सीमोल्लंघन

|| श्री गुरुदेव ||
एका अवस्थेतून दुसऱ्या अवस्थेत येणे, वृत्ती अंतर्मुख होऊन चैतन्यमय होणे हा दसरा.
- प.पू.दासराम महाराज केळकर.

दहाला बाजूला सारून एकावर लक्ष केंद्रित करणे म्हणजे दसरा. दशहरा असेच याचे नाव आहे.प्रकृतीनिर्मित जगाच्या पसाऱ्यात जीवाला अडकवणाऱ्या दाशइन्द्रीयांना हरवणे हे महत्वाचे कार्य. त्याचा आरंभ दसऱ्याला करायचा आहे.आपण आपल्या सोयीनुसार बऱ्याच गोष्टींचे अर्थ लावत असतो. सीमोल्लंघन दसऱ्याला करतात. म्हणजे ते आता प्रातिनिधिक स्वरूपातच राहिले आहे.शेतीची वगैरे सर्व कामे बरीचशी संपलेली असतात, बाहेर जाणे शक्य असते,म्हणून गावाच्या सीमा ओलांडून जाणे हे सीमोल्लंघन व्यवहारात मानले जाते.
परंतु हा एक अर्थ झाला.(माणसाने सोयीसाठी केला.) शरीराच्या इंद्रियांच्या,मनाच्या वृत्तीच्या,त्रिगुणांच्या,स्वभावाच्या संकुचीतापणाच्या,मी ,माझे या सीमा ओलांडून विश्वपाताळीवर जाण्यासाठी हा मुहूर्त आहे. एकदम कोणी जाऊ शकत नाही हे जरी खरे असले तरी पाऊल तर टाकायला हवे. त्यासाठी हा मुहूर्त.
'हे विश्वचि माझे घर | ऐसी मति जयाची स्थिर |
किंबहुना चराचर | आपण जाहला ||' - ज्ञानेश्वरी
'चराचरी व्यापकता जयाची | अखंड भेटी मजला तयाची |
पदोपदी संगम पूर्ण झाला | विसरू कसा मी गुरुपादुकाला ||'
'जे जे भेटे भूत | ते ते मानिजे भगवंत || '
'वासुदेव: सर्वमिती |' - गीता
या वचनांमध्ये जी विशालता आहे,व्यापकता आहे ती स्थिती गाठायची आहे. त्यासाठी हे संकेत आहेत. ही स्थिती शरीराभावाच्या स्थितीत गाठता येणार नाही हे तर उघडच आहे. देहभाव गेल्याशिवाय (देह नाही)आत्मभाव जागृत होतं नाही. देहाभावाची जी इंद्रीयाधिष्ठित अवस्था आहे ती जाऊन आत्मभावाची शुद्ध चैतन्याची अवस्था गाठायची आहे. तो खरा पराक्रम आहे.देहाभावाच्या संकुचित सीमा ओलांडून,
अखिल विश्वात जे भरून राहिले आहे, किंबहुना त्याशिवाय दुसरे काही नाहीच,त्या चैतन्याच्या असीम प्रदेशात पाउल टाकणे म्हणजे दसरा.
पण ही एका दिवसातली गोष्ट नाही. प्रत्येक रात्र ही नवरात्र, नवीन रात्र समजून साधना करायची आणि गुरुकृपेने दसऱ्याचे सीमोल्लंघन करायचे ही तळमळ पाहिजे.