अंगणात माझिया ... शिंपी पक्षी जन्मोत्सव

लॉक डाऊनचे माझे काळजीचे , कंटाळवाणे , एकसुरी दिवस आनंदी उत्साही कसे झाले ते वाचा.

सकाळची कामे आटपून मी हॉलमध्ये बसले होते. लॉक डाउन मुळे सकाळी दहा साडे दहाची वेळ असून ही सर्वत्र शांतता होती. एरवीचे गजबजलेले रस्ते ही निर्मनुष्यच होते. सभोवती असणाऱ्या शांततेला कोरोनाची पार्श्वभूमी असल्याने ती शांतता फार काही सुखावह वाटत नव्हती. माझ्या पायात घुटमळणारी मनी ही शांतच होती. मी मेन डोअर उघड ठेवून काही तरी निरर्थक विचार करत बाहेरची झाडं पानं बघत होते. मेन डोरच्या बाहेर असलेल्या ग्रील च्या व्हरांड्यात ठेवलेल्या कुंड्यातली झाडं आणि त्यावरची फ़ुलं मन थोडं प्रसन्न करत होत्या.

तेवढ्यात त्या शांततेला छेद देत अचानकच टिव टिव करत एक चिमुकला पक्षी ग्रीलमधून आत येऊन तिथल्या इन्शुलिनच्या झुडपावर येऊन विसावला . हॉलच्या दारामधून हिरवट पिवळट पाठ , पांढर पोट, डोक्यावर चॉकलेटी चांदवा, टोकदार चोच आणि वर आकाशाकडे गेलेला शेपटीचा तुरा असलेला तो चिमुकला पक्षी मला सहज दिसत होता . त्या इवल्याश्या पक्ष्याला पाहून मी जरा उत्साहित झाले. झाडावर बहुत करून त्याने थोडी फार पाहणी केली आणि पिच पिच अश्या स्वरात आपल्या जोडीदाराला साद घातली. दोनच मिनीटात एक सफाईदार भरारी घेत तो ही ग्रीलमधून आत आला. ते दोघे त्यादिवशी थोडावेळच एकत्र होते त्या झुडपावर. नंतर जे उडून गेले ते दिवसभर फिरकले ही नाहीत. मी ही दिवसभराच्या व्यापात त्याबद्दल विसरून गेले.

पण दुसऱ्या दिवशी सकाळीच परत ती जोडी त्या झुडपावर हजर झाली. माझं काम आटपून मी हॉल मध्ये येऊन बसले तर जोडीची बरीच लगबग चाललेली दिसली. सारख बाहेर जाऊन चोचीतून काहीतरी आणण चालू होतं. घरटचं बांधायचा विचार असेल असा मी अंदाज बांधला पण त्यांना बाचकवायला नको म्हणून उत्सुकता वाटत असून ही मी तिकडे जाण्याचं टाळलं.

दिवस मावळताना ते दोघे ही उडून गेल्यावर मात्र मी त्या कुंडीजवळ गेले आणि दोन फांद्यांच्या बेचक्यात काही काड्या वैगेरे दिसतायत का ते शोधू लागले. थोडी शोधाशोध केल्यावर मला जे दिसलं त्याने मी अक्षरशः अचंबित झाले. जरा आडोश्यातली दोन मोठी लांबट पान अक्षरशः कापसाने दोन चार टाके मारून त्यानी जवळ आणली होती आणि त्याला थोडा खोलगट पसरट असा घरट्याचा आकार द्यायला सुरुवात केली होती. आजवर मी असं पानांच घरटं कधी पाहिलं नसल्याने मला खूपच मजा वाटली आणि मनातल्या मनात मी त्यांच्या वंशवाढीसाठी प्रार्थना ही केली देवाकडे.

