कबंध घोडेस्वाराचे रहस्य : भाग ४

पूर्वसूत्र येथे वाचू शकता - https://www.maayboli.com/node/77821

चौथा दिवस (कॅनहॅम्प्टन)

अ‍ॅलेक्सीने आज संग्रहालयाच्या खोल्या नजरेखालून घालायचे ठरवले. तिथले साहित्य फार बारकाईने तपासण्याची संधी जॉनला मिळाली नव्हती. तशी गॅरेथची यास हरकत दिसली नाही पण केविन यांनी ताकही फुंकून प्यावे धोरण स्वीकारले असण्याची शक्यता होती. कुठल्याही श्रीमंतांच्या घरी असतात तशा बिनकामाच्या अनेक वस्तु त्या दोन खोल्यांमध्ये होत्या. अ‍ॅलेक्सीने सुरुवात खोली क्र. १ पासून केली. या छापाची एक खोली काल्डवेलच्या डार्टमूरच्या घरी अ‍ॅलेक्सीने पाहिली होती. अर्थात ख्रिसचे वडील, लेट चार्ल्स काल्डवेल यांना मुख्यत्वे बंदुका व युद्धविषयक पुस्तके जमा करण्याचा शौक होता. गॅविन यांचा पिंड कलाकाराचा असावा. गशेलच्या टीसेटवरून त्यांची अभिरुची उत्तम असावी. पण मग अ‍ॅनाची हकीगत? असा माणूस तरल मनाचा असू शकेल?

"ज्यूस?"
ग्रेटाच्या हातातील ट्रेमध्ये सरबताचा ग्लास होता. स्थानिक वाईल्ड करंट्सना वाफवून त्यात मध, दह्याचे पाणी, दालचिनी आणि लवंग घालून सरबत बनवले होते. ख्रिस सोबत सतत चहा पीत असल्यामुळे अ‍ॅलेक्सी सरबतांची चव काहीशी विसरलाच होता. ब्लॅक करंटचे सरबत त्यानेही अनेकदा बनवले होते पण या सरबताची चव अधिक तजेलदार होती. ग्रेटाने मंद स्मित करून रेसिपी आपली असल्याचे सांगून नंतर ती देण्याचे मान्य केले.
"आल्बस आज थोडा कामात आहे. तरी तो तुमची मदत करू शकणार नाही. या खोल्यांत इतक्या वस्तु आहेत की कोणीही हरवेल. मला सर्व वस्तुंची माहिती नाही पण काही प्रश्न असतील तर मी उत्तरे द्यायचा प्रयत्न करीन."
हे सर्व ठीक असले तरी प्रश्न काय विचारावे हे अ‍ॅलेक्सीला ठाऊक नव्हते. त्याची नजर सहजगत्या खिडकीकडे गेली. खिडकी! त्या रात्री एखादी खिडकी उघडी तर राहिली नसेल?
"नाही. मी झोपायला जाण्यापूर्वी सर्व खिडक्या बंद केल्या होत्या. मी जेव्हा खिडक्या बंद केल्या तेव्हा सर्व वरच्या मजल्यावर होते. नंतर आल्बसने दारे बंद केली."
"ग्रेटा त्या रात्री तळमजल्यावर तू एकटीच होतीस. तुला काही खटकल्याचे आठवते का?"
"अर्थात! मला हा प्रश्न कोणीच का विचारत नाही हे मला समजत नाही. सर गॅविन एवढा गोंधळ होऊनही रात्रभर झोपून कसे होते?"
"पण आल्बसने तर सांगितले की गॅविन नेहमीच रात्रीचे गाढ झोपतात आणि त्यांना झोपेत व्यत्यय आणलेला अजिबात खपत नाही."
"हे खरे आहे. पण विचार करा लिंडाने एवढ्या जोरात किंकाळी फोडूनही ते जागे होऊ नयेत? तसेच इतर सर्व पुरुषमंडळी एवढ्या धडाधड पावले वाजवत ग्रेट हॉलमधून बाहेर पडले. ग्रेट हॉलमध्ये बाहेर पडताना आल्बसने मला हॉलमध्येच थांबवले, सूचना दिल्या, किल्ली वापरून अवजड दरवाजा उघडला पण लायब्ररीतून ढिम्म हालचाल नाही. कसे शक्य आहे? त्यांची झोप इतकीही गाढ नाही."
"म्हणजे तू ग्रेट हॉलमध्ये होतीस तो पूर्ण वेळ लायब्ररीतून काहीच हालचाल झाली नाही?"
"मी असताना तरी नाही."
"म्हणजे?"
"लेडी लिंडाला थोडी हुशारी यावी म्हणून लेडी आयरीननी मला चहा बनवायची विनंती केली. तेवढा वेळ त्या ग्रेट हॉलमध्ये थांबल्या होत्या. पण त्यांनाही काही हालचाल ऐकू आली नाही."
"किती वेळ लागला असेल याला?"
"जास्तीत जास्त पंधरा मिनिटे. मी चहा, दूध, साखर इ. तयार करून मग लेडी आयरीनना हाक मारली व परत आपली जागा घेतली."
"जेव्हा गॅरेथ व इतर परत आले तेव्हा त्यांनी सर गॅविनना उठवायचा प्रयत्न नाही केला?"
"मास्टर गॅरेथ म्हणाले की त्यांना घडल्या प्रकाराविषयी सकाळी सांगता येईल."
"त्या खोलीत जाण्याचा इतर काही मार्ग?"
"नाही. खोलीत तिजोरी आहे, जिथे पैसे, महत्त्वाची कागदपत्रे आणि मुख्य म्हणजे घराच्या किल्ल्या आहेत. तिचे कॉम्बिनेशन मास्टर गॅरेथ वगळता इतर कोणालाच ठाऊक नाही. त्यामुळे सर गॅविन खिडकी बंद करूनच झोपतात.

