारची सकाळ नेहमी सारखीच उगवली. पण त्या दिवसाचा शेवट नेहमीसारखा होणार नव्हता याची सुतराम कल्पना त्या घडीला तिला नव्हती. नेहमीप्रमाणे पहाटे सहाला तिचा दिवस सुरु झाला. चहा, नाश्ता, डबे, कपडे मशीनला लावणे, मुलीला नि नवऱ्याला हाका मारून उठवणे. सगळं कसं अगदी नेहमी सारखं. नवरा आणि मुलगी बाहेर पडल्यावर तिनेही दोन घास पोटात ढकलले. ‘हल्ली जरा जास्तच थकायला होतयं.’ ती मनाशी म्हणाली. ‘एकदा डॉक्टरला दाखवायला हवं.’ डब्याची बॅग, पर्स हातात घेऊन ती ऑफिसला जायला निघाली. ऑफिसात पोचून जरा हुश्श करतीये तोवर टेबलावरचा इंटरकॉम वाजला. बॉसने एका क्लायंटला भेटायला विमान नगरला जायचे आहे असे तिला सांगितलं. पण सर, तो क्लायंट सुरेंद्र बघतोय.”

“मला माहितीये. पण त्याचा मगाशी फोन आला होता. त्याच्या मुलाला हॉस्पिटलमध्ये अॅडमिट केलय. आता तो किती दिवस येणार नाही ते सांगता येत नाही. आणि इतके दिवस तो क्लायंट आपल्याकरता थांबणार नाही. एक मोठी ऑडर हातची जाईल. सुरेंद्रने बहुतेक सगळ्या गोष्टी फायनल करत आणल्या आहेत. क्लायंटला भेटण्याआधी त्याच्याशी बोलून घे.”

“ठीक आहे सर.”

तिने सुरेन्द्रशी बोलून सगळे डिटेल्स घेतले. क्लायंटला फोन करून दुपारनंतर भेटण्याची वेळ ठरवली. एकीकडे मेल चेक करताना मुलीला घरातले काम, थोडाफार स्वयंपाक करायाला कस राजी करावं, नणंदेच्या मुलीचा पुढच्या आठवड्यात वाढदिवस आहे, तिला काय गिफ्ट घ्यावी असे सांसारीक विचार चालूच होते. दुसरीकडे यांत्रिकपणे मेल्सना उत्तर, क्लायंटचे फोन चालूच होते. दुपारी जेवल्यानंतर क्लायंटला भेटण्यासाठी ती ऑफिसच्या गाडीतून निघाली. चांदणी चौकातून खाली उतरल्यावर बघितल तर ट्रॅफिक पूर्ण थांबला होता. खरे तर ही काही जास्त गर्दीची वेळ नव्हती. पण दहा मिनिटं झाली तरी रस्ता रिकामा होण्याची काही चिन्हं दिसेनात. काच खाली करून तिने पुढे काय झाले असेल त्याचा अंदाज घेण्याचा प्रयत्न केला.

“कपड्यांवरून तर चांगल्या घरातला दिसतोय.”

“कोणीतरी धडक मारून पळालाय.”

“पण प्राण आहे अजून.”

असे काही तरी संवाद तिच्या कानावर आले. तेव्हा अपघात झाला असावा असा अंदाज तिने बांधला. क्लायंटला भेटायची वेळ जवळ येत चालली तशी तिच्या जीवाची घालमेल वाढू लागली. शेवटी ती गाडीतून खाली उतरली. पुढे जाऊन सरळ रिक्षा करावी असं तिने ठरवलं. त्याक्षणी तरी क्लायंटच्या मिटिंगपेक्षा दुसरे कोणतेही विचार तिच्या मनात नव्हते. वाहनांच्या गर्दीतून वाट काढत ती पुढे निघाली. थोडे पुढे गेल्यावर तिला ते दृश्य दिसले. एक व्यक्ती पालथी पडली होती. जवळ रक्ताचे ओघळ होते. जवळच त्या व्यक्तीची दुचाकी नि एक बॅग पडली होती. त्या क्षणी तिच्या मनातले क्लायंटच्या मिटिंगचे विचार पुसले गेले. ती त्या व्यक्तीच्या जवळ गेली. त्यांच्या तोंडून अस्पष्ट आवाज येत होता. तिने आजूबाजूला नजर फिरवली. कोणीही त्या व्यक्तीला मदत करण्याच्या मनस्थितीत आहे असे तिला वाटले नाही. कित्येक जण तर हे दृश्य मोबाईलवर टिपण्यात दंग होते. त्या माणसाला ताबडतोब हॉस्पिटलमध्ये हलवणे आवश्यक होते. क्षण न क्षण महत्वाचा होता. तिची गाडी गर्दीत मागे होती. पण या माणसाला आणि त्याच्या दुचाकीला वाटेतून हलवले असते तर रस्ता मोकळा झाला असता.

