एका कथेवर ऋन्मेष सरांचा खालील प्रतिसाद आहे.
"कित्येक संकल्पना विज्ञानाने सिद्ध झाल्या नाहीत तरी त्यावर लिहिलेल्या कथा विज्ञानकथा म्हणूनच धरल्या जातात असे मला वाटते. मग त्या परग्रहवासींबद्दल असोत वा टाईम ट्रॅव्हेलबद्दल. या कथेतील शरीर गायब होणे भूतखेतांसारखे न दाखवता मांडणी विज्ञानकथेसारखीच केली आहे असे या भागावरून वाटले म्हणून तसे म्हटले".
जो माणूस झोपलेला असतो त्याचे विज्ञान आणि तंत्रज्ञान त्याच्या कुशीत झोपलेले असते. जो माणूस आळस झटकून उभा राहतो त्याचे विज्ञान आणि तंत्रज्ञान उभे रहाते. जो माणूस चालत असतो त्याचे विज्ञान आणि तंत्रज्ञान त्याच्या बरोबर चालत रहाते. जो माणूस पळत असतो त्याचे विज्ञान आणि तंत्रज्ञान त्याच्या पाठोपाठ पळत असते.
-------- इति प्रसिद्ध जपानी तत्वज्ञ मी (१५२४-१५९७)
आजही अॉफिसमधून निघायला उशीरच झाला. आता घरी गेल्यावर आधी अोजसची आणि मग नलिनीची समजूत काढायला लागणार. एरवी नलिनी बायको म्हणून खूपच समजूतदार आहे पण अोजसच्या स्कूल प्रॉजेक्टमध्ये घरी गेल्यावर मदत करायचं मीच कबूल करुन बसलो होतो आणि अोजसच्या बाबतीत माझ्या हातून असं काही झालं की मग मात्र नलिनीचा समजूतदारपणा कुठे नाहीसा होतो कोणास ठाऊक! मग ती ‘अनंतकाळची माता’ असल्याचं सिद्धच करते. याच विचारांच्या नादात मी गाडी चालवत होतो. खरं तर जगजित सिंगच्या गजल ऐकत गाडी चालवली की घरी पोहोचेपर्यंत अॉफिसचा ताण मागे पडतो. पण आज का कोणास ठाऊक, तिकडे लक्ष नव्हतं. घराजवळ पोहोचलो आणि गराज उघडलं तर माझी गाडी आत!
पृथ्वीवरचा निसर्ग-बिंदू वेगाने आकाशात चालला होता. तो काळोख्या अनंत आकाशात एका अज्ञात ठिकाणी खूप दूरवर पोहोचल्यावर त्यापासून पाच बिंदू वेगळे झाले- पृथ्वी, अग्नी, वायू, पाणी आणि आकाश! ही पंचमहाभूते एका महत्त्वाच्या चर्चेसाठी आणि निर्णय घेण्यासाठी एकत्र आले होते. ते पाचही बिंदू तरंगत होते.
शंभू शेवाळे हा माझा परम मित्र. पुण्यात असतो. मी मुंबईला बँकेत नोकरीला लागलो आणि मध्यमवर्गीय मानसिकतेतून आपला संसार सांभाळायला लागलो. माझी पत्नी घर सांभाळते आणि मला आठ महिन्यांचा मुलगा आहे. शंभू लहानपणापासून संशोधक वृत्तीचा. त्या वृत्तीमुळेच तो आज मोबाईल अॅप्लीकेशन बनवणार्‍या एका कंपनी चा मालक बनला आहे. अजूनही तो स्वतः अनेक अॅप बनवत असतो.
कृष्णलीला
लेखक: आशिष महाबळ, अदिती जोशी
रेखाटने: सोनाली फडके
मराठी विज्ञान परिषदेच्या २०१३ दिवाळी अंकात प्रकाशीत
"अहो हे पाहिलत का?", किंचित घाबरलेल्या स्वरात सौ. म्हणाल्या.
"काय?", टाईम्सच्या अंकाआडूनच शब्दकोड्यामध्ये व्यत्यय आणला जात आहे हे जाणवेल अशा सूरात श्री उत्तरले.
"अहो, पृथ्वी नष्ट होणार आहे म्हणे".
"आता निर्माण झालेली प्रत्येक गोष्ट नष्ट होतेच", श्रीं चा अजूनच त्रासिक आवाज.
"तसे नाही हो. आपल्या हयातीतच तो दिवस येणार असे हे म्हणताहेत", अजून घाबरा आवाज.
"म्हणू दे. २०१२ मध्ये झाली का नष्ट पृथ्वी? नाही ना? आताही नाही होणार".
'नील'... जॉन जवळ-जवळ धावतच नीलच्या अॉफिसमध्ये शिरणार तेवढ्यात त्याला लक्षात आलं की अॉफिसचा दरवाजा अोढून घेतलेला होता. दार उघडून जॉन आत शिरला आणि क्षणभर त्याला काही सुचेनासं झालं - इतकं की आपण नीलकडे का आलो ते सुद्धा तो विसरायच्या बेतात होता. समोरचं दृश्य पाहून त्याला हसावं की वैतागावं हेही कळेना... अॉफिसमधल्या मोठ्ठ्या मॉनिटर वॉलवर एरवी जेम्स वेब किंवा चंद्रा दुर्बिणीवरुन येणारं चित्र आणि जवळच भल्यामोठ्या व्हाईटबोर्डवर मोठ-मोठी समीकरणं यात हरवलेला नील हे नेहमीचं दृश्य.
'अमरेन्द्रा, ही बातमी पाहिलीस का'?, सिरीअल तोंडात ढकलत संगणकावरील बातम्यांवर दररोजप्रमाणे नजर फिरवीत युवराजने विचारले.
'कोणती, ती माकडचेष्टांची'?, त्याला पुर्ण बोलु न देताच पटावरील सोंगट्यांवरुन नजर न काढता अमरेंद्र बोलला.
'तुला कसे कळले की मी त्याच बातमीबद्दल बोलतोय म्हणुन'?, युवराज आश्चर्यचकीत होऊन म्हणाला.
'आम्हाला डिटेक्टीव्ह मांजरेकर उगीचच म्हणतात का लोक'?
'तेही खरेच म्हणा, पण तरीही'?
'अरे, सोपे आहे. लक्ष वेधुन घेणारी तीच एक बातमी आहे आज'.
डॉ. जयंत नारळीकर यांचा 'सूर्याचा प्रकोप' हा विज्ञान कथासंग्रह वाचला.
विज्ञान कथांच्या माध्यमातून, वैज्ञानिक माहिती व संकल्पना हसत खेळत समजावून सांगण्याची त्यांची हतोटी वाखाणण्यासारखी आहे.
उदाहरणार्थ, 'सूर्याचा प्रकोप' ह्या कथेत, 'सोलर कॉन्स्टंट' मध्ये तात्पुरती वाढ होण्याची त्यांनी वर्तविलेली शक्यता व त्याची कारणमीमांसा.
मायबोलीचे मोबाईल अॅप (अँड्रोईड + आयओएस) सर्वांसाठी उपलब्ध आहे.
