एस्केप फ्रॉम डाऊन अंडर - २

 
" ऑल बॅक टू थर्ड !"
" लेफ्ट ट्वेंटी डीग्री रडार. ऑल अहेड टू थर्ड. शिफ्ट द रडार !"

पर्ल हार्बरपासून निघाल्यावर तीन दिवस उलटून गेले होते. पूर्वेच्या दिशेने असणा-या अरुंद खाडीत टँग शिरली होती. मात्रं या खाडीच्या चिंचोळ्या पट्ट्यातून मार्ग काढताना ती खाडीच्या दोन्ही टोकांकडे पाळीपाळीने ढकलली जात होती. मोठ्या मुष्कीलीने किना-यावर किंवा खाडीतील प्रवाळ खडकांना धडकण्याचं टाळून अखेर चौथ्या दिवशी सकाळी सातच्या सुमाराला टँग मिडवे बेटावर विसावली. पाणबुडीसाठी आवश्यक असणारं जास्तीचं डिझेल भरुन घेण्यासाठी ओ'केनने मिडवेला भेट दिली होती.

जेमतेम पाच तासांत टँगने मिडवे बेट सोडलं आणि उसळत्या सागरातून फार्मोसा सामुद्रधुनीकडे मोर्चा वळवला. २७ सप्टेंबर १९४४ ! पर्ल हार्बरवरील जपानी हल्ल्याला तीन वर्ष होत आली होती.

दोन इंजिनांच्या सहाय्याने टँगची वाटचाल सुरू होती. फार्मोसा बेटांवर आखण्यात आलेल्या हवाई हल्ल्यापूर्वीच तिथे पोहोचण्याचा ओ'केनचा इरादा होता. हवाई हल्ल्यांपूर्वी जपानी बोटींचं शक्यं तितकं नुकसान करण्याची त्याची ईच्छा होती. हवाई हल्ल्यात शत्रूकडून पडलेल्या वैमानीकांची सुटका करण्याची जबाबदारीही त्याच्यावर येणार होती. मात्रं वादळी हवामानापुढे त्याचा नाईलाज झाला होता. वादळाचा जोर कमी झाल्यावर वेळ वाचवण्याच्या दृष्टीने ओ'केनने तिस-या इंजीनाचाही वापर करण्यास सुरवात केली.

६ ऑक्टोबरला हवामान पूर्णपणे बिघडलं. बदलत्या हवामानाचा सर्वात प्रथम त्रास जाणवला तो फॉईड कॅव्हर्लीला.

" कॅव्हर्लीचं पोट बिघडलं की हमखास वादळ येत असे !" ओ'केन म्हणतो, " एखाद्या बॅरोमीटर इतकं त्याच्या पोटाचं रिडींग अचूक होतं !"

ओ'केनने वादळाला तोंड देण्याच्या दृष्टीने टँगची पाहणी करण्याचा निर्णय घेतला. पुढच्या इंजिन रुममध्ये त्याने पाहणीला सुरवात केली. फ्रँक स्प्रिंगरच्या सूचनेवरुन सर्व नवोदीत अधीकारी तिथे जमा झालेले होते. ओ'केनच्या पाहणीतून त्यांना योग्य तो अनुभव मिळावा असा स्प्रिंगरचा हेतू होता. या अधिका-यांत हँक फ्लॅगनन, एड ब्यूमाँट, मेल एनॉस, डिक क्रॉथ, जॉन ह्यूबेक, पॉल वाईन्स आणि बेसील पिअर्सचा समावेश होता.

ओ'केनने दोन पावलं पुढे टाकली आणि तो थेट खाली इंजीन रुममधे कोसळला ! कोणीतरी इंजीनरुमची हॅच बंद करायला विसरलं होतं ! ओ'केनचा डावा पाय नेमका एका लोखंडी शिडीवर आपटला होता. इतरांच्या सहाय्याने ओ'केन वर आला. पाणबुडीवरील फार्मसीस्ट असलेल्या पॉल लार्सनने त्याच्या पायाची तपासणी केली.

" तुमच्या पायातील काही हाडं मोडली आहेत कॅप्टन !" लार्सनने ओ'केनला सांगीतलं, " मी ती पुन्हा मूळ जागी सेट केली आहेत. परंतु काही दिवस तुम्हाला विश्रांती घ्यावी लागेल,"

लार्सनने ओ'केनला पेनकिलरच इंजेक्शन दिलं. आपल्या बंक बेडमध्ये पडल्यावर ओ'केनने स्वतःलाच मनसोक्त शिव्या घातल्या. फ्रँक स्प्रिंगरने पाणबुडीची जबाबदारी घेतली. बेडवर पडल्या-पडल्या ओ'केन त्याला इंटरकॉमवरुन सूचना देत होता.

