अनैतिकता , संगीत दिग्दर्शक आणि Nostalgia चे उमाळे

सर्व लिंक्स पाहिल्या. दिल तडप तडप के हे उदाहरण लगेच पटले. तसेच पुढच्या दोन लिंक्समध्ये उदाहरणे दिसली व हेही कळले की मूळ गाण्यांच्या लिंक्स तपासल्या तर ती उदाहरणेही कमी जास्त प्रमाणात पटतील.

त्यामुळे मनात नसूनही लेखाला अनुमोदन द्यावे लागत आहे ह्यात लेखाचे यश सामावलेले आहे असे वाटते.

आता प्रश्न असे उरले आहेत की:

१. असे एकही उदाहरण नसेल का की आपल्याकडील चाल चोरून इतर कोणी गीतनिर्मीती केली?

२, असे एकही उदाहरण (दिलेल्या उदाहरणांत) नसेल का की खरोखरच आपल्या संगीतकारांना तशीच ट्यून सुचली?

३. एका ट्यूनवरून प्रेरणा घेऊन ती मॉडिफाय करून आपल्या समाजाच्या अभिरुचीनुसार अधिक चांगली ट्यून बनवली तर त्याचे सगळेच श्रेय काढून घेणे योग्य आहे का?

आणि

४. एवढे सगळे करून मूळ शायराचे शब्द बरोब्बर त्या ट्यूनमध्ये बसवून जी आशयघन आणि मेलोडियस गीतांची निर्मीती झाली त्यांचे मोल काहीच नाही असे म्हणता येईल का?

खरे तर पाचवाही प्रश्न आहे मनात, पण तो वादग्रस्त ठरू शकेल.

तरी विचारतोच.

५. ह्या उदाहरणांमुळे आर डी, ओ पी, सलील वगैरे लोक इतके निकृष्ट ठरतात का की आज ज्यांना आशयाशी, मेलडीशी, गोडव्याशी सुतराम घेणेदेणे नाही त्या संगीतकारांना त्यांच्यापेक्षा श्रेष्ठ मानले जावे, केवळ (कदाचित) ते ओरिजिनल ट्यून्स देतात म्हणून? भारतीय संगीतक्षेत्रात जी अद्भुत शिखरे पादाक्रांत केली गेली त्यांचा काहीच प्रभाव आपल्या चित्रपट गीतांवर नाही का? ही दिलेली उदाहरणे प्रातिनिधिक असून त्या त्या संगीतकाराने फक्त चोर्‍याच केल्या का? आजचे संगीतकार जे दिवे लावतात त्यापेक्षा मग भुरळ घालणार्‍या ह्या चोर्‍या बर्‍या असे कितीजणांना वाटते? (मला वाटते)

-'बेफिकीर'!

काहीही लेख
आता सगळाच मामला चोरीचा आहे >> हे तुम्ही किती गाण्यांच्या अभ्यासावरून ठरवल ?
तुम्ही संशोधन म्हणालात (हल्ली या शब्दाची काही किंमतच ठेवली नाही आहे लोकानी ) तर तुम्ही अशी जुनी किती गाणी ऐकलीत.
ओपीने १००० गाणी दिली त्यातली ६७६ चोरीची होती असा डेटा असेल तर द्या .

अन्नु मलिक , प्रीतम , ओपी आणि बर्मन पितापुत्र हे संगीत शर्विलक या एकाच श्रेणीतले म्हणून गणले जाणार का ? >> बाकी हा प्रश्न ज्याला पडतो त्याला कोण काय उत्तर देणार ?

प्रश्नः <अन्नु मलिक , प्रीतम , ओपी आणि बर्मन पितापुत्र हे संगीत शर्विलक या एकाच श्रेणीतले म्हणून गणले जाणार का ?>

ऊत्तरः नाही.

