या उन्हाळ्यात स्वत:हून पोहायला असे शिका (Step by step instructions)

Submitted by अतुल. on 7 February, 2018 - 03:52

घता बघता यावर्षीचा उन्हाळा सुरू पण झालाय. थोड्याच दिवसात अनेक ठिकाणचे उन्हाळी स्वीमींगपूल सुरु होतील. मागच्या उन्हाळ्यात प्रशिक्षक किंवा अन्य कुणाचीही मदत न घेता मी पोहायला शिकलो. मागे कुठल्याश्या एका धाग्यावर त्यासंबंधी ओझरते लिहिले आणि नंतर त्यावर तपशिलात लिहायचे राहून गेले. बघता बघता हा उन्हाळा तोंडावर आला. तर म्हटले लिहून काढू. कोणाला उपयोगी आले तर खूप आनंद होईल यासाठी हा लेखनप्रपंच.

असो. सुरवातीलाच एक महत्वाची सूचना: मी कोणी व्यावसायिक प्रशिक्षक नाही. इथे दिलेली पद्धती आणि स्टेप्स मी स्वत: शोधलेल्या आहेत आणि त्या जास्तीत जास्त सुरक्षित असतील याची मी काळजी घेतलेली आहे. तरीही या पद्धतीद्वारे पोहायला शिकणाऱ्या व्यक्तीने या स्टेप्सचे स्वत:च्या जबाबदारीवर अनुकरण करावयाचे आहे याची कृपया नोंद घ्यावी.

पूर्वतयारी:

१. हि पद्धती जलतरण तलाव (Swimming Pool) साठीच बनवली आहेत. तेंव्हा जवळपासचा Swimming Pool शोधा कि जिथे दिवसा एक तासभर तुम्हाला जाता येईल. हे आवश्यक आहे. स्विमिंगपूल व्यतिरिक्त अन्य ठिकाणी (नदी, विहीर, धरण, तलाव, समुद्र इत्यादी) या पद्धतीचा वापर करून शिकणे अतिशय धोकादायक आहे. तसेच स्विमिंगपूल मध्ये रात्रीच्या वेळी या पद्धतीने शिकणे सुध्दा सुरक्षित नाही.

२. तुमचे वय अठराहून जास्त असणे आवश्यक, तसेच उंची कमीतकमी स्विमिंगपूलमधील उथळ भागातील (चार फुट) पाण्यात पाय न डगमगता स्थिरपणे उभे राहता येईल इतकी असावी (शक्यतो छातीइतकेच पाणी). बहुतेकांची ती असते. उंची कमी असेल अथवा पाणी छातीपेक्षा बरेच वर येत असेल तर या पद्धतीचा अवलंब करू नये.

३. स्विमिंगपूल मधील उथळ भागाकडील साईडबार (ज्याला धरून पोहायला शिकवले जाते) सुस्थितीत आहे याची खात्री करा. तो तिथे नसेल अथवा असून सुस्थितीत नसेल तर या पद्धतीचा वापर करू नका.

४. स्विमिंग गॉगल आणि कॅप असल्यास उत्तम. किंबहुना ते आवश्यकच समजा. त्याने शिकण्याची क्रिया सुलभ होते. डोळ्यात क्लोरीनचे पाणी जाणे अथवा केसातून सतत तोंडावर पाणी येत राहणे यामुळे आत्मविश्वास ढळू शकतो. म्हणून हे आवश्यकच (आजकाल तर या वस्तू शंभर दीडशे रुपयेपर्यंत अनेक दुकानांतून उपलब्ध झाल्यात. ऑनलाईन सुद्धा मिळू शकतात. तेंव्हा, पोहायला शिकायचे असेल तर त्या खरेदी कराच)

५. जरी "कोणाच्याही मदतीशिवाय" असा उल्लेख मी वरती केला असला तरी खबरदारी म्हणून एखादी व्यक्ती बरोबर असल्यास उत्तम होईल. त्या व्यक्तीने पाण्यात उतरायची गरज नाही. फक्त आपत्कालीन स्थिती उद्भवल्यास तुमच्यावर लक्ष असावे म्हणून त्यांची उपस्थिती आवश्यक. आणि हे शक्य नसेल व एकटेच जावे लागत असेल तर त्या स्वीमिगपूलावर निदान लाईफसेव्हर गार्ड तसेच अन्य काही पोहणारे आहेत याची खात्री करा. आजूबाजूला कोणीहि नसलेल्या सुनसान पूल मध्ये या पद्धतीने एकटेच शिकायचा प्रयत्न करू नका.

६. आणि शेवटचे पण महत्वाचे, हे तुम्हाला सांगायची तशी आवश्यकता नाहीच तरीही नोंद करतो, तब्येतीची कोणतीही तक्रार नसावी (उदाहरणार्थ दमा, अस्थमा, हृदयविकार, धाप लागणे, फिट/चक्कर येणे, गरगरणे, विषाणूजन्य आजार इत्यादी).

वरील सर्व गोष्टींची पूर्तता झाली असेल तर जास्त वेळ न घालवता चला आता थेट पाण्यातच उतरू. डोक्याला कॅप आणि डोळ्यावर गॉगल घालून स्विमिंगपूलच्या उथळ बाजूच्या जिन्याने पाण्यात अलगद उतरा आणि उथळ भागातीलच साईडबारला पकडून उभे राहा.

आपण पोहायला शिकण्याचे चार टप्पे केले आहेत. एक टप्पा पूर्ण आल्याशिवाय पुढच्या टप्प्यात सांगितलेले करू नका.

