धर्म, समाज, जातपात

>>>>दोन्ही लेख वाचल्यावर मला नाही वाटत ते "ब्राह्मण जातीवर" अडकले आहेत. उलट "ब्राह्मण" ही जात नसून वेगळी जीवन पद्धती आहे असे त्यांचे म्हणने आहे असे वाटते. <<<<
देशी, अगदी बरोबर

जामोप्या, तू जे कुठुन तरी (उकीरड्यावरुन उचलुन आणल्याप्रमाणे) उचलुन आणून इथे डकवलेस, ते नेटवर सापडले म्हणजे "पुरावा" असे तुझे व हल्लीच्या "संशोधकान्चे" म्हणणे आहे काय?
ते सर्व मराठित ओवीबद्ध आहे, तर शंकराचार्य व समकालिन संत या वर तू दिलेल्या "मराठीत" लिहीते झाले असे तुला म्हणायचे आहे काय?
(तसे असेल, तर या भरतभूवर एक नाही शम्भर शन्कराचार्यान्ना अवतार घ्यावा लागेल असे दिसतय.)
मी बाकी पोस्ट्स वाचल्या नाहीयेत, नन्तर येतो

शिंदे आणि होळकर ही ज्वलंत उदाहरणे आहेत. एक जण पेशव्यांकडे हुजर्‍या होता तर दुसरा पाणक्या. आज कोणी त्यांच्या वंशजांना उपरोक्त हीनवचनांनी संबोधेल काय?
>>
उघडपणे नाही पण तुमच्या मनात 'आज जरी ते राजे असले तरी त्यांची मूळ औकात हुजरे आणि पाणक्यांचीच आहे.' हे आहे ते जाणार नाही , जात नाही. वेळप्रसंगी (चुका झाल्यावर)त्यांना त्याची यथास्थित आठवणही करून देण्यात येते. ते हुजरे आणि पाणके होते हे अगदी अचूक लक्षात राहिले बरीक तुमच्या !

अरे अरे अरे! काय चाललंय हे?:अरेरे:
किती वर्षं जात-पात, धर्म यात वेळ घालवणार आपण. जग कुठे चाललंय आणि आपण कुठे?
काहीतरी विधायक करायचा वेळ वाया जातोय!
त्यापेक्षा जागतिक भाषेत बोलायला शिकुया! जागतिक भाषा म्हणजे इंग्रजी नव्हे!! सांगितिक भाषा.
जी जात पात धर्म देश विदेश काहीही जाणत नाही. फक्त या हृदयातून त्या हृदयात शिरते.
कवयित्री बहिणाबाईंनी ''माणसा माणसा, कधी होशील माणूस?'' असा प्रश्न कळकळीनं विचारलाय.
तो अनेक अर्थानी, अनेक पातळीवरून समजून घ्यायला हवाय!
पसायदानाचाही अभ्यास व्हायला हवा! ''आता विश्वात्मके देवे..''
''भूतां परस्परे पडो मैत्र जीवाचे!''
निदान विश्वभर पसरलेल्या मायबोलीकरांनी तरी या वादांतून बाहेर पडून, फक्त एक माणूस बनून ''स्नेहजाल'' विणावं!!अशी मनापासून इच्छा.
आपल्यापासूनच सुरुवात करु या!

<<<एकीकडे आपण म्हणतो जातीभेद नाहीसा झाला>>>

कोण म्हणते आहे असे?
एखाद्या व्यक्तीच्या विशिष्ट वर्तनावरून ती व्यक्ती विशिष्ट जातीची आहे/नाही असे आडाखे आणि त्यावरून विशिष्ट जातीच्या व्यक्ती विशिष्ट पद्धतीचे वर्तन करतात असे लेखातून प्रतिपादन करणार्‍या व्यक्ती समाजात आहेत, वर त्या स्वतः हे सगळे विचार करून लिहितो म्हणत आहेत, हे कशाचे द्योतक आहे? अशा व्यक्ती प्रातिनिधिक नाहीत असे म्हणण्यासारखी परिस्थिती नाही.

