समांतर

आपण सिनेमात खुपदा एकसारख्या दिसणार्‍या दोन व्यक्ती बघतो. काहि वेळा ते जुळे असतात तर काही वेळा सर्वस्वी
अनोळखी.शेवटी सिनेमाच तो, असे म्हणत आपण सोडून देतो.

पण जगात माणसांच्या चेहर्‍यात कधी कधी थोडेफ़ार साम्य दिसतेही. दोन वेगवेगळ्या अभिनेते / अभिनेत्रींच्या चेहर्‍यातही
साम्य दिसते. (उदा. वैजयंतीमाला आणि मधु) परवाच इथे विनोदाच्या बीबी वर असे दोन फोटो झळकले.

माझ्या जीवनात भेटलेले असे काही लोक आणि त्यांच्या या अर्धवट कहाण्या.

कहाणी १

१९८२ च्या सुमाराला नरिमन पॉइंटच्या बॅंक ऑफ़ बरोडा मधे मी ऑडीटला जात असे. तिथे एक श्री नारायणस्वामी (नाव
बदलले आहे) नावाचे अधिकारी होते. आमच्या खुप गप्पा चालत. माणूस फारसा काम करत नसे, नुसती बडबड.
ब्रम्हचारी होते ते. पण भविष्य सांगण्याचा भयंकर नाद. दिवसभर कुणीतरी बॅंकेतलेच किंवा बाहेरचे कुणीतरी हात पसरुन
त्यांच्या समोर बसलेले असे. या सगळ्या गप्पा माझ्या समोरच बसून चालत असल्याने, इच्छा नसली तरी कानावर
पडतच असे. मी स्वत: त्यांना कधी भविष्य विचारले नाही. पण तो माणूस आणि त्यांच्या गप्पांचे विषय माझ्या
चांगलेच लक्षात राहिले.
३ वर्षांनी म्हणजे १९८५ साली मी टाटा ऑईल मिल मधे ट्रेनी म्हणून जात होतो. तिथे श्री कांतिभाई (नाव बदलले आहे)
नावाचे गृहस्थ होते. या दोघांच्या बाह्यरुपात, वयात तर विलक्षण साम्य होतेच पण स्वभावात आणि छंदातही. दोघेही
ब्रम्हचारी होते. दोघेही भविष्य सांगत असत. त्या भविष्य सांगण्यातही खुपच सारखेपणा असायचा.
फ़रक होता तो भाषेत. श्री नारायणस्वामी तामिळ होते तर श्री कांतिभाई गुजराथी. त्यामूळे उच्चार आणि हेल जरा
वेगळे. त्याचवेळी ती दोघे वृद्ध होते आणि त्यांची निवृत्ती जवळ आली होती. पुढे काही संपर्क ऊरला नाही.

कहाणी २

१९८६ साली मला माझ्या अशोक पटेल नावाच्या मित्राने सांगितले कि मी कोनोली नावाच्या एका क्रिकेटरसारखा
दिसतो. त्याच्यामते हे साम्य एवढे होते कि, मीपण उत्तम क्रिकेटपटू असणार असा त्याने आडाखा बांधला होता.
तो मला त्याच नावाने हाक मारायचा. पण त्याकाळी मासिकांचा एवढा सुळसुळाट नसल्याने तो मला कधी त्याचा
फोटो दाखवू शकला नाही. मी त्या काळात मॅचेस बघत नसल्याने, मलाही कधी कोनोलीला बघितल्याचे आठवत
नाही.
आणि क्रिकेटबद्दल म्हणाल, तर तोपर्यंत माझा त्या खेळातला रस पूर्णपणे आटला होता. शाळेत असताना मी
भरपूर खेळत होतो, पण पुढे कॉलेजमधे आणि आर्टीकलशिप करताना, खेळाकडेच काय बाकि कुठल्याच छंदांकडे
लक्ष देता आले नाही.

कहाणी ३

२००१ साली मस्कतला माझा एक ऑल्विन डायस (नाव बदलले आहे) नावाचा एक सहकारी होता. मूळचा गोव्याचा
पण त्यावेळी पूण्यात स्थायिक झालेला. त्यामूळे गोवानीज आणि मराठी दोन्ही भाषा बोलायचा. बोलण्यात खास
पुणेरी शब्द पण यायचे. त्याला एखादी जूनी फ़ाईल शोधायला सांगितली, कि काय साहेब, दुष्काळी कामे का देता ?
असे विचारायचा. त्यावेळी त्याच्या घराबद्दलच्या गप्पा पण व्हायच्या. त्यावेळी त्याच्या प्रेयसीचा त्याला फ़ोन यायचा.
त्याने माझी तिच्याशी ओळख करुन दिली आणि मी तिच्याचीही फ़ोनवर बोलायचो. ती वेगळ्या धर्माची, वयाने
त्याच्यापेक्षा मोठी. त्यामूळे अर्थातच घरून विरोध होता. पुढेही आमचा काही काळ संपर्क होता. एकदा विमानतळावर
मी त्याला आणायला गेलो होतो तर त्याची प्रेयसी पण आली होती. मी त्यावेळी तिला प्रत्यक्ष बघितले. ओळख
झाली. ती त्याच्यापेक्षा उंचीनेदेखील मोठी होती. पुढे दोघांनी लग्न केल्याचे कळले.