“प्लीज, कोणीतरी मला यांना उचलायला मदत करा. मी त्यांना हॉस्पीटलमध्ये नेतीये. माझी गाडी पुढे येऊ द्या.” ही बाई हॉस्पिटलला नेण्यासाठी मदत मागत नाहीये, केवळ गाडीत ठेवण्यासाठी सांगते आहे म्हटल्यावर दोन तीन जण पुढे झाले. काही मिनिटांतच त्या माणसाला घेऊन तिची गाडी हॉस्पिटलच्या दिशेने धावू लागली. “केशव, जोरात पळव. सिग्नल वगैरे काही बघू नकोस.” केशवने तिची आज्ञा शब्दशः पाळत गाडी शक्य तितक्या वेगात घेतली. काही मिनिटांमधेच ते हॉस्पिटलमध्ये पोचले. लगेचच उपचार सुरु झाले.

“बरे झाले बाई, वेळात पोचलात.” ती बाहेर सुन्न होऊन बसली होती. समोर उभी असलेली नर्स काय सांगते आहे हे तिला कळायला थोडा वेळच लागला. “त्या टेबलाजवळ जाऊन सगळ्या फ़ोर्मालिटीज पूर्ण करा.” हे ऐकल्यावर ती भानावर आली. “मी काय फ़ोर्मालिटीज पूर्ण करणार? या माणसाचा अपघात झाला होता. कोणीच पुढे येत नव्हते म्हणून मी त्यांना इथे घेऊन आले.” नर्सने जरा आश्चर्यानेच तिच्याकडे पाहिले. अनोळखी माणसाला माणुसकीच्या भावनेतून हॉस्पिटलमध्ये आणणारी बाई बहुदा ती पहिल्यांदाच बघत होती. “ओह, ठीक आहे. त्यांच्या जवळ एखादे ओळख सांगणारे डॅाक्युमेंट सापडले का?”

तेवढ्यात केशव गाडी पार्किंग मध्ये लाऊन आला होता. “मॅडम, यांची बॅग आणि खिशातला मोबाईल पण गाडीत ठेवला होता लोकांनी.”

“हा. त्याच्यात मिळेल काहीतरी. पण केशव ऑफिसमध्ये आणि क्लायंटला कळवायला हवे आधी.”

“मॅडम मी ऑफिसमध्ये फोन करून सांगितले. ते क्लायंटला फोन करणार होते.” तिने केशवकडून त्या माणसाचा फोन घेऊन शेवटचा फोन पाहिला आणि त्यावर परत फोन लावला.

“बाबा, मी मिटींगमध्ये आहे. नंतर करतो.” फोन कट झाला. ती बंद फोनकडे बघत राहिली. तिने परत त्या नंबरवर फोन लावला. समोरून कोणी काही बोलायच्या आधी ती घाईने म्हणाली, “हा फोन ज्यांचा आहे त्यांना अपघात झाला आहे.”
एक क्षण स्तब्धतेत गेला. “तुम्ही कोण बोलताय? हा माझ्या वडलांचा फोन आहे. हा फोन तुमच्याकडे कसा? मी त्यांचा मुलगा सोहम. सोहम सरदेसाई,”

“मी मिसेस माधवी काळे.” तिने पुढे अपघाताचा सर्व प्रसंग त्याला सांगितला.

