भाषा

शेवटी माझा अहं नडलाच माजोरा मला
ना कधी आला तुझ्यावर टाकता डोरा मला

ह्या जगी त्यालाच अपुला मित्र मी मानेन , जो....
'आखरी का पेग' त्याचा पाजतो कोरा मला

पोक्तशी संवेदना बिलगायला बोलावते
घट्ट विळख्यावर म्हणे.. "निर्लज्ज तू पोरा !! " ..मला

बास कर हे रोजचे पाठीत गुद्दे घालणे
भ्याड दैवा एकदा बस येच सामोरा मला

जायचे आहे जिथेही जा चरायाला मना
कासरा सुटला तरी का ओढशी ढोरा मला

दु:ख वा आनंद असुदे थयथयाटच होतसे
शिकव ना नाचावयाला थुइथुई मोरा मला

छानसे सुविचार घेतो गोफ त्यांचा बनवतो
वाटते हल्ली अलामत रेशमी दोरा मला

शब्द चपखल जुळवले तंत्रात सुध्दा बसवले

खूप खूप वर्षांपूर्वी मानवी जीवन हे पृथ्वीच्या सीमित भूभागावरच स्थिरावलेले होते. उपजीविकेच्या शोधात मानवाने मग नवनव्या भूप्रदेशांचा शोध घेतला. कालांतराने सबंध पृथ्वीचा शोध लागला. आज पृथ्वीवरचे बहुतेक सर्व भूभाग, त्यांवरील चराचरांसह ज्ञात झालेले आहेत.

मराठी भाषेतील असभ्य म्हणी आणि वाक्प्रचार - हे एका पुस्तकाचे नाव आहे
संपादक - अभ्यासक अ. द. मराठे, ग्रंथाली प्रकाशन.
हे पुस्तक विदुषी दुर्गा भागवत यांना अर्पण केले आहे आणि हे संपादनही त्यांच्याच मार्गदर्शनाने झाले आहे.
त्यामूळे हे लेखन पुरेश्या गांभीर्याने झाले आहे.
संपादकांच्या सांगण्यानुसार त्यांना दुर्गाबाईंनी असा सल्ला दिला होता कि त्यांना अश्या म्हणी, जास्त करुन स्त्रियांकडूनच मिळतील. त्यांना तश्या त्या मिळाल्या पण त्या स्त्रियांनी त्यांचा नामोल्लेख करु नये, असे त्यांना
सांगितले होते.

गुणाऽची मनी ..

मने माकडे, किती गं लोळते ?
नऊ वाजून गेलेत तरीही झोपते ??

तुला ना शाळा, अभ्यास काही
दिवसा - रात्री लोळतात बाई !!

सापडत नाहीए हेअरबँड माझा !!!
तुला काय त्याचे, वाटत असेल मजा ...

कित्ती तो इथे झालाय पसारा ...
अगं, तुझी आधी शेपूट आवर जरा ..

उठ आधी माझ्या दप्तरावरून
जायचंय शाळेत बाईऽ, सारं आवरुन

जातेय मी शाळेत, आल्यावर भेटू
तोपर्यंत आपली न्हेमीची टाटू

कित्ती गं माझी गुणाऽची मनी
बाय बाय कर्ते शेपूट ऊंचाउनी ...

उदास श्रावण ??

खळखळणारा खुशाल श्रावण
रानी फिरतो अन् वस्तीवर
नाचून थकतो, बसतो आणिक
आठी होउन कधी भाळावर

धाव धावतो वस्तीमधुनी
सांडपाणीही तसेच निश्चल
उदासवाणा कसा थिरकतो
अरुंद गल्ली शोधत दुर्बल

रंग उधळतो कसे कधीही
सप्तरंगही ये जमिनीवर
भाकरीतही कधी झळकतो
चंद्र होऊनी असाच सुंदर

झोपडीतल्या छतामधुनिया
हसतो निळसर भावूक सुंदर
भकास विद्रूप कळकटलेला
डबक्यामधली ओंगळ थरथर

असेच येती जाती श्रावण
जगणे करती अतिच अवघड
दाट काजळी क्षितीजावरती
पापणीत ना आता गहिवर...