२००३ साली गोव्याला माझा एक सहकारी होता त्याचे नाव अरविंद देसाई (नाव बदलले आहे, पण दोघांच्या मूळ
नावात असेच साम्य होते.) पहिल्यांदा त्याला बघितल्यावर मला ऑल्विनचाच भास झाला. मी चक्क विचारलेच,
कि तोच का तू. तर त्याने मुद्दाम चौकशी केली, कि त्याच्यासारख्या दिसणार्‍या आणखी कुणाला मी ओळखतो का ?
मी त्याला ऑल्विनबद्दल सांगितले. पुढे अश्याच एकदा गप्पा मारताना त्याने मला त्याच्या प्रेयसीबद्दल सांगितले.
तिही वेगळ्या धर्माची होती, पण बाकी वयाने वगैरे अनुरुप होती. त्याच्याही घरातून लग्नाला विरोधच होता.
माझ्या मनात काय आले कुणास ठाऊक पण मी त्याला, ऑल्विनप्रमाणेच त्याचेही सगळे सुरळीत होईल, असे
सांगितले. पण पुढे ते लग्न होऊ शकले नाही आणि अरविंद बराच काळ डिप्रेशन मधे होता.

कहाणी ४

मुंबई कोल्हापूर अशा एका बस प्रवासात माझी महेशची (नाव बदलले आहे) ओळख झाली. तोहि कोल्हापूरला जात
होता पण पहिल्यांदाच. त्यामूळे त्याला तिथली काहीच माहिती नव्हती. मी त्याला माझ्याच हॉटेलमधे रुम मिळवून
दिली. माझे रजिष्टर भरुन झाल्यावर पान संपले व त्याने दुसर्‍या पानावर त्याची माहिती भरली. तिथल्या
मॅनेजरने आम्हाला एक विलक्षण गोष्ट दाखवली. आमच्या दोघांच्या हस्ताक्षरात कमालीचे साम्य होते. अगदी माझ्या
काही अक्षरांचे खास वळण, त्याच्या लिखाणातही आले होते. (त्याने माहिती भरताना त्याच्यासमोर माझे हस्ताक्षर
नव्हते.) पुढे जेवताना, गप्पा मारत असताना कळले कि त्याची आणि माझ्या मुलाची जन्मतारीख एकच आहे. तो
अर्थातच माझ्यापेक्षा खुप लहान होता. अभ्यासात खुप हुशार होता, पण त्याचे माझे क्षेत्र वेगवेगळे होते.
आणखी एक वेगळी गोष्ट आम्हाला जाणवली, कि त्याच्या आणि माझ्या हातावरच्या रेषा बर्‍याचशा तश्याच आहेत.
(या अशा योगायोगावर मी त्याकाळी एक कथाही इथे लिहिली होती.) पण आम्हा दोघांच्या दिसण्यात काहिच साम्य
नाही.

पुढे आमचे बोलणे व्हायचे त्यावेळी तो म्हणायचा, कि शिक्षणाच्या बाबतीत मला तो आदर्श मानतो. मग पुढे मी
परदेशी गेल्यावर आमचा काहि काळ संपर्क नव्हता. मला एका आमच्या कंपनीतील रिकाम्या जागेसाठी उमेदवार
हवा होता, म्हणून मी त्याच्याशी संपर्क साधला. मधल्या काळात त्याचे लग्न झाले होते.
पण आणखी एक योगायोग असा कि त्याचेही लग्न माझ्या लग्नासारखेच वादळी ठरले होते.
आपण घेतलेला एखादा निर्णय चुकीचा ठरला आणि त्याचे दुष्परिणाम आपण भोगलेले असतात त्यावेळी हटकून
मनात एक विचार येतो, कि त्यावेळी आपण हा निर्णय न घेता, दुसरा निर्णय घेतला असता तर चांगले झाले
असते. खरे तर या विचाराला काहि अर्थच नसतो कारण कालचक्र काही उलटे फिरवता येत नाही.
तर मी असाच विचार करुन, त्याला माझ्यापेक्षा वेगळा निर्णय घ्यायचे सूचवले. त्याकाळात तो खुपच हतबल
झाला होता, आणि त्याने मी सांगितल्याप्रमाणेच निर्णय घेतला.
पण खंत याची कि या निर्णयाने तो सुखी आहे असे काही मला वाटत नाही. अर्थात हा माझा विचार, त्याने
कधीही मला बोल लावला नाही. उलट अजूनही तो माझाच सल्ला घेतो. या ताणातून मुक्त होण्यासाठी मी
त्याला पुढे शिकण्याचा सल्ला दिलाय आणि त्यानुसार तो एम.बी.ए. करतोय.

कहाणी ५

हे सगळे विचार मनात यायचे कारण ४/५ दिवसांपुर्वी मला आणखी एक व्यक्ती दिसली. नवरात्रीच्या गरब्यात
नाचताना तो मला दिसला. आणि त्याचे दिसणे हे बरेचसे मायबोलीवरच्या माझ्या एका जून्या मित्रासारखे.
या मायबोलीकराला मी बरीच वर्षे ओळखतोय, त्यामुळे त्याचे दिसणे, बोलणे मला चांगलेच परिचयाचे आहे.
हा दुसरा मुलगा मला नुसताच दिसला, त्याची माझी तशी ओळखही नाही. या दोघांत दिसण्याव्यतीरिक्त
आणखी एक साम्य म्हणजे दोघांना नाचाची आवड आहे.

बाकिच्या कहाण्यांतील व्यक्तींचे माझ्याकडे फोटो नाहीत, पण या पाचव्या कहाणीतील दोघांचे नक्कीच आहेत.
मी माझ्या मित्राला तो फोटो पाठवतो आणि त्याने परवानगी दिली तर इथे पोस्ट करतो.