अ‍ॅलेक्सी थोडा वेळ विचारात पडला. या मधल्या काळात खुन्याने काही साध्य केले असेल का? गॅरेथने बर्टी किंवा गॅविनना उठवायची तसदी घ्यायला हवी होती. समजा खुन्याचा कोणी हस्तक असता आणि त्याने या मधल्या काळात हल्ला केला असता तर? आणि ख्रिसच्या त्या शब्दांचा अर्थ? याच दिवशी का? त्या घड्याळ्याच्या बिघडण्याचा तर या वेळेशी काही संबंध नसेल?
"घड्याळातील बिघाड? खरं सांगू तर मला त्या ग्रँटचा मुद्दाच समजलेला नाही. त्या घड्याळाने कधीही चुकीची वेळ दाखवलेली नाही."
"हे तू कसं सांगू शकतेस?"
"त्या घड्याळाचा वापर संपूर्ण कॅनहॅम्प्टन करतं. रोज रेल्वेप्रवास होतो. या घड्याळाने दाखवलेल्या वेळेवर विसंबून लोक स्टेशनची वाट पकडतात. स्टेशनवर घड्याळ असले तरी तिथली वेळ घरबसल्या तर समजत नाही. जर हे घड्याळ बिघडले असते तर लोकांच्या गाड्या चुकल्या असत्या, कामावर जायला उशीर झाला असता. तसे काहीही घडल्याचे माझ्या ऐकीवात नाही."
काहीतरी चुकतंय! अ‍ॅलेक्सीला प्रथमच आपल्या हातात या रहस्याची गुरुकिल्ली आल्याचा भास झाला. मनोर्‍यातले घड्याळ, त्यातील संभावित बिघाड, गॅविन यांचे हरवलेले घड्याळ, स्टेशनवरचे घड्याळ - यात काहीतरी सामायिक धागा होता. पण काय?
"मला काय वाटते की घड्याळात बिघाड असेलही पण तो अगदीच किरकोळ असावा. एखादे मिनिट इकडे तिकडे. पुढे जाऊन तो बिघाड वाढला असता आणि त्यामुळे ग्रँटने आधीच उपाययोजना करून त्याचा कायमचा बंदोबस्त केला असेल."
"पण ग्रेटा, ग्रँट म्हणाला की असाच बिघाड महिन्याभरापूर्वी झाला होता."
"हां तो बिघाड खरा होता. म्हणजे आधी घड्याळ जेमतेम पाच मिनिटे पुढे गेले असेल पण पुढच्याच दिवशी ते जवळ जवळ दहा मिनिटे पुढे होते. ग्रँट सांगत होता की त्या ग्रासहॉपर रचनेमुळे हा फरक वाढतच गेला असता. नाऊ दॅट यू मेन्शन इट..."
"तुला अजून काही आठवले?"
"मला नेमकं काय ते सांगता नाही येणार पण..... माझी उठण्याची वेळ तशी नियमित आहे. सहाच्या सुमारास मी उठलेली असते. आल्बसला उठवून मी कामाला लागते. मग आल्बस चहा घेऊन साडेसहापर्यंत लायब्ररीत हजर होतो. त्या दिवशी आमची झोप नीटशी झाली नाही. पण मला वाटते मी उठले तेव्हा मला सहापेक्षा जास्त टोले ऐकू आले होते."
"नक्की?"
"बहुतेक. कारण तसे असते तर सर गॅविन भडकले असते. पण आल्बस चहा घेऊन गेला तेव्हा ते खुर्चीत बसलेले, पाठमोरे विचारात गढले होते. मला माहित नाही आम्ही उशीर केला का नाही. पण सहा टोले होते का जास्त होते...."
"ग्रेटा. व्हाय डू यू सिंक सो? तुझी झोप इतकी नियमित आहे की तू सहाला उठतेचस उठतेस. आल्बस त्या दिवशीही साडेसहाच्या सुमारास चहा घेऊन लायब्ररीत गेला होता आणि ते नेहमीप्रमाणे सातच्या सुमारास बाहेर पडले आणि दुर्दैवाने त्यांच्यावर झडप घातली."
खोलीच्या दारातून पीटरने दोघांचे लक्ष आपल्याकडे वेधून घेतले.

