मला भेटलेल्या व्यक्ती-२ - त्र्यिंबक बेलापूरकर

त्र्यिंबक काका हे माझ्या वडिलांचे अगदी जवळचे मित्र. त्यांच्या आत्मीयतेमुळे ते आमच्या कुटुंबाचा एक हिस्साच बनले होते.
त्यांना दिलेली ही श्रद्धांजली ,भास्करकाकाच्याच शब्दात.

त्रिंबक रावांच २८-४-२००८ रोजी निधन झालं.जबलपुरकरांवर नियतिचा क्रूर आघात.
सामान्यातील असामांन्य व्यतिमत्वाचा अस्त झाला!
हिदी भाषिक जबलपूर शहरातील मराठी आणि हिंदी भाषिकां मधील कणखर दुवा,सामाजिक-शैक्षणिक चळवळीचा आधार,आणि इतिहासाचा भक्कम साक्षिदार असं बहुमुखी व्यक्तिमत्व हरपलं.
महाराष्ट्र समाजाच्या विभिन्न संस्थांच्या कार्यकारिणींचे सक्रीय आधारस्तंभ अशी ओळख अपुरीच समजावी. ओळखी-अनोळखी कुटुंबांच्या कुठ्हल्याही अडचणित त्यांच्या हांकेला धावून मदत - हाच धर्म जोपासला अंतापर्यंत.
लहान-मोठे अनेक त्यांना तिंबूनाना म्हणायचे. प्रसंग लग्न-बारसं किंवा अन्य कौटुंबिक असोत- तिंबूनाना कितीही व्यस्त असले तरी हजेरी
लावायचे; आले नाहीत तर यजमानांनाच चुकल्या सारख व्हायच.
अंतयात्रांना सामान आणणं,ताटी बांधण्यापासून सर्व मदत आणि शोकाकुल कुटुंबियांचे सांत्वन करण्याची पद्धत निर्विवाद परिणामकारक.
लहान-मोठ्यांशी जिव्हाळ्याचे संवाद हे वैशिष्ठ्य.
शहराच्या मध्यवर्ती भागातल्या वडिलोपार्जित वाड्यात वाट्याला आलेल्या जागेत वास्तव्य करून होते.
दाट वस्तीतला जुना वाडा.दिडीवजा बोळकंडी दरवाजा. दहा-पंधरा पावलं
पक्क्या भींतींच्या बोळातून पुढे गेलं कि फरशीबंद आंगण, त्यात मधोमध तुळशी वृंदावन; त्या परकोटात उजव्या कोपर्‍यात त्यांच बस्थान.
हो, एक विसरलो. प्रवेशाच्या बोळीत एक जुनी सायकल टेकलेली दिसली तरच तिंबूनाना घरी. एरवी कुठे गेलेत या प्रश्नाचं उत्तर मिळणं कठीण.
रंग सांवळा,काटकोळी शरीरयष्टी, सदैव हंसमुख.आवाज इतका ठासून कि
गळ्याच्या तट्ट फुगलेल्या शिरा स्पष्ट दिसत. वेष असा कि "आंतरी नाना कळा" असल्याची खात्रीच पटावी. पायजंमा-सदरा पण क्वचित शर्ट-पॅंट.
स्नातक उपाधी घेऊन संरक्षण खात्यात- ऑर्डिनंस डेपो मधे नोकरीला होतॆ. नोकरी करीत असताना स्नातकोत्तर उपाधी सुमारे पन्नासाव्या वयाला घेतली.
त्यांच ऑफिस अदमासे १०-१२ मैल आणि वेळ सकाळी ८ ते संध्याकाळी ४.वहिनींनी दिलेला डबा घेऊन सहयोगींबरोबर सायकलने जायचं हा नित्यक्रम.
कारकून म्हटला कि वरिष्ठांची मर्जी राखणे हा कुलधर्म. पण त्रिंबकराव त्याला एकमेव अपवाद. ते सायंकाळी कार्यरत अशा बृहन महाराष्ट्र बॅंकेचे अवैतनिक प्रमुख सूत्रधार होते आणि एरवी त्यांची सामाजिक प्रतिष्ठा खासच. म्हणून वरिष्ठच वेळोवेळी त्यांची मदत घेत. असं असलं तरी आपल्या कार्यालयीन कामकाजात हेळसांड कधी होऊ देत नसत.
सार्वजनिक् गणेशोत्सव, दिवाळी-दसरा,नवरात्र-महालक्ष्मी अशा कार्यात त्यांचा सिंहाचा वाटा असायचा.त्या मागे त्यांच्या पत्नीची प्रेरणा-कल्पकता उघडपणे मान्य करायचे. वहिनी मितभाषी असल्या तरी हंसमुख-लोभस स्वभावी होत्या.दुर्दैवाने गॅंगरिनचा धोका टाळण्यासाठी त्यांचे दोन्ही पाय गुढघ्याखाली कापल्यावर त्या अनेक वर्ष नैराश्याच्या छायेत होत्या.
माझा संबंध अनेक कारणांमुळे; मॊठ्या भावाचे जिवलग मित्र, वडिलांचे अनुयायी-भक्त,नाट्यसमाजाचे,संगितसमाजाचेप्रशंसक-पाठिराखे, व्यायामशाळेचे आग्रही अशा विविध क्षेत्रांत लुडबुडणारा मी
म्हणून. मला "भाक्या"च म्हणत. माझ्या नाटकांच्या तालमींना सुद्धा
रात्री उशीरा अनेकदा हजर असायचे.
वयाची पंच्यांशी ओलांडलेली असता देखील पत्नीची सुश्रुषा सेवा स्वतः करीत. वयोपरत्वे इतकी कठिण जबाबदारी तब्बल दहा वर्ष कपाळावर एकही आठी न आणता झेलली. पूर्वजन्मीचे योगीच म्हणायच आणि आपण नतमस्तक व्हायचं- दुसरं काय!
अशा प्रसंगी वहिनींच्या नजरेतल केविलवाण समाधान टिपण्याचं ओझरतं भाग्य मलाही मिळाल आहे.
स्वतः कॅंसर ग्रस्त असूनही आत्मियांच्या भॆटी करिता ८६-८७ वर्ष वयात नागपूर, ग्वाल्हेर प्रवास आणि तोही एकट्याने ! त्याच कर्मयोगीला साध्य होता.
आजाराच्या प्रकोपात बळी पडलेली त्यांची वाचा शेवटच्या क्षणी उर्जीत झाली आणि मुली-नातवंड,जावई अशा निकटवर्तियांशी क्षीण संवाद साधू शकली असं ऎकण्यात आलं.
शक्य आहे; यमदूतांना पाझर फुटावा हे त्या कर्मयोगीच्या तपश्चर्येचंच फळ निश्चित.
त्यांच्या आत्म्याला चिरंतन शांति आणि समाजातील सर्व घटकांना प्रेरणा मिळो हीच इच्छा-प्रार्थना
भास्कर ३०-४-२००८
( आता भास्करकाकाने स्वतःची माबो आय डी तयार केलीये त्यामुळे यापुढे तो बहुतेक स्वतःच आपले लिखाण टाकण्यात सफल होईल.. )