घरटं तयार होताना

मला अनेक पक्ष्यांची नाव जरी माहीत असली तरी कावळा, चिमणी,पोपट, कबुतर ,घार आणि कडी म्हणजे बुलबुल असे फारच थोडे पक्षी मी ओळखु शकत असल्याने घरी आलेले हे पाव्हणे कोण हे काही मी ओळखु शकले नाही .

शेवट “पानांचं घरटं” अस लिहून गुगल बाबाला साकडं घातलं तेव्हा एका सेकंदातच शिंपी अस नाव आलं. पानं कापसाच्या धाग्याने शिवून घरटं तयार कारण्यावरूनच त्याला मिळालेलं शिंपी हे नाव किती योग्य आहे हे मनोमन पटलंच अगदी. आणि आपल्याला का नाही हे सुचलं, किती साधं सरळ होत हे कोण ते शोधणं म्हणून माझ्यातल्या मठ्ठपणाला मी हसतच सलाम केला. त्या दिवसांपासून शिंपिदादा आणि शिंपिणबाई अस त्यांचं मी नामकरण ही करून टाकलं.

मग पुढचे आठ पंधरा दिवस सतत बाहेर फेऱ्या मारून शोधाशोध करून कापूस आणणे तो चोचीने पिंजून त्याचा दोरा बनवणे आणि चोचीनेच पानांना भोक पाडून त्यातून दोरा घालून ती पाने सांधणे ह्यातच गेले. मधून मधून शिंपींबाई आत जाऊन वजन झेपेल का , आकारमान ठिक्क आहे ना ह्याचा अंदाज घेत असत. हॉल मध्ये मी खुर्ची अशी अड्जस्ट केली होती की मला त्यांचं काय चाललंय ते सहजी दिसत असे. तसेच माझ्याबद्दलची भीती, संशय नाहीसा होऊन हळू हळू त्यांच्याही मनात एक प्रकारचा विश्वास प्राप्त झाला होता. त्यामुळे ह्या दिवसात कामं भराभर आटोपून शिंपिदादा आणि शिंपीणबाईना बघत रहाणे हा माझ्यासाठी ही एक छान विरंगुळा झाला होता.

एक दिवस मी संध्याकाळी घरट्यात डोकावून बघितले तर छोटी छोटी, लालट पांढरट रंगाची चार अंडी मला त्यात दिसली . घरटं एवढं छान पानांचं पण आतून मात्र कापूस, पिसं घालून मऊ वैगेरे काही केलं नव्हतं. आत फक्त काथ्या च होता. असो.पण अंडी बघताच नवनिर्मितीच्या कल्पनेने मी एकाच वेळी हरखून ही गेले आणि आता ह्यांचं बाह्य शत्रूपासून रक्षण करण्याची जबाबदारी माझी ही आहे ह्या भावनेने थोडी काळजीत ही पडले.

अंडी

एकदा अंडी घातल्यावर मात्र तिच्यातली आई एकदम जागी झाली. त्या दिवसात ती जवळ जवळ बाहेर ही पडली नाही. सतत घरट्यात राहून अंडी उबवीत बसली होती. खाणं पिणं आणण्याची जबाबदारी तिच्या जोडीदाराने आंनदाने उचलली होती. अर्थात म्हणून त्या काळात मला जास्त काही आत घरट्यात डोकावता आलं नाही.

अंडी उबवताना

पण साधारण दहा बारा दिवसानी जेव्हा तिने about turn करून घरट्यात डोकं खुपसलेलं जेव्हा मी पाहिलं तेव्हाच मला तिच्या कडच्या good news संशय आला. नशीबाने त्यांनंतर थोड्याच वेळात ती बाहेर गेली म्हणून घरट्यात डोकावून मी खात्रीही करून घेतली. चार अगदीच इवले जीव चोच उघडून काही अन्न मिळतंय का ह्याची चाचपणी करत वळवळत होते. तेवढ्यात आई आलीच तोंडात किडा घेऊन. तिने तो किडा चोचीने अक्षरशः मऊ मऊ केला आणि त्यांना भरवला.
पिल्लं