********

"पीटर तू तर सर गॅविन यांचा निकटवर्ती होतास. तुला काय वाटते, कोणी केला असेल खून?"
पीटरने खांदे उडवले. "हू नोज? मी निकटवर्ती असलो तरी मुख्यत्वे माझा वावर त्या चॅपल संदर्भात होता. मला त्यांच्या परदेशी व्यापारिक बाबींची काही माहिती नाही आणि मी शक्यतो त्यांच्या परिवारासंबंधित बाबींमध्ये नाक खुपसत नाही. या संग्रहाविषयी मी बरेच काही सांगू शकतो. जसे की या खोलीत मुख्यत्वे परंपरागत चालत आलेल्या काही वस्तु आहेत. हे बायबल, तरी दीडशे वर्षे जुने आहे. हे पेंटिंग, निओक्लासिक शैलीचा नमुना. सोळाव्या लुईच्या काळात कोणा फ्रेंच कलाकाराची निर्मिती. याच प्रकारची पेंटिंग्ज, उत्तमोत्तम मिंग शैलीची भांडी, शिल्पे खोली क्र. २ मध्ये आहेत. आपण तिकडे जाऊयात का?"
"पण या खोलीत शस्त्रे आहेत. त्यामुळे ही जास्त महत्त्वाची नाही का?"
"आय सपोज. तपासाच्या दृष्टीनेच विचार केला पाहिजे नाही का? उदाहरणार्थ हे आर्मर. ग्रीन नाईटचे वाटते ना?"
ते केल्टिक पद्धतीचे जुने चिलखत व शिरस्त्राण होते. लेदर जर्किनवर लोखंडी जाळे होते. छातीपाशी एक ब्राँझ प्लेट होती. शिरस्त्राण लोखंडी होते. या सर्वांना निळसर हिरवा रंग होता.
"ते लोखंड, शुद्ध लोखंड नाही आहे. त्यावर तांब्याचा एक थर आहे. कॉपर प्लेटिंग यू नो? तांबे आणि ब्राँझ गंजले की असे निळसर हिरवे दिसते. त्यास पॅटिना म्हणतात."
"कोणी याचाच वापर करून तर ग्रीन नाईट जिवंत केला नसेल?"
"छे छे. त्यासाठी हा जामानिमा बाहेर काढला पाहिजे. कोणाच्याही दृष्टीस न पडता हा जामानिमा कसा बाहेर काढणार?"
पुन्हा एकदा अ‍ॅलेक्सीला समोर काहीतरी आहे जे गवसत नसल्याची जाणीव झाली. ख्रिस अनेकदा म्हणत असे तसे धागे जुळण्याची जाणीव होती ती! त्याला शांतपणे बसून विचार करण्याची गरज होती. त्याने पीटरची रजा घेतली व स्वयंपाकघराची वाट पकडली. एक ग्लास वाईनची मदत होऊ शकली असती.

