Hitguj: ga`^nD k^nyana : p`vaasavaNa-na

ga`^nD k^inayana va maa^nyaumaoMT vh^laI BaoT

ga`^nD k^inayana

AašvaiDlaaMbarÜbar yaavaoLI jamaola tovaZo Amaoirka dXa-na krayacao Asaa baot hÜta. AamhI Aamacyaa gaavaatUna laasa vaogaasalaa ivanaamaanao jaayacao va puZo ga`^nD k^inayanaÊ maa^nyaumaoMT vh^laI AaiNa ba`ašsa k^inayanalaa BaoT VayacaI Asao zrlao.

ivamaanaanao laasa vaogaasalaa pÜhÜcalaÜ. laasa vaogaasahUna AamhI ga`^nD k^inayanakDo inaGaalaÜ. toqaUna gaaDInao AamhI Aamacaa p`vaasa hUvar QarNaakDo sau$ kolaa. tasa dIDtasaanao hUvar QarNa Aalao. hUvar QarNa pahUna itqao qaÜDI ivaEaaMtI GaotlaI. puZIla caar tasaacaa p`vaasa vaOraNa BaagaatUnaca hÜta. ivaivaQa AakaraMcao pva-tÊ idsaNaaáyaa KurT\yaa JauDpatIla va k^@TsamaQaIla vaOivaQya haca kaya tÜ ivarMgauLa hÜta. maatIcaa rMga taMbaDa ipvaLa Asaa hÜta. maQyao kahI AMtravar [MiDyana ivalaoja ikMvaa [MiDyana vastU imaLNyaacaI dukanao rs%yaalagat idsaayacaI. ho [MiDyana mhNajao AmaoirkotIla roD [MiDyana jamaatIcao laÜk. %yaaMnaI klaakusar kÉna ivaNalaolyaa TÜPyaaÊ maNyaaMcyaa maaLa AaiNa ivaivaQa p`karcyaa kaz\yaaÊ p`aNyaacyaa katDIcyaa XaÜiBavaMt vastU va kahI fLo AXaaMcaI dukanao %yaaMnaI rs%yaalagat qaaTlaI hÜtI. ekhI poT/Üla pMpÊ baga-r ikMgaÊ ma^@DÜnalDsa hI ]phargaRho vaa naohmaI AaZLNaaro vaa^lamaaT- ho dukana idsalao naahI. tIna tasa gaolyaavar KUp dUrvar kahI inaL\yaa jaaMBaL\yaa pva-traMgaa idsaU laagalyaa. maavaL%yaa saUyaa-caI ikrNao %yaa pva-tiXaKraMvar pDlyaanao rMgaaMcaI hÜNaarI ]QaLNa manamaÜhk hÜtI.

‘ga`^nD k^inayana Amauk Amauk idXaolaa AaiNa iktI maOlaaMvar Aaho’ AXaI maaihtI doNaaro flak idsaU laagalao. javaLcyaa gaavaat AsaNaarI ha^Tolsa va ]phargaRho yaaMcyaa jaaihratI maÜz\yaa flakaMvar hÜ%yaa. toqao jaaNaaáyaa p`vaaXyaaMnaa rahNyaacaI saÜya krta yaavaI yaasaazI %yaaMcaa ]pyaÜga hÜtÜ. baahor AMQaa$ laagalao hÜto. AamhI Aamacyaa KÜlaIvar pÜhÜcalaÜ. AaMGaÜL kÉna gaavaat payaI ifrayalaa gaolaÜ.

ma^i@sakna jaovaNaat ma@yaacaI pÜLIÊ eKadI cavaLIsaarKI ]saLÊ kaMdaÊ ZÜbaLI imarcaIÊ kÜiqaMbaIrÊ dhIÊ prtlaolyaa [tr Baajyaa va Baat Asaa samaavaoXa AsatÜ. jaovaNaaAaQaI ma@yaacyaa papDaMbarÜbar JaNaJaNaIt AXaI TÜma^TÜÊ kÜiqaMbaIrÊ lasaUNa AaiNa kaMVacaI caTNaI Asato. %yaalaa ‘saalasaa’ Asao mhNatat. BaartIya jaovaNaacyaa javaLcao AaiNa %yaa gaavaatIla Kasa naavaajalaolao mhNaUna eka ma^i@sakna ]phargaRhat %yaa ra~I jaovaNa kolao. gaavaatIla hÝXaI klaakaraMcaa ek tafa itqao hÜta. %yaaMcao saMgaIt iktItrI vaoL kanaat roMgaaLt hÜto. ma^i@sakna ]phargaRhat imaLNaaro ‘maagaa-irTa’ ho Kasa XaÝiknaaMcao AavaDto maV Aaho. saMgaItacyaa talaavar ik%yaok Amaoirkna yaugaulao dohBaana hrpUna jaovaNaacaa AaiNa maVacaa Aasvaad Gaot hÜtI.