वादळाचा जोर पुन्हा वाढत होता. अद्यापही पाणबुडी पाण्याच्या पातळीवरुनच चालली होती. लाटांच्या मा-याने बाहेर असलेले टेहळे ओलेचिंब झाले होते. ओ'केनने त्यांना पाणबुडीत परतण्याची सूचना दिली. सिनीअर वॉच ऑफीसर लॅरी सॅव्ह्डकीनचा अपवाद वगळता आता पाणबुडीच्या ब्रिजवर कोणीही नव्हतं. सुमारे दहा-बारा फूट उंचीच्या लाटांच्या मा-यात स्वतःचा तोल सावरत ब्रिजवर उभं राहताना सॅव्ह्डकीनला तारेवरची कसरत करावी लागत होती.

वादळाचा जोर आणखीनच वाढला ! ओ'केनने सॅव्ह्डकीनलाही आत बोलावून घेतलं. ब्रीजपासून कोनींग टॉवरकडे जाणारी हॅच घट्ट बंद करण्यात आली.

" पाणबुडीवर आदळणा-या लाटांचा बॅलास्ट टँक्समधून येणारा आवाज भीतीदायक होता ! पण त्यापेक्षाही झंझावाती वा-याचा आवाज निव्वळ थरकाप उडवणारा होता !"

अचानकपणे टँग पूर्णपणे उलटीपालटी झाली !

आपल्या बेडमध्ये असलेला ओ'केन बाहेर फेकला गेला होता. वादळातून मार्ग काढण्यासाठी आपल्याला कंट्रोल रुम गाठणं अत्यावश्यक असल्याचं त्याच्या ध्यानात आलं. लार्सनने त्याला आणखीन एक पेन किलरचं इंजेक्शन दिलं. लार्सन आणि स्प्रिंगरच्या आधाराने ओ'केन कंट्रोल रुमच्या दिशेने निघाला.

कंट्रोलरुममध्ये पोहोचलेला ओ'केन जेमतेम उभा राहतो तोच टँगला पुन्हा एकदा जोरदार हादरा बसला. यावेळी ओ'केन हवेचा दाब दर्शवणा-या नळकांड्यापासून एक फूट अंतरावर फेकला गेला ! पाणबुडी ६० अंशाच्या कोनात तिरकी झाली होती !

फ्रँक स्प्रिंगरचा तोल जाऊन तो एका इलेक्ट्रीक स्विचबोर्डवर आदळला होता. ११० व्होल्टचा झटका बसताच तो क्षणार्धात तिथून दूर झाला !

सुदैवाने पाणबुडी पुन्हा सरळ झाली !

स्प्रिंगरने एव्हाना कोनींग टॉवरमध्ये जाणारी शिडी गाठली होती. त्याच्यापाठोपाठ ओ'केनन कोनींग टॉवरमधे पोहोचला. चीफ क्वार्टरमास्टर सिडनी जोन्सने पेरीस्कोप पूर्ण वर केला. पाण्याच्या पातळीवर सुमारे पंचावन्न फूट !

ओ'केनने पेरीस्कोपमधून बाहेर नजर टाकली आणि दिसणारं दृष्यं पाहून त्याचे डोळे पांढरे झाले ! सुमारे ६० फूट उंचीची एक प्रचंड लाट पाणबुडीच्या रोखाने येत होती ! हादरलेल्या ओ'केनने पेरीस्कोप खाली घेण्याची आज्ञा दिली. वादळात पेरीस्कोप वाहून गेला असता तर पाणबुडी आंधळी होणार होती !

टँग तुफानी चक्रीवादळात सापडली होती. प्रचंड वेगाने आदळणा-या लाटांचा ब्रिजवर मारा होत होता. एका प्रचंड लाटेमुळे तिचा पुढचा भाग वर उचलला गेला आणि दुप्पट वेगाने पाण्यावर आपटला ! पाणबुडीच्या प्रॉपेलर्सचा पाण्यावर आदळताच जोरदार आवाज येत होता. शक्यं त्या आधाराच्या सहाय्याने पाणबुडीतील प्रत्येकजण स्वतःला सावरण्याचा प्रयत्न करत होता. अनेकांनी आपल्या बंक बेड्सचा आश्रय घेतला होता. कित्येक वर्षांच्या सागर-सफारींतही असा थरकाप उडवणारा वादळी अनुभव कोणालाही आला नव्हता !

जपानी जहाजांच्या हालचाली दिसण्याच्या हेतूने ओ'केनने टँगला पाण्याखाली नेण्याचा विचार केला नव्हता. आता तर पाण्याखाली जाण्यात धोका होता. भरीस भर म्हणून सुमारे १५० मैलांच्या वेगाने पाणबुडी उत्तरेच्या -यूक्यू द्विपसमूहाच्या दिशेने ढकलली जात होती. बेटांवर आदळण्यापासून वाचण्याचा एकच मार्ग होता तो म्हणजे पाणबुडी खुल्या समुद्राकडे वळवणे. अर्थात यात पाणबुडी पूर्ण उलटून सर्वांनाच जलसमाधी मिळण्याचा धोका नाकारता येत नव्हता !

