धूळ

गाव तसं बरं वाटलं. हायवेलाच लागून होतं. गाव कसलं चार घरांची वस्तीच ती. डांबरीवरुन आत गेल्याशिवाय दिसली पण नसती. आडवळणाला एक देऊळपण होतं. तिथं चिटपाखरुपण नव्हतं. गावातल्या घराघरांत मिनमिनतं दिवं तेवढं दिसलं. बाकी सगळा अंधार.

वेळ संध्याकाळची. सुर्य बुडून गेलेला. कानोसा घेत घेत देवळाकडं गेलो. देऊळ दगडी होतं. भरभक्कम. काळा पाषाण. अंधारात न्हाय म्हणलं तरी ते भेसूरच दिसत होतं. बाजूनं मोकळं मैदान आणि त्यापलिकडं घनदाट झाडी. बाकी वाऱ्यानं उडवलेली नुसती धूळ.

गाभाऱ्यात एक पणती जळत होती. देव काय ओळखीचा नव्हता. हात जोडायची इच्छा कधीच मरुन गेलेली. आतल्या अज्ञात गुहेत जायचं काही धाडस झालं नाही.

घटकाभर एका पायरीवर बसून राहिलो. पोटात भूक जाणवत होती. शिध्याच्या नावाखाली मिळालेली कांदाभजी झोळीतून काढली. पहिला घास भूताचा म्हणून लांब झाडीत फेकून द्यायचा होता. पण तो मीच खाल्ला. सोबत आणलेला काळूबाईचा निवद ही पोटभर खाल्ला. पाण्याच्या शोधात देवळाम्हागं गेलो तर तिथे एक हौद होता. पोट तुडुंब भरोस्तोर पाणी पिलो. हातपाय धुऊन डोकंही भिजवलं. मग मोकळ्या मैदानात जाऊन जरावेळ गारठलो.

हिकडं तिकडं करुन पुन्हा पायरीवर येऊन बसलो. माचीस काढून वीडी शिलगावली. मग अंधारातल्या धुळीच्या वावटळी बराच वेळ बघत बसलो. डोळ्यावर झापड आली तसं कोपऱ्यातलं एक गोणपाट हाताला लागलं. मोकळ्या मैदानावर अंधरुन तसाच पडलो.

चंद्र झोपला होता आकाशात. चित्कार करत घुबडे देवळाच्या आत जात होती, तर काही आतून बाहेर येत होती. या चिरेबंदी वाड्यात येतात, गातात ही पाखरे. मधूनच एक कोल्हेकुई ऐकू आली अन झोप अनावर झाली.

सकाळी कसल्याशा आवाजानं जाग आली. चौकीदार बडबड करत होता. त्याची भाषा कळत नव्हती. पण तो तापला होता. मग लगबगीनं झोळी घेऊन बाहेर निघालो तर मध्येच अडवून काहीबाही बोलायला लागला.
" तुज्या बापाचं हाय कारं देवाळ?" मी चिडून बोललो. मग थोडा नरमला. त्याला किती कळलं काय माहीत पण बाजूला सरत पडत्या आवाजात तो अजून काहीबाही बोलतच राहिला.

मग मी काढता पाय घेत हायवेवर आलो. एखादा ट्रक थांबतोय का बघितलं. टपरीवर जाऊन एक वीडीपण शिलगावली. डोकं खाजवत मागं बघितलं तर चौकीदार अजूनही माझ्याकडंच बघत होता.

तेवढ्यात एक ट्रक येऊन थांबला. मी पळतच जाऊन पकडला. डायवरनं हात हलवत विचारलं, कुठं जायचयं?
मी वीस रुपये काढून त्याला दाखवलं. एवढ्यात जिथंवर जाता येईल तिथं सोड.

क्लिनरच्या शिटवर त्यानं मला बसवलं. दरवाचा लावून घेत असताना सहजच देवळाकडं लक्ष गेलं. पाठीमागच्या ओबडधोबड घरांतून बाहेर पडणारा धूरही दिसला. हे गाव काय मानवलं नाही. एक रातीतच सोडावं लागलं. डोकं खाजवत मी अजून एक वीडी शिलगावली अन पुढच्या मुक्कामाच्या दिशेनं आगेकूच केलं.