पहिला टप्पा: पाण्याशी मैत्री अथवा शरीराला पाण्याची सवय होणे:

पोहायला येत नसेल तर जितके वय वाढेल तितके आपल्याला पाण्यात उतरण्याची भीती वाढतच जाते. कारण शरीराला पाण्यात पूर्ण बुडून जाण्याची सवय नसते. म्हणून पहिल्या टप्प्यात हि सवय आपण लावून घेऊ. साईडबारला धरून उभे असताना तोंडाने श्वास पूर्ण आत घ्या. आता श्वास तसाच आत रोखा आणि बारला धरूनच हळूहळू गुडघे वाकवत छाती, चेहरा व पूर्ण डोके पाण्याखाली राहील इतके खाली या. काही केल्या बारची पकड मात्र सोडू नका त्याचबरोबर खालून पाय उचलले जाणार नाहीत याची पण काळजी घ्या. गॉगल असल्याने डोळे उघडेच ठेवा. त्यामुळे भीती वाटणार नाही. पण कान सुद्धा पाण्यात असल्याने व त्यामुळे बाहेरचे कोणतेही आवाज ऐकायला येणे बंद झाल्याने अगदी सुरवातीला थोडी भीती वाटू शकते. या टप्प्यात हीच भीती आपल्याला घालवायची आहे. जितका वेळ श्वास रोखून धरू शकाल तितका वेळ तसेच बारला धरून पाण्याखाली राहा. नंतर वर या आणि नाकाने श्वास बाहेर सोडा. पंधरा वीस सेकंदानी हि क्रिया पुन्हा एकदा करा. तोंडाने हवा आत घ्या व पुन्हा तसेच खाली जा. श्वास रोखून धरा. वर या. नाकावाटे श्वास बाहेर सोडा. इथे पाण्याची भीती घालवण्याबरोबरच तोंडाने हवा आत घेणे आणि नाकावाटे सोडणे हि सवय सुद्धा आपण मुद्द्दाम लावून घेणार आहोत. कारण याचा नंतर आपल्याला उपयोग होणार आहे.

श्वास नियंत्रित करून पाण्यात डोके बुडवून राहण्याची हि क्रिया वारंवार करत राहा. जितका वेळ श्वास रोखून पाण्यात राहू शकाल तितके चांगले. कालांतराने पाण्याची भीती निघून जाईल कि पहिला टप्पा संपला. पण घाई नको. पहिले पाच सहा दिवस केवळ हेच केलेत तरी हरकत नाही. एकदा हि सवय झाली कि जर जमत असेल तर पाण्यात असतानाच श्वास नाकावाटे सोडत सोडत वर येण्याचा सराव करा. वर असताना तोंडावाटे हवा आत घेऊन पाण्यात असतानाच श्वास सोडत सोडत डोके वर आणण्याची हि सवय आपल्याला पुढे खूपच उपयोगी पडणार आहे.

थोडक्यात: तोंडावाटे हवा आत घ्या व बारला धरूनच हळूहळू खाली बसा व डोके पाण्याखाली घ्या. श्वास सोडण्याची वेळ आल्यावर नाकावाटे श्वास सोडतच वर या व डोके पूर्ण पाण्याबाहेर काढा.

दुसरा टप्पा: पाण्यावर तरंगणे:

एकदा श्वास रोखून पाण्यात डोके बुडवायला आणि श्वास सोडत पाण्यावर यायला शिकलात कि पाण्याची भीती गेली. पुढचा टप्पा म्हणजे श्वास रोखलेल्या अवस्थेत पाण्यावर तरंगणे. यासाठी पहिल्या टप्प्यात जे केले तसेच करून बारला धरून पाण्याखाली जा. आता खाली असताना हळूहळू पाय उचला. हात मात्र बारला घट्ट पकडलेलेच पण ताठ राहू देत. हात वाकवू नका. आता दोन्ही पाय उचलल्यानंतर बारला सरळ हातानी धरलेल्या अवस्थेत तुम्ही पाण्यात पालथे तरंगू लागाल. डोके अजून पाण्याखालीच असेल. डोके वर काढू नका, डोळे बंद करू नका. बस्स श्वास रोखलेल्या अवस्थेत बारला खांद्यापासूनवर ताणलेल्या सरळ हातानी धरून पालथे तरंगत राहा. आता श्वास सोडण्याच्या वेळी नाकावाटे श्वास सोडत डोके पाण्याबाहेर काढा. आता इथे एक गम्मत होईल. बारला धरून जेंव्हा तुम्ही डोके पाण्यावर आणाल तेंव्हा तुमचे पाय आपसूकच खाली जातील. पण हे नॉर्मल आहे. श्वास रोखून बारला धरून खाली बघत तरंगत राहणे व पुन्हा श्वास सोडत डोके वर काढणे आणि पायांवर उभारणे याचा चांगला सराव होऊ द्या.

एकदा याचा सराव झाला कि हा टप्पा संपला असे नाही. यानंतर या टप्प्यात अजून एक गोष्ट आपल्याला करायची आहे. ती म्हणजे असे पालथे तरंगत असताना बारचा हात सोडणे. खरे तर यात आपल्याला कौशल्य वापरावे लागेल असे काहीच नाही. फक्त, बारचा हात सोडल्यास आपण पाण्यात खाली तळाला जाऊ किंवा दुसरीकडे अनियंत्रित वाहत जाऊ हि नाहक भीती जी मनात असते तिच्यावर मात करणे इतकेच इथे आहे. बहुतांश मानवी शरीरे हि तरणशील (Buoyant) असतात. तुमचे शरीर खूपच पिळदार, भरीव स्नायूंचे आणि जराही चरबी नसलेले असेल तरच तुम्ही पाण्याच्या तळाला जाल असे विज्ञान सांगते. जगातील ९५% लोकांचे शरीर पाण्यावर आपसूकपणे तरंगू शकते असे संख्याशास्त्र सांगते. त्यामुळे अगदी निर्धास्त राहा. तसेच स्विमिंगपूलचे पाणी वाहते नसते त्यामुळे आपण तरंगत दुसरीकडे जाऊ हि भीती सुद्धा अनाठायी आहे. आपले डोळे उघडे असतात आणि स्विमिंगपूलचा तळ आपल्याला स्पष्ट दिसत असतो. त्यामुळे घाबरण्याचे काहीच कारण नाही. तेंव्हा आपण बुडून खाली जाऊ हा विचार मनातून पूर्ण काढून टाका आणि बारचा हात बिनधास्त सोडून द्या. मात्र हात खांद्यापासून वर अगदी सरळ ताठ राहू द्या, तसेच पायसुद्धा ताठ ठेवाय आणि एकंदर सर्व शरीरच ताठ अवस्थेत पालथे तरंगत राहू द्या. अगदीच भीतीवर नियंत्रण नाही राहिले तर चार फूटच पाणी आहे, डोके वर काढले कि पाय आपोआप खाली जातात आणि पट्कन उभे राहता येते हे लक्षात घ्या. काही झाले तरी घाबरून पॅनिक व्हायचे नाही एवढे एकच लक्षात ठेवा. पाणी तुम्हाला वर ढकलून तरंगत ठेवते यावर विश्वास असू द्या. पण तुम्हीसुद्धा पाण्याला सहकार्य करायला हवे. घाबरून गाळण उडाली तर मात्र चार फुट पाण्यात सुद्धा उभे राहता येणार नाही. तेंव्हा या टप्प्याचा मंत्र: अज्जिबात घाबरायचं नाय.