*******

"हिअर यू गो, अ‍ॅलेक्सी. घरातल्यांना ही विशेष आवडत नाही पण माझ्यामते ही मॅनोरमधली सर्वोत्कृष्ट वाईन आहे."
"थँक्स बर्टी." वाईन काहीशी चवीला चहासारखी होती. कडवट पण चांगली कडवट. मधूनच व्हॅनिलाचीही चव जाणवत होती.
"ओकवुड!"
"यप! ओकवुड बॅरलमध्ये एज्ड आहे. ही चवीला फारशी डीप वगैरे नाही पण मला सरधोपट चवी अधिक आवडतात. उगाच अवडंबर नाही."
"आय कॅन रिलेट." अ‍ॅलेक्सीला ख्रिसच्या चहाच्या नखर्‍यांची आठवण आली.
"मग तपास कुठवर आला?"
अ‍ॅलेक्सीने त्याला जरुर तेवढी माहिती दिली. ख्रिसचे 'हे रहस्य जवळपास सुटले आहे' विधान मात्र त्याने टाळले. बर्टीही एक संशयित होता. त्याला तपासात एवढी प्रगती झाली आहे हे कळू देणे फायद्याचे नव्हते.
"मग ते चिलखत, लिंडाला तेच दिसले असेल का?"
"काय माहित? त्या शिरस्त्राणात काही पिंगट केस दिसले पण संपूर्ण मॅनोरमध्ये पिंगट केस फक्त सर गॅविनचे होते. पीटर म्हणतो की कधी तरी गॅविननी ते परिधान केले होते. तेव्हाचे हे केस असू शकतील. पण गॅविन असे का करतील?"
"श्रीमंतांच्या डोक्यात काय चालते ते समजणे अशक्य आहे अ‍ॅलेक्सी."
हे बोलणे चालू असताना बर्टीने सूपची तयारी सुरु केली. एका हाताने लीक धरला आणि दुसर्‍या हाताने सुरी सी-सॉसारखी वर खाली करत तो एका लयीत भराभर चिरला. पुन्हा एकदा अ‍ॅलेक्सीला तीच जाणीव झाली. त्याच्या प्रश्नांची उत्तरे मिळाल्यासारखे वाटत तर होते खरे पण अजूनही त्याच्यापुरते चित्र काहीसे धूसरच होते. आता ख्रिस येईपर्यंत करण्यासारखे एकच काम होते, चॅपलला भेट देणे.

~*~*~*~*~*~

चौथा दिवस (लंडन)

ख्रिसने आधी गॅविनच्या वकीलांची भेट घेतली. गॅविननी मृत्युपत्र केले होते. त्यांनी अपेक्षेप्रमाणेच गॅरेथला आपला वारसदार नेमले होते आणि मॅनोर व बहुतांश जमीनजुमला त्याच्या नावावर केले होता. त्याखेरीज बव्हंशी उद्योगधंद्यांचा मालक तोच दिसणार होता. विल्यम व आयरीनच्या वाट्यालाही बरीच संपत्ती ठेवली असली तरी ती पाऊंड व सोन्याच्या रुपात होती. तीन बाबी ख्रिसला खटकल्या.

