उत्साहपूर्ण जगण्याने जगणेही उत्सव होते!

उत्साहपूर्ण जगण्याने जगणेही उत्सव होते!
माणूस असा असला की, असणेही उत्सव होते!!

खूप परिणामकारक मतला वाटला नाही. खासकरून दुसरी ओळ तर काहीच विशेष 'बोलत' नाही.

एकेक थेंब अश्रूंचा, होवून गझल, ओघळला.....
हे असेच एखाद्याचे रडणेही उत्सव होते!

हा एकच खयाल कमी-अधिक फरकाने आपल्या जवळजवळ प्रत्येक गझलेत वाचावयास मिळतो. बुळबुळीत शेर वाटला हा.

ती पणती... विझता विझता, उजळून घराला गेली.....
ते बघून मजला कळले...विझणेही उत्सव होते!

'ती' म्हणजे कोणती ? 'ती' आणि 'ते' हे दोन्ही शब्द पूर्णपणे अनावश्यक वाटले. शेराचा आशय आवडला. पण त्या आशयाला 'ती' व 'ते' कुठलाही विशेष हातभार लावत आहेत, असं मला वाटलं नाही.

ते फूल आगळे होते, दरवळले सुकतानाही;
शिकवून जगाला गेले....सुकणेही उत्सव होते!

इथे 'ते'ला काही तरी संदर्भ मी देऊ शकलो. 'ते फूल'चा रोख 'बकुळी'कडे असावा. बकुळीच्या फुलांचा फूल वाळल्यानंतर वास येतो, असं मी ऐकलं आहे. शेर आवडला.

भरडणे कुणाला चुकले? कोणाला घरघर चुकली?
पण गात गात दळल्याने, दळणेही उत्सव होते!

हा शेर ठीक वाटला.

तो सूर्य असो वा ठिणगी, कंदील असो वा पणती;
अंगात आग असली की, जळणेही उत्सव होते!

सुंदर शेर. ह्या गझलेत सर्वात जास्त आवडलेला शेर. पण इथेही 'तो' काही विशेष हातभार लावतो आहे, असं वाटललंनाही.

विजयाची असते तैशी, हरण्याची धुंदी असते!
विजयाचा उत्सव होतो! हरणेही उत्सव होते!!

इथे मला 'तैशी' हा शब्द खटकला. कृत्रिम वाटला. मी 'विजयाची मस्ती असते, हरण्याची धुंदी असते' असं वाचून पाहिलं.

बोंबललं आता

बेफि, डिफेन्स जमत असेल तरच असे बोला.. हसणेही उत्सव होते पण त्याचे समर्थन , स्पष्टीकरण किंवा नुसतेच वरण तरी करता यायला हवे,
एकंदर आपण वापरत असलेले शब्द आणि चित्रमुद्रा यांचा अनन्वय आपणास स्पष्ट करता यायला हवाच,
वेळ असो वा नसो पण हे मस्टच आहे. नाहीतर अर्थानकलनाने शायर तोंड विटाळून घेऊ शकतात.
,,,,,,

देवपूरकर गझल नाही आवडली.
आपल्या जेष्ठत्वाचा आदर बाळगून एवढेच म्हणू शकतो की, खूपच भंगार लिहू लागला आहात.
स्पष्टीकरण द्यायला मी बांधील नाही. आणि वेळही नाही.
बाकी तुमचा रतीब चालू द्या!

पु.ले.शु!
..............................शाम

ख्याल आवडला !!!

पु.ले.शु

>>>भंगा-याला चहूकडे भंगारच दिसते!
(भले तो महालातही का जाइना<<<

वर्ग पाचवा, तुकडी क मधे आहात काय? तुमची ही गझल = महाल?? तुम्हाला 'ग' ची बाधा झाली आहे असे वाटते.

ह्रदयात, श्वासांत, अंथरुणात, पांघरुणात ढेकणांप्रमाणे गझला झाल्यामुळे असे त्रास संभवतात. औषधे वेळेवर घ्या.