" ऑल अहेड स्टँडर्ड !" ओ'केनने आज्ञा दिली.

पाणबुडी किती अंशाने कलते आहे हे दर्शवणा-या यंत्रावर सर्वांची नजर खिळली होती.

" पंचवीस डिग्री !" चीफ मोटर मशिनीस्ट मर्व्हीन डी लॅप उद्गारला.

पाणबुडी वळवण्याची वेळ आता येऊन ठेपली होती !

" ऑल अहेड फुल ! राईट फुल रडार !" ओ'केन

नेमक्या याच वेळेला आणखीन एक मोठी लाट पाणबुडीवर येऊन आदळली ! पाणबुडी उलटीपालटी होत खाली जाणार या भीतीने सर्वजण पाहत असतानाच ती हळूहळू पूर्ववत झाली !

" ऑल अहेड टू थर्ड ! रडार पंधरा अंशात वळवा !" ओ'केन गरजला.

आणखीन काही लाटांशी मुकाबला करत अखेर टँग वळवण्यात ओ'केनला यश आलं ! वादळाचं थैमान अद्यापही सुरूच होतं, परंतु पाणबुडीला आता पूर्वीइतके धक्के बसत नव्हते. सुदैवाने कोणालाही कोणतीही इजा झालेली नव्हती. आता पाणबुडी खुल्या समुद्राची दिशा सोडून भरकटणार नाही याची खबरदारी घेणं अत्यावश्यक होतं.

पुढचे पाच तास पाणबुडीतील सर्वजण पाणबुडी वादळापासून दूर समुद्राच्या दिशेने नेण्यात मग्न होते. पाणबुडी वादळाच्या तडाख्यापासून दूर नेण्यास अखेरीस त्यांना यश आलं होतं !

पुढच्या टॉर्पेडो रुममध्ये वीस वर्षांचा पीट नॅरोवन्स्की आपल्या बंक बेडवर पडला होता. नॅरोवन्स्कीकडे टॉर्पेडो सोडण्याची कामगीरी होती. टँगवर येण्यापूर्वी तो हॅलीबूट पाणबुडीवर होता. त्यापूर्वी यूएस्एस् स्कॉटवर जर्मन पाणबुडीने केलेल्या टॉर्पेडो हल्ल्यातून तो वाचला होता !

वादळानंतर दोन दिवसांनी टँग फार्मोसा सामुद्रधुनीच्या मार्गावर होती. अचानकपणे दूर क्षितीजावर आकाशात घिरट्या घालणारी एक आकृती दिसली. ओ'केनने सर्वांना खाली येण्याची आज्ञा दिली. अवघ्या मिनीटभरात टँग पाण्याखाली गेली होती. कदाचीत तो एखादा पक्षीही असण्याची शक्यता होती, परंतु फार्मोसा सामुद्रधुनीच्या जवळ कोणताही धोका पत्करण्याची ओ'केनची तयारी नव्हती.

दहा ऑक्टोबरच्या दुपारी एकच्या सुमाराला टँगवरील टेहळ्यांपैकी एकाने जमीन दिसत असल्याची सूचना दिली ! पाणबुडीच्या उजव्या बाजूला दूर अंतरावर योनाकुनी शिमा शिखर दृष्टीस पडत होतं ! रात्र पडण्यापूर्वी फार्मोसा सामुद्रधुनी गाठण्याच्या उद्देशाने ओ'केनने चारही इंजीनांवर पाणबुडी पुढे नेण्याची सूचना केली.

अकरा ऑक्टोबरच्या पहाटे चारच्या सुमाराला ओ'केन आपल्या बेडवर पडला असतानाच ड्यूटीवरील चीफ ऑफीसरचा त्याला निरोप आला. एका जपानी बोटीचा त्याला सुगावा लागला होता.

ओ'केनने कंट्रोलरुम गाठली.

" रेंज १७०००, आपल्याच दिशेने !" जॉन फॉस्टर, टॉर्पेडोमन मेट.

ओ'केनने सकाळ उजाडेपर्यंत वाट पाहीली. उजाडताच ती बोट म्हणजे एक आधुनीक डिझेल फ्राईटर असल्याचं ओ'केनच्या ध्यानात आलं. बिल लेबोल्डच्या सहाय्याने ओ'केन ब्रिजवर पोहोचला. दुर्बीणीतून काही वेळ निरीक्षण केल्यावर ओ'केनने निर्णय घेतला.

" क्लीअर द ब्रीज !"