थोडक्यात: तोंडावाटे श्वास आत घेऊन बारला धरून डोके पाण्याखाली करून तरंगत राहा. श्वास सोडण्यासाठी डोके वर घ्या. पाय खाली जातील. नाकाने श्वास सोडा. तोंडाने घ्या. पुन्हा डोके खाली घ्या. पाय पुन्हा वर येतील. हे करण्यात आत्मविश्वास निर्माण झाला कि डोके खाली घेतले असतानाच बारचा हात बिनधास्त सोडून द्या व हात पाय व संपूर्ण शरीर ताठ करून पाण्यावर पालथे तरंगत राहा. श्वास सोडतेवेळी डोके वर काढून पाण्यात अलगद उभे राहा व नाकाने श्वास सोडा.

तिसरा टप्पा: तरंगत एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी जाणे:

वरचे दोन टप्पे पार केलेत कि तुमची पाण्याची भीती पूर्ण नष्ट होऊन तुम्हाला पोहण्याविषयी खूपच आत्मविश्वास निर्माण होईल. हेच महत्वाचे आहे. या तिसऱ्या टप्प्यात आपल्याला फार काही करायचे नाही. दुसऱ्या टप्प्यात असताना बारला सोडून डोके पाण्यात घालून खाली पाहत जसे पालथे तरंगत होतो तसे तरंगत राहायचे. पण यावेळी फक्त हाताने पाणी वल्हवायचे इतकेच. यासाठी डोक्याच्या वर धरलेले हात तसेच आडवे कमरेच्या दिशेने आणा. हाताच्या पंजाच्या सहाय्याने (बोटे एकमेकांना चिकटलेली) पाणी पायांच्या दिशेने मागे सारले जाईल व आपण डोक्याच्या दिशेने पुढे जाऊ. हे तसे अवघड अजिबात नाही. तुम्ही आपोआप करू शकाल. फक्त काळजी इतकीच घ्यायची कि तरंगत तरंगत स्विमिंगपूलच्या खोल भागात जायला नको. हे अतिशय महत्वाचे आहे कारण आपण श्वास रोखून धरलेला असतो व तो कोणत्याही क्षणी सोडवा लागू शकतो. त्यासाठी डोके वर करून पाय टेकून उभे राहावे लागते. त्यामुळे खाली बघून हात मारत मारत स्विमिंगपूलच्या खोल भागात जाऊ नये याची काळजी घ्या. यासाठी आपली तरंगत जाण्याची दिशा स्विमिंगपूलमध्ये उथळ भागातच आडवी असेल असे पहा. त्याचबरोबर हात मारून पुढे जोरात जात असताना आपले खाली पाहत असलेले डोके स्विमिंगपूलची भिंत अथवा अन्य वासू वा आजूबाजूला इतर कशास धडकू नये याची पण काळजी घ्या.

व्वा! या टप्प्यात तुम्हाला पोहायला आले असे म्हणायला हरकत नाही. फक्त श्वास जेवढा आहे तेवढेच अंतर जाता येईल इतकी मर्यादा या पोहण्याला असेल. काही हरकत नाही. पेट्रोल भरल्यासारखे भरपूर हवा तोंडावाटे आत घ्या. मग स्वत:ला पाण्यात पालथे झोकून द्या आणि श्वास असेपर्यंत हातानी वल्हवत बिनधास्त जा. पेट्रोल म्हणजेच श्वास संपला कि डोके वर काढून पाण्यात उभे राहा आणि नाकावाटे श्वास सोडून द्या. असे खाली तळाकडे बघत बघत एका ठिकाणाहून दुसऱ्या ठिकाणी जाणे हा खूप सुंदर अनुभव असतो. पक्षी जसे पंख हलवत हवेत तरंगत जातो व खालची धरा त्यास दिसते तसे इथे आपली अवस्था पक्षाप्रमाणेच असते. फक्त ते हवेत तरंगतात तर आपण पाण्यात. इतकाच फरक.

थोडक्यात: शरीर ताठ ठेऊन श्वास आत घेतलेल्या अवस्थेत पाण्यावर पालथे तरंगत असताना आडवे वल्हे मारल्याप्रमाणे हाताची हालचाल करा व डोके पाण्यात असलेल्या अवस्थेतच पाण्याला मागे रेटून शरीराला पुढे गती द्या. श्वास सोडण्याच्या वेळी डोके वर काढून पाय खाली जाऊ द्या व पाण्यात उभे राहा.

चौथा टप्पा: तरंगत जात असताना श्वासोच्छवास करणे:

तिसऱ्या टप्प्यात एका श्वासात जाण्याईतके पोहायला आपण शिकलो. पण इतके अर्थातच पुरेसे नाही. कारण तुमचा छातीचा भाता कितीही मोठा असला तरी एका श्वासात जास्तीत जास्त काही फूट इतकेच जाता येईल. मग पुन्हा उभे राहायचे. अर्थात पोहायला येऊनही अजूनही आपण स्विमिंगपूलच्या खोल भागात जाऊ शकत नाही (कारण तिथे पाय न टेकल्याने उभे राहता येणार नाही). याला कारण पोहताना आपल्याला अजून श्वास घेता येत नाही. श्वास घेण्यासाठी आपल्याला उभे राहावे लागते. म्हणूनच या टप्प्यात पोहता पोहता श्वास कसा घ्यायचा ते आपण शिकणार आहोत.

तुम्हाला सांगितल्यास विश्वास बसणार नाही पण वरचे तीन टप्पे मी महिन्याभरात पार केले, पण हा एक शेवटचा टप्पा पार करायला मात्र मला अजून तीन-चार महिने घालावे लागले. याला कारण म्हणजे पोहताना श्वासोच्छवास करण्याचे प्रभावी व सोपे तंत्र मला काही केल्या अवगत होत नव्हते. यासाठी मी अनेक युट्युब व्हिडीओज पाहिले, पोहायला येणाऱ्यांना सल्ला विचारला पण कशाचा काहीच फायदा नाही. मला त्यातले एकही तंत्र जमत नव्हते. ज्यांच्या शरीराची नैसर्गिक तरणशीलता (Natural buoyancy of body) चांगली आहे त्यांना डोके वर काढून श्वास घेणे व पुन्हा डोके आत घेणे लगेच जमते. तुम्ही याबाबत लकी असाल तर तुम्हालाहि हा टप्पा लगेच जमून जाईल. पण मी लकी नव्हतो. मी डोके बाहेर काढले तर माझे पाय खाली जात, शरीर बुडायला सुरवात होई आणि श्वास सोडून पुन्हा हवा आत घेईपर्यंत डोके पण पाण्यात जात असे. पाय खाली जाऊ नयेत म्हणून ते हलते वगैरे ठेऊन पाहिले, तसेच डोके पूर्ण वर न घेता एका बाजूने फक्त नाक व तोंड वर घ्यायचे (Freestyle मध्ये घेतात तसे) इत्यादी विविध प्रयोग करून पाहिले. पण व्यर्थ. हे सगळे प्रयोग करण्यातच खूप काळ गेला.

