ही मुले............ ती मुले

अशा मूलांना किमान अक्षरओळख करुन द्यायचे काम, या मूलांच्या आईबाबांपैकी, ज्यांना वेळ असेल त्यांना करता आले असते.

लेख आवडला. दरी कमी करण्याची सुरूवातही भावली.

छान! हे विचार फार येतात मनात

एकदा एक लहान मुलगी आपल्या आईबरोबर रस्त्यातून चाललेली होती. समोरून एका मजुराची तितकीच लहान मुलगी खेळता खेळता या मुलीकडे पाहू लागली. या मुलीच्या अंगावर उंची फ्रॉक होता, चांगल्या चपला होत्या, हातात छानसे खेळणे होते

ती मजुराची बिचारी मुलगी नुसतीच तिच्याकडे पाहात राहिली

फार वाईट वाटले

काय आले असेल तिच्या मनात

लहान मुलांना विषमतेचे अनुभव आले आणि त्यांना गप्प बसून ते मान्य करायला लागले तर माझा संताप होतो

असे वाटते त्याला उचलून त्याला जे जे हवे ते देऊन खुष करावे

मंजिरी सोमण,

आपला लेख सुंदर, मासिकात आल्याबद्दल मनःपुर्वक अभिनंदन

नेहमीप्रमाणे स्वतःचेच तुणतुणे वाजवत बसलो मी, तुमच्या लेखामुळे ते आठवले इतकेच

धन्यवाद

मंजे, खरच बरेच अंतर्मुख करायला लावणारा लेख. माझ्या मुलीच्या लहानपणी ती जर एखाद्या ठरावीक ड्रेससाठी / फ्रॉकसाठी हट्ट करु लागायची तेव्हा आमच्या सोसायटीच्या बांधकामावरच्या मजुरांची ती मुले दाखवायचो (त्यातल्याच एका मुलीने माझ्या मुलीचा जुना वापरलेला फ्रॉक त्यावेळी घातलेला असायचा). ती मुले जुने ड्रेस घालूनसुध्धा किती समाधानी असायची. कदाचीत आपल्या मुलांमधे आलेली ही असमाधानी वृत्ती आपल्यामुळेच त्यांच्या मनात बिंबली आहे का? हा विचार करायला हवा. कदाचीत आपल्या लहानपणी काही गोष्टी आपल्याला मिळाल्या नाहीत त्या आपली परिस्थीती बरी असल्याने किंवा काळाची गरज म्हणून म्हणा आपण आपल्या मुलांना सहज देऊ करतो का?

सॉरी मंजिरी, नाही भावला लेख.

दिनेशदा + १.
किमान अक्षरओळख आणि मूलभूत आरोग्याचे धडे तरी आपण स्वत:, आपल्या मुलांकरवी 'त्या मुलांना' देऊ शकतो.

शहरी विभागात ही विषमता दिसतेच आजकाल. आपल्या मुलांना त्याची जाणीव करून द्यायलाच हवी.
दोन्ही परिस्थितींतली तफावत लक्षात घेणे ही पहिली पायरी झाली.
सेवाभावी वृत्तीची माणसं त्यापुढे जाऊन काहीतरी करू पाहतात.

चांगला लेख मंजे. आवडला.
ट्रेन मध्ये सुद्धा जेव्हा काहीबाही विकणार्‍या बायांच्या कडेवर बांधलेलं एखादं तान्हं मूल दिसतं तेव्हा एकदा तरी विचार येतोच की हे मोठं झाल्यावर काय करेल

मंजे,
विरोधाभास शब्दांत अचूक पकडला आहेस.

आपण काय करू शकतो? परिस्थिती बदलू शकतो?.... नाही, दरी कमी करू शकतो?........ खूप अवघड आहे...... पण एक करू .................................
..................देवाचे आभार मानायला शिकवू शकतो, ऋणी राहायला शिकवू शकतो.
>>>>> +१००

सुरेख...वास्तव्दर्शी लिखान आहे.