मिनीटभरातच टँग पाण्याखाली होती.

"डाईव्ह ! डाईव्ह ! बॅटल स्टेशन्स !"

प्रत्येकजण आपल्याला नेमून दिलेल्या जागी पोहोचला.

पाण्याखाली सुमारे पंचेचाळीस फूट अंतरावर टँग स्थिरावली. टँगच्या रडारचा अँटेना अद्यापही पाण्याच्या वरच होता. रेडीओ रुममध्ये फॉईड कॅव्हर्ली हेडफोन लावून येणारे आवाज टिपत होता. आवाजावरून ती फ्राईटर असल्याचं त्याच्या ध्यानात आलं होतं.

ओ'केनच्या आदेशानुसार फ्रँक स्प्रिंगरने एका विशीष्ट वेगात पाणबुडी आपल्या लक्ष्याकडे नेण्यास सुरवात केली. पेरीस्कोपमधून पाहील्यावर ओ'केनला ती फ्राईटर बंदराच्या दिशेने निघाल्यांचं दिसत होतं.

" मेक रेडी टू फिश ! फॉरवर्ड वन, टू, थ्री. अ‍ॅफ्ट सेव्हन, एट, नाईन !"

पुढच्या टॉर्पेडो रुममध्ये पीट नॅरोवन्स्की आणि हेस ट्रकने टॉर्पेडो सोडण्याची तयारी केली.

" ओपन आऊटर डोअर्स !"

नॅरोवन्स्की तयारीत होता. कोनींग टॉवरमध्ये असलेल्या ऑटोमॅटीक फायरींग सिस्टीममध्ये काही बिघाड झालाच तर टॉर्पेडोवर असलेल्या फायरिंग पिनच्या सहाय्याने त्याला तो सोडता येणार होता.

ओ'केन पेरीस्कोपमधून एकाग्रतेने त्या बोटीचं निरीक्षण करत होता. आपला काळ इतक्या जवळ येऊन ठेपल्याची बोटीवरील लोकांना थोडीसुध्दा कल्पना नसावी !

ओ'केनच्या शेजारीच लेफ्टनंट मेल एनॉस टॉर्पेडोचं दिशादिग्दर्शन करण्या-या कॉम्प्यूटरला आवश्यक ती माहीती पुरवत होता.

" स्टँड बाय फॉर कॉन्स्टंट बेअरींग ! अप स्कोप !" ओ'केनने आज्ञा दिली.
" कॉन्स्टंट बेअरींग. मार्क !"
" सेट !"
" फायर !" ओ'केन

स्प्रिंगरने टॉर्पेडो सोडणारा खटका दाबला !

दाबाखालील हवा मोकळी झाली. हिस्स् SS असा आवाज करत दोन टॉर्पेडो सुटले.

सोनारवर टॉर्पेडोचा मार्ग उमटत होता. सव्वीस नॉटच्या वेगाने टॉर्पेडो आपल्या लक्ष्याच्या दिशेने झेपावत होते. सत्तेचाळीस सेकंदात ते बोटीवर आपटले असते.

" .. ४५, ४४, ४३.....१९..१८..१७..."

दोन्ही टॉर्पेडो अचूक निशाण्यावर पोहोचले होते ! १६५८ टन वजनाची जोशो मारु या फ्राईटरवर दोन जोरदार स्फोट झाले. ओ'केनने पेरीस्कोपमधून नजर टाकली. पाठीमागच्या बाजूने बोट बुडण्यास सुरवात झाली. धुराचा पडदा दूर झाल्यावर ओ'केनला पाण्याखाली गडप होणारा बोटीचा पुढचा भाग फक्त दृष्टीस पडला.

ओ'केनने पाणबुडी वर घेण्याचा हुकूम सोडला. ब्रिजवर येऊन दुर्बीणीच्या सहाय्याने त्यांनी बोट बुडालेल्या जागी नजर टाकली. बोटीवरील एकही माणूस वाचल्याची खूण दिसत नव्हती.

जपानी नौदलाच्या अधिका-यांची जोशो मारुचा अपघात पाणसुरूंगामुळे झाल्याची समजूत झाली होती !फार्मोसा सामुद्रधुनीत एखादी पाणबुडी येऊ शकेल यावर त्यांचा अद्याप विश्वास नव्हता. जपान्यांचा हा निष्कर्ष ओ'केनच्या पथ्यावर पडणारा होता. टँगला बेमालूमपणे आपले 'उद्योग' सुरु ठेवता येणार होते !

दुपारी बाराच्या सुमाराला आणखीन एक जहाज दृष्टीपथात आलं !