पोहायला शिकणाऱ्या (त्यातल्या त्यात माझ्याप्रमाणे उशिरा शिकणाऱ्या) अनेकांची हीच अडचण आहे असे मला काही जणांशी बोलताना जाणवले. तुमची पण हीच अडचण असेल तर आता तुम्हाला मात्र तितका वेळ घालवावा लागणार नाही. कारण इथे श्वासोच्छवास करण्याची Dog Paddling पद्धतीवर आधारित मी स्वत: निर्माण केलेली पध्द्त सांगत आहे ती तुम्हाला थेट उपयोगी पडेल. (Dog Paddling मध्ये डोके सतत वर राहिल्याने पाय आपसूक खाली जातात हि माझी अडचण होती हे लक्षात घ्या. शिवाय Dog Paddling मध्ये डोके सतत पाण्याच्या वर राहिल्याने पोहताना पाण्याचा विरोध वाढतो व म्हणून लवकर थकायला होते. म्हणून मला त्यामध्ये बदल करावा लागला)

या पद्धतीत सगळी मदार आहे ती हातांच्या योग्य पद्धतीने केलेल्या हालचालींवर. तिसऱ्या टप्प्यात हातांची आडवी हालचाल करून वल्हे मारल्याप्रमाणे पाण्याला मागे रेटत पुढे जायचे आपण पाहिले. इथे तसे न करता आपल्याला हातांची हालचाल उभी करावयाची आहे. सायकलचे पायडल मारताना पायांची जशी हालचाल आपण करतो अगदी तशीच हालचाल पण इथे हातांची करायची आहे. पायडल मारल्याप्रमाणे दोन्ही हात पाण्यातच हलवायचे. म्हणजे एक हात मागे असेल तर दुसरा पुढे यायला हवा. आणि जेंव्हा दुसरा मागे जाईल तेंव्हा पहिला पुढे. असे सायकलच्या पायडल सारखेच उभे हात पाण्यातल्या पाण्यातच हलवायचे. पाण्याच्या वर हात कदापि आणायचा नाही. डोके मात्र टप्पा तीन प्रमाणेच खाली पाहिलेल्या अवस्थेत पाण्यात बुडालेलेच राहील. आता इथे आपल्याला ट्रिक करायची आहे. वरून खाली येणाऱ्या हाताचे तळवे पूर्ण उघडा (पण बोटे एकमेकांना चिकटलेलीच हवीत). जेंव्हा उजवा हाताचा तळवा पायडल मारल्याप्रमाणे वरून खाली पाणी रेटत असतो, आपल्याला नेमक्या त्याच रेट्याचा वापर करून डोके वर काढायचे आहे. पण जास्त वर घेऊ नका. फक्त नाक व तोंड वर येईल इतकेच. अशा रीतीने डोके वर आल्यास नाकावाटे श्वास सोडून तोंडावाट पट्कन जितकि येईल तितकी हवा आत घ्या. हे करण्यासाठी दोन सेकंदाचा अवधी पुरेसा आहे तो आपल्याला उजवा हाताचा तळवा पाण्याला खाली रेटत असताना अगदी पुरेपूर मिळतो (तुम्ही जर डावखुरे असाल तर इथे तुम्हाला उजव्या ऐवजी डाव्या हाताचा वापर करावा लागेल). ये हुई ना बात! हि ट्रिकच महत्वाची आहे. तिच्यामुळे तोंडाने श्वास घेणे, डोके पाण्याखाली घेणे, उजव्या हाताने पाणी खालून मागे रेटने, ते रेटत असताना डोके वर काढून पटकन नाकाने श्वास सोडणे व तोंडाने आत घेणे, व पुन्हा डोके पाण्याखाली घेणे असा एक रिदमच तयार होतो ज्यायोगे आपण श्वासोच्छवास करत पोहायला लागतो. वाचताना हे खूप सोपे असेल असे वाटते पण प्रत्यक्षात ते इतके सोपे नाही. पण अथक प्रयत्न करीत राहिलात तर अजिबात अवघड पण नाही. तेंव्हा पहिल्या काही प्रयत्नात जमले नाही तर सराव सोडू नका. इथे जिद्द आणि चिकाटी अत्यंत महत्वाची आहे हे लक्षात ठेवा.

थोडक्यात: तिसऱ्या टप्यात सराव केल्याप्रमाणे श्वास आत घेऊन खाली डोके घालून तरंगत असताना सायकलच्या पायडल प्रमाणे हातांची उभी हालचाल करा. पण हात पाण्याच्या वर येऊ देऊ नका. जेंव्हा उजव्या (तुम्ही डावखुरे असाल तर डाव्या) हाताचे पायडल (पसरलेला तळवा) पाण्याला खाली रेटत असते तेंव्हा त्या रेट्याचा वापर करून डोके हळूच पाण्याच्यावर काढा. मिळालेल्या दोनेक सेकंदांच्या अवधीत नाकाने श्वास सोडून तोंडाने पुन्हा हवा आत घ्या. डोके पुन्हा पाण्याखाली घ्या व पुन्हा स्विमिंगपूलच्या तळाकडे खाली पाहत राहा. या टप्प्यात चिकाटी व प्रयत्नांचे सातत्य लागेल.

---x---

हुर्रेऽऽऽ... यायला लागले एकदाचे पोहायला. पण इतक्यात खोल भागात जाऊ नका. श्वासोच्छवास करत उथळ भागातच सराव करत राहा. सतत काही मिनिटे पाय न टेकता पोहायला आल्याखेरीज खोल भागात जाऊच नका. जेंव्हा जाल तेंव्हा पोहायला येणाऱ्या कोणालातरी आधी कल्पना द्या मगच जा. पहिल्यांदा खोल भागात जाणे हा अविस्मरणीय अनुभव असतो. तो तुम्ही कधीच विसरणार नाहीत. पण एकदा खोलगट भागात पोहू लागलात तर याचा अर्थ तुम्हाला लगेच नदीत किंवा तलावात वगैरे पोहायला येईल असे नव्हे. यापुढे सुद्धा खूप टप्पे आहेत विविध पद्धती आहेत. पण या पद्धतीने स्विमिंगपूल मध्ये पोहायला शिकलात हे हि नसे थोडके.

