संस्कृती

सेंट पीटर्सबर्ग ही रशियाची झारकालीन राजधानी असल्यामुळे अनेक सुंदर, आकर्षक राजवाडे, उद्याने, कारंजे, कॅथेड्रल्स, पुतळे, निवा (нева / न्येवा) नदीवरचे आकर्षक पूल अशा वास्तूवैविध्यांनी सजलेली आहे. या सर्वांमुळे जगातील सुंदर शहरांपैकी एक अशी या शहराची ओळख झाली आहे. सेंट पीटर्सबर्गच्या उपनगरात पीटरहोफ हे आकर्षक राजसंकुल स्थित आहे. याची उभारणी 1709 पासून पुढची अनेक वर्षे होत राहिली. पीटर द ग्रेटची एक छोटेखानी निवासस्थान म्हणून उभारणी झालेल्या मुख्य वास्तूचे Grand Palace मध्ये रुपांतर झाले 1717 ते 1728 दरम्यान.

उंच माझा झोका,
घेई गगनाचा ठेका..

नारळाच्या दोरीचाही असे,
त्यास आनंद रे लेका..

आड्या फांदीला टांगला,
पंचमीचा सण बघा...

वाऱ्यासंग धाव घेत,
आसमाना मारी रेघा..

दोन सया गं सोबती,
एकमेका झुलवती..

श्रावणात धरणी जणु,
फुल पानं डोलवती....

झोका चढता चढना,
पाय थकले हाकुन...

बालपणाच्या खेळालाही,
आता ठेवलं झाकून...

नाही झोका कुठं बाई,
हारपली गं वनराई..

गॅलरीच्या झोक्याला गं,
सर पंचमीची न्हाई..

©® जगदीश ढोरे आसेगावकर
दिनांक :- २९-०७-२०२२

-अन्यत्र पूर्वप्रकाशित-
चित्राचा मूळ संदर्भ - https://en.wikipedia.org/wiki/Fran%C3%A7ois-%C3%89douard_Picot
------------------------------------
ग्रीक पुराणातील विलक्षण प्रेमकथा वाचनात आली. तिचा हा अनुवाद -

त्याची प्रतिक्रिया बघून मी थोडासा घाबरलो. थेट विचारून चूक तर केली नाहीना? असे वाटू लागले. समजा यांच्या कडे नसल्या तर आम्ही खोटा आळ घेतोय असं समजून हा भडकून बोलायला लागला तर काय करायचं? असा विचार करू लागलो.
तो पर्यंत त्याचा मुलगा चहाचे कप घेउन हजर झाला.

" बेटा, अम्मी को बुलाना जरा" त्याच्या हातातून कप घेऊन आमच्या हातात देत तो गंभीर होत म्हणला.. " घ्या, चाय घ्या."
मुलगा अम्मीला बोलवायला आत गेला आणि लगोलग दोघे बाहेर हजर झाले.

हॅरी पॉटर चित्रपटसृष्टीला २० वर्षे पूर्ण झाल्यानिमित्त 'हॉगवार्ट्स रियुनियन' नावाची विशेष डॉक्युमेंटरी नुकतीच स्ट्रीम व्हायला लागली, आणि अनेकांना त्यातून पुन्हा बालपणीचा नाहीतर तरूणपणीचा काळ सुखाचा अनुभवायला मिळाला. अनेक आठवणींनी भरलेल्या‌ ह्या जगात जे के रोलिंग या हॅरीच्या लेखिकेला मात्र महत्त्वाचं स्थान मुद्दाम दिलं नाही की काय, असं अनेकांना वाटलं. तिच्या रीळाला मुद्दाम २०१९ची तारीख दाखवली गेली. का बरं असेल असं?