कृष्णसखा .... सावळसा

नितळ सुखद ...... भिरभिरता
पान पान ........ रसरसता

पाचूसम ....... चमचमता
पारिजात ...... टपटपता

गवतातून .... सळसळता
वार्‍यातून ..... भुरभुरता

थेंबातून ..... दुडदुडता
श्रावण हा ..... रिमझिमता

गीत नवे ..... किलबिलता
आसमंत ..... रुणुझुणुता

जाईजुई ..... मोहरता
धुंदगंध ...... उधळता

देई दान ..... सात्विकता
दशदिशात .... मंगलता

लावी पिसे ...... कृष्णकथा
राधा मनी ..... व्याकुळता

भान असे ...... हरपता
अंतरात ....... झिरपता

दूर करी ..... खिन्नता
दे पुन्हा ..... प्रसन्नता

लावी का ...... हुरहुरता
साजण हा ....... अद्भुतसा

बेरकी कावळा !!

एक कावळा मोठा बेरकी, घरात येऊन बसतो काय !!
हे काय नि ते काय प्रश्न मुळी संपतच नाय...

मासे सगळे टँकमधले झोपलेत का आज असे ??
शिक्षा केली का कुणी एकाजागी बसलेत कसे ??

मस्त वास सुटलाय खास, फोड्णीची पोळी केलीए का ??
काहीच आवाज नाहीत आज बाहेर जेऊन आलात ना ??

पाव्हणे कुठे गेले इथले, येणारेत ना बाहेर फिरुन ??
कुठला खाऊ आण्तील बरं, कंटाळलोय मी बिस्कीट खाऊन ...

सगळे हस्तात जोरात मग, आवरा आवरा कावळेराव
लवकर द्या कॅडबी यांना, तरच थांबेल काव काव .....

(बागेश्रीच्या गोजिरवाण्या चिऊला खुन्नस आहे हां आमची )

बहुतेक सर्व भारतीय गटांवर (याहू - गूगल ग्रुप, फेसबुक इत्यादी), कोणत्याही स्त्रीला ताई, बाई, दिदी, जी वगैरे विशेषण लावले जाते, जे (बहुदा) स्त्रीला आवडत नाही. (आंटी मत कहो ना.. प्रकार)

तसंच थोडासा वयाने मोठा (म्हणजे नेमकं किती, हे माहिती नाही) पुरुष असला की त्याला जी किंवा काका (मामा) म्हटल्या जाते. ज्याची चीड येत असली तरी व्यक्त केल्या जात नाही. (किंवा करता येत नाही).

एका इंग्रजी स्पिकिंगच्या गटावर मी एकाला "सर" म्हणून प्रतिसाद देताच तडक त्याने उत्तर पाठवले, " मी ५५ वर्षाचा तरुण आहे. मला रँड म्हटलेलंच आवडेल, किंबहुना रँडच म्हण.... "

|| विरळा वारकरी ||

तुका ज्ञानियाचा |
शब्द अमृताचा |
तोचि एक साचा |
मानूनिया ||

अभ्यासितो नित्य |
कळावया सत्य |
येर सारे मिथ्य |
सांडूनिया ||

राहतो जागृत |
आत दिनरात |
बळ ते राखीत |
भक्तिचेच ||

ध्यातसे निर्गुण |
पूजीतो सगुण |
मानूनी वचन |
संतांचेच ||

न जाता तीर्थासी |
न सोडी गृहासी |
तद्रूप विठूसी |
होत भला ||

जीवभाव सारी ।
हीच मानी वारी ।
ऐसा वारकरी ।
विरळाच ।।

रुसुबाई रुसू ...

नाकाचा शेंडा लालेलाल
फुगले आहेत कुणाचे गाल

घेतलीये कट्टी सगळ्यांशी
खेळणार नाहीये कोणाशी

खाऊ नको नि नको तो खेळ
कुण्णाला नाहीये जरासा वेळ

कोपर्‍यात बसली सोनू रुसून
एकटीच आपली डोळे मिटून

बाबाने घेतला कागद मोठा
रंगवले मग चित्र पटापटा

सोनूजवळ उडी पडे धपकन
माकडऽ बघून उडाली गाळण

माकडाचे नुसतेच तोंड बघून
सोनूचे रुसू गेले लांऽब पळून

बाबाबरोबर रंगला खेळ
छाऽन जमला दोघांचा मेळ ...