स्वत:हून एखादी गोष्ट शिकणे यात एक अवर्णनीय आनंद असतो. त्यात आणि जी गोष्ट "लहानपणीच शिकायला हवी" असे वारंवार ऐकायला मिळते ती जर आपण मोठेपणी स्वत:हून शिकली तर होणारा आनंद अवर्णनीय. त्यामुळे कमरेइतक्या पाण्यात उतरायला घाबरणारा मी, एकदा मनाने घेतले आणि आपल्याआपणच पोहायला शिकलो आणि जेंव्हा प्रथमच स्विमिंगपूलच्या सहा फुट खोल भागात पोहत जाऊन आलो तेंव्हाच आनंद काय वर्णावा! Happy

हाच आनंद इतरांनाही मिळावा म्हणूनच हा लेखनप्रयास. आशा आहे कि तुम्ही नक्की प्रयत्न करून पाहाल व पोहायला शिकाल. माझ्याकडून खूप साऱ्या शुभेच्छा.

विषय: 
Group content visibility: 
Public - accessible to all site users

"त्याशिवाय पाण्याची भीती जाणार नाही" असे लॉजिक असते या लोकांचे. अरे? तुम्ही भीती घालवताय का निर्माण करताय? काही मुले शिकतात या पद्धतीने पण अनेकजण भीतीने शिकणे कायमचे सोडून पण देतात.>>>> +++१०००
सध्या माझ्या नवर्‍याने चंग बांधलाय मुलाला असंच पाण्यात न्यायचा. माझ्या मुलीला कधीच भिती नव्हती पाण्याची. पण म्हणुन दुसर्‍या मुलाला नसेल हे त्याच्या गावी नाहि. तो पण याच विचारसरणीचा . वॉटर पार्क मधे जबरदस्ती मोठ्ठ्या स्लाईड्स मधे, पुल मधे घेऊन गेला आणि झालं जिथे लहान पाण्यात निदान स्वतःहून मुलगा जात होता तिथेही घाबरायला लागला. मग काय नवराबायकोत भांडायला अजून एक कारण मिळालं आम्हाला Proud

>> तिसर्‍या टप्प्यात, हातपाय न मारता पाण्यावर तरंगताना श्वास रोखून धरावा का पाण्यात सोडावा?

थोडक्यात: शरीर ताठ ठेऊन श्वास आत घेतलेल्या अवस्थेत पाण्यावर पालथे तरंगत असताना आडवे वल्हे मारल्याप्रमाणे हाताची हालचाल करा व डोके पाण्यात असलेल्या अवस्थेतच पाण्याला मागे रेटून शरीराला पुढे गती द्या. श्वास सोडण्याच्या वेळी डोके वर काढून पाय खाली जाऊ द्या व पाण्यात उभे राहा.

>>ल्यापटॉप घेऊन पाण्यात शिरायचंय का ?

पाण्यात शिरणं म्हणजे परीक्षा. परीक्षेत कॉपीला परवानगी नाही Wink

माहितीपूर्ण लेख!
आता बघतो कुठे जवळपास स्विमिंगपूल आहे का आणि या वयात जमतं का ते.

Please do not learn swimming on your own. Take help from certified instructor.

आयला एवढं अवघड आहे पोहायला शिकणे
आमी तर असेच नदी,तलाव,कॅनॉल मध्ये शिकलो स्वतःच
आणि त्या मुळे निर्गुडीच्या काढीने मार सुद्धा खूप बसलाय

>> उन्हाळ्याच्या निमित्ताने हा लेख पुन्हा वर काढत आहे.

नुकताच एका रिसॉर्टला जाऊन आलो. तिथे खूप मोठा पूल होता. भरपूर पोहून घेतले Happy तेंव्हा याच धाग्याची आठवण झाली. परत येऊन पाहतो तर तुम्ही धागा वर आणलाच होता. धन्यवाद. प्रत्येक टप्प्याचे व्हिडिओ अपलोड करायचे आहेत. बघू कधी जमते.

>> do not learn swimming on your own
>> एवढं अवघड आहे पोहायला शिकणे आमी तर असेच नदी,तलाव,कॅनॉल मध्ये शिकलो स्वतःच

हि पोहायला शिकण्याबाबतची दोन टोकांची मते आहेत आणि दोन्ही मतप्रवाह आपापल्या ठिकाणी योग्य आहेत असे मला वाटते. माझा अप्रोच (तंत्र समजून घेऊन स्वत:हून शिकणे) हा दोन्हीतला सुवर्णमध्य साधायचा प्रयत्न मी केला आहे. दिलेल्या सर्व सूचनांचे काटेकोरपणे पालन केले तर यात धोकादायक काही असेलसे वाटत नाही. शिवाय, या पद्धतीमध्ये पंच्याहत्तर टक्के शिकणे (चार पैकी तीन टप्पे) हे आपण उथळ भागातच (चार फूट पाण्यात) करत आहोत.

लेखकाच्या उत्तम निरीक्षण शक्ति आणि मुद्देसुद विवेचनाबद्दल त्रिवार अभिनंदन. खुप माहितीपूर्ण आणि अभ्यासपूर्ण आश्वासक लेख आहे.

सुरुवतीचे डिस्केमर वाचूनही उगीच पराचा कावळा करणाऱ्या प्रतिसादांची खरंच कीव आली. उद्या फोटो अपलोड केले तरी अश्या वृत्ती अंग प्रदर्शन केले म्हणून आक्षेप घ्यायला मागेपुढे पाहणार नाहीत Wink
असो... लिखते रहो !
निवडक १० मध्ये आवश्यक अश्या लेखाबद्दल पुन्हा एकदा धन्यवाद.