आर ड़ि बर्मन आणि ओपी ची अख्खी कारकीर्द चोरलेल्या इंग्लिश गाण्याच्या पायावर उभी आहे>>>>>>
कृपया..
रैना बीती जाए (अमर प्रेम)
आयो कहांसे घनश्याम (बुड्ढा मिल गया)
हमे तुमसे प्यार कितना (परवीन सुलताना वर्जन)
बडा नटखट है रे (अमर प्रेम)
बीती ना बितायी रैना(परिचय)
बहुत शुक्रिया बडी मेहेरबानी (एक मुसाफिर एक हसीना)
दीवाना हुआ बादल (कश्मीर की कली)
आप युंही अगर हम से मिलते रहे (एक मुसाफिर एक हसीना)
ये देश है वीर जवानो का (नया दौर)
या गाण्यांच्या मूळ इंग्रजी गाण्यांच्या चाली द्याल का?

मूळ लेख वाचला.
उत्तरे, दुरुत्तरेही वाचली.

एक शिळी, घिसीपिटी उक्ती आहे. 'व्यासोऽच्छिष्टंजगत्सर्वं' त्यानुसार सगळ्या पॉप्युलर ट्यून्स आधीच लिहून झाल्यात. उदा एक प्रश्न विचारतो.

भैरवीत बांधलेली गाणी सांगा?

सगळ्या यच्चयावत भैरव्या अन त्यावर बेतलेली क्लासिकल बंदिश वा सुगम संगीत वा चित्रपट संगीत कॉप्याच नं?

वरच्या लेखात दिलेल्या उदाहरणांतले एकही गाणे हुबेहूब कॉपी वाटले नाही. गाण्याची कॉपी कशाला म्हणायचे? तर ओरिजिनल चालीत ओढून ताणून शब्द बसवून म्हणणे. हृदयनाथही लोकसंगीतातून चाली 'चोरतात'.

उदा. सेल्फ कंट्रोल मधील ओह हो हो.. सकट कॉपी आहे. कोणते ते आठवतेय का?

याशिवाय तू चीज बडी है मस्त मस्त चे मूळ गाणे इथे आहे हे ऐकून मजा वाटलेली. ही आहे कॉपी.

पण लेखात दिलेल्या 'कॉपी' नाहीत, असे नमूद करू इच्छीतो.

निषेध निषेध निषेध ! तिव्र निषेध !

इब्लिस यांच्या पोस्ट्सशी सहमत

Classics will stand the test of time! ५० वर्ष झाली तरी आज ही गाणी ऐकली जाताएत. जर ५० वर्षांनंतर देखिल लोक अन्नु मलिक ची गाणी ऐकत असतील तर तेव्हा आपण अन्नु मलिक आणि शंकर जयकिशन यांची तुलना करु!
ह्या सो कॉल्ड चोरलेल्या गाण्यांच्या गीतकारांचं मला खूप कौतुक वाटतं! Hats off to them!

तो निषेध मुळ लेखाचा आहे, नाहीतर उगाच प्रतिसादकर्त्यांचा गैरसमज व्हायचा.
जाऊ द्या ना राव होते पुर्वीचे सगळे भंगार आणि आहेत आजकालचे सगळे भारी,
खुश ???

गीतकारांबद्दल काही म्हणता येईल का याच चालीवर ?कदाचित त्यांच श्रेय आपण मोजतच नाहीय वाद घालताना. त्यांना वगळून तुलना पूर्ण होईल कशी दोन काळांमधली ?