करा बाई करा ग देवीची आरती
करा बाई करा ग मानाची आरती

आणा बाई आणा ग देवीला कुंकू
लावा बाई लावा ग देवीच्या कपाळा
भरा भाई भरा ग देवीचा मळवट
नेसवा बाई नेसवा ग देवीला नवूवारी
घाला बाई घाला ग देवीला नथनी
घाला बाई देवीला मंगळसुत्र
घाला बाई घाला देवीला कमरपट्टा
घाला बाई घाला ग देवीला तोडे

चाल बदलून

ए निरांजन दिवा ताटात आणा
हळद कुंकू घेवून धूप कापूर पेटवा
करा देवीची आरती
भक्त सारे ओवाळती

पहिली चाल

करा बाई करा ग देवीची आरती
करा बाई करा ग मानाची आरती

- पाभे
२९/१२/२०२१

अलीकडे काही धागे वाचताना जाणवले की निषेध व्यक्त करण्यासाठी कोणताही चांगला प्ल्याटफॉर्म (पक्षी धागा) इथे उपलब्ध नाही. इथे जो जातीय-धार्मिक परिसंवाद चालतो त्यात तुम्ही अमुकतमूक घटनेचा निषेध केलेला नाही दिसले तर तुम्हाला अमुकतमूक गोष्टींवर बोलण्याचा काहीही अधिकार नाही हे वाचण्यात येते. तरी ही कुचम्बणा टाळण्यासाठी हा धागा उपयोगी ठरेल अशी आशा आहे. एकदा इथे निषेध नोंदवला म्हणजे कुठेही जोमाने उखाळ्या-पाखळ्या काढायला सोपे जाईल सर्वांना.
धागा निषेधाचा, आपल्या सर्वांचा

27 नोव्हेंबर 2001 ला पहिल्यांदा Voice of Russia ची हिंदी सेवा ऐकण्यासाठी संध्याकाळी साडेसहाच्या काही मिनिटं आधीच कार्यक्रमपत्रिकेवर लिहिल्याप्रमाणे त्या लघुलहरींवर नभोवाणी संचाची (रेडिओ) सुई नेऊन ठेवली होती. ठीक साडेसहा वाजता या नभोवाणी केंद्राची signature tune वाजू लागली आणि पाठोपाठ उद्घोषणाही ऐकू आली - ‘ये रेडिओ रुस है, हम मॉस्को से बोल रहें हैं।’ हे ऐकून खूपच प्रफुल्लित झालो. मग तेव्हापासून मी या केंद्राचे कार्यक्रम नियमितपणे ऐकण्यास आणि त्याच्या विविध आंतरराष्ट्रीय स्पर्धांमध्ये भाग घेण्याचा क्रमही सुरू झाला, अगदी 2014 मध्ये हे प्रसारण केंद्र बंद होईपर्यंत.

''दांडेकरांच्या राज्यात होळकरांची फौज आल्यावर कस काय व्हायचं?`` असा प्रश्न एकानं थोडं चिंतातूर होउन विचारल्यावर त्याला दुसरा म्हणाला, ''अरे त्यात काय? इथंच सोय झाल्यावर बाहेर धुंडत बसायला नको. साली पन साहेब लोकांची मज्जा !`` 'हित कशाला चांगल्या घरातल्या पोरीबाळी येताहेत. अहो इथं तसल्याच बाया येणारं. एकीकडं हे बी चालू दुसरीकडे नोकरी बी चालू` पोलीस खात्यात महिला पोलीस भरती मोठया प्रमाणात भरती जेव्हा होणार होत्या त्यावेळी उमटणारी ही स्पंदन.

शेतकरी आंदोलन आता थांबवतील, आणि नापसंत कृषी कायदे मागे घेतले म्हणून घरी जाऊन कदाचित दिवाळी साजरी करतील. आणि आपलं रोजचं आयुष्य जगतील.
पण दलित मजदुर ज्यांनी शेतकरी आंदोलनात भाग घेतला होता, भावनिक होऊन शेतमजूर असुनही तिथे त्या शेतकऱ्या सोबत ठिय्या दिला आंदोलनात त्यांना मात्र आंदोलन आटोपून घरी जाणं तेवढ्या आंनदाचं राहणार नाही. रोज परत जातीवादी जगणं तिथं चुकणार नाही जे ग्रामीण, शहरी भागात आहे.