लेख चांगला आहे आवडला,
नवीन पोहायला शिकणाऱ्या लोकांसाठी उत्तम मार्ग दर्शन करणारा आहे
पण त्या पुढे काही अडचणी येऊ शकतात त्या सांगावया साठी पुढे काही अडचणी सांगत आहे

पोहायला शिकलो म्हणजे पाण्यावर आपण प्रभुत्व गाजवले आहे हा फाजील आत्मविश्वास कधी येऊन देऊ नका.
वाहत्या पाण्यात पोहणे, समुद्रात पोहणं, अनोळखी ठिकाणी पाण्यात पोहायला
उतरणे हे वेगवेगळे प्रकार आहेत.
पाण्या मध्ये फरक असतो काही पाण्यात आपण कमी मेहनतीच्या बदल्यात तरंगतो तर काही पाण्यात त्या साठी जास्त कष्ट पडतात त्या मुळे खोलवर आतमधे पोहत जाऊ नये
आपण ठराविक अंतर पोहत जाऊन परत किनाऱ्या वर येऊ हा अंदाज चुकू शकतो
पाण्यात मध्य भागी असतानाच शरीर थकुन जाऊ शकते त्या मुळे पाण्या शी मस्ती करू नये .

समुद्रात पोहताना भरती ओहोटी चे भान ठेवावे लागते
समुद्रात पाण्याच्या लाटा सतत येत असतात तेव्हा आपले तोंड पाण्या बाहेर राहील हे बघावे लागत
लाट आली की स्वतः उसळी मारून लाटेवर स्वार होण्याची गरज असते

वाहत्या पाण्यात पोहताना खोली बरोबर पाण्याचे वाहण्याचे स्पीड लक्ष्यात घेणे खूप गरजेचं आहे हे पाण्याचे स्पीड चांगल्या पोहणाऱ्या व्यक्ती ला सुद्धा जलसमाधी देऊ शकते

अनोळखी ठिकाणी पोहताना पाण्याचं आत जमिनीची रचना कशी आहे हे तुम्हाला माहीत नसते काही ठिकाणी पाणी बोगद्यातून जमिनी खालून वाहते त्यात तुम्ही पाण्यात सूर मारला तर त्या बोगध्यात जाण्याची शक्यता असते आणि तिथे परत येण्याचा रस्ता नसतो
किंवा दगडांच्या कपच्या तयार झालेल्या असतात त्यात हात ,पाय, डोके अडकण्या चा धोका असतो त्यामुळे अनोळखी ठिकाणी पोहण्याचा मोह टाळावा
अजून खूप गोष्टी आहेत पण सध्या एवढ्याच

नदीच्या पाण्यात भोवरे असतात ते अत्यंत धोकादायक असतात
पाणी एकाच ठिकाणी वेगाने गोल फिरत असत असते आणि त्यामुळे कोणतीही वस्तू तळा कडे जोराने ढकलली जाते

मला पराचा कावळा नाही करायचा. सिगरेट पाकिटावर कशी वैधानिक वॉर्निग्न सूचना अस्ते तसे. वाचा नाहीतर विसरून जा. पण इन्स्ट्रक्टर समोर अस्ता ना सुद्धा विशेषतः मायनर मुलांच्या जिवाला धोका निर्माण होउ शकतो म्हणून मी दर वेळी लिहिणार. धागा लेखकांशी काही वैर नाही माझे.
मी स्वतः टिळक टँक वर शिकले ली आहे पण प्रशिक्षित माणसा कडून. एंजॉय युअर स्विम फोक्स.

>> निवडक १० मध्ये आवश्यक अश्या लेखाबद्दल पुन्हा एकदा धन्यवाद.
वीक्ष्य, धन्यवाद Happy

>> Submitted by Rajesh188 on 13 May, 2019

सहमत आहे. विशेषतः पाण्याच्या तळातला गाळ, भोवरे (नदी/तलाव/विहीर) आणि Rip current (समुद्र किनाऱ्यावर) हे अतिशय धोकादायक प्रकार आहेत. अतिआत्मविश्वासाने तिकडे दुर्लक्षित करून चालणार नाही. (वरती बोकलत यांनी विनोदातून इशारा दिला आहेच). या Rip current विषयी वाचले तेंव्हापासून समुद्रात कमरेइतक्या पाण्यात जाण्याची सुद्धा भीती वाटते. विशेषतः ओहोटीच्या काळात हे प्रवाह तीव्र असतात. पट्टीचे पोहणारे सुद्धा Rip current मधून सुटत नाहीत असे वाचनात आले आहे.

पोहायला येत नसेल किंवा जुजबी येत असेल तर कमरेपेक्षा खोल पाण्यात न जाणे हेच उत्तम. अनेकदा इतरांच्या आग्रहाखातर लोक (विशेषतः तरुण/तरुणी) पाण्यात उतरतात आणि क्षणाच्या अवधीत भयंकर प्रसंग ओढवतात. काही वर्षांपूर्वी गुहागर येथील समुद्रात तब्बल चौदा विद्यार्थी जीवास मुकले. गणपतीपुळे येथील समुद्र सुद्धा यासाठी कुविख्यात आहे. विशेष म्हणजे इतक्या घटना घडून आणि त्याबाबत धोक्याच्या अनेक सूचना तेथे लिहिलेल्या असूनही, केवळ दुर्लक्ष करण्याची वृत्ती आणि फाजील आत्मविश्वासामुळे अनेक जण दरवर्षी हकनाक प्राणास मुकतात.

बुडणाऱ्या व्यक्तीला पाण्यात जाऊन वाचवणे सुद्धा अनेकदा जीवावर बेतते. अगदी काहीच दिवसांपूर्वी पुण्याजवळ मुळशी धरणात उतरलेल्या एका विद्यार्थीनीला वाचवायच्या नादात अन्य दोघे जीवास मुकले.

नदीच्या पाण्यात भोवरे असतात ते अत्यंत धोकादायक असतात
पाणी एकाच ठिकाणी वेगाने गोल फिरत असत असते आणि त्यामुळे कोणतीही वस्तू तळा कडे जोराने ढकलली जाते ----- अगदी बरोबर असेच काहीसे मायबोलीच्या काही धाग्यावर भोवरे निर्माण होतात आणि काही काही आयडींचे प्रतिसाद त्या धाग्याकडे जोराने ढकलले (की ओढले Uhoh ) जातात.