भंगा-याला चहूकडे भंगारच दिसते!
(भले तो महालातही का जाइना!) >>>>> आत्ता कुठे वळणावर आली गाडी.

"भंगा-याला" हा शब्द प्रथमच वाचनात येत आहे.. भंगार घेणार्‍याला भंगारी म्हणतात का?
म्हणजे आमच्याकडे भंगारवाला म्हणतात म्हणून विचारले....असो.

पण शायर महोदय, पडलेले भंगार आहे हे समजणार्‍याला भंगारी कसे म्हणता येईल , आणि असे असेल तर सगळीच माणसे भंगारी आहेत असे म्हणावे लागेल.. काय?

आणि तसेही मी तुमचे भंगार घेतेलेलेच नाहीये.. बाय द वे... मी खरोखरच काही काळ हा व्यवसाय (भंगाराचा) केलाच असल्याने आपल्या गौरवोद्गाराने कृतकृत्य झालो आहे.

मायबोलीसारख्या साहित्यसमृध्द महालात आपण आणलेले भंगार मी ओळखू शकलो याचा मला मनोमन आनंद होत आहे.........

जय हरी!

देवपूरकर सर, गझल आवडली. आपला अभ्यास दांडगा आहे. माझ्याही दोन गझल मी टाकलेल्या आहेत. त्यांचं परखड परिक्षण करता आलं तर पहावं. थोडा त्रास देत आहे त्याबद्दल क्षमस्व !!

टीप: सात्विक संतापाचा बोंबायुक्त आकांत पोचला!
चित्रदर्शी छद्मीपणाही पोचला!<<<

प्रोफेसर साहेब,

वरील रचनेला गझल म्हणवत नाही. म्हणायला गेलोच तर अतिशय सामान्य गझल म्हणावी लागेल. ती असामान्य करून दाखवण्याचे आव्हान पेलणेही इथे अनेकांना शक्य आहे पण वेळ नाही. पण समजा एखाद्याने आव्हान पेलले आणि याच जमीनीत हेच काफिये अगदी याच क्रमाने वापरून सदर रचनेपेक्षा सरस गझल केलीच तर त्याच्या गझलेत कश्या चुका आहेत हे दाखवणे पुन्हा आपल्याला शक्य आहेच. त्यावर पुन्हा सगळे आपल्याला जाहीरपणे सांगतील की तुमच्या गझलेपेक्षा हीच गझल चांगली झालेली आहे. त्यांच्याशी तुमचा वाद सुरू होईपर्यंत तुमच्या आणखीन तीन गझला मायबोलीवर प्रकाशित झालेल्या असतील आणि तुम्ही मागच्या तीन गझलांच्या तुमच्या प्रतिसादांवर आणि पुढच्या तीन गझलांवर त्याच माणसाकडे प्रतिसाद मागत असाल ज्याने या रचनेबरहुकून एक गझल सध्या केलेली आहे.

मी एकदा मनात असा विचार करून बघितला की हा गृहस्थ रोज एक गझल प्रकाशित करत असल्याने तर आपल्याला या गझलांनी पकल्यागत वाटत नसेल? मग एक एक गझल स्वतंत्रपणे मनात घोळवली, जे करणेच योग्य आहे हे कृपया सांगू नका, तुमच्या आयुष्यात अजुन कोणी २४ तासाला एक अशी दहा शेरांची नवी गझल अव्याहतपणे २६ आठवडे दिलेली नसेल.

तुम्ही आत्ममग्न आहात. तुमच्या शरीराची त्वचा ही तुम्ही तुमची मर्यादा बनवली आहेत. तीबाहेर जग वसते हे तुम्हाला ज्ञात असूनही मान्य करायचे नाही असे दिसत आहे. पण म्हणताना म्हणाल, आमच्या गझलेच्या ध्यासाला विश्वातील ते बिंदूही वर्ज्य नाहीत जे अजून स्वतः विश्वनिर्मात्यालाही ठाऊक नाहीत वगैरे!