१) गॅरेथने आल्बस व ग्रेटाला सहा महिन्यानंतर स्वेच्छानिवृत्ती घेण्यास विचारणे अनिवार्य होते. जर त्यांनी स्वेच्छा निवृत्ती घेतली तर गॅरेथने त्यांना त्यांच्या इच्छित स्थळी एक घर घेऊन देणे अनिवार्य होते. तसेच गॅरेथने बर्टीला महिन्याभरात नोकरीवरून काढून टाकणे अनिवार्य होते. यापैकी कशाचाही भंग झाल्यास गॅरेथचा हिस्सा लिंडाच्या नावे होईल.
२) विल्यमच्या नावे ग्रीन चॅपल केले होते. मृत्युपत्रानुसार ग्रीन चॅपलची देखभाल विल्यमने करणे अपेक्षित होते. यासाठी पीटर त्याला मदत करणार होता आणि त्याकरिता पीटरला मासिक वेतन देण्याची सोय होती. विल्यमने जर ही जबाबदारी नाकारली तर ग्रीन चॅपलची देखभाल पीटरने करणे अपेक्षित होते व ग्रीन चॅपलची मालकी पीटरला दिली जाणार होती. पीटर ग्रीन चॅपलचा मालक बनला तर त्याने गॅरेथ व विल्यमला प्रत्येकी हजार पौंड वर्षाभरात देणे अनिवार्य होते. हे पैसे टप्प्या टप्प्याने दिलेले चालणार होते. जर पीटर हे पैसे देऊ शकला नाही तर चॅपल जमीनदोस्त केले गेले पाहिजे.
३) आयरीनला वाटा मिळण्याकरता तिने लग्न करणे अनिवार्य होते. जर आयरीन अविवाहित असेल तर तिने मृत्युपत्र वाचल्यानंतर पुढच्या सहा महिन्यांमध्ये लग्न केलेच पाहिजे. मग तिच्या वाट्यातील अर्धा तिला व अर्धा तिच्या नवर्‍यास मिळेल. जर ती विवाहित असेल आणि हा विवाह गॅविनच्या संमतीने झाला असेल, तर तिने पुढचे सहा महिने ते लग्न टिकवले पाहिजे. मग तिला संपूर्ण वाटा मिळेल. जर ती विवाहित असेल आणि हा विवाह गॅविनचा विरोध डावलून झाला असेल, तर तिचा वाटा आल्बस व ग्रेटाला मिळेल.

हेन्रींची माहिती अपूर्ण होती. या अटी निश्चितच विचित्र होत्या. गॅरेथ व आयरीनवर हक्क गाजवण्याची गॅविनची भावना ख्रिसला लक्षात आली. पण ग्रीन चॅपलची अट अगदीच बुचकळ्यात टाकणारी होती. आणि बर्टीवर इतका राग का? वकीलांना अजून दोन दिवस मृत्युपत्र न जाहीर करण्याची ख्रिसने विनंती केली. त्यांनीही ती मान्य केली. तसेही सर गॅविनचा दफनविधी दोन दिवसांनंतर होणार होता. त्यांचे शव पुन्हा शिवून झाले होते. यापेक्षा अधिक काळ शव टिकवणे फ्यूनरल होमला शक्य नव्हते. त्यानंतर मृत्युपत्र वाचण्याचा त्यांचा विचार होता. ख्रिसला ही योजना मान्य झाली.

******

रशियन कायद्यांचा अभ्यास करण्यासाठी त्याने लॉर्ड्स लायब्ररी गाठली. त्या कायदेविषयक ग्रंथांमध्ये डोके खुपसून बसण्यात फारसा अर्थ नव्हता. त्याने तेथील मदतनीसाच्या मदतीने एक व्यापारी कायदेपंडित गाठला. गॅविन नक्की काय करत असतील हे सांगणे अशक्य असले तरी अंदाज बांधणे शक्य होते. चर्चेतून बांधलेला अंदाज असा
रशियाचे धोरण ढोबळ शब्दांत सांगायचे तर रशियन मालकीहक्कांना प्राधान्य देणे. यामुळे ब्रिटिश मालक असलेल्या कंपन्यांना ज्या जाचक बंधनांचा सामना करावा लागत असे ती बंधने रशियन कंपन्यांवर लादली जात नसत. रशियन कंपनीचा अर्थ इथे वरकरणी रशियन मालक असलेली संस्था असा घ्यायचा. अनेक ब्रिटिश गुंतवणूकी मग रशियन नागरिकांमार्फत केल्या जात. या नामधारी रशियन कंपन्यांनी कमावलेल्या नफ्यात त्यांचा वाटा असे. रशियाच्या कररचनेमुळे या मार्गाने तरीही ब्रिटिशांना अधिक नफा मिळे. गॅविन यांनीही कोणा रशियनामार्फत गुंतवणूक केली असावी.

