hI gaaqaa ya%naaMcaI

]<ar Amaoirkot baRhnmaharaYT/ maMDL sqaapna hÜ}na 25 vaYao- JaalaI. yaa rÝPya mahÜ%savaI vaYaI- ATlaaMTa yaoqao saumaaro 2500 laÜkaMcao AiQavaoXana saajaro hÜt Aaho.. %yaainaima<a marazI samaajaatIla ivaivaQa ]pËmaaMcaa ha AaZavaa² AiQavaoXanaacao baÜQavaa@ya Aaho : " tyaacaa vaolaU gaolaa gaganaavarI " ²

marazI laÜk ]<ar Amaoirkot yao}na sqaaiyak hÜ} laagalao %yaalaa KrM mhNajao 25hUna jaast vaYao- ]laTUna gaolaI. saumaaro 1968 naMtr yaoNaaáyaa laÜkaMt marazI laÜkaMcaI saM#yaa jaaNavaU laagalaI AaiNa gaavaÜgaavaI marazI maMDLo idsaU laagalaI. yaa savaa-Mnaa eka C~aKalaI AaNaNaaáyaa baRhnmaharaYT/ maMDLalaa yaMda pMcavaIsa vaYa-M hÜt Aahot. " tyaacaa vaolaU gaolaa gaganaavarI " AsaM &anaoXvaraMcyaa XabdaMt saaMgaNaaáyaa [qalyaa marazI samaajaanaM pr@yaa maatIt ÉjaNyaacaI kolaolaI QaDpD AaiNa BaTkMtI tXaI saÜpI navhtI. pNa maagao vaLUna phatanaa " marazI pa}la pDto puZo " caI JauLUk Amaoirkotlyaa marazI maaNasaalaa sauKavaNaarI inaiXcatca Aaho.

marazI mhNaUna Éjatanaa marazI BaaYaocao AMkur palavaNaM ho svaaBaaivakca hÜtM. maulaaMsaazI jaagaÜjaagaI sau$ Asalaolao baalaivahar hI %yaacaI pihlaI inaXaaNaI. Da^. maaQava doXapaMDo AaiNa Da^. AXaÜk AklaUjakr yaaMnaI saMgaNakavar marazI Axarmaud`a ³fÜÐT´ inamaa-Na kolao to " ivaMDÜja " inamaa-Na hÜNyaacyaahI AaQaIÊ mhNajao Aajacyaa GargautI saMgaNakacyaa ³jyaalaa AapNa psa-nala ka^mPyauTr ikMvaa pI. saI. mhNatÜ´ dRYTInao to AXmayaugaca mhNaavaM laagaola. %yaanaMtr EaIÌYNa paTIla yaaMnaI marazIca navho tr sava-ca BaartIya ilapIMsaazI AaiNa ihba`U ilapIsaazIhI Axarmaud`a inamaa-Na k$na navaI pa}lavaaTca inamaa-Na kolaI. Aaja maharaYT/at ivapulapNao ]plabQa Asalaolyaa Axarmaud`aMcaI gaMgaÜ~I Amaoirkotlyaa marazI samaajaat Aaho²

%yaanaMtr maulaaMsaazI baÜbaDkaMda baÜbaDkaMda ikMvaa marazIcaa EaIgaNaoXaa ³sauYamaa yaorvaDokr´ AXaI pustko ilaihlaI gaolaI. ka^mp^@T iDskvar pMcatM~atlyaa gaÜYTI ³svaatI navaro´Ê maayamarazI ³homaaMgaI jaÜXaI - dovaQar´Ê prIcaI XaaLa ³AnauraQaa gaanaU´Ê AXaI marazI iXakvaNyaacaI tM~o kahIMnaI sau$ kolaI. yaoqaIla rihvaaXyaaMnaI marazI saaih%yaatUna marazI BaaYaovarcaM p`oma vya> krNyaasa sau$vaat kolaI tI marazI maMDLaMcyaa inayatkailakaMcyaa maaQyamaatUna² k^naDatUna p`isaw hÜNaaáyaa ektasaar#yaa inayatkailakaMnaI %yaa AiBavya>Ilaa vyaasapIz idlaM. %yaanaMtrcaa jamaanaa mahajaalaacaa. Aaja marazI saaih%yaalaa AaiNa saaih%yacacao-laa vaaihlaolaM maayabaÜlaI saarKM saMkotsqaL mahajaalaavar ]plabQa Aaho ³ www.maayboli.com ´. AMtraL AaiNa saavalaI saarKI marazI " [ - inayatkailakM " inaGatat ³ www.savali.org AaiNa www.antaraal.org ´. %yaaiXavaaya p`%yaok marazI maMDLacyaa saMkotsqaLavar marazI saaih%yaacao vaaro vahat Asatat² maharaYT/atUna svaocConao AinavaasaI Jaalaolyaa yaa AmaoirkainavaasaI marazI laÜkaMnaI laoKk mhNaUna tr marazI saaih%yaat svatÁcaM AsaM svatM~ inavaasasqaana inamaa-Na kolaMca Aaho pNa gaolyaa pMcavaIsa vaYaa-t marazI saaih%yaacaa ek vaogaLa p`vaah inamaa-Na kolaa Aaho. saaz - sa<ar marazI pustko Aajapya-Mt p`isaw JaalaI Aahot. kahIMnaa maharaYT/at purskar imaLalao Aahot. marazI saaihi%yakaMcao maoLavao gaavaÜgaavaI hÜtat. Amaoirkot marazI ga`Mqaalayao caalavalaI jaatat. pustkja~aMcao kaya-Ëma hÜtat. %yaahI puZo ek pa}la mhNajao laaBasaoTvaar p`itYzana nyaasa AaiNa maharaYT/ fa]MDoXana nyaasa. maharaYT/atIla marazI saaih%yaacyaa punaÉjjaIvanaacyaa p`ya%naatIla ek CÜTa p`ya%na mhNaUna saaihi%yakaMnaa purskar doNyaasaazI ho nyaasa inamaa-Na kolao Aahot.