>>>ती पणती... विझता विझता, उजळून घराला गेली.....
ते बघून मजला कळले...विझणेही उत्सव होते!<<<

या शेरात मधल्या ठिपक्यांना काही अर्थ आहे का? असो! मला हेही सांगू नका की गझलेत पणती म्हणजे पणतीच असते असे नाही वगैरे. पणती ही आयुष्यभर कुटुंबासाठी राबणारी आजीही असेल वगैरे! पण दुसरी ओळ निव्वळ आधीच्या ओळीत ओतलेल्या डांबराचे सपाटीकरण आहे. ही ओळ अन हा शेर भटांनी पाहिला असता तर त्यांनी या शेराची पिसे काढली असती.

>>>ते फूल आगळे होते, दरवळले सुकतानाही;
शिकवून जगाला गेले....सुकणेही उत्सव होते!<<<

केविलवाणा शेर आहे. २५ % भागात फूल आगळे असल्याचे कळते, २५ ते ५० % भागात ते सुकतानाही दरवळल्याचे कळते, ५० - ७५ % भागात ते जगाला शिकवत असल्याचे कळते आणि ७५ - १०० % भागात ते सुकणेही उत्सव होते हे कळते.

इतक्या मात्रा खरच लागतील का हो हा विचार लिहायला प्रोफेसर साहेब?

सुकतानाही फूल दरवळत वदले ( / म्हटले)
माझ्या सुकण्याचाही उत्सव होतो

>>>तो सूर्य असो वा ठिणगी, कंदील असो वा पणती;
अंगात आग असली की, जळणेही उत्सव होते!<<<

शेरात जे सांगायचे आहे ते दुसर्‍या ओळीत १०० % सांगून झालेले आहे. आता तुम्ही म्हणाल सूर्य, ठिणगी, कंदील व पणती यातील सूक्ष्म छटाफरक व त्यानुसार येणारे भावार्थाचे विविध पदर लक्षात घेतले नाहीत तर हा शेर आस्वादताच येणार नाही वगैरे! पण आहे काय आस्वादायला त्यात?

सूर्य, ठिणगी, कंदील व पणती यांच्या अंगात आग असल्याने त्यांचे जळणे उत्सव होते म्हणजे काय बुवा? पूर्वी सती जायच्या बायका, त्यांचेही जळणे त्या काळात उत्सव ठरायचे. एक वरिष्ठ व अनुभवी गझलकार या नात्याने त्या विषयाला स्पर्श करून हा शेर अधिक भारदस्त का नाही म्हणे बनवलात? सूर्य आणि कंदील काय हो, नेहमीचेच झाले की आता? हां! आता सूर्य म्हणजे सूर्य, ठिणगी म्हणजे क्रांतीची, समाजसुधारणेची, कंदील म्हणजे दिशादर्शनाचा, पथदर्शनाचा आणि पणती म्हणजे ज्ञानार्जनाची असे म्हणूनही वेळ नाही मारून नेता येणार. कारण या सर्वांचे जळण उत्सव असते हे एक सपाट विधान होईल. या खयालाचा गझलेचा शेर करायची गरजच काय? ती डफ वाजवून गायची शाहिरी होईल, जी जी जी रं जी जी सारखी! जोमदार शब्दांच्या योजनेने गझलेचा शेर होत नाही, उगाच ठिणग्या, सूर्य वगैरे घेऊन काय उपयोग?