आईला पिल्लांसाठी खाणं शोधत फिरायला नको म्हणून कणकेचे बारीक गोळे करून ते घरट्याजवळ ठेवून द्यावेत असा विचार मनात आला होता पण त्यांच्या निसर्ग चक्रात ढवळा ढवळ नको म्हणून मी तो आचरणात आणला नाही. पण आई त्याना भरपूर खायला आणत होती आणि पिल्लं दिसा मासानी वाढत होती. आईने खायला आणलं की "मला दे ..मला दे "म्हणून त्यांची जी काय धांदल उडे ती शब्दात वर्णन करणे केवळ अशक्य. आता त्यांना थोडी थोडी पिस आणि पंख फुटत होते. ती मोठी झालेली बाळसेदार पिल्लच कशी बशी घरट्यात मावत होती म्हणून आईचा मुक्काम घरट्या बाहेरच्या फांदीवरच असायचा.

थोडी वाढ झालेली पिल्लं

तशात एक दिवस माझा सकाळचा व्यायाम आटोपून मी पिल्लांची खबरबात घ्यायला बाहेर आले तर शेपटी ही न फुटलेली त्यातली दोन पिल्लं मला घरट्याबाहेर आलेली दिसली. पलीकडच्या आंब्यावर त्यांचे आई बाबा बसले होते आणि ते विशिष्ट आवाज काढून त्याना बोलवत होते. इकडे पिल्लांच धैर्य कमी पडत होत. तिकडे आईच्या हाका येत होत्या. शेवटी धैर्य एकवटून पिल्लानी घरट्यातून ग्रील वर झेप घेतली. दोन मिनिटं परत धीर एकवटला आणि सर्व शक्तीनिशी बळ एकवटून पलीकडच्या आंब्यावर आईच्या दिशेने भरारी घेतली.

माझं भाग्य थोर म्हणून हा क्षण मी याची देही याची डोळा अनुभवला . नाहीतर पिल्लं उडून गेली की त्यांचं आणखी काही झालं हा विचार माझ्या मनातून कधीच गेला नसता. पिल्लं मोठी होऊन त्यांनी यशस्वीपणे आकाशात भरारी घेतली ह्या विचाराने खूपच छान ही वाटलं आणि रिकाम्या घरट्याकडे बघून थोडं उदास ही वाटलं.

घरट्याबाहेर आलेलं पिल्लू

कोरोना लॉक डाऊनच्या ह्या कठीण काळात शिंपी पक्ष्यांच्या जन्मोत्सवाने जगण्यासाठी मला एक वेगळाच आयाम दिला. माझ्यातली सकारात्मकता खूप वाढवली. कोरोनाच्या ग्रीष्मात सुखद वसंताची अनुभूती मला दिली. निसर्गाच्या ह्या नवनिर्मितीच्या चमत्काराने मला स्तिमित केलं. हंया अनुभवाने मला वेगळ्या अर्थाने खूप श्रीमंत केलं आहे एवढं नक्की.

बागेतल्या तोंडल्याच्या वेलाच्या मांडवावर आणखी एक नवीन मी कधी न पाहिलेल्या पक्ष्यांची जोडी यायला लागली आहे. निसर्गाची ही नवनिर्मिती हाच सृष्टीच्या सौंदर्याचा गाभा आहे.

अनुभव कथन आणि प्रचि : माझी बहीण

शब्दांकन : मी . तिच्या बरोबर आम्ही ही हे तिच्याकडून मिळणाऱ्या अपडेट मधून अनुभवलं आहे. हे आज माबो करांसाठी शेअर करतेय.

व्हिडीओ ही आहे पण बघते कसा अपलोड करायचा ते. हे एवढं एखाद वेळेस वाया जाईल म्हणून आत्ता दाखवतेय . Hope व्हिडीओ ही इथे दाखवू शकेन तुम्हाला.