‘मराठी बाणा’ आणि ‘मराठीपणा’

संबोधनाची ही पद्धत ज्या समाजात साटे-लोटे लग्न वा एकाच घरात दोन बहिणींना देण्याची प्रथा प्रचलित होती त्यांमध्ये जास्त प्रमाणात आहे. >>

छे, उलट आत्याच्या नवर्‍याला काका म्हणणे म्हणजे बहिण भावाचे लग्न लावल्या सरखे वाटते!

छे, उलट आत्याच्या नवर्‍याला काका म्हणणे म्हणजे...>>
आत्याचा नवरा मामा आणि मावशीचा काका..
दोघी बहिणी जावा जावा झाल्यात की त्यांचे नवरे मुलांचे नात्याने काका असतात. (संदर्भ; हम आपके है कौन..? )

साटे लोटे लग्न म्हणजे समजा कमल आणि कमलाकर ही एक बहिण भावाची जोडी आहे आणि विमल आणि विमलाकर ही दुसरी बहिण भावाची जोडी आहे. तर कमल चे लग्न विमलाकर सोबत आणि विमल चे लग्न कमलाकर सोबत लावले की ते झाले साटे लोटे लग्न..
यावेळी आत्याचा नवरा खराखरा मामा च असतो
(हुssssश्यशश...! )

ज्याचा प्रत्यक्षात काही उपयोग नाही किंवा करायचा नाही अशा तात्त्विक चर्चा करणे.
उदा : (आपल्या मुलांचे शिक्षण इंग्रजी माध्यमाच्या शाळांत झाल्यावर ) मराठी शाळा बंद पडू नयेत . मराठी भाषेवर इतर भाषांचे आक्रमण. वाचनसंस्कृती लोप पावत आहे. अमक्या गोष्टीतून मराठीपण लोप पावत आहे
हे स्वतःला संस्कृतिरक्षक जतन करण्याची जबाबदारी आपल्यावरच आहे असं समजणार्‍या सुशिक्षित मध्यमवर्गीय मराठी माणसाचं व्यवच्छेदक लक्षण आहे. मायबोलीकर म्हणून माझा हात वर.

पुरुष रोमँटिक नसणे.

हे मत सिनेमे बघून तयार झालेले असावे.
सर्वांचे बेडरूम secret जग जाहीर असण्याचे काहीच कारण नाही.
त्या मुळे हे मत नाकारले जात आहे

माझे सासू-सासरे मला पाहुणे नावानेच संबोधन करते.
पाहुण्यांना सांग, पाहुण्यांना पाणी दे वगैरे वगैरे..

आम्ही पुणे जिल्ह्यातले... सासुरवाडी सातारा.

मावशीचा नवरा- काका
आत्याचा- मामा

मामाच्या मुलांना दाजी म्हणतात

बहिणीच्या नवऱ्याला दाजी च.

तत्विक चर्चे नी समाजात विचार पसरला जातो.
त्या मुळे तशा चर्चा कामाच्या नसतात असे काही नाही.
समाजमान्य विचार झाला की सरकारी पातळीवर निर्णय घेतले जातात.
1), महाराष्ट्र मधील सर्व मेडिकल कॉलेज, लॉ कॉलेज,अभियांत्रिकी कॉलेज ह्यांच्या प्रवेश परीक्षा फक्त आणि फक्त मराठी भाषेत च होतील.
२) सर्व स्तरावरील सरकारी नोकऱ्या साठी घेतल्या जाणाऱ्या लेखी परीक्षा फक्त मराठी मधूनच होतील.
अगदी आयएएस , आयपीएस साठी पण तोच नियम
अशा प्रकारचे सरकारी पातळीवर निर्णय झाले की लोक झक मारत मराठी शिकतील.
जातात कुठे

हिंदी भाषिक लोकात तर भाव की मध्ये लग्न होते.
यादव यादव लग्न करतात.
पांडे ,पांडे लग्न करतात .
शुक्ला शुक्ला लग्न करतात.
थोडे फार मुस्लिम loka sarkhi ची त्यांची प्रथा आहे.
मुस्लिम लोक चुलत बहिणी शी लग्न करतात
महाराष्ट्र मध्ये भाव की मध्ये लग्न होत नाही.
नवरा आणि नवरी एकच आडनाव असणारी महाराष्ट्रात सापडणार नाही.

जैस्वाल, पांडे, शुक्ला, इ भावकी नाहीत. समाजाची नावे आहेत. जशा आपल्या कडे पोटजाती असतात तसे.

नवरा आणि नवरी एकच आडनाव असणारी महाराष्ट्रात सापडणार नाही.>>>
देशमुख-देशमुख
पाटील - पाटील

मी नाही कुठे च बघितले.

पाटील ही पदवी आहे त्यांची आडनाव वेगळी असतात.
तेच देशमुख बाबत पण आहे

आमच्या ऑफिस मध्ये एक चहा वाला भट होता.
त्यांच्या जातीत तर खूप भयंकर स्थिती आहे
बहीण असेल तर च मुलाचे लग्न होईल अन्यथा खूप कठीण.
मुलगी ध्या आणि मुलगी घ्या.
साठे लोटे.
बहीण नसेल तर लग्न च होणार नाही.
अशी बिकट स्थिती आहे.
असे त्यांच्या शी चर्चा करताना माहीत पडले

पाटील ही पदवी आहे त्यांची आडनाव वेगळी असतात.
तेच देशमुख बाबत पण आहे>>>
तसेच असते. जैस्वाल किंवा अन्य आडनावात. सोम-जैस्वाल, कल्वर जैस्वाल इत्यादी.
तात्पर्य काय प्रत्येक समाजाचे/ भाषिकांचे काही वैशिष्ट्य असते. काही त्रुटी तर काही बलस्थाने असतात. त्यामुळे असो!. इथे चर्चेचे स्वरूप 'कोण लहान कोण महान ' असे होऊ नये.