ह्रदयनाथांच्या चाली लोकसंगीतावर किंवा जुन्या बंदिशींवर"बेतल्या" आहेत असे म्हणतात तर अनु मलीकसाहेबांच्या "चोरल्या "आहेत असे म्हणतात. वरील प्रश्न हा बेतणे व चोरणे ह्यातील फरकाबद्दल असावा.
आता बाळासाहेबांची काही गाणी डायरेक्ट बंदिशींवर बसवली आहेत. जसे की....
http://gaana.com/song/vitari-prakhar-tejobal
आणि
http://www.youtube.com/watch?v=1bpKU4WKnlY
(हे पद दिनानाथांनी गायले असले तरी त्याचे संगीतकार वेगळे (वझेबुवा) आहेत)
मी मज हरपून, सुहास्य तूझे हेही अश्याच एका बंदिशीवर आधारित.
बोल रे पपिहरा...डायरेक्ट बंदिश.
दयाघना...रसुलील्लाह बंदिश
अर्थात बाळासाहेब स्वतःसुद्धा मूळ स्त्रोत कधीच लपवत नाहीत.
तस्मात....उगम/स्त्रोत संगीतकाराने जाहीर केल्यास त्यास बेतले म्हणावे काय, व त्याने तो लपवून ठेवल्यास त्यास चोरले म्हणावे काय ह्या विचारात न पडता, नक्कल करायलाही अक्कल लागते असे म्हणावे व गाण्याचा आनंद घ्यावा.

काहीच पटले नाही. त्या काकांच्या बाजूने. हो व्हाय नॉट !

माझ्या मते बहुतेक गाजलेल्या फिल्मी गीतांपैकी ९०% (याहून जास्त, बहुदा जवळजवळ सर्व!) गाणी >>
बावरा मन साहेब , जरा डेटा द्या ना हो .
आम्ही बापडे अस मते वगैरे समजत नाही . जरा आकडे वगैरे असले की बर वाटत .
आता तुम्ही म्हणताय ९०% वगैरे म्हणजे तुम्ही जुनी सगळी (हजारो) गाणी आणी त्यांचे ओरिजिनल ऐकले असणार ना ? जरा त्रास घ्या अन आम्हालाही कळू द्या .
मग तुमच्या आधी मीच म्हणतो , कुठला कोण आरडी , अनु मलिक इज द बेस्ट .

<असे कुणी पिढीचे हिशेब द्यायला लागले की टाळके सरकते > टाळकं सरकल्यावर असे लिहिले म्हणावे की टाळके कायम सरकलेले असते असे म्हणावे? लेखाचा उद्देश केवळ आणि केवळ नोस्टाल्जिकांना चिथवणे हा आहे हे शीर्षकातून, लेखातून लक्षात आले नसेल तर प्रतिसादातून त्यावर शिक्कामोर्तब झाले आहे. अनेक गाणी उचललेली आढळली म्हणजे "संपूर्ण दालच काली आहे"; "हिंदी सिनेसंगीताचे सुवर्णयुग चोरलेल्या सोन्याचे आहे" असली सत्तेवर येण्यापूर्वीच्या केजरीवाल टाइप विधाने करणे सोपे आहे.

prosecutor, judge, jury and executioner स्वतःच झाल्यावर उत्तरादाखल येणारा मुद्दा हाही गुन्हाच असल्याचे लेबल तयारच आहे.

तिन्ही प्रश्नांची उत्तरे त्रिवार नाही अशीच आहेत.

त्या काकांना सी रामचंद्र नाही आवडत?

<हल्ली मी माझ्या डेस्कवर आमच्या रहमान च्या rockstar ची गाणी फुल आवाजात ऐकतो .>

रहमानही आमचाच आहे बरं का. त्याच्यावरही शार्विलक असल्याचे आरोप झाले आहेत. तरीही या वरच्या लेखातल्या शार्विलकांची सफाई त्याच्याकडे असल्याने तोही आमचाच. त्यासाठी तो नोस्टाल्जियात जमा व्हायची गरज नाही.