marazI BaaYaa AaiNa saaih%ya yaabarÜbarca marazIpNaacao - marazI saMskRtIcao Qaumaaro marazI naaTkaMtUna idsatat. gaavaÜgaavacyaa marazI maMDLatUna caaMgalaI marazI naaTko hÜtat. TÜraMTÜcyaa marazI maMDLanao pihlaa marazI naaT\ya mahÜ%sava kolaa. marazI naaTk AaiNa klaaMsaazI gaolyaa pMcavaIsa vaYaa-t kahI caaMgalyaa saMsqaa sqaapna kolyaa gaolyaa. maharaYT/atUna ]<ama marazI naaTko AaNaUna ]<ar Amaoirkot dÝro krNyaacaI p`qaa p`qama Amaoirkocyaa pUva-iknaaáyaavarIla " piXcamaa " yaa saMsqaonao sau$ kolaI. %yaaMnaI " GaaXaIrama kÜtvaala " caa dÝra GaDvaUna AaNalaa. %yaanaMtr ela. e. D/^ma^iT@sa yaa Amaoirkocyaa piXcama iknaaáyaavarcyaa saMsqaonao ekavaoLI dÜna to caar naaTko AaNaUna naaT\yamahÜ%savaaMcao dÝro GaDvaUna AaNalao.marazI saaih%yaÊ naaT\ya AaiNa Anya klaaMcyaa saMvaQa-naaqa- sqaapna JaalaolaI " klaa " hI saMsqaa ³ www.calaaonline.com ´ sa^na Í^insaskÜ - bao eiryaat marazI naaT\yaiXaibaroÊ saaih%yacacaa-Ê marazI dUrdXa-nacao p`yaÜga krt Aaho. ‘klaa’cyaa marazI naaTkanaM ]<ar Amaoirkot nausatMca pihlaM pa}la TaklaM naahI tr naa^na sTa^p pu. la. saarKo 11 tasaaMcao djao-dar kaya-Ëma k$na ‘puZcaM pa}la’ TaklaM Aaho. Anya gaavaatIla klaakar %yaalaa Apvaad naahIt. nyaUjasaI-cyaa klaakaraMnaI saadr kolaolaI " tI fularaNaI " Ê iflaaDoilfyaa - saa}qa jasaI- Baagaatlyaa klaakaraMnaI rMgavalaolaI " vaaáyaavarcaI varat " AaiNa " sa#Ko XaojaarI " Ê laa^sa eMjaoilasacyaa Baagaatlyaa laÜkaMnaI gaajavalaolaM mahoXa elakuMcavaaraMcaM " paTI- " Ê DoT/a^šT Baagaatlyaa klaakaraMnaI saadr kolaolaM toMDulakraMcaM " XaaMtta kÜT- caalaU Aaho " Ê vaastupu$YaÊ vaaDa icarobaMdIÊ kmalaa AXaI bao eiryaatlaI naaTkM hI ]dahrNaM " hÝXaI " klaakaraMcaI naahIt tr saadrIkrNaacao to A%yaMt djao-dar AaivaYkar Aahot.