वर च कोणी तरी पोस्ट केली आहे.
मामे बहीण, आते बहीण शी मराठी लोक लग्न करतात हे बघून उत्तर भारतीय लोकांस धक्का बसला होता.
मग भाव की मध्ये लग्न त्यांची होतात ते वाचून आम्हाला पण धक्का बसतो.

कोणाला कमी दाखवण्याचा प्रयत्न करत नाही.
प्रत्येकाची प्रथा वेगळी असणार च .

हेच तर आपले वैभव आहे

Ok

महाराष्ट्र ची खाद्य संस्कृती पण खूप उच्च आहे.
आणि आरोग्य दायक आहे.

भात खाणारा अर्ध्या पेक्षा जास्त भारत आहे.
पण ज्वारी ,बाजरी,नाचणी ची भाकर.
मेथी, mat, शेवगा, चवळी ह्याची पाले भाजी.
घेवडा,,चवळी, मूग, उडीद, वाटाणा, पावटा .
ही कड धान्य.
आणि मासे आणि maton, अंडी.
असा पारंपरिक आहार .
भात कमी .
इतके योग्य पोष्टीक आहार असणाऱ्या मोजक्याच राज्य पैकी महाराष्ट्र एक आहे.
पंजाब, हिमाचल,उत्तराखंड, गुजरात .कर्नाटक राजस्थान अशा मोजक्याच राज्यांचा आहार शास्त्रीय दृष्ट्या अतिशय उच्च प्रति चा आहे.

>>>>>>>'साधी राहणी' फारच मनावर घेतो आपण.
पण तेच मला बरोबर वाटते.

*कुटुंबातील महत्व आणि निर्णय प्रक्रियेतील स्थान.
+११

मस्त वाटलं अनिंद्य वाचून.

वाचतोय...मराठी मनाचे वेगवेगळे पैलू माहित होतायेत...
बरेच मुद्दे वर आलेत....
शौर्य, मर्दुमकी या बाबतीत निःसंशय आपण इतरांपेक्षा जास्तच होतो...
मला मराठी माणसांची ही वैशिष्ट्य खूप भावतात... मराठ्यांची थोरल्या महाराजा नंतरची मुसद्देगिरी आणि मर्दुमकी...

मस्त वाटलं अनिंद्य वाचून.>>>>+१

>>>>>>>>मराठी स्त्रियांचे कुटुंबातील महत्व आणि निर्णय प्रक्रियेतील स्थान. हे त्यांना फार उजवे वाटले.
होय!!!

अनिंद्य छान वाटलं वाचून.

अनिंद्य, आवडले हे.

विषय छान आहे. अनिंद्य, भरकटणाऱ्या धाग्याला सोडवून आणायचा प्रयत्नही स्तुत्य!!

१. उत्तर भारतीय, पंजाबी, राजस्थानी, गुजराथी ह्यांच्या तुलनेत मराठी माणसं थोडी साधी वाटतात. बऱ्यापैकी "साधी राहणी आणि उच विचारसरणी" काही प्रमाणात तरी बघायला मिळते. मला वाटत पण गेल्या काही वर्षात हे बदलतंय.
पण दक्षिणेकडील किंवा बंगाली लोकं कधीकधी अजून जास्त मूळ पकडलेली/ साधी वाटतात.

२. "अमेरिकेतील मराठी बाणा" ह्याविषयी बऱ्याच वेळा उल्लेख झालेला बघितला. त्याविषयी माझे अनुभव.

मुलांना मराठी बोलता येत असेल किमान त्यांना समजत असेल तरी त्याचे इकडे कोण कौतुक वाटते. जे मी इतर ( तामिळ, तेलगू, हिंदी, गुजराथी, चायनीज किंवा इतर आशियायी, स्पॅनिश ) भाषेतील लोकांमध्ये पाहिले नाही. उलट त्यांच्याकडे येत नसेल तर आई वडील थोडे खजील होताना पाहिलेत.
हे खरे असले तरी काही पालक प्रयत्नपूर्वक मुलांना मराठी वाचन, लिखाण, बोलणे शिकवतात, म्हणूनच मराठी शाळा चालतात.

BMM (बृहन महाराष्ट्र मंडळ ) चे अधिवेशन दर दोन वर्षांनी भरते, म्हणावे तर मराठीचा सोहळा. पण २०२२ आणि २०२४ ची वेबसाइट बघितली तर मुख्य पानावर मराठी खिरापती येव्हढही दिसत नाही.
सगळ्या मिटिंग, इतर संभाषणे इंग्लिश मधेच होतात.
>>>> मला व्यक्तिशः हे दोन्ही बरोबर वाटत नाही.

आता माझा एक प्रश्न- अशा ठिकाणी (BMM) मराठी वापरण्या विषयी आग्रही असले तर तो दुराग्रह झाला का?