जातीभेद नुसताच जिवंत नसून याचे भरपूर पोषण होत आहे. ''मीस्वतः जात मानत नाही,'' म्हणजे समाजातला जातीभेद नष्ट झाला असे म्हणून असलेल्या जातीभेदाकडे डोळेझाक करता येत असेल तर जातीद्वेष पसरवणार्‍या लिखाणाकडेही दुर्लक्ष करायला हवे.

बाळु जोशी,
माझ्यामते तुम्ही internet वर ह्या चर्चांना उत का आला आहे ह्यावर अचुक बोट ठेवले आहे.मनातुन काही जाता जाइना हो,म्हणुनच जात नाही ती जात.

>>>> ते हुजरे आणि पाणके होते हे अगदी अचूक लक्षात राहिले बरीक तुमच्या ! <<<<<
त्या "लक्षात रहाण्यालाच" आपण इतिहास असे म्हणतो ना बाजो???
साला एखाद्या मुद्द्याला प्रतिवाद करायला उदाहरण दिलेच, तर म्हणे "बरीक लक्षात राहिले", अध्यार्‍हुत प्रश्न "की हेच का राहिले?" वावदूकपणा म्हणतात तो हाच बर का बाजो. अन काड्या टाकणे देखिल हेच!
याच पाणक्यान्च्या मुद्द्याला, परवाच्या रेडिओवरील बाबासाहेबान्च्या भाषणातील सन्दर्भ दिल्याचा सन्दर्भ देऊन सान्गतो, की त्या वक्त्याने बाबासाहेब काय उपदेश बहुजनान्ना देत होते ते सान्गताना, "ब्राह्मणान्नी आधुनिक विद्येची कास धरली तशी बाकिच्यान्नी धरावी, ब्राह्मणान्नी तशी धरली नसती तर ते आजही कुठेतरी स्वैंपाकी/पाणक्ये म्हणून कामे करताना दिसले अस्ते" असे राजरोस सान्गितले होते, तेच आजही रेडिओवर उगाळताहेत. तुम्हाला वरील शिन्देहोळकरान्च्या उल्लेखात ओढुनताणून आणून वक्रोक्ति दिसत असेल बाजो, पण आम्हाला मात्र बाबासाहेब म्हणले त्याचीच यथार्थता पटते, त्याचा राग येत नाही. फार दूर कशाला? माझा आजोळकडूनचा आजा अन काकेआजा दोघेही आचारीच होते. त्यात लाज कसली? मी देखिल उत्कृष्ट नसेल तरी पाचपन्नास लोकान्चे जेवण केव्हाही रान्धण्याइतपत "आचारी " आहेच. कधी येताय बोला, घालतो गिळायला

बाळू जोशी, अगदी मर्मावर बोट ठेवलेत.

विकु, कस्ल घण्ट्याच मर्म? वरच्या पोस्टमधे उल्लेखिलेला बाबासाहेबान्चा सन्दर्भ वाचा, आम्ही नै गेलो विचारायला त्यान्ना कधी की "बामणे पाणके अन स्वैम्पाकीच" राहिले अस्ते असे का म्हणालात, तुम्हाला काय बाजीराव आठवत नव्हता का?" कारण आम्ही वास्तव मान्य करतो. हो, तो मधला काही बराच काळ गरीब ब्राह्मणान्ना पाणके/स्वैम्पाकी हीच कामे करणे शक्यहोते/करावी लागत होती. स्वतः बाबासाहेबान्नीच तसा उल्लेख केलाय तर त्याचे काही नाही, अन इकडे आम्ही एका उदाहरणाला प्रतिवाद म्हणून उदाहरण दिले शिन्देहोळकरान्चे तर ते मात्र या बाजोला इतके खटकावे? कसले वर्म नि कसले मर्म!
हे म्हणजे सोईस्कर अर्धवट वाक्ये उचलुन त्याने "अडाणी लोकान्ची डोकी भडकतील" अशा प्रकारे अर्थ काढून दाखवायचा व आपण बाजुला बसुन गम्मत बघायची असेच चालले आहे. यान्चेसमोर काहीही बोला, ते बरोब्बर त्यातुन त्यान्ना हव्वातस्साच अर्थ काढुन मान्डणार.
असो.