चालू गाणी आणि पुन्हा पुन्हा ऐकावीशी वाटणारी गाणी यांत फरक आहे, अगदी चोरलेली असली तरी

माझ्या डेस्कवर आमच्या रहमान च्या rockstar ची गाणी फुल आवाजात ऐकतो >> काल रात्रीच रहमान
आणि आर्डी ह्याच्यातील कंपॅरिझन सद्रुश्य एक तासाचा कार्यक्रम ऐकला. आरडी यांनी अगदी लहान पणी बनविलेली एक धून एस्डींनी चित्रपटात वापरली आहे. मेरी टोपी वापस आजा असे काही तरी खेळकर
गाणे अगदी तरूण देव आनंद वर चित्रीत केले गेलेले आहे. तेच सेम रहमानचे. त्यांनी बालपणी बनविलेली एक कंपोझिशन त्यांच्या बाबांनी वापरली आहे. संगितात जनरेशन ग्याप चा प्रॉब्लेम का बरे जाणवावा असा जेन्युईन प्रश्न मला पडला आहे. मला मैं रंग शरबतोंका, अंबर सरिया, कबीरा, ते लुटेरातले गाणे पण खूप आवड्ते. चांगले संगीत कालातीत असते. आपले बारके जीवन ५० - ७० वर्शांत संपून जाईल. पण हे सूर इथेच राहणार आहेत.

जुन्या संगीत नाटकांची पुस्तके वाचली आहेत का? त्यात लिरिक्स च्या आधी कंसात अमुक अमुक राग, अमुक अमुक चीज असे दिलेले असे. ते चौर्य होते का?

टाइम पास ह्या मराठी सिनेमातले वेड लागले गाणे पण छान आहे. रंगपेटीत सहाच रंग असतात व ते मिसळून सर्व चित्रकार चित्रे काढतात पण त्यात त्यांचे पर्सनल जिनीअस किती असते, शैली असते ते
जगतात, फिरतात तिथल्या संस्कृतीचा असर पडतो. असे तुम्हाला वाट्त नाही का.

लाइफ इन अ मेट्रो मधले अलविदा, आणि इन दिनो पण आव्ड्तात.

मुक्काला मुकाबला गाण्यातील ड्रम्सचा पीसही सह्ही उचललेला आहे. पण त्या तमिळ तेलुगु गाण्यात तो काय मस्त फिट झालेला आहे. त्याने काही रहमान ह्यांचे जिनीअस डिफाइन होत नाही. डिमीन तर कधीच होत नाही. ते सगळे संगीत बनवतात आणि काही लोक्स डाटा जमवत राहतात.सच इज लाइफ.

<मेरी टोपी वापस आजा>
ओ मेरी टोपी पलट के आ
न अपने फंटूश को यूं सता : फंटूश

र ड़ि बर्मन आणि ओपी ची अख्खी कारकीर्द चोरलेल्या इंग्लिश गाण्याच्या पायावर उभी आहे हे कळल्यावर भारतीय म्हणून वस्त्रहरण झाल्याचा फील नाही येणार का >>>> अख्खी कारकीर्द? अख्खी कारकीर्द? अख्खी कारकीर्द????????
या वरील विधानाला काही सांख्यिक आधार वगैरे आहे का? म्हणजे १०० गाण्यातली ९० गाणी चोरलीली? ही ती शंभर गाणी आणि त्यातली ही ९० गाणी अमुक इथून उचललेली असं काही! तसं असेल तर वरील विधान योग्य आहे, अन्यथा या आरोपाला काहीही अर्थ नाही.

मला एखादं गाणं आवडलं, प्रचंड आवडलं म्हणून मी ते मॉडीफाय करून ती चाल वापरली असं कित्येक नव्या-जुन्या संगीतकारांनी स्पष्ट कबूल केलेलं आहे. १९५०-६० दशकांना हिंदी चित्रपटसंगीताचा सुवर्णकाळ असं मानलं जातं यामागे अनेक विविध कारणे आहेत "लोकांना गाणी चोरलेली आहेत" हे माहित नसणं हे त्यातले कारण नव्हे. चित्रपटसंगीत हा जॉनर विकसित होण्याचा काळ, त्या जॉनरने इतर संगीत प्रकारांवर चालू केलेला प्रभाव, चित्रपट या माध्यमावर "संगीत" हा पैलू म्हणून विकसित होण्याचा काळ, संगीतकार, गीतकार, वादक, रे़ऑर्डिंग, या सर्वांअम्धे होत असलेले विविध प्रयोग आणि त्या प्रयोगामुळे होणारे इतर संगीतावरचे प्रभाव, चित्रपट संगीताचा समाजाच्या मानसिकतेवर प डणारा प्रभाव, संगीताचा आणि प्रेक्षकांचा अभिरोचीवर पडणार प्रभाव हे सर्व जमेला धरून या काळाला "सुवर्णकाळ" असं संबोधलं जातं. त्या काळातली कित्येक गाणी आजही ऐकली जातात हा लोकांच्या आवडीनिवडीचा भाग झाला. असंच काहीसं १९८० ९० च्या दशकांना चित्रपटसंगीताचा सगळ्यात वाईट काळ असं मानलं जातं. पुन्हा त्याची कारण मीमांसा वेगळी आहे.