खुप अंतर्मुख करणारा लेख!!! तुमच्यातल्या संवेदनशील मनाने दोघांमधला विरोधाभास जाणुन घेतला म्हणुन. नाहीतर इतर लोक दुर्लक्षच करतात. एखादी चांगल्या घरची चिमुरडी जेव्हा हातातलं चोकोबार तिच्याच वयाच्या दुसर्या कळकट फ्रॉक घातलेल्या मुलीला दाखवत खात असते... तेव्हा खरच वाईट वाटते. तेव्हा वाटतं की गुन्हेगारीचं बीज अशा असमानतेतुनच आणि या वयातच पेरलं जात असावं!

रच्याकने, एकदा नाशिकहुन येतांना जुन्नरजवळच्या एका मस्त ढाब्यावर, एक जोडपं अशाच मजुरांच्या १२-१५ मुलांना घेउन जेवणास आलं होतं तेव्हा फार कौतुक वाटलं होतं त्यांचं.

आपण काय करू शकतो?

प्रश्नाची नोंद घेतली आहे...

..

मंजिरी...
लेख आवडला... विशेषतः तू स्वतः केलेलं निरीक्षण, आणी त्या अनुषंगाने शब्द-बद्ध केलेले तुझे स्वतःचे विचार... दोघांचीही दखल घेतोय... जमल्यास आज रात्री 'विपु' तपासुन घे...
Keep-it-up...

ललिता +१
लहानपणी १-२रीत असताना एकदा बाबा भेळ खायला घेऊन गेले होते (जरा दुर्मिळच घटना होती आमच्यासाठी) तेव्हा ऑर्डर दिल्यावर माझ्या एवढीच एक लहान मुलगी खाली पडलेले भेळेचे कागद चाटत होती ती दिसली. तिथली लोकं निवांतपणे दुर्लक्ष करून खात होती. दुकानदार तिला हाकलू पहात होता. तेव्हा कधीही बाहेर वावरताना न संतापणारे बाबा चिडलेले आम्ही पाहिले. त्यांनी दुकानदाराला 'थोडक्या' शब्दातच 'समजावले' आणि त्या मुली साठी आणि तिच्या छोट्या भावासाठी दोन भेळी आधी त्याला तयार करून द्यायला लावल्या. त्या मुलीने भीतभीत पण बाबांना एक गोड हसू देऊन ती भेळ घेतली, आणि रस्त्यावरच्या समस्त ८-१० पोरांना एकत्र करून सगळ्यांनी वाटून खाल्ली. त्या दिवशीची भेळ खाताना मला रडूच येत होतं.. आयुष्यात कधीही मी त्यानंतर भावाशी कुठल्याही गोष्टीच्या वाटणीवरून बालसुलभ सुद्धा भांडले नाहीये.. माझ्या आयुष्यातला खूप मोठा धडा होता तो. बाबांनी याविषयी एकही शब्द न बोलता आम्हाला शिकवलेला...

मंजे, लेख आवडला.

लेख आवडला.
वरदा , छान!

आपल्याला काही शक्य अहे का हे सुचणे करणं आणि जमणंही महत्त्वाचं आहे.
आपल्यातल्या जास्तीत जास्त लोकांना ते जमो!

आपण काय करू शकतो? परिस्थिती बदलू शकतो?.... नाही, दरी कमी करू शकतो?........ खूप अवघड आहे......>>>

आपण बरंच काही करु शकतो. मी स्वतः अशा मुलांसाठी काम करणार्‍या संस्थांशी संबंधित आहे. मायबोलीवरचेच हे धागे पहाः
http://www.maayboli.com/node/33850
http://www.maayboli.com/node/30254

लेख आवडला. ईच्छा असेल तर मार्ग मिळतो आणि काहितरी करू शकतो.

