तसबीर जशी धुरळावी, मी तसे मळवतो कपडे!

वैवकुजी!
आमच्यातल्या शक्य-अशक्यतेच्या आपणास झालेल्या साक्षात्काराबद्दल आपणास दंडवत!
आपण विचारलेल्या दोन शब्दांचे अर्थ देत आहे. दोन्ही शब्द बोलीभाषेतील प्रचलीत शब्द आहेत(स्थलकालनिरपेक्ष).

निगुतीने: म्हणजे काळजीपूर्वक ठेवणे, उपयोग करणे.
निगुती / निगुताई: म्हणजे दक्षता, काळजी, सावधपणा, यथार्थता, युक्ती.

गुधडणे: म्हणजे दामटणे, दांडगाईने नासणे, चुरगळा करणे, पायाने तुडविणे इत्यादी.........
टीप: अशक्यतेची फोड केलीत तर सोयीचे होईल! हवेत गोळीबार थांबवावा.
गझलेत सर्व रोखठोक असते. गुळमुळीतपणा आमच्या स्वभावात नाही.
..................................................................................................

शामराव!
आपणास काय बोलावे हे सुचेनासे झालेले वाचून मी अवाक झालो आहे!
गझल कोणत्या काळातील आहे याने काय फरक पडतो?
आपले मत परखडपणे, हवेत गोळीबार न करता मांडले तर माझ्या ज्ञानात भर तरी पडेल..........

.................................................................................................

ऑर्फिअसजी!
????................

ऑर्फिअसजी!
प्रथम आपले अभिनंदन करतो, कारण आपण आपली प्रांजळ मते कुणाचीही तमा न बाळगता मांडलीत.
“कपडे” हा जो रोज वापरातला शब्द(वस्तू) रदीफ म्हणून इथे वापरला आहे, त्याला अनेक अर्थ संभवतात, हे आपण बरोबर ताडलेत.

आता कोणत्या शेरातील रदीफचा काय लाक्षणीक अर्थ आहे, हे मी वाचकांवर सोडतो. सर्वात शेवटी मी माझ्या गझलेची विस्ताराने फोड करेन (हवी असेल तर).
शिवाय या गझलेतील काफियेही बरेच काही सांगून जातात.
काही गोष्टींचा खुलासा करतो.............

१) एका शायराच्या वेगवेगळ्या गझलांमधे फरक हा असतोच! इतकेच काय, एका गझलेतील वेगवेगळ्या शेरांतही फरक असतोच. कारण प्रत्येक शेर हा जीवनाचा एक वेगळा प्रत्यय असतो. त्याची चवही वेगळी असू शकते. तो शेर वेगवेगळ्या मानसिक अवस्थेत लिहिलेला असू शकतो.
२) गझलेतला/शेरातला “मी” म्हणजे स्वत: कवीच असतो असे नव्हे. तो “मी” हा प्रातिनिधिक असतो.
३) रदीफच मुळी “कपडे” असा असल्याने विविध शेरांमधील प्रतिमासृष्टीही ओघाने संलग्न अशीच आलेली आहे. ती रदीफाचीच मागणी आहे. “कपडे” विषय सोडून इतर प्रतिकांचा इथे उपयोगच नाही.
४) वेगवेगळे शेर एकमेकांना कधीच जोडायचे नसतात, गैरमुसलसल गझलेत.
५) कोणताही शेर निवडावा व ती स्वयंपूर्ण दर्जेदार कविता आहे की, नाही ते पहावे.
६) रोजच्या वापरण्यात येणारी वस्तू म्हणजे “कपडे” रदीफ असल्याने आपणास ती माझी/एखाद्याची रोजनिशी वाटत असावी. इथे कुणाच्याही रोजनिशीचे वर्णन नाही.
७) एकेक शेर घेवून त्यातील सौंदर्याची फोड करू शकतो, पण ती ब-याच लोकांना आत्मस्तुती वाटेल, म्हणून आता येथे टाळतो. पण लोकांना हवे असेल तर तेही मी करायला तयार आहे.
८) इथे फक्त काही प्रतिमांच्या सौंदर्यस्थळांचा ओझरता उल्लेख करतो.आपण (हे मी आपणास आणि फक्त आपणास हक्काने सांगत आहे.) त्या प्रतिमांवर सखोल चिंतन करावे. बाकीचे नंतर सविस्तर बोलू!
खालील प्रतिमा या नोंद घेण्याजोगा व चिंतनीय आहेत................
तसबीरीचे धुरळणे आणि कपडे तसेच मळवणे,
फोटोचा हार बदलणे व स्वत:चे कपडे बदलणे.
शब्दांची धूळ, निंदेने माखणे , कपडे झटकणे ,
वस्त्रे पायघोळ होणे व तेव्हा ती दुमडणे.
जखडल्याची भावना व कपडे उसवणे,
करकरीत कोरे असताना कपडे मिरवणे;
निगुतीने ऎपतीनुसार घेतलेले कपडे वापरणे.
कपडे गुधडणे,
पानांचे डाग पडणे,
पत्नीची नजर चुकवून कपडे भिजवणे
मोजमाप बदलणे
दरवर्षी नवे कपडे शिवायला लागणे
कुठलाच कपडा अंगाबरहुकूम न होणे
वेळ साजरी करणे,
कपडे दडपणे/दडपून वापरणे
न होणा-या कपड्यांनीच कपाट भरलेले असणे व ते कपडे बोहारणीलाच विकायची पाळी येणे.
आयुष्याच्या धांदलीत बसणारे हिसके
रोज कपडे फाटणे/हिसकणे/ आणि रफू करणे/टाचणे इत्यादी.
टीप: मतल्यातील तसबीर, फोटो आणि माझे कपडे मळवणे आणि बदलणे या प्रतिमासृष्टी काय फक्त कपड्यांचे वर्णन करत आहेत का?
मतल्यातील प्रतिमांशी तादात्म्य होण्याचा प्रयत्न करा, म्हणजे मतल्यातील सौंदर्याचे आणि अनुभुतीचे तरंग आपल्याही मनात तात्काळ उठतील. असो.
उरलेले नंतर बोलूच!
थांबतो!
...........प्रा.सतीश देवपूरकर