प्रश्न त्या संगीतकाराने गाणं चोरलं की नाही हा नसतोच, प्रश्न हा आहे की तुम्ही जेव्हा "अख्खी कारकीर्द" वगैरे शब्द बेजबाबदारपणे वापरता त्याचा आहे. अशी विधाने करायला काहीतरी ठोस आधार द्या, म्हणणे बिनशर्त मान्य करू या. पण उगाचच लिहायचे म्हणून itwofs.com अथव गूगलसर्चला "संशोधन" असे नाव देऊन मजेदार विधाने करू नका.

जुनी गाणी अवीट चवीची होती, कारण त्यामधे मेलडीला प्राधान्य होतं, नवीन गाणी ही बीट्सना जास्त महत्त्व देणारी अस्तात त्यामुळे थोड्या दिवसांनी ऐकवेनाशी होतात (हे सत्य आहे!) त्यामुळे तुमच्या शेजारच्या डेस्कवाल्या काकांचं म्हणणं बरोबर आहे.

खरंतर हा शब्द अनु मलिक अथवा प्रीतमसोबत देखील वापरणे अन्याय आहे, कारण त्याने चोरलेल्या चालींपेक्षा ओरिजिनल चालींची संख्या जास्त आहे. अनु मलिकने दिलेली बॉर्डर, रेफ्युजी, सर, फिर तेरी कहानी याद आयी, सारख्या सिनेमामधील चांगल्या ओरिजिनल गाण्यांची संख्या जास्त आहे. उचललेल्या गाण्यांची संख्या पंचवीस ते तीस असेल फार तर. (itwofs साठेक गाणी लिस्टमधे देतेय, पण त्यामधे काही "पॉसिबल सोर्सेस" आहेत, जशीच्या तशी कॉपी नाही)
अनु मलिकने गाणी चोरली तेव्हा भारतामधे पाश्चात्य संगीत मोठ्या प्रमाणात शिरत होतं, इथले लोक बाहेरचं संगीत ऐकू शकत होते, म्हणून आणी त्यादरम्यान त्याने केलेल्या काही बाष्कळ विधानांमुळे अनु मलिकचं बरंचसं हसं झालं होतं. तरीदेखील अनु मलिक चांगला संगीतकार आहे.

इंटरेस्टिंग लेख आणि चर्चा !
अशाच एका चर्चेत आरडी-एआर तुलना वाचली, तेव्हा आरडींवर असलेले हे चौर्याचे आरोप समजले होते. अन्य (जुन्या) संगीतकारांबद्दल पहिल्यांदाच ऐकले.

हास्यास्पद लेख! नंदिनीला अनुमोदन.
आदरणीय बावरा मन यांनी त्यांची सांगितीक जाण वाढवावी अशी मनापासून विनंती.
तुम्हाला विरोध करणारे लोक त्यांची 'हिरो वर्शिप' दुखावल्याने बिथरलेले आहेत हे तुम्ही आधीच गृहित धरलेले आहे आणि प्रत्येक कॉमेंट त्याच चष्म्यातून वाचणार याची खात्री आहे त्यामुळे कसलाच प्रतिवाद करण्याची इच्छा नाही.
बायदवे, अतिफ अस्लमही कधीकधी उत्तम गातो!