हा रशियन कोण असू शकेल? नव्या कायद्यानुसार या रशियनाची गॅविनना गरज नव्हती. त्याने मॅनोरमधील कोणाशी संधान बांधले असेल? पण कोणाशी? त्या विचित्र मृत्युपत्रानुसार ते मेल्याचा कोणालाच विशेष फायदा नव्हता. कोणाच्याच डोक्यावर कसले कर्ज झाल्याचे ऐकिवात नव्हते. उलट बर्टीसाठी तर गॅविनचा मृत्यु अतिशयच वाईट बातमी होती. त्यांना मारण्याची इतकी घाई कोणाला का झाली असेल? ख्रिस मॅनोरमधल्या रहिवाश्यांच्या उंचीचा चार्ट बघत होता. गॅविन व पीटर साडेपाच फूट उंच होते. गॅरेथ व विल्यम पाच फूट आठ इंच. बर्टी व आल्बस पाच फूट दहा इंच. आयरीन पाच फूट चार इंच. ग्रेटा पाच फूट २ इंच तर लिंडा पाच फूट. विजय एकटाच सहा फूट उंच होता. या उंचीचे कोडे त्याला सुटले होते पण मग ती व्यक्ती रशियन आहे किंवा तिचा रशियाशी संबंध आहे हे कसे सिद्ध करावे?

ख्रिस चिकन सँडविच व कॉफी घेऊन रशियन भाषेचे पुस्तक उघडून बसला. या प्रश्नाचे उत्तर मिळण्याचा एक मार्ग रशियन भाषा शिकण्यात होते. मुळाक्षरांचा धडा वाचता वाचता अचानक त्याच्या डोक्यात प्रकाश पडला. त्याने समाधानाने ते पुस्तक मिटले आणि सँडविच-कॉफी संपवून तो लायब्ररीतून बाहेर पडला.

~*~*~*~*~*~

चौथी रात्र (कॅनहॅम्प्टन)

अ‍ॅलेक्सीने जॉनसोबत रात्री ग्रीन चॅपलला भेट दिली. आता पडझड झाली असली तरी चॅपलचा आकार कळून येण्याइतपत भिंती शाबूत होत्या. दगडी टेबलांच्या दोन रांगा. समोर एक अर्धवर्तुळाकार चबुतरा. चबुतर्‍यावर एक टेबल. याच टेबलवर सर गॅविन सापडले होते. साधारण वीसजण मावू शकतील एवढाच आकार. छत बरेचसे शाबूत असले तरी मध्ये मध्ये भोकं पडली होती. या भोकांमधून वेलींचे जाळे तयार झाले होते. किंबहुना या वेलींनीच त्या जुन्या भिंतींचा भार तोलला होता. याला अपवाद म्हणजे गाभारा. गाभारा म्हणजे चबुतर्‍यामागची भिंतच काय ती शिल्लक होती. गाभारा मोकळा होता. तिथे कोणतेही दैवी चिन्ह नव्हते पण कधीकाळी तिथे क्रॉस असावा. भिंत अजूनही सुस्थितीत होती. तिथे वेलींचे अतिक्रमण झालेले दिसत नव्हते. अ‍ॅलेक्सीच्या नजरेतून ही बाब सुटणे शक्य नव्हते. हा गाभार्‍याच्या सुस्थितीचा चमत्कार नक्कीच मानवनिर्मित होता.

भिंत ठोठावून बघता ती पोकळ असल्याचा भास झाला. या गाभार्‍यात काहीतरी गुपित नक्की होते. भिंत फोडावी का? तेवढ्यात जॉनला एक कल्पना सुचली. पूर्वी जिथे क्रॉस असावा त्या ठिकाणच्या विटा काहीशा वेगळ्या रंगाच्या होत्या. कदाचित हे जाणूनबुजून केले असेल. त्या विटांचे बारकाईने निरीक्षण करताच त्या ढिल्या असल्याचे लक्षात आले. त्या हटवताच तिथे दोन व्यक्ती मावतील अशा अरुंद खोलीचे दर्शन घडले. खोली कसली तिजोरीच ती! बरीचशी कागदपत्रे, परदेशी चलने आणि इतरही काही मौल्यवान वस्तु तिथे होत्या. अ‍ॅलेक्सीने खुशीत शीळ वाजवली. आता ख्रिस परत येण्याची वाट बघायची.

~*~*~*~*~*~

पाचवा दिवस

"वेल डन अ‍ॅलेक्सी! वी हॅव ऑलमोस्ट गॉट इट!" ख्रिस, अ‍ॅलेक्सी, व जॉन स्टेशन जवळच्या खानावळीत होते. ख्रिस पहिल्या गाडीने परत आला होता.
"थँक यू, सर. पण ..."
"तुझ्या सगळ्या प्रश्नांची उत्तरे उद्यापर्यंत मिळालेली असतील अ‍ॅलेक्सी. आता आपल्याला दोन कामे करायची आहेत. आणि त्यातील एका कामासाठी जॉन तुझी आवश्यकता आहे."
"सर्टनली, सर."
"मॅनोरची पुन्हा एकदा तपासणी करायची आहे. पण हा तपास रँडम नसेल...." ख्रिसने त्याला ठराविक सूचना दिल्या.
"अंडरस्टूड, सर."
"अ‍ॅलेक्सी आपल्याला केविन यांची गाठ घ्यायची आहे. आपल्याला आज रात्री त्यांची मदत लागेल."