हा लेख आणी लिंब्याचे प्रतीसाद.. विनोदी लेखनात पाहीजे होते..
वरदा.. तुमच्या पोस्ट अत्यंत सुंदर.. अनुमोदन..:)

विनायकजी, या विषयावर खूप थोर संशोधकांनी (राजवाड्यांपासून आंबेडकरांपर्यंत) मौलिक संशोधन केले आहे ते वाचल्यानंतरच आपण (लिहायचेच असतील तर ) असले लेख लिहिणे श्रेयस्कर असे मला वाटते. आपल्या वैयक्तिक अनुभवावरून निष्कर्ष मांडणे हा फक्त वैयक्तिक अनुभव म्हणता येईल त्याला मूलगामी निष्कर्षाचा दर्जा देता येणार नाही. मुळात आता 'घटना' हा समाजाधार असतांना घटनेच्या गुणदोषावर संशोधन आणि चर्चा करण्याऐवजी कालबाह्य झालेल्या गोष्टींवर कशाला संशोधन करताय आणी लेख लिहिताय? हेच कळत नाही.

तू जे कुठुन तरी (उकीरड्यावरुन उचलुन आणल्याप्रमाणे) उचलुन आणून इथे डकवलेस,

ते शिवलिलामृतात आहे. शिवलिलामृत उकिरडुआवर मिळते का माहीत नाही.

बा.जो- अचूक मुद्दा!

जातीधर्माच्या बीबी नी अगदी उच्छाद मांडलाय

जामोप्या, काही म्हणा, तुमच्या प्रतिसादांचा मात्र फॅन आहे मी

शिवलिलामृत उकिरडुआवर मिळते का माहीत नाही

हिंदुधर्मात आहेत असले उकिरडे. जेंव्हा जैन आणि बौद्ध उत्कर्षाला गेले तेंव्हा त्यांच्याविरुद्ध असा उकिरडा बामणानीच तयार केला.. आता मुस्लिम, ख्रिस्चन आल्यावर जैन, बौद्ध हे आमचेच पंथ म्हणून बामण नाचतात आणि मुस्लिम, ख्रिस्चन यांच्याविरोधात हे असले ऑनलाइन उकिरडे उकरत फिरत्तात, तेंव्हा ते शत्रु होते, आता हे.... एकंदर काय, दुसर्‍या धर्माला शिव्या घातल्याशिवाय यान्ना आन्न गोड लागत नाही.

बाळू जोशी,

> ते हुजरे आणि पाणके होते हे अगदी अचूक लक्षात राहिले बरीक तुमच्या !

राहणारंच! कारण शिंदे आणि होळकर ही सामाजिक स्तरोत्क्रमणाची (सोशल अपवर्ड मोबिलिटी) झगझगीत उदाहरणे आहेत.

माझ्या वडिलांनी मला एक सांगितलं होतं, "आपण ज्या जातीत जन्माला आलो तिचा अभिमान जरूर धर. मात्र माझी जात इतर जातींपेक्षा श्रेष्ठ आहे असा दुराभिमान धरू नकोस."

तुमची मूळ औकातीची शेरेबाजी वरील शिकवणीच्या विरोधात आहे, म्हणूनच ती त्याज्य आहे.

आ.न.,
-गा.पै.

मात्र माझी जात इतर जातींपेक्षा श्रेष्ठ आहे असा दुराभिमान धरू नकोस."