>> बायदवे, अतिफ अस्लमही कधीकधी उत्तम गातो
I beg to differ. रेंज चांगली असणे हेउत्तम गाण्याचे लक्षण ठरू शकत नाही.

नॉस्टाल्जीयातच रमायला आवडते त्यामुळे येथे मत देता येणार नाही. माझ्या सर्व गरजा जुन्या काळातील गायकांनी, गीतकारांनी आणि संगीतकारांनी पूर्ण केल्या आहेत. म्हणुन त्याकाळातुन आजवर बाहेर पडावेसेच वाटले नाही.

नवीन गाणी कानावर पडतात. त्यातली क्वचित काही आवडतात. पण फार काळ त्यांचा प्रभाव माझ्यावर टिकत नाही. नव्याबद्दल आकस असा नाही मात्र "काळाबरोबर राहायला हवे" असं काही मला कलेच्या बाबतीत वाटलं नाही.

मदनमोहनने सज्जाद हुसेनच्या समोर त्याच्या "ये हवा ये रात ये चांदनी" वरुन "तुझे क्या सुनाऊ मै दिलरुबा" हे बसवलं आणि "आजकल हमारे गाने तो क्या उनकी परछाईयांभी चलने लगी है" असा खास सज्जाद हुसेनी टोमणा ऐकुन घेतला. पुढे एका मुलाखतीत बहुधा अनिल विश्वास कडुन असे ऐकल्याचे आठवते कि " मैने किसी गैर के नही अपने बाप के खिसे से चोरी की है" रागदारीतील संगीतावर आधारीत गाण्यांसंबंधी काहीतरी प्रश्न विचारला गेला होता.

एखाद्या जुन्या संगीतकाराची अख्खी कारकिर्द चौर्यावर आधारलेली आहे हे मत मान्य करणे कठीण आहे.

'चोरी' ची व्याख्या प्रत्येकाची वेगळी.

अरे त्या बाप्प्याला विसरलात का. त्याच्या बद्दल बोलला असता तर एकवेळ मान्य केल असत हो.

लेखकाला दंडवत,
नंदिनी, आगावु या लेखावर प्रतिक्रिया देण्यासाठी तुम्हाला वेळ जास्त झालेला नाही हे मला माहीत आहे. इथे वेळ वाया घालवु नका.
नंदिनी, तु तुझा टेंपर आवुट करुन घेवु नकोस......
लेखकास... GROW UP!!!

हास्यास्पद लेख.

लेखकास उद्देशून....

तुम्हाला जे संगितकार आवडतात ते श्रेष्ठ आहेत हे दाखवण्यासाठी तुम्हाला दिग्गज संगितकारांचे पाय खेचावे लागले यातच सगळं काही आलं. तुम्ही जी गाणी सध्या ऐकत आहात ती गाणी तुमची मुलं देखिल ऐकतील का? हा प्रश्न स्वतःलाच विचारून बघा. कारण तुम्ही जी चोरलेली गाणी म्हणत आहात त्या गाण्यांत किमान तीन पिढ्यांनी अत्यानंदानं गटांगळ्या खाल्ल्या आहेत.

असो, जेव्हा 'जाण' येईल तेव्हा उपरतीचा एक लेख पाडाल ना?

आता मी जाते इटलीतून चोरलेल्या रेसिपीनं रिसोटो बनवायला..........

मामी

यानी, आणि बीथोवन च्या टयुन्स एकदा ऐकून बघा, त्यातले बरेच से पिसेस कुठ्ल्या न कुठ्ल्या हिंदी गाण्यात वापरलेली असतात. ज्यांना पुरावा हवा आहे त्यांनी तो स्वतः शोधावा...!
~सध्या, 'आता आठवतायेत ते फक्त काळेभोर डोळे' - (संदीप खरे) हे गाणं ऐकणारा बंडू