phaTo ]zUna ga`^nD k^inayanalaa saUyaÜ-dya pahNyaacaI [cCa hÜtI. to Xa@ya Jaalao naahI trI lavakr ]zUna Aava$na tyaar JaalaÜ. nyaahrI kolaI. javaLca AsaNaaáyaa eka dukanaat kahI fLoÊ ba`oDÊ ja^ma AaiNa paNaI AXaa ijanasaa Gaotlyaa. AamhI puZcaa p`vaasa sau$ kolaa. AQyaa- tasaat AamhI ga`^nD k^inayanacyaa dixaNaI Baagaacaa ³saa}qa rIma´ TPpa gaazNaar hÜtÜ. ha p`vaasamaaga- KUp p`oxaNaIya Aaho. AXaa rs%yaaMnaa ‘isanaIk D/a[vh’ Asaoca naava Amaoirkot AaZLto.

vaLNadar naagamaÜDI rstoÊ kahI GaaT hÜto. turLk p`maaNaavar AaZLNaaáyaa fLbaagaa hÜ%yaa. kahI vaoLa XaojaarI yaoNaaro pva-t hÜto tr kQaI dUr idsaNaaáyaa inaL\yaa jaaMBaL\yaa taMbaD\yaa DÜMgar raMgaa pUNa- rstaBar Aamacaa pazlaaga krIt hÜ%yaa. (aca ga`^nD k^inayanacyaa raMgaa. ga`^nD k^inayana raYT/Iya ]Vana AirJaÜnaa rajyaatIla kÜlaÜr^DÜ pzaravar ³Pla^TUvar´ Aaho. Amaoirkocyaa %yaa Baagaacao vaOiXaYT\ya Asalaolyaa ]McavaTo va GaL\yaaMnaI ha p`doXa sajalaa Aaho. paNyaacyaa p`vaahanaI dgaDaMcao sauLko tyaar Jaalao Aahot. KUp ]McaIvarIla p`doXaat jaMgalao Aahot. kmaI ]McaIvarIla p`doXaat vaaLvaMTI GaLšMcyaa raMgaaca raMgaa Aahot. ga`^nD k^inayanamaQaIla savaa-t KÜla BaagaacaI KÜlaI saaQaarNa 6000 fUT Aaho.

Amaoirkotlyaa sava- raYT/Iya ]Vanaat kahI p`vaoXa Xaulk Aakartat. sava- ]Vanaat vaYa-Bar ]pyaÜgaat AaNata yaošla Asaa ek ‘pasa’ imaLtÜ. vaahnacaalakacaI maaihtI daKvaUna %yaacyaa kuTuMibayaaMnaa vaaprta yaošla Asao %yaacao sva$p Asato. AamhI tÜ pasa AaiNa ]VanaacaI maaihtIp~ko GaotlaI. ga`^nD k^inayanacaa sava- pirsar gajabajalaa hÜta. sagaLIkDo inaL\yaaÊ jaaMBaL\yaaÊ taMbaD\yaa rMgaaMcyaa pva-t raMgaa idsat hÜ%yaa. saUya-ikrNao %yaaMcyaavar pDUna ivaivaQa rMga cahUbaajaUlaa fokIt hÜtI. DÜMgaraMcao ivaivaQa Aakar idsat hÜto. %yaa AakaraMvaÉna %yaaMnaa naavao idlaI hÜtI. %yaatIla kahI naavao ‘ba`*maa ToMpla’Ê ‘ivaYNaU ToMpla’ AaiNa ‘iXavaa ToMpla’ AXaI Aahot. izkizkaiNa kzD\yaaMcaI saÜya k$na Cayaaica~IkrNa krta yaošla AXaI baaMQaNaI hÜtI. maÜzo maaihtIflak hÜto. %yaavar ivaivaQa iXaKraMcaI ]McaIÊ GaLšcyaa BaagaacaI KÜlaIÊ pva-tat saapDNaarI KinajaoÊ dgaDaMcao p`kar yaa savaa-McaI Xaas~Iya maihtI idlaI hÜtI.