%yaahI puZo jaa}na klaainaima-tIcao kahI caaMgalao p`yaÜga gaolyaa pMcavaIsa vaYaa-t Jaalao. kaya-ËmaacaI saMklpnaaÊ saMihta laoKnaapasaUna rMgamaMcaavarIla AaivaYkrNaapya-Mtcao Asao p`yaÜga Amaoirkot izkizkaNaI Jaalao Aahot. iXakagaÜcyaa Anaupmaa QaarkraMcaM " maIra maQaura " ho naR%yanaaT\yaÊ laa^sa eMjaoilasacyaa Da^. gaÜpaL marazo yaaMcaM pMcatM~avar AaQaarlaolaM AaiNa dIDXao baaLgaÜpaLaMnaa Gao}na saadr kolaolaM " safarI " hI %yaa Anaok p`yaÜgaaMtlaI dÜna ]dahrNao² AmaoirkavaasaI marazI laÜkaMcyaa jaIvanaanauBavaaMvar BaaYya krNaaro kahI p`yaÜga Jaalao. AnauraQaa gaanaU yaaMnaI ilaihlaolaM " hrvalao to gavasaola kaÆ " Ê nyaU jasaI-cyaa Da^. p`kaXa laÜqao yaaMcaM " vaaTcaala " AaiNa idlaIp ica~o yaaMcaM " AilabaabaacaI hIca gauha " ho kahI zLk p`yaÜga. ica~o yaaMcyaa " Ailabaabaacyaa gauho " caa dÝra maharaYT/at Jaalaa AaiNa %yaacao Aaz p`yaÜga Jaalao. %yaa " puZcao pa}la puZoca Taka " caa p`%yaya klaaBavana ³Da^. maInaa nao$rkr´nao " sauMdra manaamaQyao BarlaI " yaa vaganaaT\yaacao maharaYT/at XaMBaracyaa var p`yaÜga k$na AaNaUna idlaa.

Amaoirkot maharaYT/atUna AaNalaolyaa marazI ica~pTaMcaa dÝra tr yaXasvaI JaalaacaÊ pNa %yaapuZo jaa}na Aata Amaoirkotlao klaakar marazI ica~pT inaima-tI krt Aahot. marazI gaItaMcyaa Qvainamauid`kaÊ QvainafItI ³k^saoTsa´ AaiNa saI. DI. p`isaw Jaalyaa Aahot.

AXyaa táhonao marazIpNa japUna AaiNa jaÜpasaUna ]<ar Amaoirkot rhaNaaáyaa marazI maaNasaacyaa ]<arayauYyaacaa ivacaar krNaarI dÜna idvasaaMcaI pirYad Gao}na laa^sa eMjaoilasacyaa Da^. AXaÜk sap`o yaaMnaI AaNaKI ek maOlaacaa dgaD rÜvalaa Aaho.

Aqaa-tca Amaoirkotlaa marazI samaaja nausata p<yaapurtaca Amaoirkot rhat naahI. janmaBaUmaIsaarKIca kma-BaUmaIhI %yaalaa Aavhanao dot Asato. Amaoirkotlyaa ]VÜgaÊ saMgaNakÊ vaOVkIyaÊ saMXaÜQanaÊ p~kairtaÊ rajakarNa AXyaa Anaok xao~at marazI naavao JaLktanaa idsatat. kovaL pihlyaa ipZIcaIca navhot tr dusaáyaa ipZIcaIhI² kÜNataca [ithasa GaDvatanaa marazo maagaopuZo phat naahItÊ ho [ithasaanaMca vaoLÜvaoLI isaw kolaM Aaho. Amaoirkocyaa [ithasaacaI kahI panaM marazI laÜkaMnaI ilaihlaI Aahot AaiNa ilaihlaI jaat Aahot.

XaovaTI marazI mhNajao kÜNaÆ maharaYT/at rahaNaaraÆ marazI baÜlaNaaraÆ yaa dÜnhI vyaa#yaaMt na basaNaaro marazI Aahot ³AaiNa yaa vyaa#yaaMt basaUnahI kahIMnaa marazI mhNaNao jaD jaato²´. tovha marazI maaNasaacaI savaa-t caaMgalaI vyaa#yaa AahoÁ " jyaalaa marazI laÜkaMba_la ijavhaLa vaaTtÜ AaiNa jaÜ maharaYT/acyaa ihtacaa ivacaar krtÜ tÜ marazI² " maharaYT/atlyaa saovaasaMsqaaMXaI duvaa jaÜDUna Aaiqa-k ikMvaa saamaaijak dRYT\yaa duba-la GaTkaMnaa Aa%mainaBa-r hÜNyaasaazI madt krNyaacyaa hotUnao kahI caaMgalao ]pËma Amaoirkotlyaa marazI samaajaanao kolao Aahot. duvaa jaÜDa AaiNa duvaa Gyaa Asaa ha duhorI duvaa² maharaYT/ fa]MDoXanaÊ maharaYT/ saovaa saimatI yaa saar#yaa saMsqaaMnaI AmaoirkotUna pOsao tr pazvalao AahotcaÊ pNa kahI caaMgalao p`klphI rabavalao Aahot.