*******

"काय?" मॅनोरमधल्या बहुतेकांचा आ वासला होता. ख्रिसने मात्र जराही विचलित न होता बोलणे सुरु ठेवले.
"हो. आमचा तपास पूर्ण झाला आहे. विजयची निर्दोष सुटका होऊ शकेल असे पुरावे आम्ही गोळा करू शकलेलो नाही. नाईलाजाने त्याला न्यायालयीन कोठडीत ठेवण्याचा निर्णय घेतला गेला आहे. गॅरेथ पुढील कारवाईसाठी सर मॅक्सवेल यांच्या कार्यालयात संपर्क साधशील. विजयच्या वतीने सर्व न्यायालयीन औपचारिक बाबी ते पूर्ण करतील."
आपल्या मित्राविषयी वाईट बातमी ऐकून विल्यमचा चेहरा उतरला होता. पण गॅरेथच्या विरोधात उघड उघड बोलणे त्याला परवडण्याजोगे नव्हते. कालच त्याचे व गॅरेथचे बोलणे झाले होते. लंडनमध्ये व्यवसाय उभारण्यास व स्थिर-स्थावर होईपर्यंत गॅरेथ त्याला सर्वतोपरी मदत करणार होता. त्या बदल्यात भारतातील सर्व सूत्रे त्याने गॅरेथच्या हाती द्यायची होती. गॅरेथच्या चेहर्‍यावरून त्याला काय वाटले हे सांगणे कठीण होते. पण आपल्या वडलांच्या खुन्याला शिक्षा व्हावी यासाठी तो आकाशपाताळ एक करेल यात ख्रिसला शंका नव्हती. बाकी सर्व शॉकमध्ये होते.