आणि बामन पुरुषाच्या तोंडापास्नं तयार झाले आणि शूद्र पायापास्नं तयार झाले, हेही रोज म्हनायला विसरु नकोस, हे नाही का सांगितले?

प्रतिसाद ही सुविधा बंद झाली तरी कित्येकांनी आपल्या ओरिजिनल पाऊलखुणा सोडल्याच इथं
म्हणतात ना.. त्याचा येळकोट जाईना

एकच माणूस माबोच्या विविध प्रकारच्या बीबींवर विविध रूपात विविध प्रकारे लिहू शकतो, कुस्तीही खेळू शकतो .. अशा महान आत्म्यास सा. दंडवत

====================================

वाक्कडतिक्कड राज हमारा

??

आपले मुद्दे शांतपणे मांडा..

ड्युआय बनवून मांडले कि आक्रमकता येते त्याला पळपुटेपणा म्हणतात.

???

<< प्रत्यक्षात ब्राम्हण ही जात नसून विचार पद्धती आहे, वैचारिक कामाची पातळी आहे. >> शेकडो वर्षं प्रत्यक्षात जें घडलं, तें नेमकं उलटं होतं व त्याची संभावना असले मूळ अर्थ मांडून करूं पहाणं नुसतं हास्यास्पद नाही तर क्रूरपणाचं आहे !

शेकडो वर्षं प्रत्यक्षात जें घडलं, तें नेमकं उलटं होतं व त्याची संभावना असले मूळ अर्थ मांडून करूं पहाणं नुसतं हास्यास्पद नाही तर क्रूरपणाचं आहे !

+१
मामा पैलवान, त्याच पुण्यात शूद्रांना मुख्य रस्त्यावर यायला मनाई होती आणी आले तरी गळ्यात मडके बांधवे लागत असे.

बुडबुडा,

> आणि बामन पुरुषाच्या तोंडापास्नं तयार झाले आणि शूद्र पायापास्नं तयार झाले, हेही रोज म्हनायला विसरु
> नकोस, हे नाही का सांगितले?

वर्ण आणि जाती यांत फरक आहे हे आपणांस माहित असेलंच. नसल्यास माहित करून घ्या! पोटजातींचेही एकत्रीकरण झालं पाहिजे असं सयाजीराव महाराजांना वाटंत होतं. सावरकरांचाही तोच दृष्टीकोन होता.

'समाजपुरुषाच्या विविध अवयवांपासून विविध वर्ण उत्पन्न झाले' या विधानावर एव्हढा राग का आहे आपला? आपण स्वत:चेच वेगवेगळे अवयव बंद ठेवून पहा. काय परिणाम होतो ते लवकरच कळेल.

कळावे लोभ असावा.

आ.न.,
-गा.पै.

vijaykulkarni,

> मामा पैलवान, त्याच पुण्यात शूद्रांना मुख्य रस्त्यावर यायला मनाई होती आणी आले तरी गळ्यात मडके
> बांधवे लागत असे.

माझ्या मते गळ्यात मडकं बांधण्याची सक्ती ही शुद्ध लोणकढी आहे. एखादा मूळ संदर्भ असल्यास दाखवून द्यावा. मुख्य रस्त्यावर कदाचित महारांना प्रवेशबंदी असू शकेल. असल्यास अर्थातच ती समानतेच्या मूळ तत्त्वाविरुद्ध आहे.

आद्य शंकराचार्यांनी ज्याअर्थी चांडाळास गुरुस्थानी मानलं, त्याअर्थी हिंदू आदर्श काय आहे ते उघड आहे.

असो.

आजून एक सांगायचंय ते म्हंजे मी गामा पैलवान आहे. तुम्ही चक्क 'गा' चा 'मा' केलात! असुदे, काही हरकत नाही. मात्र 'लॅपटॉप मांडीवर ठेव' हे वाक्य आपण उच्चारल्यास लोकांचा घोर गैरसमज होण्याची शक्यता आहे. एक आपली सावधगिरीची सूचना!