ga`^nD k^inayanacaa dixaNa Baaga samaud`sapaTIpasaUna saaQaarNa 7000 fUT ]McaIvar Aaho. duiba-NaInao dUrvar DÜMgaratUna GaL\yaa idsat hÜ%yaa. %yaaMcyaa kDonao jaaNaara ek paNyaacaa p`vaah vaaht hÜta. tÜ p`vaah mhNajao kÜlaÜr^DÜ nadI. hI nadI ga`^nD k^inayanacyaa kahI BaagaatUnaca idsato. k^inayanacyaa varcyaa BaagaapasaUna qaoT nadIpya-Mt jaa}na va tsaoca var caZUna yaoNyaasa saaQaarNa dÜna idvasa laagatat. tsao krNaarI AgadI trbaoja maMDLI phaToca KalaI ]trNyaasa sau$vaat krtat. nadIkazI ra~I mau@kama krNyaasa pUva-prvaanaa laagatÜ AXaI maaihtI Aamhalaa imaLalaI.

AamhI ‘DosaT- iva(U D/ašvh’Ê ‘rIma T/ola’ naavaacyaa payavaaTaMnaI javaL javaL sava- dixaNa Baaga baiGatlaa. tsaoca kahI Baaga gaaDInao p`vaasa kÉna AaiNa zraivak pa^šMTcao dXa-na Gao}na AamhI baiGatlaa. duparI saUya-p`kaXaat k^inayanacao rMga qaÜDo ifkT idsatat. sakaLI AaiNa saMQyaakaLI to KUp camakdar Asatat. DÜ@yaavar va dUr samaÜr inaL\yaa rMgaacyaa ivaivaQa CTa daKvaNaaro AakaXa idsato. %yaacyaa puZo naairMgaIÊ taMbaDoÊ inaLoÊ ihrvao AXaa ivaivaQa rMgCTaMcaI vaL\yaavaL\yaaMcaI maKmala paMGa$na ]Byaa pva-tiXaKraMcyaa raMgaaca raMgaa² yaa savaa-MmaQyao DÜkavaNaarI kahI turLk JauDpo AaiNa icamauklaI k^@TsacaI fulao² ho dRXya punha punha pahUnahI manaacao samaaQaana hÜt nacato. sagaLo Cayaaica~acyaa va iftIcyaa sva$pat saazvalao trI kmaIca hÜto.

duiba-NaItUna kÜlaÜr^DÜ nadIcaa p`vaah AaiNa DÜMgaratIla payavaaTa idsat hÜ%yaa. itqaoca baraca vaoL rhavao Asao vaaTt hÜto. ga`^nD k^inayanalaa DÜL\yaaMt saazvaUna AamhI puZIla p`vaasaasa inaGaalaÜ. vaaTotUna eka baajaunao ek dID tasa %yaaca taMbaD\yaaÊ jaaMBaL\yaa pva-traMgaa AaiNa dUrvar KÜla vaahNaarI nadI idsat hÜtI. Aata Aamhalaa vaoQa laagalao hÜto ‘maa^nyaumaoMT vh^laIcao’.

maa^nyaumaoMT vh^laI

AirJaÜnaa AaiNa yaUTa yaa rajyaaMcyaa saImaovar maa^nyaumaoMT vh^laI Aaho. ha p`doXa navaahÜ [MiDyana jamaatIcyaa AiQakarat Aaho. vaalaukaXmaanao eko kaLI ha p`doXa vyaaplaa hÜta.%yaaMcyaa hjaarÜ fUT ]Mca ivaivaQa Aakaracyaa AvaXaoYaaMnaI hI maa^nyaumaoMT vh^laI tyaar JaalaI Aaho. laala taMbaD\yaa ekmaokaMpsaUna dUr ]Byaa ivaivaQa AaÌ%yaa vaaLvaMTI p`doXaat Aaplao laxa vaoQatat. ica~pTÊ jaaihratIÊ pya-Tna va sahlaIMcyaa pustkat hI inasaga-inaima-t iXalpo ik%yaokaMnaI baiGatlaI AsatIla. p`%yaxaat %yaaMcao rMga tsaoca camakdar Aahot.