दिनेशदा +१

कविता महाजन ह्यांच्या 'ग्राफिटी वॉल' मधे एक कवितेचा अनुवाद आहे.
"कुछ बच्चे .. और बहुत सारे बच्चे" असं काहीसं शीर्षक आहे त्याचं. (मला आत्ता exactly आठवत नाहीये). त्याची आठवण झाली हे वाचून.
आपल्या जाणीवा/नेणीवा जागृत असलेल्या प्रत्येक व्यक्तीला अगदी साधीशी किंवा चैनीची गोष्ट घेण्यापूर्वी विचार करायला प्रवृत्त करणारी कविता आहे ती.
तुमचा हा लेखही असाच.

मंजिरी दिनेशदा आणि मंजुडी ने म्हटल्याप्रमाणे त्या मुलांना अक्षर ओळख, बेसिक स्वच्छतेचे धडे, अधून मधून पौष्टीक जेवण वगेरे तुम्ही सोसायटितले सगळे मिळून देऊ शकता ना? आपल्या मुलांना समजावणे वगेरे ठीक आहे. पण ते निव्वळ ही मुलं आता तुमच्या सोसायटीत रहात आहेत म्हणून नाही तर या बेसीक गोष्टी आपण आपल्या मुलांना अशाही सांगायलाच हव्या ना. अन्न, पाणी, वीज याचा अपव्यय न करणे हे काही जगात गरीब मुले आहेत म्हणून करायची गोष्ट नाहिये ना? ती प्रत्येकाची जबाबदारी आहेच ना.

दरी मिटवता येणार नाही पण कमी करायचा प्रयत्न जरूर करता येईल.

वरदा +१

मंजिरी सोमण,

तुमची संवेदनाशीलता आवडली. प्रतिसादांत अनेकांनी सांगितल्याप्रमाणे आपण बर्‍याच गोष्टी करू शकतो. मात्र एक गोष्ट आपल्या नजरेतून सुटली आहे.

ती म्हणजे सरकारचे दायित्व. बहुतांश मजूर गावांतून विस्थापित झालेले असतात. शासन जर (पंचवर्षिक योजनांतून) ग्रामीण विकासावर एव्हढा पैसा खर्च करीत असेल, तर गावाकडून शहरांकडे लोंढे का येताहेत? कल्पना करा या रस्त्यावरच्या पोरांना त्यांच्याच गावी शिक्षण आणि पालनपोषण मिळालं असतं तर...!

या दुरवस्थेला कारण सरकारी भ्रष्टाचार आहे हे उघड आहे. म्हणूनच आपण सरकारला जाब विचारला पाहिजे. हे कसे करायचे त्याची रूपरेषा स्पष्ट नसल्याने विचारमंथन स्वागतार्ह ठरेल.

आ.न.,
-गा.पै.

मंजे, भापो....

सुंदर लेख आहे. विचार करायला लावणारा.

हम्म्म! लेख उत्तम जमला आहे.
समाजात असलेल्या भयानक विषमतेची जाणिव असणे फार महत्वाचे आहे. त्याने पाय जमिनीवर राहायला मदत होते आणि एखाद्या समाजघटकाबद्दल बेफाम अन्यायकारक आणि मूर्ख सामान्यीकरण करणारी मते पटत नाहीत हा माझा अनुभव.
मुलं सभोवतालची विषमता टिपत असतातच, तिच्याशी कसे डील करायचे हे मात्र ती आपल्याकडून शिकतात. त्यामुळे पालक म्हणून आपले वागणे फार काळजीपूर्वक असायला हवे. याची सुरुवात घरकाम करणार्‍या व्यक्तिंशी आपण कसे वागतो, बोलतो येथूनच होते.

विचार करायला लावणारा लेख. सहमत.

अतिशय सुंदर लेख! खूप आवडला. शेवटचा परिच्छेद - आपण काय करू शकतो हे प्रत्येकाने ठरवायचे आहे पण बाकी लेखातील वर्णन एकदम आवडले.

आवडला लेख ! ललिता-प्रीति +१