आ.न.,
-गा.पै.

मी आजकाल 'आपली मराठी' या साईटवर घाशीराम कोतवाल नावाचे नाटक बघतो आहे. ते पाहून माझ्या मते इथल्या बर्‍याच लोकांनी फक्त तेव्हढे नाटक बघूनच ब्राह्मण काय होते ते ठरवले आहे! मलाहि तेव्हढेच माहित असते तर माझेहि मत ब्राह्मणांबद्दल वाईटच झाले असते.

अर्थात इतर काही वाचूनहि ब्राह्मणांमधे वाईट ब्राह्मण होते, याची मला खात्री आहे.
पण तरी हे ब्राह्मण लोक म्हणे हजार वर्षे समाजात स्वतःला श्रेष्ठ समजत नि इतर लोक हजार वर्षे मुकाट्याने त्यांच्या गुलामगिरीत रहात. म्हणजे इतर लोक एव्हढे 'हे!' म्हणजे काही अक्कल, शारिरीक ताकद, पैसे, यापैकी काहीहि नाही यांच्याकडे? अहो पशू सुद्धा काही नाही तर निदान संघटन करून जुलुमाविरुद्ध लढा देतात. या लोकांना हजार वर्षे हे जमले नाही?! कस्से हे लोक?!

अजूनहि नुसते रडगाणे नि शिव्या. हे ब्राह्मण काही तुमच्या शिव्या नि रडगाणी ऐकून बदलणार नाहीत हे तुमच्या टाळ्क्यात कधी घुसणार?

कुणि काही असे म्हणत नाही की , आम्ही हुषार आहोत, अभ्यास करू, आम्ही पैसा कमावू नि स्वतःच्या हिमतीवर इंजिनियर, डॉक्टर, वकील, मंत्री, उद्योगपती होऊ!

हजारो वर्षापासून नुसती भीक मागणे - आम्हाला सवलती, संधी 'द्या', आम्हाला शंकराचार्य 'करा!'. उद्या करतील ब्राह्मण तुम्हाला शंकराचार्य, वाट बघा!!

गामा पैलवान,
जीभ फारच सैल सुटली आहे तुमची. मास्तुरे, देशी, गामा पैलवान अश्या पुरूषी अवतारांची इतकी सवय झाली का तुम्हाला की आपल्या मूळ स्त्री रूपाचा विसर पडलाय? की धड पुरूष नाही आणि स्त्री नाही असा काही प्रकार झालाय?
भाषा बरी वापरा जरा. तुमचे मूळ नाव चव्हाट्यावर आणून, दु:शासनाने द्रौपदीचे केले तसे तुमचे वस्त्रहरण करण्याची ईच्छा (सध्यातरी) नाही, पण ह्या फेक अवतारांच्या मागे लपून ही शिवराळ भाषा वापरणं बंद नाही केलं तर तेही करावं लागेल. वेळीच सुधरा!

तुमचे वस्त्रहरण करण्याची >> मी स्त्री? !! आई गं! घाबरले ना मी. माझं वस्त्रहरण करणार?. आणि ही भाषा शिवराळ नाही? म्हणजे आधुनिक दु:शासनच तुम्ही! दुश्शू, ऐक ना रे दुश्शू,अरे अश करू नये. आम्ही नाही वस्त्रहरण करू देत. जा गड्या. ..

मार्मिक - ऊगाच अंधारात तीर मारण्यापेक्षा गामा, मी अन मास्तुरे एकच कसे आहोत हे इथे दाखवा. चॅलेंज घ्याच आता!

दुश्शू घेतोस ना रे हे चॅलेंज? माझं मुळ नाव (स्त्री) काय आहे हे मलाही कळूदेतनागडे?