“थॅक्स मॅडम. मनापासून धन्यवाद. मॅडम, मी आत्ता मुंबईत आहे. मी लगेच पुण्याला यायला निघतोय. मी माझ्या काही मित्रांना फोन करून तिथे यायला सांगतो. घरी माझी आई एकटीच असते. ती हे सर्व ऐकून घाबरून जाईल. सुमन नावाने तिचा नंबर बाबांच्या मोबाईलवर आहे. तिचा फोन आला तर मात्र प्लीज घेऊ नका. माझे मित्र पोचतीलच लगेच. आणि हो मॅडम. डॉक्टरांनी काही महागडे उपचार सांगितले तर त्यांना हो म्हणून सांगा. आम्ही कोणतेही उपचार करू शकू.”

सोहमचे मित्र येईपर्यंत ती तिथे थांबली. सरदेसाई शुद्धीवर आले नव्हते. पण त्यांची तब्बेत स्थिर होती आणि उपचारांना ते चांगला प्रतिसाद देत होते. आता तिला अगदी गळून गेल्यासारखे वाटत होतं. सोहमाच्या मित्रांना स्वतःचा मोबाईल नंबर आणि मिस्टर सरदेसायांचे सर्व सामान देऊन ती निघाली. केशवला तिने सरळ घरीच सोडायला सांगितले. गाडीत बसल्यावर साहेबांना फोन करून सर्व घटना सविस्तर सांगितली. रोजच्यापेक्षा ती जरा लवकरच घरी पोचली.
“अग, आज एवढ्या लवकर कशी?” सासुबाईंनी विचारले.

“सांगते नंतर.” तिला आता परत त्या घटनेवर बोलायचाही त्रास वाटत होता. फ्रेश होऊन स्वत:करता एक कडक कॅाफी करून घेतली आणि ती पलंगावर आडवी झाली. अर्धा तास लोळली नि परत संध्याकाळच्या कामांना भिडली. तेवढ्यात तिचा मोबाईल वाजला.

“आता कोण?” असं मनाशीच म्हणत तिने फोन उचलला. अनोळखी नंबर वरून फोन होता. “मॅडम, मी सोहम बोलतोय. मी पोचलो हॉस्पिटल मध्ये. बाबा खूपच बरे आहेत. थोडे फार फ्रॅक्चरस आहेत. पण मोठी दुखापत नाहीये. पण डॉक्टर म्हणाले की वेळेवर हॉस्पिटलमध्ये आणले गेले म्हणून नाहीतर खूप रक्तस्त्राव होऊन काहीही होऊ शकले असते. थँक यु वन्स अगेन. आई पण आली आहे हॉस्पिटल मध्ये. ती रडतीये आल्यापासून. पण सारखी म्हणतीये की तुम्ही देवादूतासारख्या धावून आलात. तुमचे आभार कसे मानू तेच कळत नाहीये.”

त्याचे हे आभाराचे बोल ऐकून ती संकोचून गेली. “आभार नका मानू. माझ्या जागी तुम्ही असतात तर हेच केले असते तुम्ही. मी वेळ होईल तेव्हा येईन तुमच्या वडिलांना भेटायला हॉस्पिटलमध्ये.”

“नक्की या, त्यांना आणि आईला फार बर वाटेल तुम्हाला भेटून.”

जरा वेळाने नवरा नि मुलगी आल्यावर तिने सगळी घटना सांगितली.
“नाही ते उद्योग असतात तुला.” नवरा म्हणाला.

“अरे, असं कस म्हणतोस? त्या माणसाच्या जागी आपल्यापैकीही कोणी असू शकतं. एखाद्याचा जीव वाचवायला एवढं ही करू शकत नाही का आपण?” सासूबाई म्हणाल्या.

“बर ठीक आहे.” नवऱ्याने नेहमीप्रमाणे बोलणे न वाढवता विषय संपवला. तिला पुढे खूप बोलायचे होते. पण नेहमी प्रमाणेच ती गप्प बसली. समोर ऐकायला तरी कोणी हवे ना. “इतका कसा हा....” या स्वभावाला नेमके काय म्हणावे ते तिला कळेना. हे नेहमीचेच होते. तिने काही तरी उत्कटतेने सांगायला जावे, दाखवायला जावे तर त्याला कशातच रस नसायचा. त्याला दुसऱ्या कोणाच्या कशातही रस नसायाचा आणि दुसऱ्याने कशात रस घेतलेला त्याला फारसे आवडायचे नाही. अर्थात त्याचा त्याला विरोधही नसायचा. कारण विरोध करायलाही तेवढा इंटरेस्ट दुसऱ्यामध्ये असायला लागतो. थोड्या वेळाने परत फोन वाजला.