ओ'केनने दिवसा हल्ला करण्याऐवजी रात्री हालचाल करण्याचा निर्णय घेतला. सुमारे ऐशी फूट खोलीवरुन सात नॉटच्या वेगाने टँगने सत्तावीस मैल त्या जहाजाचा पाठलाग सुरू ठेवला होता. अंधार पडताच बोटीपासून सुमारे चार हजार यार्डांवर टँगने समुद्रपातळी गाठली.

" त्याच्या दिशेने चल !" ओ'केनने हँक फ्लॅगननला सूचना दिली.

रात्री नऊच्या सुमाराला टँग त्या जहाजापासून साडेचारशे यार्डांवर टॉर्पेडो सोडण्याच्या योग्य स्थितीत पोहोचली.

" फायर !"

एकच टॉर्पेडो सरसर पाणी कापत निघाला. जास्तीत जास्त नुकसान करण्याच्या दृष्टीने इंजीनरुमच्या दिशेने तो सोडण्यात आला होता.

काही क्षणांतच ७११ टन वजनाच्या ऑईता मारू या फ्राईटरच्या बॉयलरचा प्रचंड स्फोट झाला ! पाण्यावर आगीचा स्तंभच जणू उभा राहीला ! कोनींग टॉवरमधून ब्रिजवर पोहोचलेल्या पहिल्या चार-पाच जणांनाच पाण्याखाली जाणारी ऑईता मारू ओझरती दिसली होती !

अचानक विमानवेधी तोफांचा मारा सुरु झाला. अर्थात त्यांचे गोळे पाणबुडीपर्यंत पोहोचत नव्हतेच ! मुळात पाणबुडीच्या दिशेने ते गोळे झाडण्यात आलेच नव्हते ! जपान्यांना अद्यापही टँगचा पत्ता लागला नव्हता ! चीनमधून आलेल्या अमेरीकन विमानांनी ऑईता मारूवर हल्ला केला असावा अशीच त्यांची समजूत होती. जपान्यांची तशी समजूत असणं अर्थातच ओ'केनच्या पथ्यावर पडणार होतं !

त्या रात्री जपानी गस्तीपथकाच्या बोटी प्रथम दिसल्या ! काही तासांच्या अंतराने दोन बोटी बुडण्यामागे काहीतरी काळंबेरं असावं अशी नक्कीच जपान्यांना शंका आली असावी. ओ'केनने सावधपणे पाणबुडी खोल समुद्राकडे वळवली. सुरक्षीत जागी पोहोचल्यावर सर्वांना विश्रांती घेण्याची त्याने सूचना केली.

त्या रात्री रडारवर आणखीन एका जहाजाची सूचना मिळाली ! ब्रिजवर जाऊन ओ'केनने निरीक्षण केलं असता रेड क्रॉसचं मोठं निशाण असणारी ती एक हॉस्पीटल शिप असल्याचं त्याला आढळलं !

" मी त्याच्यावर हल्ला करणार नाही !"
" कदाचीत हॉस्पीटल शिपच्या आड जपानी सैनीकही असतील !" बिल बेलींजर उद्गारला पण ओ'केन बधला नाही.

ओ'केनच्या या ठाम नकारामागे एक महत्वाचं कारण होतं. तो वाहूवर असताना तिस-या मोहीमेत वाहूवर वेवाक या जपानी तळावर टेहळणीसाठी म्हणून जाताना मश मॉर्टन आणि ओ'केनला एक डिस्ट्रॉयर दिसली. एकापाठोपाठ एक पाच टॉर्पेडो फुकट गेल्यावरही मॉर्टनने सहाव्या टॉर्पेडोच्या सहाय्याने ती डिस्ट्रॉयर उडवली होती.

दुस-या दिवशी मॉर्टनने तीन बोटींवर हल्ला चढवला होता. तीनपैकी एक बोट सागरतळाला गेली होती. दुस-या बोटीचं बरंच नुकसान झालं होतं. मात्रं तिसरी बोट कोणतीही हालचाल करत नव्हती. त्या बोटीला संपवण्याच्या हेतूने मॉर्टनने त्यावर टॉर्पेडो सोडला होता. त्या बोटीवरील ४९१ हिंदुस्थानी युध्दकैद्यांसह ११२६ माणसांनी पाण्यात उड्या ठोकल्या ! बोटीवरील लाईफबोटींचा त्यांनी आधार घेतला.

हे सर्व जपानी सैनीक असल्याबद्दल मॉर्टन आणि ओ'केनला कोणतीही शंका नव्हती. मॉर्टनने लाईफबोटी उडवण्याचा हुकूम दिला. जपानी सैनीकांपैकी काहींनी पिस्तुलाच्या सहाय्याने प्रत्युत्तर देण्याचा प्रयत्नं केला. मॉर्टनला तेवढंच कारण पुरलं ! पुढील तासाभरात त्याने सरसकट सर्वांची कत्तल उडवली !