Da^. maQaukr va puYpa doXapaMDo yaaMnaI AayauYyaacyaa ]<arrMgaat puNyaat jaa}na iva&anavaaihnaI hI saMsqaa sau$ k$na maharaYT/acyaa KoD\yaapaD\yaaMpya-Mt ifrtI p`yaÜgaXaaLa AaiNa vaO&ainak dRYTIkÜna pÜhÜcavalaa Aaho. Da^. gaMgaaQar mai_vaar AaiNa Da^. ]dya dovaasakr ho AmaoirkotUna tj&aMcao tafo maharaYT/at nao}na Anaok lahana maÜzI XalyaiËyaaiXaibaro GaDvaUna AaNat Aahot. Da^. baalasauba`*maNyama\ yaaMnaI " [maja-nsaI irspa^nsa isaisTma " caI saMklpnaa puNyaat pÜcavalaI AaiNa Amaoirkotlyaa " Dayala 911 " QatI-var Aata puNyaat " Dayala 0105 " caa p`yaÜga yaXasvaI hÜt Aaho. Aata yauvaa ipZItlaI maulaohI maharaYT/atlyaa saovaasaMsqaaMcyaa barÜbar kama krtat.

laatUr BaUkMpasaazI Amaoirkotlyaa marazI samaajaanao saZL hatanao madt kolaI. %yaatUna BaUkMpatlaI pDJaD tr saavarlaIcaÊ pNa kayama sva$pacao ivaksanaacao kaya- maharaYT/acyaa maagaasa Baagaat ]Bao raihlao. saÜlaapUrjavaLIla hraLI gaavaacao Jaalaolao naMdnavana %yaacaI saaxa Aaja doto Aaho.

marazI samaajaacyaa madtItUna gaolyaa pMcavaIsa vaYaa-Mt tIna KoD\yaaMcyaa d<ak yaÜjanaocao mhNajao ga`amaivaksanaacao kama ]Bao raihlao Aaho :
1989 maQyao nyaUjasaI-cyaa marazI samaajaacyaa madtInao puNyaajavaLIla narvaIr tanaajaI nagar ³saNasavaaDI´ yaa gaavaacaa kayaapalaT sau$ Jaalaa. maharaYT/ fa]MDoXana AaiNa puNyaatIla &anap`baÜiQanaI hI saMsqaa yaaMcaa ha saMyau> p`klp.
1993 maQyao k^ilafÜina-yaatIla bao eiryaa marazI samaajaatfo- icaKlagaava yaa gaavaacao ivaksana p`klp sau$ Jaalao. dapÜlaIcyaa laÜkmaanya iTLk nyaasaatfo- ha p`klp AajahI yaXasvaIpNao vaaTcaala krt Aaho.
1995 maQyao isaMQauduga- talau@yaatIla maaMgavalaI gaavaanao ivaksanap`klpat Baaga Gaotlaa. laa^sa eMjaoilasamaQaIla marazI samaaja AaiNa kÜkNa ivaVa p`saark maMDL hI maaMgavalaIkraMcaI saMsqaa yaaMcaa ha saMyau> ]pËma vaogaanao vaaTcaala krIt Aaho.

Amaoirkot marazI mhNaUna jagatanaaÊ Amaoirkna mhNaUna jagatanaa AaiNa maharaYT/aba_la ijavhaLa vaaTNaara marazI mhNaUna jagatanaa kolaolyaa ya%naaMcaI hI ya%nagaaqaa tXaI yaXaÜgaaqaahI Aaho. Aqaa-tca ho Kro kI " yaXa " mhNajao ApyaXaavar maat² tovha QaDpD tXaI saÜpI navhtIÊ pNa " puZo calaa puZo calaa " mhNat marazI maaNasaaMnaI pavalao TaklaIÊ p`saMgaI pa}lavaaTahI inamaa-Na kolyaa AaiNa " Aaho ittuko jatna kravaoÊ puZo AaiNak maoLvaavao " ha maM~ jaÜpasalaa mhNaUnaca " tyaacaa vaolaU gaganaavarI " gaolaa²

- ivaVa hDI-krÊ k^ilafÜina-yaa