दोन बाजू

छान लेख.

विरोधात असलेल्या व्यक्तीला माझी मते मलाच पटवून देता येत नाही कारण कुठेतरी दुसरी बाजूसुद्धा पटतच असते. कधी कधी वाटते आपला अभ्यास कमी पडतो म्हणून आपल्याला ठामपणे काही पटत नाही. पण एखाद्या विषयावर जितके वाचन मी करते, जितक्या चर्चा मी ऐकते आणि करते तितक्या जास्त प्रमाणात दोन्ही बाजू पटायला लागतात.
>> असेच मलाही वाटते.

तसे १००% काळे किंवा १००% पांढरे काहीच नसते त्यामुळे त्यातल्या त्यात आपल्या समजुतींना पटेल आणि आपल्याला बरोबर वाटेल अशी बाजू घ्यावी. प्रत्येक गृहीतकाला एखादा तरी अपवाद असतोच असे म्हणतात. त्यामुळे त्या अपवादाबद्दल विचार करण्याऐवजी चांगले काय असेल असा विचार करणे अधिक उत्तम. शेवटी तुम्ही विचार करत आहात आणि वाचन - चिंतन करत आहात यातच तुमचे चांगला नागरीक होणे आलेले आहे. कुठलीही गोष्ट आंधळेपणाने न स्विकारता आपापले पारखुन स्विकारणे महत्त्वाचे !

छान लिहिलय .
माझाही हा गोंधळ बर्‍याचदा होत असतो मग दोन पावलं मागे सरकुन तटस्थपणे विचार करावा लागतो , पण फार काळ तटस्थ राहुनही चालत नाही , जी बाजु जरा जास्त योग्य वाटते तिकडे वळावं लागतं.

हा गोंधळ/उणीव नाही. ओपन माइण्ड असल्याचे प्रूफ आहे हे. म्हणजे एका अर्थाने कौशल्यच.

आपले जे मत आहे त्याच्या विरोधी मत समजावून घेणे, ते मत असलेल्यांबद्दल आधीच पूर्वग्रह करून न घेणे, राजकीय बाबतीत कोणता पक्ष/पार्टी आहे यावरून त्याबद्दल आपले मत न ठरवता जो इश्यू/घटना/वक्तव्य/निर्णय आहे त्याबद्दल जरा (बाजूच्या व विरोधी आर्ग्युमेण्ट्सचा) सखोल अभ्यास करून आपले मत स्वतंत्रपणे बनवणे, व नवीन माहिती समजली तर ते बदलायची तयारी असणे हे चांगलेच आहे.

(मात्र हे पुलंच्या असा मी असामी मधल्या "मला सर्वांचीच मते पटायची" सारखे नसावे. त्या उदाहरणात कदाचित कोणतीच मते किंवा माहिती स्वतंत्रपणे पारखून न घेतल्याने तसे असेल. ते वेगळे)

त्यामुळे सरसकटीकरण व शिक्क्यांची फिकीर न करता आपले जे मत आहे ते लिहायचे. इथे माबोवर बरेच लोक समोर काय लिहेले आहे त्याचा प्रतिवाद न करता तुम्ही फुरोगामी आहात, ढोंगी आहात, ब्रिगेडी/कम्युनिस्ट आहात, नागपूरहून आदेश घेउन आलेले आहात, आयटीसेल वाले आहात (आणि हे राहिलेच - छुपे संघी सुद्धा ) हा "प्रतिवाद" करत बसतात. त्यांचा चॉईस.

उदा: नेहरूंच्या किंवा मनमोहन सिंगांच्या एखाद्या धोरणावर विरोधी मत असेल तर टीका करताना "पण मला त्यांच्याबद्दल आदरच आहे, गांधीजींबद्दल्ही..." वगैरे पुस्त्या जोडायची गरज नाही. त्या एका टीकात्मक पोस्टवरून तुम्ही जर भाजप्ये/हिंदुत्त्ववादी किंवा सनातनी आहात असे जर कोणी समज करून घेत असतील तर खुशाल घेउदेत. पण त्यांची एखादी चांगली गोष्टही पटली असेल तर तिची तितक्याच खुल्या दिलाने तारीफ करता आली पाहिजे. ट्रम्प बद्दल तेच. मोदींबद्दलही.

यातून कोणत्याही बाफवर, कोणत्याही राजकीय वादात कधीही लिहीताना कसलेही बॅगेज डोक्यावर नसल्याने जो मोकळेपणा येतो त्याची मजा वेगळीच आहे. Don't lose that.

लेखातले पहिले पाच पॅराग्राफ म्हणजे पाच स्वतंत्र धागे आहेत, बनू शकले असते

लेख आवडला, पटला. अर्थात माझ्या मनात काही असा गोंधळ नसतो. पण व्यक्ती तितक्या प्रकृती नुसार कित्येकांना चर्चेदरम्यान असे होत असणार.