baahorcyaa maÜz\yaa rs%yaanao ³hayavao yaUesa 163 AZ AaiNa yauesa 183 UT ´ jaatanaa barIca iXalpo baGata yaotat. saaQaarNa 17 maOla kccyaa rs%yaanao ‘navaahÜ’ jamaatIcyaa (a Aarixat jaagaotUna ifrtanaa %yaaMcao javaLUna inarIxaNa krta yaoto. %yaa iXalpaMcyaa Aakarava$na %yaaMnaa naavao idlaI Aahot. ]nhacaa caTka KUp jaaNavat hÜta. rKrKIt vaaLvaMTat vaaáyaanao taMbaD\yaa QauLIcao laÜT ]Dt hÜto. kahI Aakar evaZo maÜzo Aahot kI %yaaMcaI Cayaaica~ ‘p^naÜr^imak v(U’ iXavaaya Gaota yaoNao Xa@ya naahI.

ekmaokaMpsaUna kahI AMtravar ]Bao pNa saMlagna Asao tIna sauLko idsatat. %yaaMcao naava ‘qa`I isasTsa- ’ Asao Aaho. qaÜrlaI AaiNa maQalaI saaQaarNa saar#yaa ]McaIcyaa baihNaI Asaavyaat. %yaaMcaI QaakTI bahINa ÉsaUna jara dUr ]BaI Aaho Asao %yaaMcyaakDo paihlao kI Baasato. dÜGaIjaNaI Aata QaakTIcaI kXaI samajaUt GaalaavaI yaacaI sallaamasalat krt Aaho AXaa ivacaarat idsatat²

kahI AakaraMnaa idlaolaI naavao majaoXaIr Aahot. Aqaa-t hI naavao KUp pUvaI- saMXaÜQakaMnaa jasao Aakar idsalao %yaanausaar idlaI Aahot. maaihtI koMd`ajavaL idsaNaara ek Balaa maÜza ]McavaTa mhNajao ‘eilafMTsa\ byaUT’² ha Aakar Ajas~ va ]Mca Aaho. eKadI XaopTI AsaavaI AsaahI Baasa hÜtÜ %yaamauLo %yaalaa Asao naava idlao Asaavao. Asaoca ‘k^mala byaUT’ sauwa AamhI paihlao.

maaihtI koMd`ajavaLUna ‘[sT AaiNa vaosT imaTna byaUTsa’ Asao dÜna Aakar laxa vaoQatat. kccyaa rs%yaava$na gaaDInao jaa}na AamhI p`%yaok Aakar paht hÜtÜ AaiNa %yaaMcao Cayaaica~Na krt hÜtÜ.

inaL\yaa AakaXaat kahI paMZro Zga roMgaaLtanaa idsat hÜto. ]nhacaI camaktI ikrNao %yaavar pDt hÜtI. (a AaÌ%yaaMcao laala taMbaDo rMga AiQakca ]zavadar hÜt hÜto. yaa p`doXaat taMbaDI laala BausaBauXaIt maatI Aaho. sava- dUr kahI AMtravar psarlaolao Asao ]Mca psarT Aakar AaiNa %yaaMcyaa javaLcaI KurTI ihrvaL Asao dRXya vaarMvaar idAsat hÜto. AamhI p`%yaok AakarakDo pahUna yaacao naava kaya Asaavao Asaa AMdaja krt hÜtÜ.

baroca dUrvar ‘šgala maosaa’ Asaa KUp psarT Aakar idsalaa. %yaacaI Bavyata pahUna DÜLo idplao. gaolaI ik%yaok vaYao- vaatavarNaacaa pirNaama hÜt AsaUnahI (a AaÌ%yaa farXaI pDJaD na hÜta iTkUna Aahot. kahI izkaNaI Aakaracyaa payaqyaaXaI qaÜDo GarMgaLlaolao dgaD va BausaBauXaIt maatI idsato. payaqyaaXaI saazU laagalaolaa dgaDmaatIcaa qar kalaaMtranao vaaZUna navaIna Aakar inamaa-Na krtIla AsaohI manaat Aalao.

p`%yaok vaoLI gaaDItUna caZ ]tar krt hÜtÜ. %yaavaoLI [tr gaaD\yaaMmauLo ]DNaaáyaa QauLInao Aamhalaa taMbaD\yaa rMgaanao maaKlao hÜto. [tr p`vaaXyaaMcaI AXaIca Avasqaa hÜtI. ‘Aa^ga-na’cyaa Aakaracaa ek maÜza ]Mca dgaD (a vh^laIt Aaho. %yaacao naavaca Aaho ‘Aa^ga-na ra^k’.