“मिसेस माधवी काळे का? मी शास्त्री नगर पोलीस चौकीवरून बोलतोय. तुम्ही दुपारी त्या अपघातातल्या माणसाला हॉस्पिटलला नेलात ना? तुम्हाला जबाब द्यायला पोलीस स्टेशनाला यावे लागेल.” पोलिसांचा फोन म्हटल्यावर ती जरा धास्तावली.

“अहो, पण मी फक्त त्यांना हॉस्पीटलला पोचवले. बाकी मला काही माहिती नाही.”

“कल्पना आहे मॅडम आम्हाला त्याची. पण या फॉरमॅलीटी पूर्ण करायलाच लागतात.”

“काय ग? काय झाले.” नवऱ्याने विचारले.

“पोलीस स्टेशनमधून फोन होता. अपघातासंदर्भात.”

“आता कळल ना, मी हे असे उद्योग करायला का नको म्हणतो ते.”

“अरे, एखाद्याचे प्राण वाचवणे म्हणजे गुन्हा आहे का? उगाच तिच्यावर करवादू नकोस. जा तिच्या बरोबर.” सासूबाई म्हणाल्या. तिने कृतज्ञ नजरेने सासूकडे पाहिले. नवऱ्याबरोबर पोलीस स्टेशनाला जाऊन ती जबाब देऊन आली. हे धाडस दाखवल्याबद्दल जबाब घेणाऱ्या ऑफिसरनेसुद्धा तिचे कौतुक केले.

दुसऱ्या दिवशी ऑफिसनंतर ती सरदेसायांना भेटायला हॉस्पिटलमध्ये गेली. रीसेप्शनला रूम नंबर विचारून ती स्पेशल रुमच्या दाराबाहेर पोचली. अचानक तिला आत प्रवेश करायला ऑकवर्ड वाटू लागले. ओळख नसलेल्या व्यक्तींशी काय बोलायचे हे तिला समजेना. तेवढ्यात त्या खोलीचे दार उघडून एक नर्स बाहेर आली. दाराच्या फटीतून ती आत डोकावली. पलंगावर मी सरदेसाई होते. समोर पंचावन साठच्या दरम्यानच्या बाई बसल्या होत्या. तिने हळूच दारावर टकटक केली. तिला बघताच त्या बाई उठून पुढे आल्या.

“माधवी काळे ना? या ना.” त्या अगत्याने म्हणाल्या. ती आत जाऊन खुर्चीवर बसली.

“कशी आहे मी. सरदेसाईंची तब्ब्येत?”

“काल पासून खूप सुधारणा आहे. औषधाच्या अंमलामुळे आत्ता जरा गुंगीत आहेत. हात आणि पायाला फ्रॅक्चर आहे. पण जीवाला धोका नाही. पण वेळेवर हॉस्पिटलमध्ये आणले गेले म्हणून. तुम्ही देवासारख्या धावून आलात.” बोलता बोलता बाईंच्या डोळ्यात पाणी आले. तिला परत अवघडल्यासारखे वाटायला लागले.

“सोहम आत्ताच बाहेर गेलाय. तो दिवसभर इथेच होता. आता परत रात्री झोपायला येईल.” ती जुजबी बोलून घरी परतली. दुसऱ्या दिवशी सोहमचा ती ऑफिसमध्ये असताना फोन आला.

“पाच मिनिटांकरता नेमकी तुमची आणि माझी चुकामुक झाली.” परत आभारप्रदर्शन सुरु होईल या भीतीने ती घाईने म्हणाली, “हरकत नाही. तुमच्या वडिलांची प्रकृती बरी झाली की सगळे मिळाले.”