माझा फंडा असा आहे की कुठलीही बाजून १०० विरुद्ध ० अशी क्लीअर नसणार,
तसेच ५० विरुद्ध ५० अशी अगदी समसमानही नसणार.
तर, आपल्याला जी बाजू वरचढ वाटते, भले ५१ विरुद्ध ४९ का असेना, तर तिला समर्थन द्यायचे. आणि हे समर्थन १०० टक्के द्यायचे. उगाच दुसरी बाजूही तशी बरोबर आहे म्हणत तिचे कौतुक करून तिलाही भाव देऊ नये. खास करून जर तुम्हाला दोघांपैकी एकच सिलेक्ट करता येणार आहे, आणि तुम्ही ५१ वालेच करणार आहात. तर समोरच्यालाही तेच कसे योग्य आहे हेच पटवून द्यायचे असते. त्याचे मत ५०-५० करून त्याने ४९ वाले निवडण्याची शक्यता निर्माण व्हावी अशी स्थितीच उद्भवू द्यायची नाही.

छान लिहिलंय. पटलं. माझाही गोंधळ होतोच दोन बाजुत.
ग्रे शेड्स +१

ओपन माइण्ड असल्याचे प्रूफ आहे हे>+१

खूपच छान लिहिलंय. ज्याचं मन दोन्ही बाजू समजून घ्यायला तयार असतं त्यालाच कोणती बाजू खरोखरीच बरोबर आहे ते कळू शकतं ना. त्यामुळे असं दोन्ही बाजू थोड्या थोड्या बरोबर वाटणं हे स्वाभाविक आहे, उलट दुराग्रही नसल्याचं, ओपन minded असल्याचंच लक्षण आहे .

लेखात मनातील द्वंद्व चांगले व्यक्त केले आहे.
मनाचा खुलेपणा असणे हे चांगले आहे. त्यामुळे आपण कुठल्याही कळपात वावरू शकतो.

पण, जर का एखाद्या महत्वाच्या बाबतीत आपले एकाच बाजूने ठाम मत असेल तर न घाबरता ते ठणकावून सांगावे. अशा वेळेस आपल्याला आधार द्यायला नाटककार इब्सेनचे हे वाक्य लक्षात ठेवायचे, '' The strongest man in the world is the man who stands alone''.
आपली ठाम बाजू कालांतराने इतरांना पटू शकते.

@ कुमार१, '' The strongest man in the world is the man who stands alone''.
आपली ठाम बाजू कालांतराने इतरांना पटू शकते.>>> +१

फारेंड +10000

>>>>>>अशा वेळी एकच प्रश्न पडतो: कोणतीच बाजू ठामपणे घेता न येणे ही माझ्यात असलेली उणीव आहे की नाण्याला दोन बाजू असतात त्या पाहता येणे हे माझे कौशल्य आहे???

बाप रे!!! इतकं माझ्या मनातलं लिहीलयत तुम्ही की मला प्रचंड eerie फीलिंग आलय. अगदी हेच्च अस्सेच!!!! १००% मला हाच प्रश्न नेहमी पडतो.

सध्या कट्टर लोकांची संख्या वाढते आहे हे कधीकधी चिंताजनक वाटतं , ओपन माइंडेडनेस कुठेतरी हरवतो आहे असं वाटतं . तेव्हा ओपन माइंडेड असणं हे उत्तमच .

बाजूच्या व विरोधी आर्ग्युमेण्ट्सचा) सखोल अभ्यास करून आपले मत स्वतंत्रपणे बनवणे, व नवीन माहिती समजली तर ते बदलायची तयारी असणे हे चांगलेच आहे. मात्र हे पुलंच्या असा मी असामी मधल्या "मला सर्वांचीच मते पटायची" सारखे नसावे. >> +१

प्रत्येक बाबतीत मत असावेच किंवा असतेच, असे व्यक्तिशः मला तरी वाटत नाही. मुलाचे नाव तैमूर ठेवले किंवा मुलीचे नाव हिडिंबा ठेवले याने मला काहीही फरक पडत नाही. त्यामुळे काहीच मत नाही हा पण पर्याय असतो.
I can live with doubt and uncertainty and not knowing . I think it is much more interesting to live not knowing than have answers which might be wrong. - Richard Feynman

सुमुक्ता: लेख निसटला होता.आता नीट वाचला,पटला.माझंही असंच होतं.
मला वाटतं जोवर स्वतःचं (भावनिक किंवा आर्थिक किंवा सेल्फ एस्टीम चं) संभाव्य नुकसान समोर दिसत नाही, अंगावर येत नाही तोवर आपल्याला सर्वच बाजू पटतात, स्वतःला पटवता येऊ शकतात (ज्या आधिक्य असलेल्या समूहात आपण त्याक्षणी वावरतोय त्यानुसार.काहीवेळा काही भांडणं इतकी वर्थ नसतात की ती आपण जिंकलीच पाहिजेत.किंवा 'at what cost are we winning war' जास्त महत्वाचं ठरतं.)
पण जिथे एखादं मत, दुसऱ्याची एखादी ऍक्शन आपल्या अस्तित्वावर घाला आणणारी असेल तिथे मात्र आपली बाजू ठामपणे मांडणं, जिंकणं गरजेचं ठरतं.