सध्या स्विमिंग पूल मध्ये पाण्यातले व्यायाम करायला जाणे सुरू केलेय. लौकरच पोहायला शिकायलापण सुरवात करणार. तुम्ही लिहिलेल्या चार स्टेप्स जमल्या (किंवा प्रयत्न करूनही महिन्याभरात नाही जमल्या) की कोच लावणार.
दरम्यान कुणी ऍडमिनला सांगून धागा उडवला वगैरे तर लेख माझ्याच लॅपटॉपवर फक्त माझ्या वैयक्तिक वापरास कॉपी करून ठेवत आहे.
(जब हम पोहना सिखना शुरु करते है, उन्हाळा तभीसे शुरु होता है)

>> जब हम पोहना सिखना शुरु करते है, उन्हाळा तभीसे शुरु होता है
वाह Lol
जमेल जमेल मानव. हा लेख म्हणजे माझ्या अनेक महिने घेतलेल्या मेहनतीची फलश्रुती आहे. पुन्हा एकदा वाचून काढला कुठे काही चुकून तृटी निघते किंवा काही राहून तर गेलेले नाही हे पाहायला. पण नाही. सर्व म्हणजे अगदी छोट्या छोट्या तपशीलांची सुद्धा नोंद घेतलेली आहे Happy

तुम्हाला शुभेच्छा! फीडबॅक नक्की सांगा.

अरे वाह छान धागा. उपयुक्त ठरू शकतो.
पण तरीही पोहायची टेकनिक जमायला कोणीतरी जाणकार सांगणारा हवा असे वाटते.

मला नाही येत पोहायला. पण कधी वाईट वाटले नाही. तसेही कुठे आपला बंगला आणि त्याच्या गच्चीवर स्विमिंगपूल होता.
पण आता नवीन बिल्डींगमध्ये स्विमिंगपूल असल्याने आणि त्याचा मेंटेनन्स आपल्याच खिश्यातून जात असल्याने तो वसूल व्हावा म्हणून शिकायची ईच्छा जागृत झालेली. गार्डनर कम स्विमिंग पूलचा गार्ड सोसायटीतील लहान मुलांना शिकवायला तयार झालेला. पाच सहा दिवस शिकवलेही. मुलांनंतर मी सुद्धा नंबर लावलेला. पण मग सोसायटीच्या मिटींगमध्ये मुद्दा निघाला की तो जर शिकवायला लागला आणि दुसरीकडे कोणते लहान मूल बुडाले तर त्याला जबाबदार कोण? त्याचे काम लक्ष ठेवायचे आहे, न की शिकवायचे. मुद्दा अर्थातच योग्य होता आणि मग मुलीचेही शिकायचे राहिले आणि माझी तर सुरुवातही झाली नाही Sad

पण मुलगी धीट आहे. तिला पोहता येत नसूनही ती काठावरून पाण्यात उलट्या सुलट्या उड्या मारणे, पाण्याखाली तरंगत जाणे, गिरक्या घेणे वगैरे प्रकार करत राहायची. पाच सहा दिवसात बेसिक शिकलेलीच. फ्लोटर आणि किकगार्ड वगैरे सोबतीला होतेच. पाण्यात हातपाय झाडून झाडून पुढचे तिचे तीच शिकली. मागच्या एका रविवारी मला खोल भागात या टोकापासून त्या टोकाला पोहून दाखवले. मी कौतुकाने त्याचा विडिओ काढून व्हॉटसप स्टेटसला लावले तर एक जण म्हणाला की तिला स्विमिंगचे शिकवणी लाव, ही योग्य टेकनिक नाहीये.

आता सध्या कोरोना काळात आजूबाजुचे स्विमिंग पूल बंदच होते जिथे शिकवले जाते. आता कदाचित उघडलेही असतील. तरी घरच्या घरी योग्य टेकनिक शिकायचे असेल तर ते युट्यूब विडिओ वगैरे बघून शक्य होऊ शकते का?

टेक्निकसाठी नवीन धागा काढला पाहिजे.

असं वाचून पोहणं शिकता येईल, याबद्दल माझ्या मनात शंका आहे. सोबत कुणीतरी मित्रमैत्रीण (ज्यांना स्वतः:ला पोहता येतं असे) किंवा प्रशिक्षक पाहिजेच.

@ऋन्मेऽऽष: तुम्ही स्वत: शिकणार असाल तर या धाग्यात सांगितलेल्या पद्धतीने शिकण्याचा प्रयत्न करून पहा. या धाग्यात सांगितलेली पद्धती अर्थातच लहानमुलांसाठी नाही त्यामुळे कन्येस उपयुक्त राहणार नाही. तसेही ती स्वत:हून शिकली आहे.

>> तिला स्विमिंगचे शिकवणी लाव, ही योग्य टेकनिक नाहीये.

लहान मुले स्वत: शिकतात तेंव्हा शक्यतो doggy paddling याच प्रकारचा अवलंब करून पोहायला लागतात. doggy paddling ला "पोह्ण्यापुर्वीचा स्ट्रोक" असे बरेचजण पट्टीचे पोहणारे उपहासाने म्हणतात. कारण पोह्तानाचे मुख्य स्ट्रोक्स म्हणजे freestyle, backstroke, breaststroke, butterfly stroke, and sidestroke हे आहेत. हे सगळे युट्यूब विडिओवर अर्थातच आहेत. पण कन्येसाठी तुम्ही असले काही युट्यूबवर पाहून शिकवायचा प्रयत्न करू नका. तिच्यासाठी प्रशिक्षक लावणे योग्य राहील.

>> असं वाचून पोहणं शिकता येईल, याबद्दल माझ्या मनात शंका आहे.

मी स्वत: असे आधी शिकलो या पद्धतीने. मग लिहिले. प्रयत्न करायला अजिबात हरकत नाही.

या धाग्यात पाण्याची भीती मोडून ते तरंगत राहणे यावर ७५% भर दिला आहे. शेवटच्या टप्प्यात doggy paddling पद्धतीसदृश्य (पण doggy paddling नव्हे) पद्धती सांगितली आहे. इतके आले कि बेसिक स्वीमींग आले असे नक्की म्हणू शकतो. वर उल्लेखलेले स्ट्रोक्स हे यानंतर शिकू शकतो आपण. ट्रेनर लावला तरी हरकत नाही. माझ्या ज्ञानानुसार breaststroke हा नवीन शिकणाऱ्यासाठी सोपा आहे.