हवाईला परतल्यावर मॉर्टनने केलेल्या या कत्तलीची कहाणी अधिकृतरित्या दाबून टाकण्यात आली ! मॉर्टनला आपल्या कृत्याचा जवाब देण्याची पाळीच आली नाही. १९४३ च्या ऑक्टोबरमध्ये जपानी वैमानीकांच्या हल्ल्यात वाहू सागरतळाला गेली ! डिक ओ'केनही वाहूबरोबरच सागरतळाला गेला असता, परंतु त्यापूर्वीच टँगचा कमांडर म्हणून त्याची बदली झाली होती.

जास्तीत जास्त जपान्यांना सागरतळाशी पाठवणं हीच ओ'केनच्या मते मॉर्टनला खरी श्रध्दांजली ठरणार होती !

२२ ऑक्टोबरच्या संध्याकाळी उशीरा ओ'केन आपल्या केबीनमध्ये असताना त्याला ड्यूटी चीफचा संदेश आला,

" कॅप्टन, आम्हाला शत्रूच्या जहाजांचा आणखीन एक काफीला दिसला आहे !"

ओ'केनने त्या काफील्याचा पाठलाग करण्यास सुरवात केली. काफील्यात एकूण सहा जहाजं होती. त्यापैकी दोन त्सुगा आणि हासू या डिस्ट्रॉयर्स होत्या. ओ'केन रात्रीच्या अंधारात हल्ला चढवण्याचा विचार करत होता, परंतु तोपर्यंत ती जहाजं उथळ पाण्यात पोहोचली असती.

मध्यरात्रीच्या सुमाराला दोनपैकी एक डिस्ट्रॉयरने काफीला सोडून समुद्रात गस्त घालण्यास सुरवात केली. ओ'केन सावधपणे त्या बोटीच्या हालचालींवर नजर ठेवून होता. रात्री दीडच्या सुमाराला त्याने टँगला हल्ल्याच्या दृष्टीने योग्य अश्या स्थितीत आणली होती.

पुढच्या बाजूच्या सर्व टॉर्पेडो ट्यूब्सची आवरणं मोकळी करण्यात आली. ओ'केनने पेरीस्कोपमधून बाहेर नजर टाकली. एक मोठा तेलाचा टँकर नेमक्या जागी आला होता !

ओ'केन आणि बिल लेबॉल्ड ब्रिजवर उभे होते.

" कॉन्स्टंट बेअरींग ! मार्क !" ओ'केन
" सेट !" मेल एनॉस उत्तरला.
" फायर !"

ओ'केनने सोडलेले टॉर्पेडोनी अचूक वेध घेतला होता. टँकरची अक्षरशः होळी झाली होती !

ओ'केनचं अद्यापही समाधान झालं नव्हतं, परंतु लेबॉल्डने पाणबुडीला धडक देण्यासाठी वेगाने पुढे येणा-या बोटीकडे त्याचं लक्षं वेधलं. टँकरवर हल्ला करण्याच्या नादात ओ'केनचं त्या बोटीकडे साफ दुर्लक्षं झालं होतं ! ती बोट इतक्या जवळ आली होती की पाण्यात बुडी मारण्यास किंवा टॉर्पेडो झाडण्यासही वेळ नव्हता !

" ऑल अहेड इमर्जन्सी ! राईट फुल रडार !"

समोरुन येणा-या १९२० टनी वाकाटके मारु या बोटीला बगल देत टँग डावीकडे वळली. बोटीवरील जपानी सैनीकांनी टँगच्या ब्रिजवर रायफलीतून गोळ्यांचा वर्षाव करण्यास सुरवात केली. अवघ्या काही यार्डांनी टँग त्या बोटीच्या तडाख्यातून सटकली होती !

" क्लीअर द ब्रीज !"

सर्वांनी पाणबुडीत उड्या टाकण्यास सुरवात केली. नेमक्या त्याच वेळेला नियंत्रण सुटून भरकटलेली एक फ्राईटर ओ'केनच्या दृष्टीस पडली ! ती फ्राईटर ठीक वाकाटके मारुच्या दिशेने येत होती !

" थांबा ! पाण्याखाली जाऊ नका ! होल्ड हर अप !" ओ'केनने आज्ञा सोडली.

काही क्षणांतच टँग पुन्हा पूर्णपणे पाण्याच्या पृष्ठभागावर आली.

" सेट अप !"
" रेंज आणि मार्क द्या !" मेल एनॉस
" त्याची गरज नाही !" ओ'केन गरजला, " जस्ट फायर ! तुझा नेम चुकण्याची शक्यताच नाही !"

पाणबुडीच्या मागील भागातील टॉर्पेडो वाकाटके मारूच्या दिशेने झेपावले.