"बाय द वे, मी तपासाच्या संदर्भात वकीलांना भेटून आलो."
"का?" गॅरेथचा सूर बदलला.
"अर्थातच मृत्युपत्र पाहायला. गुन्ह्यामागील हेतु कळायला त्याची मदत झाली असती."
"मग? काय आहे त्या मृत्युपत्रात?" आयरीनच्या सुरात काहीशी अधीरता होती.
"आयरीन!" गॅरेथने आवाज उंचावला. "उद्या तसेही अधिकृत वाचन होणारच आहे. उद्यापर्यंत थांबूयात नाही का?"
"ओह आय डोन्ट माईंड!" ख्रिसने खांदे झटकले.
"प्लीज, सर. कम ऑन गॅरेथ, जे काही ख्रिस सांगेल त्यावर उद्या शिक्कामोर्तब होईलच. नुसतं ऐकून घ्यायला काय हरकत आहे."
गॅरेथला हा प्रकार बिलकुल नापसंत होता. "सर काल्डवेल, तुम्ही तपासात कुचराई केलेली मला आढळलेली नाही. त्यामुळे तुमचे ऋण स्मरुन मी हे खपवून घेणार आहे. पण तुम्ही जे काही सांगाल, त्यावर मी विश्वास ठेवणार नाही. माझा विश्वास केवळ वकिलांवरच आहे."
"ऑफ कोर्स, मी असे म्हणतही नाही की माझ्यावर विश्वास ठेवा. पण मृत्युपत्रानुसार तुमच्यापैकी कोणाला जर गॅविनच्या मृत्युचा फायदा होणार असेल तर ते केवळ तुम्ही आहात गॅरेथ."
"सर काल्डवेल! तुम्ही काय सुचवता आहात तुम्हाला कळतंय का?" गॅरेथ शक्य तितक्या सौम्य स्वरात बोलला.
"अर्थात. आणि म्हणून तर मी विजय हा एकमेव संशयित पक्का केला. तुमच्या हातात तशीही सर्व सूत्रे आहेतच, त्यामुळे गॅविनना मारून तुम्हाला काही फारसा लाभ होणार नाही."
"हँग ऑन!" पीटर संभाषणात उतरत म्हणाला.
"व्हॉट डू यू मीन की गॅविनच्या मृत्युचा फायदा केवळ गॅरेथला होणार आहे?"
"आता कायदेशीर भाषेत तुम्ही उद्या सर्वकाही ऐकालच. पण साध्या शब्दांत सांगायचे तर सगळी संपत्ती व इस्टेट गॅरेथच्या नावे आहे. विल्यमला अर्थातच भारतात सरकारी पद मिळेल पण इंग्लंडात त्याच्यासाठी काही नाही. पीटर तुझा आश्रय थांबवला जाणार आहे. त्यामुळे तुला या गुन्ह्यामुळे तोटाच झाला आहे."
"एक सेकंद, सर्व काही गॅरेथला?" आयरीनच्या चेहर्‍यावर अविश्वास स्पष्ट होता.
"हो. सॉरी लेडी आयरीन. पण तुमचा वाटा मिळण्याची अट अशी होती की मृत्युपत्राचे अधिकृत वाचन होते समयी तुमचे लग्न झालेले असले पाहिजे. आता उद्यापर्यंत तुमचे लग्न झाले तर तुम्हाला काही हिस्सा मिळेल पण रातोरात तुम्ही कोणाशी लग्न करणार?"
"ओह, आय सी." आयरीन पुटपुटली.
"उर्वरितांना तसाही काही फायदा नाही. भावी सर गॅरेथ तुमच्या नोकर्‍या काढून घेणार नसतीलच (गॅरेथने होकारार्थी मान डोलावली). तस्मात् विजयनेच काहीतरी वादाचे फलस्वरुप खून केला असावा. त्याचे डिटेल्स काढून घेणे फारसे कठीण काम नाही. ओह, आणखी एक! मृत्युपत्रानुसार ग्रीन चॅपल जमीनदोस्त करण्याचे सर्वाधिकार गॅरेथला दिले आहेत."
"फायनली!" गॅरेथ उत्स्फूर्तपणे उद्गारला. त्याचा चेहरा आता उजळला होता. अखेर त्याला अपेक्षित असलेला विश्वास गॅविनने दाखवला होता.
"तरी आम्हा दोघांना तुम्ही रजा द्यावी. उद्या दुपारी बहुधा वकील येतील. दुपारच्या दफनविधीनंतर संध्याकाळी वाचन होईल तेव्हा सर्वकाही स्पष्ट होईलच."

*******

जॉनने सूर्य मावळण्याआधी ख्रिसची भेट घेतली. त्याचा अहवाल ऐकून ख्रिसने समाधानाने मान डोलावली. ख्रिस व अ‍ॅलेक्सीने संध्याकाळी मॅनोर सोडला. केविन व विजयची भेट झाली. विजय त्याच दिवशी लंडनला रवाना झाला. केविनच्या सर्व प्रश्नांची उत्तरे ख्रिसने दिली होती. त्यांनी संपूर्ण सहकार्य देण्याचे मान्य केले. सापळा तयार होता. आता रात्रीची वाट पाहायची.

~*~*~*~*~*~

(पुढील भागात समाप्त)

---------------------------

वाचकांकरिता

या भागात एक्स्ट्रा फीचर नसेल. ख्रिस वाचत असलेले रशियन पुस्तक तर मी दाखवू शकत नाही पण कुतुहल शमवण्याकरता पुढील दुव्यावर टिचकी मारा.

http://esl.fis.edu/grammar/langdiff/russian.htm

पुढील भागात ख्रिस या रहस्याची उकल करेल. पुढील भाग आणखी तीन-चार दिवसांत यावा, कदाचित आधीही येईल. मी रहस्याची उकल करण्यासाठी आवश्यक सर्व माहिती देण्याचा प्रयत्न केला आहे. या उपलब्ध माहितीच्या मदतीने चांगला अंदाज बांधणे अशक्यप्राय खचितच नाही. जर अंदाज चांगला असेल तर त्यास आवश्यक तो पुरावा जॉन गोळा करेलच. एक मात्र नक्की की ख्रिसने तर्क व अनुमान वगळता इतर कशाचा वापर केलेला नाही आणि त्याला उपलब्ध असलेली सर्व माहिती तुम्हालाही उपलब्ध आहे.

---------------------------

अंतिम भाग - https://www.maayboli.com/node/77905