विजयाची असते तैशी, हरण्याची धुंदी असते!
विजयाचा उत्सव होतो! हरणेही उत्सव होते!!<<<

नवोदीताने करावा तसा भरीचा शेर आहे हा! विजय हरणे विजय हरणे हे या क्रमाने येत राहिले आहे एवढेच. या शेराला तीळमात्र वजन नाही. चार वर्षाच्या चिमुरडीने झोका घेताना भीती वाटून आपल्या आईबापाकडे बघून रडावे तसा हा शेर लिहून झाल्यावर आपल्याच कवीकडे पाहात किंचाळून रडताना आम्हास दिसत आहे. पहिली ओळ वाचून समजा आपण म्हणालो की "बरं बुवा, मग काय म्हणणं आहे तुमचं?" तर दुसरी ओळ "विशेष काही नाही, तेच पुन्हा सांगत होते मी" असे एखाद्या साठोत्तरी गोदाक्कांप्रमाणे ठसक्यात बोलून नाक उडवून घरात शिरते.

थांबतो

-'बेफिकीर'!

सावधान......................................

महाप्रबन्धाचे बीज रुजते आहे..!

बेफिकीर,

तब्येत बरी नसतानाही हे इतके कळकळीचे का म्हणून लिहीता आपण? उपयोग होईल असे वाटते?

प्रोफेसर साहेब,

आपण ज्या पद्धतीने 'खवटुन्निसा, कावळा' वगैरे प्रभृतींशी भांडता ते पाहता आपल्याला गझलेशी काडीमात्र घेणे नसून स्वतःची ऑथॉरीटी अधोरेखीत करण्याचीच कमालीची हौस आहे हे स्पष्ट दिसून येते. गेले अनेक दिवस आपल्याशी चर्चा करण्यात राम नाही हे ठाऊक असल्यामुळे आपल्या अनेक सुमार गझलांवर काहीच लिहिले नाही परंतू आत्मपरीक्षण हा शब्दच आपल्या शब्दकोशात नसल्यासारखे वाटत आहे म्हणून न राहवून प्रतिसाद देत आहे.

आपण ऐकणार नाही आहात ह्याची खात्री आहेच!

आपल्यालाच ह्याच मार्गानेच भविष्यात वाटचाल करण्यासाठी भरपूर शुभेच्छा!!

देवसर बाकीच्यान्चे बोलून झाले आहे
मी खास तुम्हाला पर्सनली एकच मुद्दा सान्गणार आहे ..............माझ्या बाबतीत आहे...........एकदाच शेवटचे सान्गतो आहे यापुढे कधीही विसरू नये ही विनन्ती........

सदा 'विठ्ठल कसा मिळवायचा?' हा घोर आम्हा
गझल मिळवायचा फण्डा नका आम्हास शिकवू !!

.........लक्षात ठेवाल अशी अपेक्षा!!

मात्र तुझ्या भंगारपारखी नजरेला दाद द्यावी तेवढी थोडीच आहे हो! >>. खूप खूप धन्यवाद!!!

केवळ याच गुणवत्तेवर मी आपणास पारखू शकलो...

पुढी़ल निबंधास शुभेच्छा!!!

वीट आनला या सगल्यांनी.

गझल हृदयामधे माझ्या! गझल श्वासांमधे माझ्या!
गझल मी रोज अंथरतो, गझल मी रोज पांघरतो!!

जिसे मैं ओढता बिछाता हूं
वोह गजल सुनाता हूं -- अशा आशयाची व शब्दांची गझल एका उर्दू गझलकाराची वाचनात आली होती.

देवपूरकर महोदयांची गझल अच्छी कदाचित असेलही, पण अपनी नक्कीच नाही.

भरडणे कुणाला चुकले? कोणाला घरघर चुकली?
पण गात गात दळल्याने, दळणेही उत्सव होते!

वा वा ! कया बात है !

तुमच्या निवडक दहा मध्ये, दहाही (गझल) तुमच्या स्वतःच्याच आहेत.

तुमच्या निवडक दहा मध्ये, दहाही (गझल) तुमच्या स्वतःच्याच आहेत.<<<

ते प्रत्येक गझल निवडक दहामध्ये घेऊन ठेवतात, ती यादी पुढे सरकून मागच्या गझला तेथून हालतात हे मी एकदा त्यांच्या निदर्शनास आणून दिले होते, पण तेव्हा हवामान खराब होते