भरकटलेली फ्राईटर वाकाटके मारुवर धडकली होती ! नेमक्या त्याच वेळी एनॉसने सोडलेले टॉर्पेडो वाकाटके मारुवर आदळले होते !

काही क्षण दोन्ही बोटी आग आणि धुराच्या लोळात लुप्त झाल्या. बोटींवरील अनेक वस्तू चारही दिशांना समुद्रात फेकल्या जात होत्या !

पहाटे १.४० च्या सुमाराला ब्रिजवरुन ओ'केनने नुकसानीचा अंदाज घेतला. दोन टॉर्पेडोनी वाकाटके मारुचा अचूक वेध घेतला होता. एक टॉर्पेडो तर पुढच्या बाजूला इंजिनरुममध्येच फुटला होता ! काही मिनीटांतच वाकाटके मारूचे दोन तुकडे झाले ! आणखी मिनीटभरातच ती पाण्याखाली अदृष्य झाली !

अचानक गोळीबाराला सुरवात झाली. काफील्याला एस्कॉर्ट करणा-या दोन बोटींनी एकमेकांवरच गोळागोळीला सुरवात केलेली पाहून ओ'केनची हसता हसता पुरेवाट झाली.

टँग रात्रीच्या अंधारात तिथून गुपचूप सटकली. कमांडर डिक ओ'केनने पुन्हा एकदा जपान्यांना आपला हिसका दाखवला होता !

२४ ऑक्टोबर १९४४ ! टँगच्या रडारवर पुन्हा शत्रूच्या बोटी दिसल्या होत्या ! ओ'केनने खुशीतच टँगला त्या दिशेने वळवलं ! रडारवर आणखीन जहाजांच्या खुणा दिसू लागल्या होत्या ! टँगला आपल्याला हवी ती शिकार निवडण्याचं स्वातंत्र्य होतं !

ओ'केन जवळ सहा-सात टॉर्पेडो शिल्लक होते. हा टँगचा शेवटचा हल्ला ठरण्याची शक्यता होती.

" फ्रॅंक, सकाळ उजाडण्यापूर्वी आपण हल्ला करू शकतो ?" ओ'केनने स्प्रिंगरला प्रश्न केला.
" येस कॅप्टन ! आपण टॉर्पेडो सोडण्यासाठी पोझीशन घेईपर्यंत दोन किंवा सव्वादोन वाजतील. तेव्हा हल्ला केला नाही तर आपण पृष्ठभागावर उघडे पडण्याचा धोका आहे !"

टँग सोईस्कर जागी पोहोचली.

" फायर !"

दोन फ्राईटर आणि एका मोठ्या टँकरच्या दिशेने टॉर्पेडो झेपावले. काही क्षणांतच जोरदार स्फोटांचा आवाज आला !

काही वेळातच एक टँकर आणि एक विमानवाहू नौका ओ'केनच्या नजरेस पडली. ओ'केनने टँगच्या मागील बाजूचे दोन टॉर्पेडो नेम धरुन सोडले.

टँकरची होळी झाली ! टँकरवर या टोकापासून त्या टोकापर्यंत इंधन साठवण्यात आलं होतं ! ते आता आगीच्या भक्ष्यस्थानी पडलं ! टँकरच्या आगीचा इतका झगझगीत प्रकाश पडला होता की टँग भर दिवसा सागराच्या पृष्ठभागावर आल्याइतकी स्पष्टं दिसत होती !

काफील्याला एस्कॉर्ट करणा-या डिस्ट्रॉयर्सना एव्हाना या विध्वंसाला जबाबदार असणा-या पाणबुडीचा पत्ता लागला होता. मशीनगनच्या गोळ्यांचा वर्षाव करत त्यांनी टँगवर हल्ला चढवला. आता पाण्याखाली बुडी मारण्याची वेळ आली होती.

इंजीनांवर पडणा-या अतिरिक्त दाबाचा विचार न करता ओ'केनने २३ नॉटच्या पूर्ण वेगाने पाणबुडी त्या काफील्यापासून दूर नेली. सुमारे दहा हजार यार्डांवर गेल्यावर ओ'केनने आपला वेग कमी केला. अद्यापही पूर्ण न बुडालेल्या त्या विमानवाहू नौकेचा समाचार घेण्यासाठी तो परत फिरला !

ओ'केनजवळ अद्यापही दोन टॉर्पेडो शिल्लक होते. त्यापैकी एकाचाही नेम चुकून तो फुकट घालवणं त्याला मंजूर नव्हतं. पीट नॅरोवन्स्की, हेस ट्रक आणि इतर टॉर्पेडोमननी उरलेल्या दोन्ही टॉर्पेडोंची काळजीपूर्वक तपासणी केली. पुढच्या बाजूला पाच आणि सहा क्रमांकाच्या ट्यूबमध्ये टॉर्पेडो चढवण्यात आले.