यानंतर ती रोजच्या व्यापात गढून गेली. सरदेसायांबाबत ती विसरूनही गेली. एक दिवस तिला साहेबांनी केबिनमध्ये बोलावले आणि एक पाकीट तिच्या हातात ठेवले.

“उघडून बघ.” तिने उत्सुकतेने पाकीट उघडले. ती होती तिच्या बढतीची ऑर्डर. तिने आनंदाने वर पाहिले.

“थांब. शेवटपर्यंत वाच.” ऑर्डरचा शेवटचा परिच्छेद वाचून तिला धक्काच बसला. बढतीचा आनंद कुठच्या कुठे विरून गेला. बढती देऊन तिची मुंबई ऑफिसला बदली करण्यात आली होती.

“सर, मला नाही हे जमणार. मी नाही जाऊ शकत मुंबईला. मला नको बढती.”

“हे बघ, बढती घ्यायची का नाही हे ठरवण्याची घाई करून नकोस. घरच्यांशी बोलून शांतपणे निर्णय घे.” साहेब म्हणाले.

“तू मनापासून केलेल्या कामाचं चीज होतय. पगारात घसघशीत वाढ झालीये. शिवाय इतर बेनिफिट्स पण बघ ना. आणि पुढे मागे इथल्या ऑफिसचा व्याप वाढला की मी तुला परत घेतो ना इथे बोलावून. काळजी कशाला करतेस? फार तर एखादे वर्ष तिथे काढावे लागेल. हवं तर मो बोलतो अनिरुद्धशी. असा चान्स परत येणार नाही. आत्ता नाही म्हणालीस तर परत प्रमोशनकरता विचार होणार नाही. तुला आपल्या कंपनीची पॅालिसी माहती आहेच.”
मनात विचारांचा गुंता घेऊन ती घरी आली.

“आई, बरं वाटत नाहीये का?” कधी नव्हे ते स्वतःच्याच नादात असणाऱ्या मुलीनेसुद्धा तिच्या चेहऱ्यावरची चलबिचल
वाचली.

“काही नाही ग. जरा थकल्यासारखे वाटतंय.”

“आई, बाबा नि तू रजा घेऊन कुठे तरी जाऊन या. खूप दिवसात तुम्ही कुठे गेला नाहीत. मी नि आजी राहू.” तिने मुलीकडे आश्चर्यानेच पाहिले. “एवढी मोठी कधी झाली ही!”. मुलीचा समजुतदारपणा पाहून ती कौतुकाने हसली. तिचे हे इंजिनीअरिंगचे हे तिसरं वर्ष होतं. कॉलेज, डान्सक्लास, जिम, मित्रमैत्रिणी यात ती गळ्यापर्यंत बुडालेली होती. फक्त जेवाखायला आणि झोपायलाच घरी असायची.

जेवणाच्या टेबलावर तिने तो विषय काढला. “मला प्रमोशन मिळालय.”

“मग एवढा लांब चेहरा करून काय सांगतीयेस?” नवरा म्हणाला.

“मुंबईला बदली केलीये माझी. निदान वर्षभर तरी राहावे लागेल.” तिने एका दमात सांगून टाकलं आणि प्रतिक्रियांच्या अपेक्षांनी ती सगळ्यांच्या चेहऱ्याकडे बघू लागली. “अभिनंदन.” नेहमीप्रमाणे कौतुकाने सासूबाई म्हणाल्या. “एवढे कष्ट करतेस त्याचे चीज झाले.”

मुलगी “कॉंग्रॅट्स आई” असं म्हणून थांबळी आणि बाबांच्या तोंडाकडे बघू लागली. नवरा बराच वेळ ताटाकडे पाहत बसला आणि शेवटी म्हणाला, “प्रमोशन मिळाले ते चांगले झाले पण ते मुंबईला रहाणे वगैरे आपल्याला झेपणारे नाही. रुहीचं कॉलेज. आईलाही आताशा होत नाही. तू गेल्यावर घरात कोण करणार. तू नाही सांगून टाक.”
असं म्हणून तो हात धुवायला उठला. तिचं मन निराशेने झाकोळल. त्याच्या या अशा तुटक वागण्याची इतक्या वर्षांची सवय असूनही ती पुन्हा एकदा दुखावली गेली.
(क्रमशः)