‘maa^nyaumaoMT vh^laI’ saarKIca iXalpo puZo baraca kaL rs%yaavar idsatat. pNa jaI Bavyata AaiNa ivaivaQata (aMmaQyao Aaho tovaZI [tr izkaiNa idsalaI naahI. %yaapOkI ‘ma^i@sakna h^T’ AXaa naavaacao iXalp Krca AaXcaya- vaaTavao Asao Aaho. eKaVa maaNasaaNao ek maÜzI To@saasa sTa[la TÜpI ³h^T´ GaatlaI AahoÊ AXaI ek AaÌtI vaaLvaMTat tyaar JaalaI Aaho. maaNasaacao DÜko Asaavao Asaa ek gaÜlaakar dgaD AaiNa %yaavar maÜza AaDvaa gaÜlaakar dgaD AXaI %yaacaI rcanaa Aaho. hvaamaanaacaa pirNaama ikMvaa maÜzo vaadL AXaa kÜNa%yaahI karNaaMmauLo DÜ@yaacyaa Aakaracaa dgaD pDU XaktÜ. Asao Jaalao tr to iXalp kaLacyaa pDVaAaD jaaNyaasa vaoL laagaNaar naahI.

saaQaarNa tasaacyaa AMtravar AaNaKI kahI Aakar / iXalpo Aahot. %yaa Baagaalaa ‘vh^laI Aa^f gaa^D\sa’ Asao naava Aaho. %yaa Baagaat kahI AaÌ%yaaMnaa maMidrasaarKa Aakar idsalaa. ek AaÌtI Qyaanasqa maaNasaasaarKI idsat hÜtI. ivaivaQa AaÌ%yaa baGat Asatanaa vaatavarNa ZgaaL Jaalao hÜto. AamhI ba`ašsa ma^inayanakDo jaayalaa sau$vaat kolaIÊ prtIcaa rsta maa^nyaumaoMT vh^laIhUnaca hÜta. tovha maa^nyaumaoMT vh^laIcao AÜJarto dXa-na Gao} Asaa ivacaar manaat Aalaa.

duparcao caar vaajat hÜto. AamhI maa^nyaumaoMT vh^laIjavaL yaot Asatanaaca jaÜrat vaara vaahU laagalaa. laala taMbaD\yaa maatIcao laÜT rs%yaavar idsaU laagalao. %yaa inaja-na Baagaat rs%yaavar eKadIca gaaDI hÜtI. ho na@kI kÜNato vaadL Aaho ho kLNyaasa maaga- navhta. vaaáyaacaa jaÜr evaZa hÜta kI gaaDI halat hÜtI. samaÜrcao AMQauk idsat hÜto %yaamauLo gaaDI caalavaNao AXa@ya hÜto. AMQaa$na Aalao hÜto. kahI imanaITatca jaÜracyaa pavasaasa sau$vaat JaalaI.

saaQaarNa pMQara vaIsa imanaITacyaa %yaa inasagaa-cyaa rÝd` $panao AamhI inaÁXabd JaalaÜ hÜtÜ. pavasaamauLo QauLIcao laÜT maavaLlao. %yaaimaLo gaaDI caalavaNyaasa sau$vaat kolaIÊ kahI tasaaMtca AamhI rNarNato }naÊ jaÜracao vaadLÊ mausaLQaar pa}sa Asao ivaivaQa AnauBava Gaotlao hÜto. hvaot Cana gaarvaa Aalaa hÜta. ivaivaQa Aakar Ana\ iXalpo manaat saazvaUna AamhI ba`ašsa k^inayanacyaa idXaonao vaaTcaala sau$ kolaI.

- sauvaNa-mayaI