आणखीन अर्ध्या तासात ओ'केन शेवटच्या हल्ल्यासाठी सज्ज झाला होता !

आतापर्यंतच्या बावीस टॉर्पेडोंनी अचूक कामगीरी बजावली होती. हे दोन टॉर्पेडो सोडल्यावर ओ'केन पर्ल हार्बरला परतण्यास मोकळा होता.

सहा नॉटच्या वेगाने टँग पुढे सरकत होती. समोरच भर समुद्रात अडकून पडलेली ती विमानवाहू नौका दिसत होती. एकही एस्कॉर्ट दृष्टीपथात नव्हती.

कोनींग टॉवरमध्ये फ्लॉईड कॅव्हर्लीने आपल्या रडारकडे नजर टाकली.

" रेंज पंधराशे यार्ड !"

टँग हळूहळू पुढे सरकत होती. लक्ष्यापासून नऊशे यार्डांवर आल्यावर ओ'केनने हल्ल्याची तयारी केली. कदाचीत हा त्याचा शेवटचा टॉर्पेडो हल्ला ठरणार होता. या मोहीमेवरून परतल्यावर सबमरीन स्कूलमध्ये प्रशिक्षक म्हणून त्याची नियुक्ती होण्याची शक्यता होती.

" स्टँड बाय बिलो !" ओ'केन.
" रेडी बिलो, कॅप्टन !" स्प्रिंगर उत्तरला.
" फायर !"

पाणबुडीला एक लहानसा धक्का जाणवला. हिस्स् SS असा आवाज होऊन टॉर्पेडो पाणबुडीपासून मोकळा झाला आणि आपल्या लक्ष्याकडे झेपावला.

ब्रिजवर लेबॉल्ड आणि ओ'केन दुर्बीणीच्या सहाय्याने सुटलेल्या टॉर्पेडोचं निरीक्षण करत होतो. टॉर्पेडो सरसरत विमानवाहू नौकेच्या दिशेने निघाला होता.

" रनिंग हॉट, स्ट्रेट अ‍ॅन्ड नॉर्मल !" लेबॉल्ड उद्गारला.

आता एकच टॉर्पेडो उरला होता. तो सोडल्यावर टँग परत फिरण्यास मोकळी होती. आतापर्यंतच्या सर्व मोहीमांत टँगची ही मोहीम सर्वात विध्वंसक ठरणार होती.

२५ ऑक्टोबर १९४४, पहाटेचे २.३० वाजले होते.

" सेट !" ओ'केनने आज्ञा दिली.

कोनींग टॉवरमध्ये लॅरी सॅव्ह्डकीनने टॉर्पेडोच्या कॉम्प्युटरला आवश्यक फायरींग अँगल आणि इतर माहीती पुरवली.

" फायर !" ओ'केनचा आवाज घुमला.

फ्रँक स्पिंजरने टॉर्पेडो सोडण्याचा खटका दाबला. शेवटचा टॉर्पेडो हिस्स् SS आवाज करत पाणबुडीतून बाहेर पडला.

पुढच्या टॉर्पेडो रुममध्ये पीट नेरॉवन्स्की टॉर्पेडोवर नजर ठेवून होता.

" हॉट डॉग ! कोर्स झीरो नाईन झीरो ! गोल्डन गेटच्या दिशेने !" तो उद्गारला
" आपण परत जाण्यास मोकळे !" कोणीतरी त्याला उत्तर दिलं.

एव्हाना तेवीसावा टॉर्पेडो अचूकपणे आपल्या लक्ष्यावर आदळला होता ! ६९५७ टनांच्या एबारु मारूच्या चिंधड्या उडाल्या !

डिक ओ'केनच्या अठरा महिन्यांतील पाचव्या मोहीमेतील हा तेहतीसावा बळी होता !

टँगच्या ब्रिजवर बिल लेबॉल्ड आणि ओ'केन शेजारी उभे होते. अचानकपणे त्यांना एक अनपेक्षीत दृष्य दिसलं.

टँगमधून निघालेला शेवटचा चोवीसावा टॉर्पेडो आपल्या नियोजीत मार्गापासून पार भरकटला होता ! काही क्षण गोलगोल फिरुन तो डाव्या बाजूला वळला....

" शेवटचा टॉर्पेडो भरकटला आहे !" ओ'केन उद्गारला.

ओ'केनचं वाक्यं पुर्ण होण्यापूर्वीच तो टोर्पेडो भर वेगात वळला आणि थेट टँगच्या दिशेने येऊ लागला !

भस्मासुराप्रमाणे परत फिरलेला टॉर्पेडो काय रंग दाखवणार होता ?
 

क्रमश :
 

एस्केप फ्रॉम डाऊन अंडर - १                                                                                    एस्केप फ्रॉम डाऊन अंडर - ३