अपडेट द्यायचे राहिले.
इतर व्यायाम करण्यातच तास भर निघून जाऊ लागला आणि शेवटी खूप थकल्या सारखे व्हायचे. तेव्हा पोहणे शिकण्याकडे लक्ष देता आले नाही. (जमेल तेव्हा मध्येच वेळ काढून डोके बुडवून पाण्यातच नाकाने श्वास बाहेर काढणे आणि डोके वर काढुन पटकन तोंडाने श्वास घेऊन डोके परत पाण्याखाली घेणे हे मात्र केले.)
मग गेल्या एक आठवड्यापासून आधी जाऊन रोज १५ - २० मिनीट सराव केला.
पण तिसऱ्या टप्प्यात एक समस्या येत होती. तोंड वर काढून (किंवा न काढुनही) दोन्ही पाय खाली आणुन उभे रहाणे जमत नव्हते. एक पाय खाली यायचा आणि दुसरा खाली आणण्याच्या प्रयत्नात पहिला जास्तच खाली जायचा आणि सगळी धांदल उडायची. मग आज पूर्ण तासभर तिसरा टप्प्या शिकायला द्यायचे ठरवले.
पाण्यात पूर्ण आडवे तरंगत शरीराचे मुटकुळे करून गोल गिरकी मारण्याचा प्रयत्न केला. तीन चार प्रयत्नात जमले.
मग आडवे तरंगत असताना दोन्ही पावले निक्षून एकत्र ठेवून मुद्दाम डावी/उजवीकडे तोल गेल्या सारखे करत, उताणे होऊन, मग दोन्ही पायांवर उभे राहणे, उताणे होऊन परत पालथे होऊन उभे रहाणे वगैरे केले. मग मात्र पाण्यात कशीही डुबकी मारली तरी (पाठीवर पडून, पोटावर पडून गिरकी मारून) अजिबात गोंधळ न होता दोन्ही पायावर उभे राहू लागलो श्वास घ्यायला. यात अर्धा तास गेला.
मग उरलेला अर्धातास श्वास रोखून हाताने पाणी सारून पोहलो. फक्त 20-25 फूट पर्यन्त लांब पण पूर्ण आडवे तरंगत जाता येऊ लागले.

आता चौथा टप्प्यात काय होते त्यासाठी आठवडाभर थांबावे लागेल, टूरवर जातोय.

ते डॉग पेडलिंग वाचून नीट कळले नाही, व्हिडीओज बघेन.

--- अजुन एक: काही जण उताणे पोहताना पाहिले, त्यांचे तोंड नाक सतत पाण्याच्या वरच असते. मी पाण्यात उताणे रहाण्याच्या खूप प्रयत्न केला. पण उताणे झाले की लगेच पाय खाली येऊन १८० अंश फिरुन मी पालथा होऊन जातो.

अरे वाह मानवमामा भारी..
मी देखील केलेला नुकताच पाण्यात उतरून स्वतःहून शिकायचा प्रयत्न. पण जमलेच नाही. किंबहुना न लाजता ट्राय करता आलेच नाही. कारण पोरगी एव्हाना स्विमिंगपूलमध्ये उतरायची स्टेअर असते त्याच्या हँडरेलच्या दांडीवर उभे राहून उड्या मारायला लागली आहे. तिथे आपल्याला पाण्यात तरंगाचीही भिती वाटते हे न्यूनगंड आणनारे आहे.. त्यामुळे आता शिकून कुठे पोहायला जाणार आहे म्हणत स्वतःच स्वतःचे समाधान करण्यात धन्यता मानतो. पोहायचे राहणारच वाटते माझे या आयुष्यात Sad

पाण्यात पूर्ण आडवे तरंगत शरीराचे मुटकुळे करून गोल गिरकी मारण्याचा प्रयत्न केला. तीन चार प्रयत्नात जमले.>> मस्तच मानव.. मी गेल्या वर्षीच विचार केलेला की २०२१ मधे पोहणं शिकायचं पण काही जनलं नाही.. आता २०२२ मधे मुली पण शिकतील तर त्यांच्यासोबतच शिकेन

तिथे आपल्याला पाण्यात तरंगाचीही भिती वाटते हे न्यूनगंड आणनारे आहे>> मला तर वाटतं हीच बेस्ट अपॅार्चुनिटी आहे काहीही राहीलेलं शिकायची..त्यांच्याबरोबरीने शिरायचा प्रयत्न केला की छान बालपण पुन्हा अनुभवता येतं

काही जण उताणे पोहताना पाहिले, त्यांचे तोंड नाक सतत पाण्याच्या वरच असते

मानव, पाठीवर पोहताना मान जितकी मागे होऊ शकेल तितकी न्यायची, म्हणजे नाक पाण्याच्या वर राहतं. उभ्या पोझिशन मधून पाठीवर झोपताना मोठ्ठा श्वास घ्या आणि आडवे झाल्यावर मान पूर्ण मागे घ्या. घाई गडबड नको. नाक पाण्याच्या जेमतेम 1 इंच वर राहतं पण तेवढं पुरेसं असतं. पण घाबरून गडबड केली तर पाणी नाकात जाऊ शकतं आणि मग अजून घाबरायला होतं.

अरे माझी काकू ६५ व्या वर्षी पोहायला शिकली.>>> मी सुद्धा हाच विचार करतो. ६५ व्या वर्षीही शिकता येते. मग आजच घाई करायची गरज नाही Wink

त्यांच्याबरोबरीने शिरायचा प्रयत्न केला की छान बालपण पुन्हा अनुभवता येतं >>> छे हो, पुन्हा शब्द कश्याला. ते तसेही संपले नाहीयेच. त्यावर वेगळा लेख बनेल, ईथे अवांतर नको Happy

सध्या मुलगी पोहण्यात काय प्रगती करते याची उत्सुकता आणि कौतुक आहे म्हणून या धाग्यावर डोकावेसे वाटते.
पण वर अतुल यांनी म्हटले तसे ती लहान आहे, आवड आहे, तर योग्य तो प्रशिक्षकच नेमावा याच्याशी सहमत. पण याच आठवड्यात गाण्याचा क्लास लावला, मार्शल आर्ट चालू आहे, जवळपास जिम्नॅस्टीक शोधतोय पण मिळत नाहीये, त्यात आणखी काही शोधून लावायचे म्हणजे ने आण करायला भारी पडते. पहिल्यासारखा सुरक्षित काळ नाही राहिला की पोरांना सोडले आणि त्यांचे ते गेले. (हा देखील एक स्वतंत्र चर्चेचा विषय आहे) त्यामुळे तुर्तास तिलाही ईतक्या लवकर पोहायचा क्लास लावणे होणार नाही असे दिसतेय..

मानवमामा, जबरी! छान प्रगती आहे. स्वतःहून शिकणे अवघडच आहे तसं.

मानवमामा पहले पानी में व्यायाम के लिए शिरा और बाद में पोहा भी!

व्यत्यय छान टिप. मला आठवत नाही, पण तेव्हा आकाश पाहिल्याचे लक्षात नाही म्हणजे मी मान पूर्ण मागे केली नसेलच.
आता करून पाहिन.

Pages